Komenda Stołeczna Policji - Izba Dziecka

Zadania

Zasadniczym zadaniem i celem policyjnych izb dziecka w kraju jest niesienie doraźnej pomocy nieletnim, u
których występują objawy społecznego niedostosowania, zagrożenia moralnego lub znaleźli się w ciężkiej
sytuacji i udzielenie, jakiejkolwiek pomocy jest niezbędnym warunkiem powrotu do normalnego życia w
środowisku najbliższym- rodzinie.

ZADANIA POLICYJNYCH IZB DZIECKA

DZIAŁALNOŚĆ IZBY DZIECKA WYDZIAŁU KONWOJOWEGO KSP

"Jeśli chcemy stworzyć prawdziwą humanistyczną cywilizację, jeśli chcemy rozwinąć rzeczywiste możliwości

człowieka i jego osobowości, musimy odpowiedzieć na te trudne pytania, musimy nauczyć się jak utrzymać równowagę
między "chłodną" technologią a ciepłą etyką, między wartościami produkcyjnymi a wartościami moralnymi."[1]

Józef Kozielecki

Zasadniczym zadaniem i celem policyjnych izb dziecka w kraju jest niesienie doraźnej pomocy nieletnim, u których

występują objawy społecznego niedostosowania, zagrożenia moralnego lub znaleźli się w ciężkiej sytuacji i udzielenie,
jakiejkolwiek pomocy jest niezbędnym warunkiem powrotu do normalnego życia w środowisku najbliższym- rodzinie.

Z tego właśnie celu dla policyjnych izb dziecka w kraju wynikają przytoczone niżej zadania przytoczone w aktach

prawnych regulujących ich funkcjonowanie oraz regulujące przestrzeganie praw człowieka. Są to:

Zapewnienie nieletniemu całodobowej opieki wychowawczej i właściwych warunków socjalnych podczas pobytu;

Współpraca ze specjalistami ds. nieletnich i dyżurnymi jednostek w przedmiocie przestrzegania terminów zatrzymań

określonych w art. 40 i art.40a Upn;

Zebranie podstawowych informacji o sytuacji środowiskowej- rodzinie nieletniego oraz przyczynach zatrzymania;

Obserwacja pedagogiczna nieletniego w czasie jego pobytu w Izbie.

Poradnictwo dla rodziców i opiekunów;

Podtrzymywanie dotychczasowych działań na rzecz środowiska; współpraca z wyższymi uczelniami i masmediami;

Strony 1/8

Komenda Stołeczna Policji - Izba Dziecka

Zapewnienie doraźnej opieki i właściwych wychowawczo warunków pobytu nieletnim do lat 21 pozbawionych opieki

(chodzi o uciekinierów Schronisk dla Nieletnich, Młodzieżowych Ośrodków Wychowawczych i Zakładów Poprawczych
lub będących na "niepowrocie" z udzielonej przepustki) lub moralnie zagrożonych nieletnich do lat 17 sprawcom
przestępstw zatrzymanych w związku z prowadzonymi przez jednostki terenowe Policji dochodzenia oraz nieletnim
konwojowanym przez jednostki konwojowe do schronisk i zakładów poprawczych w wieku 13-21 lat;

Ustalenie sytuacji i przyczyn moralnego zagrożenia nieletnich zatrzymywanych w placówce oraz podejmowanie

czynności zmierzających do poprawienia ich warunków opiekuńczo- wychowawczych poprzez interwencje we
właściwych instytucjach prawnych;

Współpraca z jednostkami organizacyjnymi Policji, przekazywanie im materiałów mogących mieć wartość dla pracy

prewencyjnej oraz okazywanie jednostkom pomocy w instruktażach i szkoleniach z zakresu postępowania w sprawach
nieletnich;

Podejmowanie odpowiednich działań na rzecz normalizacji stosunków i więzi uczuciowych z rodziną

umożliwiających powrót do domu;

Prowadzenie zajęć o charakterze resocjalizacyjnym na terenie placówki związanych z wyrównaniem braków i

zaniedbań wyniesionych przez nieletniego z środowisk;

