POLICYJNA
IZBA DZIECKA
POLICYJNA IZBA DZIECKA W
STRUKTURZE ORGANIZACYJNEJ POLICJI
całokształt postępowań wobec dzieci, które weszły w konflikt z
prawem lub zagrożone są demoralizacją, ujęty jest w Ustawie o
postępowaniu w sprawach nieletnich,
jej postanowienia regulują też zatrzymywanie nieletnich w
przypadkach, gdy jest to konieczne ze względu na dobro dziecka lub
dla prawidłowego toku postępowania toczącego się w sprawie
nieletniego,
policyjne izby dziecka tworzy i znosi minister do spraw
wewnętrznych,
policyjne izby dziecka stanowią komórkę organizacyjną wydziału
prewencji komendy wojewódzkiej, miejskiej lub powiatowej Policji i
bezpośrednio im podlegają,
merytoryczny nadzór nad funkcjonowaniem policyjnych izb dziecka
sprawują
komórki
ds.
nieletnich
i
patologii
komendy
wojewódzkiej/stołecznej Policji. Komórki te dokonują oceny (co najmniej raz
w roku) działalności izby,
izby dziecka zapewniają doraźną opiekę nieletnim, którzy weszli w konflikt
z prawem lub samowolnie przebywają poza schroniskiem dla nieletnich lub
zakładem poprawczym,
ramy funkcjonowania izb oraz zakres zadań przez nie realizowanych
określają ustawy oraz regulaminy opracowane przez poszczególne ogniwa
organizacyjne Policji, przy których izby są powołane.
POLICYJNE IZBY DZIECKA W
POLSCE
POLICYJNA IZBA DZIECKA
UL. SZARYCH SZEREGÓW 8,
ZIELONA GÓRA
ORGANIZACJA I WYPOSAŻENIE
Policyjna Izba Dziecka powinna składać się z następujących pomieszczeń:
pomieszczenia dyżurnego,
pomieszczenia przeznaczonego do przyjęć nieletniego,
co najmniej dwóch pomieszczeń dla nieletnich (sypialnie),
pomieszczenia izolacyjnego,
pomieszczenia przystosowanego do udzielania pomocy lekarskiej,
świetlicy do prowadzenia zajęć z nieletnimi,
pomieszczenia z przeznaczeniem do przygotowania i podgrzewania
posiłków,
jadalni,
pokoju biurowego dla wychowawców,
pokoju biurowego dla kierownika izby,
pomieszczenia dostosowanego do odwiedzin nieletnich,
przebieralni,
pomieszczenia magazynów do przechowywania rzeczy przekazanych
do depozytu, czystej bielizny pościelowej i odzieży, brudnej bielizny
pościelowej i odzieży oraz innego niezbędnego podręcznego magazynu
w miarę potrzeb,
węzła sanitarnego.
POMIESZCZENIA
Pomieszczenie dyżurnego
zazwyczaj usytuowane jest w pobliżu wejścia do izby,
podstawowe wyposażenie: środki łączności przewodowej i
bezprzewodowej,
w tym urządzenie zapewniające bezpośrednie połączenie z dyżurnym
jednostki oraz faks, podręczna kartoteka osób zatrzymanych,
dokumentacja, którą zobowiązany jest prowadzić dyżurny, a także
formularze
druków
wypełniane
w związku z zatrzymaniem nieletniego, sygnalizacja alarmowa
(świetlna
i dźwiękowa) oraz urządzenia do prowadzenia monitoringu.
Pomieszczenia dla nieletnich (sypialnie)
co najmniej dwa: odrębne dla dziewcząt i dla chłopców.
Pomieszczenie izolacyjne
przeznaczone jest do umieszczania w nim nieletniego,
którego
zachowanie
może
spowodować
zagrożenie
bezpieczeństwa jego życia lub zdrowia albo życia lub zdrowia
innych osób,
wyposażone jest w pryczę, stół i krzesło, przedmioty te są
przytwierdzone do podłogi na stałe, aby nie stały się
niebezpiecznym narzędziem w rękach nieletniego.
Pomieszczenie do udzielania pomocy lekarskiej
nieletni poddawany jest badaniu bądź zabiegom medycznym lub
sanitarnym,
znajdują się tam podstawowe leki.
Świetlica do prowadzenia zajęć z nieletnimi
powinna być wyposażona w ławki lub stoły oraz krzesła,
w świetlicy mogą znajdować się też środki audiowizualne, tablica oraz
inne dodatkowe wyposażenie niezbędne do prowadzenia zajęć z nieletnim
w czasie jego pobytu w izbie.
Pomieszczenie do przygotowywania posiłków
winno być wyposażone w niezbędny sprzęt służący do przygotowywania
posiłków, które dowożone są z zewnątrz, a następnie porcjowane i
wydawane nieletnim.
