Znaki towarowe

ochrona,

rodzaje

Znak Towarowy

Znakiem towarowym może być każde
oznaczenie, które można przedstawić w
sposób graficzny (w szczególności wyraz,
rysunek, ornament, kompozycja
kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym
forma towaru lub opakowania, a także
melodia lub inny sygnał dźwiękowy), jeżeli
oznaczenie takie nadaje się do odróżnienia
w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa
od towarów innego przedsiębiorstwa.

Rodzaje znaków

towarowych

Najbardziej tradycyjnymi i najczęściej występującymi formami
znaków towarowych są:

- oznaczenia słowne  (wyraz, zdania, slogany) – znak słowny
- oznaczenia słowno–graficzne (oznaczenia w których występują
zarówno elementy słowne, jak i graficzne) – znak słowno-graficzny
- oznaczenia graficzne (rysunki, ornamenty) – znak graficzny
- znaki towarowe przestrzenne (w tym formy towaru lub
opakowania),
- dźwiękowe (melodie, inne sygnały dźwiękowe),
- przestrzenno–słowno–graficzne,
- przestrzenno–graficzne oraz kompozycje kolorystyczne

znak słowny

Znaki zgłaszane w formie słownej są najchętniej wybieranym sposobem

rejestracji. Wynika to z faktu, że ochrona na znak słowny obejmuje absolutnie

każdą formę użycia danego słowa. Jeżeli zatem chcemy chronić nazwę naszej

firmy lub produktu, naturalnym wyborem będzie zgłoszenie nazwy w formie

znaku słownego. Znaki słowne mogą być utworzone z dowolnej kombinacji

słów, liter lub cyfr. Znakiem słownym nie musi być tylko nazwa fantazyjna ale

również słowa występujące w języku polskim o ile dla określonych towarów

cechują się tzw. zdolnością odróżniającą. Znakiem słownym może być również

slogan reklamowy.

znak słowno-graficzny

Do tej formy zalicza się znaki, które łączą w sobie elementy słowne i graficzne.
Najczęstszym przykładem takich znaków są logotypy oraz wzory opakowań
produktów. Zdarzają się również znaki zgłoszone w formie słowno-graficznej,
które mają niewiele wspólnego z grafiką, stanowiąc zwyczajne odwzorowanie
nazwy pismem maszynowym, przypominając w zasadzie znak słowny. Warto
jednak wiedzieć, że w odróżnieniu od znaków słownych, ochrona znaków
słowno-graficznych rozciąga się na konkretne odwzorowanie graficzne znaku a
nie na każdą możliwą formę znaku. Oznacza to, że jeśli nasz znak będzie
stanowił niebieski napis „Salon Kosmetyczny Barbara” w otoczeniu kwiecistych
wzorów, to nie uzyskamy monopolu na używanie nazwy naszego salonu
pisanego czarną czcionką na białym tle. Nie oznacza to jednak, że niewielka
zmiana grafiki znaku będzie wykluczała naruszenie naszych praw do znaku
słowno-graficznego. Każdorazowo należy bowiem zbadać czy występujące
podobieństwo między znakami może prowadzić do wprowadzenia odbiorców w
błąd co do pochodzenia znaku.

znak graficzny - Logo

Logo - graficzny znak towarowy spełniający rolę marketingową a jednocześnie
informacyjną, poprzez skrótowe, ale łatwo zauważalne i łatwo zapamiętywane
przedstawienie symbolu firmy, instytucji, organizacji, lub też (np. flaga
europejska) jakiejś idei, pomysłu, ale także mogące spełniać rolę jako
charakterystyczne oznaczenie czegoś, czyli spełniające rolę znaku
informacyjnego.
Logo zawsze nawiązuje w jakiś sposób do przedstawianego tematu. Często
konstruowane jest ze stylizowanych i pomysłowo zaaranżowanych pierwszych
liter nazwy symbolizowanego podmiotu, lub też zawiera charakterystyczne dla
danego podmiotu elementy graficzne. Może jednak symbolizować jakąś ideę
jedynie swoim kształtem lub wywoływanym nastrojem (np. zawierać linie
łagodne lub łamane, albo też zawierać kolorystykę jaskrawą lub stonowaną).
Zawsze jednak powinno podkreślać i w skondensowany sposób
podsumowywać wizerunek przedstawianego tematu. Powinno u odbiorcy
wywoływać odpowiednie skojarzenia oraz nastrój, a jeśli to możliwe,
motywować również do pożądanej reakcji.

