Kąpiele elektryczno-wodne

Kąpiele elektryczno-wodne

• Nazwą tą określa się zabiegi elektrolecznicze, w których

część lub całe ciało, znajdujące się w kąpieli wodnej,
poddane zostaje działaniu prądu stałego. Wyróżnia się
kąpiele elektryczno-wodne komorowe oraz kąpiele
elektryczno-wodne całkowite.

• Kąpiel elektryczno-wodna komorowa. Jest to kąpiel

lecznicza, którą wykonuje się z użyciem specjalnego
zestawu. Kończyny osoby poddanej zabiegowi są
zanurzone w specjalnych wanienkach, napełnionych wodą
o temperaturze od 35 do 38°C, stanowiącą w tych
warunkach środowisko przewodzące prąd elektryczny.
Wanienki są wykonane z materiału będącego złym
przewodnikiem prądu, zwykle z fajansu lub sztucznego
tworzywa. W ścianie każdej wanienki znajduje się
„kieszeń" z otworami, w której jest umieszczona elektroda
węglowa.

• „Kieszeń" jest wykonana w sposób uniemożliwiający

bezpośrednie zetknięcie elektrody z ciałem chorego. Wanienki
dla kończyn górnych są umieszczone na specjalnych statywach.
Całość zestawu wanienek wraz ze statywami i krzesłem o
regulowanej wysokości siedzenia spoczywa na specjalnej
podłodze izolującej. Źródłem prądu stałego jest aparat
wyposażony w cztery przełączniki o dwóch pozycjach,
oznaczonych + i —. Ponieważ każdy z przełączników jest
połączony z obwodem aparatu wytwarzającym prąd stały oraz
przewodem elektrody, znajdującej się w wanience przeznaczonej
dla jednej z kończyn, możliwe jest przyłożenie do elektrody
określonego bieguna prądu, oczywiście pod warunkiem
zamknięcia obwodu prądu przez ciało. Spośród możliwych
połączeń najczęściej stosuje się czterokomorową kąpiel wodną o
wstępującym kierunku przepływu prądu oraz kąpiel o
zstępującym kierunku przepływu prądu. Działanie
czterokomorowej kąpieli elektryczno-wodnej zależy od kierunku
przepływu prądu.

czterokomorową kąpiel

wodną

kąpieli o wstępującym kierunku

prądu

• W kąpieli o wstępującym kierunku prądu biegun ujemny

źródła prądu jest połączony z elektrodami znajdującymi
się w wanienkach dla kończyn górnych, a dodatni — z
elektrodami wanienek dla kończyn dolnych. Kąpiel o
wstępującym kierunku prądu powoduje zwiększenie
pobudliwości ośrodkowego układu nerwowego. Jej wpływ
na układ sercowo - naczyniowy polega na zwiększeniu:

— odpływu krwi żylnej z kończyn dolnych i narządów

objętych

„dorzeczem" żyły wrotnej,
— dopływu krwi tętniczej do płuc i kończyn górnych,
— odpływu krwi żylnej z serca do płuc.

kąpiel o zstępującym kierunku

prądu

• W kąpieli o zstępującym kierunku prądu dodatni biegun jest

połączony

z elektrodami wanienek dla kończyn górnych, biegun zaś

ujemny — z elektrodami wanienek dla kończyn dolnych. Kąpiel o
takim kierunku przepływu prądu obniża pobudliwość
ośrodkowego układu nerwowego.

• Wpływ jej na układ sercowo-naczyniowy polega na zwiększeniu:
— dopływu krwi z krążenia małego do serca,
— odpływu krwi żylnej z płuc i kończyn górnych,
— dopływu krwi tętniczej do narządów objętych „dorzeczem" żyły
wrotnej oraz do kończyn dolnych.
• Zróżnicowane w zależności od kierunku przepływu prądu

działanie kąpieli komorowej elektryczno-wodnej nakazuje
ostrożność przy wykonywaniu takiej kąpieli oraz dokonanie
analizy stanu krążenia osoby poddanej zabiegowi.

