Ewolucja systemów

bezpieczeństwa

międzynarodowego.

Ewolucja systemów

bezpieczeństwa

międzynarodowego.

1

w y k .

A n n a K r a j e w s k a

E w e l i n a K o t l i c k a

A l e k s a n d r a K o w a l i k

N a t a l i a K r a w c z a k

A n e t a K r u p a

M a g d a l e n a M u c h a

George Madelski definiował system międzynarodowy

jako system społeczny mający strukturalne i funkcjonalne

wymagania. Systemy między narodowe składają się jego

zdaniem, ze zbiorów podmiotów,

wraz ze stosunkami między tymi podmiotami i między ich

atrybutami. Systemy międzynarodowe zawierają wzorce

działania i wzajemnego oddziaływania między zbiorowaściami

i między jednostkami działającymi w ich imieniu.

2

Pojęcie systemu

bezpieczeństwa międzynarodowego

Patrząc z perspektywy badawczej można

stwierdzić, że historycznie ukształtowały się

dominujące modele bezpieczeństwa

międzynarodowego takie jak :

3

SUBORDYNACYJNY- zdecydowania dominacja jednego

państwa;

KOORDYNACYJNY- kooperacja, zakłada wzajemne

równoważenie się potencjałów militarnych oraz

sprzecznych sił i interesów;

RÓWNOWAGI SIŁ- zakłada utrzymanie bezpieczeństwa

poprzez zrównoważenie potęg sił między państwami

lub ugrupowaniami państw w celu wzajemnej

neutralizacji;

ODSTRASZANIA-polega na utrzymywaniu

bezpieczeństwa poprzez odstraszanie potencjalnego

przeciwnika od ewentualnego użycia siły;

Historyczne systemy
bezpieczeństwa
międzynarodowego

4

Klasyczny system równowagi (1648- 1789) - stan stosunków

międzynarodowych, w którym żadne państwo nie może
zapanować nad innymi ani narzucić im swoich praw.

Kiedy jakieś państwo (dążące do dominacji) zaczyna osiągać

zagrażającą innym przewagę, to państwa sąsiednie zawiązują
koalicję dla własnego interesu - blokują ambicje najsilniejszych.

Przykład: Wiek XVIII upłynął Anglii na działaniach zapobiegających

dominacji Francji w Europie. W tym celu Anglia gotowa była na
zawarcie układu z każdym państwem. Każda koalicja skierowana
była przeciwko hegemonii Francji.

Europejski koncert

mocarstw (1814-

1914)

5

Koncert mocarstw – Czwór przymierze.

Utworzone 20 listopada 1815r. przez Wielką

Brytanię, Rosję, Austrię (od 1867r. jako

Austro - Węgry), Prusy (od 1871r. jako

Niemcy). W 1818r. przystąpiła Francja,

następnie po zjednoczeniu w 1861r. także

Włochy. W przypadku wojny kraje czwór

przymierza miały ustalić wspólną politykę

dążącą do zachowania równowagi

europejskiej tak, aby żadne państwo nie

wybiło się na hegemona.

Powstanie tego systemu
było konsekwencją:

6

Rewolucji francuskiej

Wojen napoleońskich

Cele systemu:

Prowadzenie wspólnej
polityki przez państwa
należące.

Zachowanie równowagi sił
państw europejskich.

7



1882r. Trójprzymierze

(Niemcy, Austro- Węgry, Włochy)



1907r. Trójporozumienie

(Wielka Brytania, Francja, Rosja)

Ostateczny
rozpad
„przymierza” był
spowodowany
wybuchem I
wojny światowej
w 1914.

8

Bezpieczeństwo zbiorowe miało opierać się

na założeniach Ligi Narodów powstałej na

mocy paktu uchwalonego 28 kwietnia 1918r.

Głównym państwem LN było USA jako

inicjator pomysłu zapoczątkowania LN, której

priorytetem było utrzymanie

międzynarodowego pokoju.

Próby utworzenia systemu
bezpieczeństwa zbiorowego
1919- 1939

9



Utrzymanie statusu quo (niezmiennego
stanu rzeczy).



Jego obronę w razie potrzeby



Konieczność zdefiniowania agresji, agresora



Wspólna reakcja wobec niego



Próba ustanowienia systemu
Bezpieczeństwa zbiorowego była nieudana,
spowodowane było to brakiem autorytetu
LN i zainteresowania nim ze strony państw.

10

W czasie II wojny światowej były zalążki

nowego systemu, na bazie mocarstw i ONZ.

Charakter globalny, filary USA i ZSRR.

Ewolucja systemu
dwubiegunowego (1945- 1989)

11

SYSTEM DWUBLOKOWY-, który

zmarginalizował rolę ONZ, zatem koncepcję
systemu bezpieczeństwa zbiorowego.
NATO-UW. Równowaga strachu-oparta na
potencjale nuklearnym, zdolności
wzajemnego zniszczenia, wyścigu zbrojeń.
Wojny zastępcze w krajach
postkolonialnych.

Lata 50-te

12

Lata 70-
te

Próby przezwyciężenia konfrontacji

zimnowojennej, bowiem:



konieczność zapobieżenia wojnie
nuklearnej,



ograniczenia wyścigu zbrojeń,



współpraca w ramach ONZ,



szukanie nowej koncepcji wzajemnych
stosunków,

Stąd przekształcenia w stronę systemu

Wielobiegunowego.

 

13

Można stwierdzić, że koncentrowano się na

poszukiwaniu warunków budowy pokoju

między narodami, do których zaliczano:



przemiany w obszarze świadomości,



rozwój międzynarodowego prawa pokoju i
bezpieczeństwa,



rozwój odpowiednich instytucji, środków budowy
zaufania,



wzrost liczby państw o ustroju demokratycznym,
przy jednoczesnej eliminacji systemów totalitarnych,



konieczność redefinicji pojęcia suwerenność by
zrezygnować z patrzenia na nią w sposób absolutny.

System wielobiegunowy:

14



koncepcja oparcia bezpieczeństwa
międzynarodowego na powszechnej
organizacji państw gwarantujących, w
wielostronnej umowie, współdziałanie na
rzecz utrzymania pokoju i zapobieganie
wojnom. Zobowiązują się one do
współpracy w celu utrzymania pokoju,
zapobiegania zagrożeniom i usuwania ich
skutków. Bezpieczeństwo pojedynczego
narodu jest bowiem związane z
bezpieczeństwem całej grupy.

15



Powstrzymanie się od groźby i użycia

siły i jej użycia,



Pokojowe rozstrzyganie sporów

międzynarodowych,



Współpraca zgodnie z KNZ,



Nieingerencja w sprawy wewnętrzne,



Równouprawnienie i samostanowienie

narodów,



Suwerenna równość i równouprawnienie

państw,



Wykonywanie w dobrej wierze

przyjmowanych zobowiązań.

Normy ONZ, w oparciu o
które miał funkcjonować
system bezpieczeństwa
wielobiegunowego. :

Bibliografia:

Erhard Cziomer, Lubomir W. Zymblikiewicz, ZARYS

WSPÓŁCZESNYCH STOSUNKÓW MIĘDZYNARODOWYCH,

Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2005,s.108-118.

Stanisław Koziej, WSTĘP DO TEORII I HISTORII

BEZPIECZEŃSTWA (skrypt internetowy)

Kamila Pronińska, Bezpieczeństwo międzynarodowe

(skrypt internetowy)

16

2011-11-24

17

DZIĘKUJEMY

ZA UWAGĘ