znaki towarowe

przestrzenne

Znak towarowy jest najpopularniejsza w branży kosmetycznej i spożywczej.
Najwięcej tego typu znaków chronionych jest w grupie napojów alkoholowych.
Opakowanie w tych przypadkach często pozwala nie tylko na wyróżnienie
produktu, ale również jego szybkie odnalezienie na półce. Czyli znak towarowy
ma nie tylk funkcje ochronna, ale jest ważnym wyróżnikiem identyfikacji
marki. Nabiera to szczególnej wagi ze względu na rosnące znaczenie
sprzedaży samoobsługowej. Ostatnio po tego typu ochronę sięgają jednak
również inne firmy, np. polskie rafinerie, które zgłaszają jako znaki
przestrzenne opakowania swoich olejów. Należy przypuszczać, że znak
towarowy i jego rola będzie jeszcze z czasem rosła. Samo opakowanie może
być chronione również na kilka sposobów. Możliwe jest zgłoszenie go wraz z
całą grafiką, albo z samym kolorem. W przypadkach, gdy forma jest
szczególnie charakterystyczna, można też chronić sam kształt czy zarys
opakowania. Należy podkreślić, ze ochrona nie dotyczy wyłącznie opakowań
szklanych czy metalowych, takich jak butelki czy flakony.

Znaki dźwiękowe

Dźwięki, tony, melodie i brzmienia są stosowane od lat
dwudziestych w reklamach t/u – głównie w USA (tzw.
jingle) – ochrona copyright
• są uważane za jedną z najlepszych metod
reklamowania produktu
• prekursorem w zakresie rejestracji znaków
dźwiękowych były kraje anglosaskie, zwłaszcza USA
• od lat 90’tych zaczęły się pojawiać rejestracje dźwięków
jako TM, głównie w krajach anglosaskich
• w UE akceptowane, ale rzadkie
• w wielu krajach znaki dźwiękowe niedozwolone

Inne rodzaje znaków

towarowych

Zapach – rzadziej spotykany znak towarowy, używany przede wszystkim jako
dodatek do innych form. Przykładem znaku jest zapach perfum, zapach
koszonej trawy lub też truskawki dla długopisów

Smak – znak towarowy charakterystyczny dla produktów spożywczych np.
panierka KFC, smak hamburgerów w MCDonaldzie, smak PrincePolo.

Film – znak towarowy, który reklamuje dany produkt podczas filmu lub też
nosi jego nazwe np. firma Marlboro. Symbolem marki stał się wówczas
"Marlboro Man" – niezłomny i wolny kowboj, budzący zazdrość mężczyzn i
pożądanie kobiet. Skuteczna kampania reklamowa sprawiła, że Marlboro stało
się najlepiej sprzedającą się marką papierosów na świecie. Marlboro Man
reprezentował styl życia, w którym papieros jest nieodłącznym atrybutem
męskości.

Aspekty prawne i znaki towarowe

Art.153.

5.

Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego
używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub
zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.

6.

Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat
od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym.

7.

Prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek
uprawnionego, przedłużone dla wszystkich lub części towarów, na
kolejne okresy dziesięcioletnie.

8.

Wniosek, o którym mowa w ust. 3, powinien być złożony przed
końcem upływającego okresu ochrony, jednak nie wcześniej niż na
rok przed jego upływem. Wraz z wnioskiem należy wnieść należną
opłatę za ochronę.