Pokój biurowy dla wychowawców
to pomieszczenie przeznaczone dla wychowawców, gdzie mogą oni m.in.
przeprowadzać indywidualne rozmowy z zatrzymanymi, przechowywać
sprzęt
i pomoce niezbędne do zajęć.
Pokój biurowy dla kierownika
wyposażony jest według możliwości danej jednostki i potrzeb
kierownika izby - obowiązkowo muszą być zainstalowane
sygnalizacja alarmowa i bezpośrednie połączenie z dyżurnym izby i
jednostki Policji.
Pomieszczenie dostosowane do odwiedzin nieletnich
to pomieszczenie, w którym zatrzymani w izbie nieletni mogą
spotykać się z osobami uprawniony mi do odwiedzin (obrońca,
rodzice lub opiekun za zgodą sądu lub jednostki Policji prowadzącej
sprawę oraz kierownika izby).
Przebieralnia
to pomieszczenie, gdzie nieletni przebierają się w odzież obowiązującą
w izbie (dresy, piżama, koszula).
Pomieszczenia magazynów
do przechowywania pościeli i odzieży oraz inne podręczne magazyny to
pomieszczenia, gdzie przechowywane są także rzeczy odebrane
nieletniemu przy przyjęciu do izby, tzw. depozyt (odzież i obuwie
nieletniego oraz inne przedmioty, które miał przy sobie w chwili
zatrzymania).
Depozyt
wartościowy
(pieniądze,
biżuteria
itp.)
przechowywany
jest
w
szafie
metalowej
w
pomieszczeniu dyżurki przechowywane są oddzielnie
czysta i brudna pościel, kołdry, koce i poduszki oraz
bielizna (dresy lub piżamy, koszule i miękkie obuwie),
rzeczy te są wydawane nieletniemu przy przyjęciu do
izby.
Węzeł sanitarny
powinien być wyposażony w natrysk i umywalki z dopływem ciepłej
i zimnej wody oraz ubikacje.
Plac spacerowy
przeznaczony jest do prowadzenia z nieletnimi zajęć ruchowych
na powietrzu.
w pomieszczeniach przebywania nieletnich, na placu spacerowym
oraz
na zewnątrz izby winny być zainstalowane urządzenia do prowadzenia
monitoringu wizyjnego.
ZATRZYMANIE NIELETNIEGO
W POLICYJNEJ IZBIE DZIECKA
W przypadku ujawnienia faktu popełnienia przez nieletniego czynu
karalnego Policja wykonuje swoje ustawowe zadania:
zbierania dowodów czynu karalnego,
utrwalania zebranych dowodów czynu karalnego,
ujęcia nieletniego sprawcy czynu karalnego.
Okoliczności upoważniające do ujęcia nieletniego, co do którego
istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełnił czyn karalny, to:
uzasadniona obawa, że nieletni może się ukrywać,
uzasadniona obawa, że nieletni będzie próbował zacierać ślady
czynu, którego się dopuścił,
niemożność ustalenia tożsamości tegoż nieletniego.
Z zatrzymania nieletniego sporządza się protokół zatrzymania, w którym
należy podać m.in. informacje dotyczące:
danych osobowych nieletniego,
okoliczności i powodów zatrzymania,
stanu zdrowia zatrzymanego nieletniego,
powiadomienia o zatrzymaniu właściwego sądu rodzinnego oraz rodziców
bądź opiekuna nieletniego i wskazanej przez nieletniego szkoły lub
zakładu
pracy.
O zatrzymaniu nieletniego należy niezwłocznie powiadomić właściwy
sąd rodzinny – nie później niż w ciągu 24 godzin, licząc od chwili
zatrzymania .
O zatrzymaniu nieletniego Policja niezwłocznie zawiadamia też
rodziców lub opiekuna nieletniego, podając przyczyny zatrzymania
oraz informuje, że mogą oni, podobnie jak zatrzymany nieletni,
złożyć zażalenie na zatrzymanie do właściwego sądu rodzinnego.
W policyjnej izbie dziecka może być umieszczony nieletni, który
zatrzymany został podczas samowolnego pobytu poza schroniskiem
dla nieletnich lub poza zakładem poprawczym. Zatrzymanie
nieletniego może nastąpić na czas niezbędny do przekazania
właściwemu zakładowi, nie dłużej jednak niż do pięciu dni.
Do izby dziecka nie przyjmuje się nieletnich, którzy:
zdradzają objawy choroby,
zdradzają objawy zaburzeń psychicznych,
są po spożyciu alkoholu, innych środków odurzających lub
psychotropowych,
znajdują się w takim stanie, że nie można się z nimi
porozumieć.