Zapewnienie warunków prawidłowego rozwoju: psychicznego, fizycznego, bezpieczeństwa w czasie pobytu

nieletniego w placówce

Rozwijanie działalności profilaktyczno- wychowawczej przez pracowników Izby Dziecka wśród nieletnich

zatrzymanych przez Policję jak i uczestnicząc w spotkaniach na terenie placówek oświatowych (szkoły);

Informowanie w oparciu o dane statystyczne i analizę materiałów zebranych w toku rozpatrywania spraw poprzez

kierownictwo właściwych instytucji i organizacji o problemach związanych z moralnym zagrożeniem przestępczością
nieletnich;

Udzielanie wszechstronnej pomocy w zabezpieczeniu masowych imprez kulturalno- rozrywkowych z udziałem dzieci

i młodzieży;

Reprezentuje organa specjalistyczne Policji na imprezach lub spotkaniach zorganizowanych dla całego

społeczeństwa;

Udzielają pomocy praktykującym studentom w zapoznaniu się pracą z młodzieżą pochodzącą z rodzin

dysfunkcyjnych;

Strony 2/8

Komenda Stołeczna Policji - Izba Dziecka

Ustalenie sytuacji i przyczyn moralnego zagrożenia nieletnich zatrzymywanych w placówce oraz podejmowanie

czynności zmierzających do poprawienia ich warunków opiekuńczo- wychowawczych poprzez interwencje we
właściwych instytucjach prawnych;

Upowszechniają wiedzę z zakresu nieprzystosowania społecznego w środkach masowego przekazu, itd.

Podejmowane działania Policyjnych Izb Dziecka mają charakter:

rozpoznawczy (ujawniający i dokumentujący zjawiska nieprzystosowania społecznego dzieci i młodzieży),

prewencyjno- informujący,

opiekuńczo- wychowawczy,

zwalczającynegatywne zachowania dzieci i młodzieży.

W placówce opieki doraźnej nad dziećmi i młodzieżą nieprzystosowaną społecznie, jakim jest Policyjna Izba Dziecka

Komendy Stołecznej Policji w Warszawie przebywają obecnie według obowiązującej ustawy nieletni w przedziale
wiekowym od13 do 21roku życia. Jest to grupa podopiecznych wymagających szczególnej opieki i nadzoru
wychowawczego.

Cechuje ich nieukształtowana osobowość psychiczna. Cenią oni najczęściej odmienne wartości jak te, które leżą u

podłoża funkcjonowania grup i społeczeństw. Doprowadzają one do konfliktu z prawem, izolacji takich ludzi w
placówkach typu resocjalizującego, szpitalach psychiatrycznych lub w znacznej ilości w zakładach karnych w
późniejszym okresie czasu. W łagodniejszej formie prowadzi do ostracyzmu społecznego lub do ośmieszania zachowań
jednostki, jeżeli nie będą podważać w znacznym stopniu fundamentu moralnego, na którym opiera się dana grupa
społeczna. Wyobrażenia świata a w szczególności tego, co jest dobre i złe nie jest zbieżne dla tych jednostek tej grupy z
ogólnie szanowanymi i prezentowanymi wartościami.

Zatrzymywani obecnie nieletni w Izbie Dziecka związani są z przejawami patologii społecznej, a ich zachowania

pozostają w sprzeczności z powszechnie uznawanymi normami prawnymi i wartościami społecznymi. Głównie chodzi tu
o zachowania określone w przepisach kodeksu karnego, kodeksu wykroczeń i innych ustaw. Są to kategorie
formalno-prawne określane, jako przestępstwo i przestępczość. Naruszyli oni swoim działaniem interesy społeczne lub

Strony 3/8

Komenda Stołeczna Policji - Izba Dziecka

interes określonej jednostki. Konsekwencje takiego zachowania są nieporządne i godne potępienia społecznego.
Powodują wzrost zagrożenia przestępczością, wzmagają poczucie dezorganizacji społecznej i bezprawia w państwie.