9.

Wniosek, o którym mowa w ust. 3 , może zostać złożony, za
dodatkową opłatą, również w ciągu sześciu miesięcy po upływie
okresu ochrony. Termin ten nie podlega przywróceniu.

10. Urząd Patentowy wydaje decyzję o odmowie przedłużenia prawa

ochronnego na znak towarowy jeżeli wniosek wpłynął po terminie, o
którym mowa w ust. 5, albo nie zostały wniesione należne opłaty, o
których mowa w ust. 4 i 5.

Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Polskiej

Pierwsze kroki

• składamy wniosek o udzielenie praw ochronnych
• prowadzimy korespondencję z Urzędem Patentowym RP
• składamy uwagi dotyczące przeszkód wobec rejestracji

zgłoszonych znaków towarowych

• składamy sprzeciwy do udzielonych praw ochronnych
• składamy wnioski o unieważnienie udzielonych praw

ochronnych

• składamy wnioski o stwierdzenie wygaśnięcia udzielonych

praw ochronnych

• dozorujemy terminy

Zgłoszenie

Zgłoszenia znaku towarowego można dokonać osobiście lub za
pośrednictwem pełnomocnika.

Zgodnie z art. 236 ust. 1 i 2 ustawy pwp pełnomocnikiem w postępowaniu
przed Urzędem Patentowym w sprawach związanych z dokonywaniem i
rozpatrywaniem zgłoszeń oraz utrzymywaniem ochrony znaków
towarowych może być tylko rzecznik patentowy a w przypadku osoby
fizycznej z zastrzeżeniem ust. 3 ww. ustawy może być również
współuprawniony, a także rodzice, małżonek, rodzeństwo lub zstępni
strony oraz osoby pozostające ze stroną w stosunku przysposobienia.
Osoby niemające miejsca zamieszkania lub siedziby na obszarze
Rzeczypospolitej Polskiej mogą przed Urzędem Patentowym działać tylko
za pośrednictwem rzecznika patentowego. (art. 236 ust. 3 pwp.)

Lista wraz z adresami rzeczników patentowych dostępna jest w witrynie
internetowej Polskiej Izby Rzeczników Patentowych.

Zgłoszenie znaku towarowego w celu uzyskania prawa ochronnego
powinno obejmować:
• podanie, zawierające w szczególności – a) dane zgłaszającego, b)

oznaczenie pełnomocnika, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika, c)
wniosek o udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy, wspólny znak
towarowy bądź wspólny znak towarowy gwarancyjny albo o udzielenie
wspólnego prawa ochronnego na znak towarowy, d) określenie znaku
towarowego, e) wskazanie towarów, dla których znak towarowy jest
przeznaczony, f) podpis zgłaszającego lub pełnomocnika. Podanie może
zawierać również – a) oświadczenie zgłaszającego, że chce skorzystać z
uprzedniego pierwszeństwa, b) wskazanie osoby upoważnionej do odbioru
korespondencji, c) spis załączonych dokumentów;

• dowód pierwszeństwa, jeżeli zgłaszający ubiega się o przyznanie mu

uprzedniego pierwszeństwa;

• 5 fotografii lub odbitek znaku towarowego przedstawionego lub

wyrażonego choćby w części w postaci rysunku lub rysunków albo
kompozycji;

• 2 fotografie lub odbitki dodatkowo w kolorze czarno-białym, w

przypadkach znaków towarowych barwnych;

• 2 egzemplarze taśmy magnetofonowej lub innego nośnika

elektronicznego zawierającej nagranie dźwięku w przypadku znaku
towarowego dźwiękowego;

• dokumentu stwierdzający uprawnienie do używania niektórych oznaczeń w

znaku towarowym, w przypadkach określonych w art. 131 ust. 2 pkt. 2-4
ustawy;

• regulaminu znaku, jeżeli zgłaszający ubiega się o udzielenie prawa

ochronnego na wspólny znak towarowy, wspólny znak towarowy
gwarancyjny albo o udzielenie wspólnego prawa ochronnego;

• pełnomocnictwa, jeżeli zgłaszający działa przez pełnomocnika;

Warunki wyboru znaku

towarowego w Polsce

W Polsce pojęcie znaku towarowego definiuje ustawa Prawo
własności przemysłowej jako: każde oznaczenie przedstawione
w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny
wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w
obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego
rodzaju towarów innych przedsiębiorstw. Może to być w
szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja
kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub
opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.