Metodyka zabiegu

• Wanienki wypełnia się do 2/3 ich objętości wodą o temperaturze

od 35 do 40°C. W wypadku istnienia zaburzeń krążenia u osoby
poddanej zabiegowi temperatura wody powinna odpowiadać
cieplnemu punktowi obojętnemu skóry (p. rozdz.
Wodolecznictwo). Przed wykonaniem zabiegu laborant dokonuje
próby, zanurzając swoje ręce w wodzie wanienek (połączonych z
różnoimiennymi biegunami prądu), podczas gdy druga osoba
zwiększa płynnie natężenie prądu do żądanej wartości. Po
dokonaniu próby natężenie prądu należy sprowadzić do wartości
zerowej, a następnie wyłączyć. Chory siada na stołku (wysokość
siedzenia reguluje się w zależności od jego wzrostu) i zanurza
wolno w wanienkach najpierw kończyny dolne, a następnie
kończyny górne. Po włączeniu prądu zwiększa się wolno
natężenie do żądanej wartości. Należy pamiętać, że nie wolno
zmieniać jego kierunku, ponieważ nagłe otwarcie lub zamknięcie
obwodu powoduje powstanie silnego bodźca elektrycznego z
groźnymi następstwami ze strony układu krążenia.

Kąpiel elektryczno-wodna

całkowita.

• Wykonuje się ją w specjalnej wannie z materiału

izolującego, w której ścianach są umieszczone
duże płaskie elektrody węglowe. Elektrody są
zabezpieczone osłonami uniemożliwiającymi
zetknięcie z ciałem chorego. Wanna do kąpieli
elektryczno-wodnych całkowitych nie może mieć
stałego dopływu ani też odpływu wody, ze
względu na niebezpieczeństwo jej uziemienia
przez połączenie z rurami wodociągowymi, czy też
kanalizacyjnymi. Sytuacja taka stwarzałaby
bowiem groźbę porażenia prądem osoby poddanej
zabiegowi. Z tego powodu wanna powinna być
ustawiona w pewnej odległości od instalacji
wodociągowej i kanalizacyjnej.

• Temperatura wody wynosi 34-38°C;

do wody niekiedy dodaje się
leczniczo działających wyciągów
roślinnych. W uzdrowiskach do
kąpieli elektryczno-wodnej
wykorzystuje się wody mineralne.
Źródłem prądu stałego jest specjalny
aparat, wyposażony w zespół
przełączników, umożliwiających
połączenie odpowiedniego bieguna z
poszczególnymi elektrodami.

• Metodyka zabiegu. Po napełnieniu wanny wodą ustawia się

przełączniki aparatu, stanowiącego źródło prądu, w położeniu
odpowiadającym żądanemu kierunkowi jego przepływu. Po
dokonaniu próby przepływu prądu, a następnie jego wyłączeniu
zanurza się chorego w wodzie. Po włączeniu prądu zwiększa się
powoli jego natężenie do odpowiedniej wartości. Należy pamiętać,
że w czasie zabiegu nie wolno nagle wyłączyć prądu. W kąpieli
elektryczno-wodnej całkowitej stosuje się natężenie prądu stałego
od 20 do 50 mA. Czas zabiegu wynosi od 5 do 15 min. Kąpiele
wykonuje się zwykle dwa razy w tygodniu.

• Wpływ kąpieli elektryczno-wodnej całkowitej na ustrój polega na
• działaniu:
• — prądu stałego na dużą powierzchnię ciała,
• — termicznym i hydrostatycznym wody,
• — chemicznym, występującym w wypadku stosowania wody

mineralnej lub dodania do kąpieli wyciągów roślinnych; działanie to
może być jontoforezą obecnych w wodzie jonów.

• Wskazania do kąpieli elektryczno-wodnej całkowitej: Zespoły

bólowe

• w przebiegu choroby zwyrodnieniowej stawów kręgosłupa, choroba
• zwyrodnieniowa stawów, niedowłady, nerwobóle.