Zachowania patologiczne nieletnich, z jakimi mamy do czynienia w Izbie Dziecka są wynikiem ukształtowania wadliwej

struktury osobowości człowieka wychowywanego w niekorzystnych warunkach środowiskowych. Często to są osoby
bardzo podatne na działanie różnego rodzaju bodźców. Wykazują obniżoną wrażliwość psychologiczną i moralną na
cierpienia innych osób. Posiadają również nieumiejętność utrzymywania harmonijnych stosunków społecznych,
przesyconych ciepłem emocjonalnym. W realizacji swoich często egoistycznych planów nie unikają od stosowania
innym cierpienia i bólu. Są bezwzględni i cyniczni. Reagują agresją lub oskarżeniem innych. Nie dotyczy to jednak
wszystkich przypadków osób zatrzymywanych w Izbie Dziecka.

Przerażające jest to, iż zatrzymywana młodzież coraz w większym stopniu ma kontakt z środkami odurzającymi:

alkohol, tytoń, narkotyki. Są przypadki osób dokonujących prób samobójczych. Wynika to najczęściej z "psychologicznej
sytuacji bez wyjścia", jaką reprezentują te osoby. Szybkie przemiany ustrojowe i nieciekawa obecnie sytuacja
społeczno-gospodarcza kraju zwiększyła tego typu zagrożenia. Wiele osób wskazuje na brak realnych perspektyw
przyczyniających się do efektywnego rozwoju młodych ludzi.

Zwiększyła się również intensywność niekorzystnych bodźców oddziaływujących na młodych ludzi w środkach

masowego przekazu, działalność grup nieformalnych, rozluźnienie więzi rodzinnych. Zmalała natomiast forma
społecznego organizowania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży.

Wśród społeczeństwa panuje przekonanie o konieczności izolacji nieletnich nieprzystosowanych społecznie. Izolacja

ma działać odstraszająco. Tymczasem nieletni przebywa w sztucznie stworzonym, zamkniętym, odizolowanym od
naturalnego warunków środowisku. W warunkach placówki przestrzegane są wszelkie unormowania prawne i wartości
moralne, lecz w środowisku naturalnym, gdzie nie ma funkcji kontrolującej i restrykcyjnej nieletni szybko zapominają o
zasadach, których przestrzegali w placówce.

Szczególną rolę odgrywają w naszej Izbie Dziecka wychowawcy, którzy w codziennych czynnościach zawodowych

poznają podopiecznych, starają się bardzo często przywrócić równowagę psychiczną, udzielają pomocy w kształtowaniu
postaw społecznych i nawyków: pracy, nauki, rozwijania umiejętności spędzania czasu wolnego, rozwijają
zainteresowania. Ukazują racjonalne perspektywy życiowe i zagrożenia cywilizacyjne.Umożliwiają zaspokojenie potrzeb
bytowych nieletnich w placówce.

Jak widać zadania są złożone i różnorodne. Trzeba przyznać, że jest to zaledwie w bardzo małym procencie substytut

naturalnej wspólnoty. Część nieletnich zajmuje postawę dezaprobaty do warunków, w których przychodzi im przebywać,

Strony 4/8

Komenda Stołeczna Policji - Izba Dziecka

czuje się obco i odczuwa potrzebę bliskiej wspólnoty z najbliższymi- rodzicami.

Większość dzieci wykazuje zaburzenia dostosowania społecznego i wymaga szczególnego nadzoru. Dlatego Izba

Dziecka KSP poprzez kadrę stara się udzielić kompetentnej pomocy organizując zajęcia korekcyjno- wychowawcze.
Układ godzin pracy jest dostosowany do potrzeb opieki nad nieletnimi i prawidłowego funkcjonowania placówki. W
początkowym okresie więź między wychowawcą a podopiecznym ma charakter formalny, narzucony.

Złożony i wielostronny charakter zadań Izby Dziecka KSP wymaga starannego programowania pracy opiekuńczo-

wychowawczej. Wychowawca ma świadomość zadań i celów, jakie realizuje placówka i on sam. Rolę programu
spełniają wytyczne zawarte w dokumentach normatywnych tj. statut, regulaminy, zakładane programy działania.