Warunki ogólne

Znak towarowy można zastrzec tylko, jeżeli:

•

nie ma już wcześniej zarejestrowanego lub zgłoszonego do rejestracji znaku,
który jest identyczny lub podobny do już zarejestrowanego, tak że używanie
znaku późniejszego mogłoby wprowadzić odbiorców w błąd co do pochodzenia
towaru,

•

nie ma wcześniej zarejestrowanego lub zgłoszonego do rejestracji podobnego
oznaczenia geograficznego,

•

nie ma wcześniej używanego w obrocie podobnego znaku powszechnie znanego
wśród co najmniej 50% odbiorców,

•

nie ma wcześniej zarejestrowanego lub zgłoszonego do rejestracji znaku
renomowanego, charakteryzującego się powszechną znajomością wśród
odbiorców oraz słynącego z dobrej jakości oznaczonych nim towarów lub usług,

•

znak nie narusza praw osobistych lub majątkowych osób trzecich,

•

znak nie jest sprzeczny z prawem, porządkiem publicznym lub dobrymi
obyczajami tzn. nie ma charakteru obscenicznego, nie kojarzy się jednoznacznie
z symbolami stosowanymi przez grupy wzywające do nienawiści rasowej,
religijnej lub postulujące obalenie porządku prawnego siłą,

•

znak nie wprowadza nabywców w błąd, w szczególności co do charakteru
towaru, jego jakości, właściwości albo pochodzenia,

•

jeśli proponowany znak jest tylko tekstem bez zintegrowanej z nim grafiki, nie
może on być słowem lub frazą pospolitą (np. "pij mleko").

Warunki szczególne

Jako znaku towarowego nie można zgłosić do rejestracji oznaczenia
zawierającego:

• nazwę lub skrót nazwy Rzeczypospolitej Polskiej bądź jej symbole, nazwy, herby polskich

województw, miast i miejscowości, znaki sił zbrojnych, reprodukcje polskich orderów, odznaczeń
lub odznak honorowych itp., chyba że zgłaszający posiada odpowiednie zezwolenie,

• skróty nazw bądź symbole obcych państw, organizacji międzynarodowych, a także przyjęte w

obcych państwach oznaczenia, stemple kontrolne i gwarancyjne, jeżeli zakaz taki wynika z
umów międzynarodowych, chyba że zgłaszający posiada odpowiednie zezwolenie,

• urzędowo uznane oznaczenia przyjęte do stosowania w obrocie w zakresie w jakim mogłoby to

wprowadzić w błąd co do charakteru takich odznaczeń, o ile zgłaszający nie wykaże, że jest
uprawniony do ich używania,

• elementy będące symbolami, w szczególności o charakterze religijnym, patriotycznym lub

kulturowym w zakresie, w jakim obrażałoby to uczucia religijne, patriotyczne lub tradycję
narodową,

• formę bądź inną właściwość towaru lub opakowania, która jest uwarunkowana wyłącznie jego

naturą, jest niezbędna do uzyskania efektu technicznego lub zwiększa znacznie wartość towaru.

• imiona wraz z nazwiskiem pisane pełnymi wyrazami lub w skrócie (np. Jan Kowalski, Jan K., J.

Kowalski), jeżeli nazwisko lub imię jest powszechnie używane (np. imię Abczakird Owczarbatar
mogłoby być zarejestrowane, lecz Marcin Kowalski już nie).