Dalsze postępowanie z nieletnimi zależy od decyzji konsultanta,
którym może być lekarz specjalista lub sędzia.
w sytuacji gdy zatrzymany nieletni jest pod wpływem alkoholu,
należy najpierw doprowadzić go do wytrzeźwienia, a następnie
umieścić w izbie (czas pobytu w izbie wytrzeźwień lub
w pomieszczeniu przeznaczonym do zatrzymania lub
wytrzeźwienia wliczony jest w czas zatrzymania nieletniego).
jeżeli zatrzymany nieletni zdradza objawy choroby lub jest pod
działaniem środków odurzających lub psychotropowych, należy
poddać go badaniu lekarskiemu. Dalsze postępowanie z
nieletnim zależy od wskazań lekarza (konsultanta).
POBYT NIELETNIEGO W
POLICYJNEJ IZBIE DZIECKA
Czynności związane z przyjęciem nieletniego do izby:
nieletniego doprowadzonego do policyjnej izby dziecka przez
funkcjonariuszy Policji przyjmuje dyżurny izby,
podstawę przyjęcia stanowić będzie wypełniony formularz
druku Protokół zatrzymania nieletniego,
wraz z protokołem dyżurnemu przekazywane są przedmioty
odebrane nieletniemu w czasie zatrzymania, które nie
stanowią
dowodu
w sprawie.
Obowiązki dyżurnego izby związane z przyjęciem nieletniego sprowadzają się do:
zapoznania się z Protokołem zatrzymania nieletniego;
przeprowadzenia rozmowy z policjantem doprowadzającym nieletniego, z nieletnim lub
z pracownikiem jednostki Policji,
odnotowania na dostarczonym Protokole zatrzymania nieletniego daty i godziny
doprowadzenia;
w przypadku odmowy przyjęcia nieletniego – odnotowania tego faktu w książce przebiegu
służby;
odnotowania w książce przebiegu służby przyjęcia nieletniego do izby;
przeprowadzenia szczegółowego przeszukania nieletniego oraz posiadanych przez niego
rzeczy osobistych (przeszukanie zatrzymanej dziewczyny należy w miarę możliwości
powierzyć policjantce),
odebrania wszystkich posiadanych przez nieletniego przedmiotów, w
tym pieniędzy i przedmiotów wartościowych oraz przedmiotów
niebezpiecznych,
a także odzieży, i wpisania ich do kwestionariusza depozytowego,
sprawdzenia w ewidencji zatrzymanych, czy nieletni lub jego
rodzeństwo byli uprzednio zatrzymywani w izbie; jeżeli byli, dyżurny
izby
odszukuje
ich
akta
z poprzednich zatrzymań i dołącza materiały z bieżącego
doprowadzenia.
W karcie ewidencyjnej (która jest jednym z dokumentów
dołączanych do akt zatrzymanego w izbie nieletniego) dopisuje datę
i przyczynę aktualnego doprowadzenia,
jeżeli nieletni do izby doprowadzony został pierwszy raz, zakłada mu
kartę ewidencyjną;
sprawdzenia stanu higieny i wyglądu nieletniego oraz odnotowania
własnych spostrzeżeń w aktach nieletniego (dotyczących np.
zawszenia, tatuaży, zadrapań, siniaków czy innych uszkodzeń skóry,
stanu odzieży, posiadania dużej sumy pieniędzy, przedmiotów
wskazujących na szczególne zainteresowania nieletniego);
poddania nieletniego zabiegom higienicznym (będzie to kąpiel, a w
przypadku stwierdzenia wszawicy zabieg dezynsekcyjny);
wydania nieletniemu czystej bielizny, piżamy lub dresu i miękkiego
obuwia oraz środków higieny (np. szczoteczka i pasta do zębów);
zapoznania nieletniego z jego prawami i obowiązkami oraz
obowiązującym regulaminem
przekazania przyjętego nieletniego do grupy zatrzymanych pod
opiekę dyżurującego wychowawcy.
Nieletni przebywający w izbie ma prawo do:
poszanowania godności osobistej,
ochrony przed przemocą fizyczną, psychiczną oraz wszelkimi
przejawami okrucieństwa,
otrzymania paczki żywnościowej,
odwiedzin obrońcy, rodziców lub opiekuna za zgodą sądu,
jednostki Policji prowadzącej sprawę lub kierownika izby,
składania próśb, wniosków i skarg do kierownika izby.
OBOWIĄZKI POLICJATNA
Zatrzymani w izbie nieletni znajdują się pod całodobowym nadzorem
policjanta wychowawcy.