Występują tu pewne utrudnienia działalności związane z charakterem życia zbiorowego ciągle zmieniającej się grupy

wychowanków jak w poczekalni. W każdej grupie istnieją rozmaite doświadczenia i nastawienia do nauki, zachowań.
Zatem ważne jest rozpoznanie w grupie dominujących tendencji i postaw oraz podjęcie prób ich prawidłowego
ukierunkowania.

Wychowawca i placówka ma możliwość trojakiego rodzaju oddziaływań:

Aprobowania, popierania i wspomagania tych ustosunkowań do nauki, które z pedagogicznego punktu widzenia

przedstawiają wysoką wartość;

Korygowania i uszlachetniania tych zachowań i nastawień podopiecznych, które nie mogą być akceptowane bez

szkody dla ich prawidłowego rozwoju i socjalizacji;

Proponowania podopiecznym nie znanych im dotąd zachowań i postaw oraz wspierania procesu ich przyswajania.

Strony 5/8

Komenda Stołeczna Policji - Izba Dziecka

Działania te skierowane są na całą grupę jak i na poszczególnych wychowanków. Zgromadzone doświadczenia

wskazują, że skuteczność poczynań zależy od stosunku wychowawcy do tych problemów, od jego wiedzy i umiejętności
organizacyjnych oraz pozostawionych możliwości działania elastycznego, dopasowanego do potrzeb nieletnich.

Duży wpływ na wywieranie pozytywnych przekazów wywiera okazywanie przez wychowawcę aprobaty dla wszelkiego

rodzaju wysiłków i wytworzenie w grupie dobrej atmosfery. Dostosowuje on swoje wymagania do sytuacji szkolnej i
poziomu umysłowego nieletnich. Umiejętność wychowawców w organizowanie zajęć lekcyjnych, rekreacyjno-
sportowych lub świetlicowych są istotne dla socjalizacji nieletnich.

Aby skutecznie oddziałowywać na postawy podopiecznych, kształtować ich osobowość- musi spełnić w krótkim czasie

dodatkowy warunek: nawiązać ścisłe kontakty można powiedzieć uczuciowe z nieletnim. Wynika z tego dodatkowy cel
dla Izby Dziecka KSP, aby doskonaliła w różnych szkoleniach opiekunów- wychowawców. Podyktowane jest to
postępem nauki i koniecznością nadążania za nią.

Innym czynnikiem mobilizującym jest społeczny charakter pracy. Z niej mają wynosić korzyści dzieci nieprzystosowane

społecznie. Podejmowane działania często ratują zdrowie i życie dzieci zaniedbanych, chorych, będących na
ucieczkach z placówek typu: leczniczo- terapeutycznego, opiekuńczo- wychowawczego, resocjalizacyjnego. Bardzo
często się zdarzało, że podejmowano leczenie lekarskie dzieci dopiero po zatrzymaniu w Izbie Dziecka KSP.

Ważnym zadaniem statutowym Izby Dziecka KSP w Warszawie jest realizowanie pracy resocjalizacyjnej. Ujawnia się

ona w różnych formach w czasie realizacji planowego rozkładu dnia i programu zajęć z nieletnimi ułożonych przez grupę
opiekunów- wychowawców, kierowników zmian a zatwierdzonych przez kierownika Izby.

W naszej placówce obowiązuje stały program dnia. Natomiast zajęcia są różnorodne i dostosowane są do wielkości

grupy nieletnich, potencjału umysłowego i zdolności podopiecznych, zachowań i nastawień uczestników grupy.

Działania resocjalizacyjne eliminujące zjawisko nieprzystosowania społecznego są skuteczne wtedy, gdy nieletni po

powrocie do środowiska rodzinnego ma zapewnioną właściwą opiekę i kontrolę dopełniającą wcześniejsze
oddziaływania Izby Dziecka KSP. Przejawia się to najczęściej w opiece pedagogicznej, psychologicznej, nadzoru
wychowawczego ze strony rodziców lub kuratora sądowego. Brak jest jednak rozwiązań systemowych w stosunku do
opiekunów, które świetnie funkcjonują w krajach zachodnich.