Urząd zatwierdza znak

towarowy

Urząd uznaje zgłoszenie za dokonane, jeżeli zawiera ono co
najmniej określenie znaku towarowego oraz wykaz towarów, dla których
ten znak jest przeznaczony.
Zgłoszenie uważa się za dokonane w dniu, w którym wpłynęło ono do
Urzędu Patentowego RP lub zostało odebrane telefaksem. W przypadku
przesłania zgłoszenia telefaksem oryginał zgłoszenia należy dostarczyć
w terminie 30 dni od daty nadania. Termin ten nie podlega
przywróceniu. Jeżeli zgłoszenie przesłane telefaksem jest nieczytelne
lub nie jest tożsame z dostarczonym oryginałem, za datę zgłoszenia
uznaje się dzień, w którym został dostarczony oryginał. ( art. 13 )
Do czasu wydania decyzji zgłaszający może dokonywać w zgłoszeniu
uzupełnień i poprawek, które nie mogą prowadzić do zmiany istoty
znaku towarowego ani rozszerzać wykazu towarów, dla których ten znak
został zgłoszony.

Od kiedy zgłoszony znak towarowy podlega ochronie?
Znak towarowy podlega ochronie od daty zgłoszenia znaku towarowego
w Urzędzie Patentowym RP, o ile udzielone zostanie prawo ochronne.

Jak długo trwa ochrona znaku towarowego?
Czas trwania prawa ochronnego na znak towarowy wynosi 10 lat od
daty zgłoszenia znaku w Urzędzie Patentowym RP, z możliwością
przedłużenia na wniosek uprawnionego na kolejne okresy
dziesięcioletnie

Ile kosztuje rejestracja

Urząd Patentowy RP

Rejestrując znak towarowy w Urzędzie Patentowym RP, niezależnie od tego czy
rejestrujemy znak słowny, graficzny, czy słowno-graficzny, musimy uiścić
opłaty. Opłata za samo zgłoszenie znaku towarowego wynosi 500 PLN przy
składaniu wniosku drogą elektroniczną i 550 PLN przy formie papierowej.
Opłata w tej wysokości dotyczy trzech klas towarowych, w których zgłaszany
jest znak, według obowiązującej klasyfikacji towarów i usług. Zgłoszenie znaku
w każdej kolejnej klasie, to koszt 120 PLN albo 100 PLN (wniosek złożony drogą
elektroniczną). Tyle kosztów wstępnych. Po zarejestrowaniu znaku należy
uiścić opłatę za pierwszy, dziesięcioletni okres ochronny, wynoszącą 400 PLN
za każdą z pierwszych trzech klas i ewentualnie 450 PLN za każdą z kolejnych
klas. Podsumowując, w przypadku zgłoszenia znaku towarowego w UP RP
łączny koszt może wynieść 900 PLN w przypadku rejestracji dla jednej klasy

Ile kosztuje rejestracja w

OHIM

• W przypadku zgłoszenia wspólnotowego znaku towarowego należy liczyć

się ze zdecydowanie wyższymi kosztami, niż w przypadku rejestracji
krajowej. Jednakże, jeżeli zamierzamy prowadzić działalność na terenie
całej, lub części UE, to jest to zdecydowanie tańsze, niż rejestracja znaków
towarowych w poszczególnych krajach. Koszt rejestracji wynosi 950 EUR,
jeżeli składamy wniosek drogą elektroniczną i 1050 EUR, jeżeli wniosek
składany jest w formie tradycyjnej. Co ważne, nie ma już dodatkowych
opłat za pierwszy okres ochronny. Cena zgłoszenia w OHIM obejmuje, tak
jak w przypadku krajowych znaków towarowych, trzy klasy, za każdą
kolejną należy dopłacić 150 EUR.

Kam

il Bachusz, Krzysztof Tutaj

Semestr V ZIP
Niestacjonarne
2011/2012

Podstawy ochrony

własności intelektualnej

i przemysłowej

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