Do podstawowych obowiązków policjanta wychowawcy należy:
nieustanne czuwanie nad zachowaniem i bezpieczeństwem nieletnich
oraz stanem ich higieny,
dbanie, aby w należytym porządku utrzymywane były pomieszczenia
i sprzęt użytkowane przez nieletnich,
przed przystąpieniem do pracy w grupie każdorazowe zapoznanie się
z podstawowymi materiałami o nowo doprowadzonych nieletnich,
przejmowanie od poprzednika i przekazywanie następcy najważniejszych
informacji o zachowaniu nieletnich,
prowadzenie
obserwacji
pedagogicznej
każdego
nieletniego
przebywającego
w grupie,
czuwanie nad przestrzeganiem regulaminu izby i porządku dnia,
prowadzenie niezbędnej dokumentacji dotyczącej służby,
w przypadku szczególnych trudności sprawianych przez nieletnich
niezwłoczne informowanie o tym kierownika izby w celu uzgodnienia z nim
środków wychowawczych, jakie należałoby podjąć w danej sytuacji
.
ZWOLNIENIE NIELETNIEGO Z IZBY
Zatrzymanego nieletniego należy natychmiast zwolnić, jeżeli:
ustaną przyczyny zatrzymania,
poleci to sąd rodzinny,
nie został zachowany termin zawiadomienia sądu o zatrzymaniu (do
24 h.),
w ciągu 72 h. od chwili zatrzymania nie ogłoszono nieletniemu
postanowienia
o umieszczeniu w schronisku dla nieletnich lub tymczasowym
umieszczeniu
w młodzieżowym ośrodku wychowawczym, młodzieżowym ośrodku
socjoterapii albo w zakładzie lub placówce.
POSTĘPOWANIE W RAZIE ZAISTNIENIA WYPADKU NADZWYCZAJNEGO
Za wypadek nadzwyczajny zaistniały w policyjnej izbie dziecka należy uznać
usiłowanie dokonania lub dokonanie przez zatrzymanych nieletnich czynów
polegających na:
targnięciu się na życie lub zdrowie własne lub innych osób (np.
współzatrzymanych lub policjanta),
stworzeniu zagrożenia porządku i bezpieczeństwa w pomieszczeniach izby,
ucieczce z izby,
organizowaniu buntu.
W zależności od sytuacji podejmuje odpowiednie środki przeciwdziałania:
wezwania do zachowania się zgodnego z prawem, a jeżeli wezwanie nie
poskutkuje, do zagrożenia użycia środka przymusu,
zastosowania środków przymusu w taki sposób, aby powodowało to
jak najmniejszą dolegliwość dla nieletniego, wobec którego zostały
one zastosowane;
używając siły fizycznej w postaci chwytów obezwładniających
technik obrony lub ataku, nie wolno zadawać uderzeń, chyba że
policjant działa w obronie koniecznej albo w celu odparcia zamachu
na życie, zdrowie ludzkie lub mienie;
kaftan bezpieczeństwa i pasy obezwładniające stosuje się wobec
osób, które swoim zachowaniem stwarzają niebezpieczeństwo dla
życia lub zdrowia ludzkiego, a także mienia, jeżeli zastosowanie
środków przymusu bezpośredniego oraz siły fizycznej jest
niemożliwe albo okaże się bezskuteczne;
polecenie
zastosowania
kaftana
i
pasów
bezpieczeństwa wydaje komendant Policji lub osoba
przez
niego
upoważniona,
a
podczas
jego
nieobecności dyżurny jednostki;
pierwsza pomoc udzielana jest gdy zatrzymani doznali
obrażeń ciała,
w każdej sytuacji zaistnienia wypadku nadzwyczajnego
sporządza się notatki służbowe.
DOKUMENTACJA PROWADZONA
W POLICYJNEJ IZBIE DZIECKA
Rodzaje dokumentów, które powinny być prowadzone w policyjnej izbie dziecka:
ewidencja zawierająca personalia zatrzymanych nieletnich;
indywidualne teczki akt nieletnich, w których ułożone są w porządku
chronologicznym materiały dotyczące zatrzymanych;
dziennik korespondencyjny służący do rejestrowania spraw poszczególnych
nieletnich;
książka zatrzymanych, do której wpisuje się każdego zatrzymanego
w izbie nieletniego, w tym jego personalia, czas zatrzymania, kto wydał
decyzję o zatrzymaniu, z jakiego powodu i do czyjej dyspozycji nieletni jest
zatrzymany,
czas zwolnienia lub przekazania oraz kto odebrał nieletniego z
izby;
kwitariusz depozytowy wypełniany przy przyjęciu nieletniego
do izby, do którego wpisuje się odebrany od nieletniego
depozyt (kopię kwitu depozytowego dołącza się do teczki akt
nieletniego po zwolnieniu go z izby);
książka przebiegu służby, do której wpisuje się wszystkie
czynności wykonywane przez policjantów pełniących służbę w
izbie oraz zaistniałe wydarzenia.
DZIĘKUJEMY
ZA UWAGĘ