Zajęcia resocjalizacyjne w Izbie Dziecka KSP są swego rodzaju terapią grupową, gdzie podopieczny jest zachęcany

do nawiązywania właściwych kontaktów z innymi osobami wchodzącymi w skład społeczności ludzkiej, uczy się

Strony 6/8

Komenda Stołeczna Policji - Izba Dziecka

współżycia w grupie. Wspólne dyskusje na bieżące problemy scalają grupę, a nieletni nie czują się osamotnieni, czują
się bardziej bezpieczni.

Grupa wpływa na kształtowanie osobowości, wyrabianiu szacunku do unormowań prawnych i moralnych. Uwzględnia

opinie innych. Tym samym wykształca wytworzenie pozytywnych stosunków osobowych i poprawnych form zachowań.
Dzieje się to pod kontrolą wychowawcy. Dzieci w czasie pobytu w naszej placówce nabywają pewnych nawyków, które
zanikają po pewnym czasie, gdy nie będą rozwijane przez jednostkę i środowisko jej najbliższe.

Działalność statutowa Izby Dziecka KSP jest kierowana na dobro dzieci i młodzieży oraz ochrania interesy całego

społeczeństwa. Wynika ono z zadań postawionych przez obywateli naszego państwa i wymogi życia współczesnego.
Uwzględnia ona unormowania krajowe jak i ratyfikowane przepisy międzynarodowe. Dobre wykonywanie działań
statutowych wymaga dobrego rozeznania się w sytuacji opiekuńczo- wychowawczej nieletniego, przyczynach
zatrzymywania przez Policję, problemach, objawach nieprzystosowania społecznego, które wykazuje nieletni.

Rozwiązywanie problemów dotyczących młodego pokolenia jest jednym z najważniejszych zadań, ponieważ obecni

nieletni będą w niedalekiej przyszłości uczestniczyć we wszystkich obszarach aktywności obywatelskiej, będą wpływać
na funkcjonowanie społeczeństwa i kreować rzeczywistość.

Wobec powyższego szczególne znaczenie ma przeciwdziałanie zjawiskom nieprzystosowania społecznego dzieci i

młodzieży oraz zapewnienia im wszechstronnej pomocy w zmianie postaw, udzielenia doraźnego schronienia i opieki
między innymi takiej, jaką zapewnia Izba Dziecka Komendy Stołecznej Policji w Warszawie przy ulicy Wiśniowej 44.

Umiejętność zapewnienia doraźnej opieki dla nieprzystosowanych społecznie dzieci i młodzieży oraz podejmowane

działania wychowawcze Izby Dziecka KSP stanowią niezbędny warunek, który w pewnym stopniu będzie ograniczał
zjawiska przestępczości nieletnich, prostytucji, narkomanii, alkoholizmu wśród młodych ludzi. Przeciwdziałał będzie
rozpowszechnianiu złych wzorców- deprawacji młodego społeczeństwa. Zapobiegał będzie zjawiskom krzywdzenia
dzieci i młodzież przez osoby dorosłe.

Znajomość rozpoznawania symptomów świadczących o nieprzystosowaniu społecznym nieletnich jest niezbędna do

podejmowania stosownych przeciwdziałań przez Policyjne Izby Dziecka w ramach resortu spraw wewnętrznych.
Właściwy proces opieki doraźnej i wychowania nieletnich zatrzymanych w Policyjnej Izbie Dziecka będzie skutkował w
zmianie osobowości tych osób na lepsze i budził będzie w nich rozwijanie i kształtowanie postaw społecznych
pożytecznych dla ludzkości.

Mając świadomość, jak potężną rolę odgrywają środki masowego przekazu w życiu społecznym, a w przypadku

Strony 7/8

Komenda Stołeczna Policji - Izba Dziecka

przedstawiania pracy Policyjnych Izb Dziecka i nagłaśnianiu istniejącego problemu wychowawczego z dziećmi i
młodzieżą nieprzystosowaną społecznie, należy podkreślić, że w przyszłości być może doprowadzi do budowania
właściwych wzorów i postaw tej trudnej młodzieży.

Oprac.nadkom.Andrzej ZAPERTY

[1]. J.Kozielecki:Rozwiązywanie problemów, Warszawa 1969 r., UW,

Strony 8/8