Projekty AVT
2647
2
6
4
7
2647
2
6
4
7
Precyzyjny
P
r
e
c
y
z
y
j
n
y
Precyzyjny
P
r
e
c
y
z
y
j
n
y
miernik głośności
m
i
e
r
n
i
k
g
Å‚
o
Å›
n
o
Å›
c
i
miernik głośności
m
i
e
r
n
i
k
g
Å‚
o
Å›
n
o
Å›
c
i
Psofometryczny miernik sygnału
P
s
o
f
o
m
e
t
r
y
c
z
n
y
m
i
e
r
n
i
k
s
y
g
n
a
Å‚
u
Psofometryczny miernik sygnału
P
s
o
f
o
m
e
t
r
y
c
z
n
y
m
i
e
r
n
i
k
s
y
g
n
a
Å‚
u
W EdW 4/2002 przedstawiono prosty układ nagłośnienia jest oddzielone od widowni. Pół sprawy, warto zajrzeć do artykułu pt.  Sono-
sonometru - miernika głośności. Niniejszy biedy, gdy wyposażone jest w dobre monito- metr w EdW4/2002 str. 50 oraz do końco-
artykuł prezentuje precyzyjny wskaz
nik wy- ry odsłuchowe, wyregulowane tak, by w mia- wej części niniejszego artykułu.
sterowania i głośności z podwójnym wyświe- rę dokładnie odzwierciedlały warunki
tlaczem o różnych charakterystykach dyna- panujące na widowni. Gdy porządnych mo- Opis układu
micznych. Opisywany wskaz
nik przewidzia- nitorów brak, albo gdy obsługa zmienia ich Rysunek 1 pokazuje schemat blokowy przy-
ny jest do wykorzystania zamiast typowego głośność, nie sposób kontrolować głośności rządu. Przyrząd ma dwa wejścia sygnałowe:
fabrycznego wskaz
nika wbudowanego w mi- programu w obiekcie. A i B o różnej czułości. Sygnał po przejściu
kser w systemach nagłośnienia  na żywo . W takich i podobnych przypadkach do- przez wzmacniacz o regulowanym wzmoc-
Osoby mniej zorientowane mogą się dzi- brym rozwiązaniem będzie wykorzystanie nieniu podawany jest na filtr psofometryczny.
wić, dlaczego nie wystarczy wskaz
nik wbu- opisywanego urządzenia  precyzyjnego Na przetwornik prawdziwej wartości skutecz-
dowany w mikser lub bardziej dokładna kla- miernika sygnału audio. Przyrząd wyposażo- nej podawany jest przez przełącznik S albo
syczna linijka pomiarowa. ny jest w filtr uwzględniający charakterysty- sygnał z filtru, albo sygnał szerokopasmowy.
Przyczyna jest prosta: W mikserach (i in- kę ucha ludzkiego, przetwornik wartości sku- Tętniący przebieg z przetwornika, wskazują-
nych urządzeniach) z reguły stosowane są tecznej oraz, co bardzo ważne, dwie linijki cy na chwilową wartość sygnału podawany
mierniki wartości szczytowej sygnału, nazy- wskaz
nikowe. Jeden wskaz
nik pokazuje war- jest na dodatkowy wzmacniacz i na wskaz
nik
wane PPM (Peak Power Meter). Taki wska- tość chwilową sygnału, drugi informuje wartości chwilowej. Ten sam sygnał po uśre-
z
nik szczytowy doskonale zdaje egzamin o średniej głośności w dłuższym przedziale dnieniu w obwodzie RC o dużej stałej czaso-
przy kontroli sygnału zapisywanego w posta- czasu. wej jest podawany na drugi wskaz
nik, poka-
ci analogowej, a zwłaszcza cyfrowej. Głów- Dzięki tym dwom wskaz
nikom przyrząd zujący przeciętny poziom głośności.
nym zadaniem wskaz
ników PPM jest pomoc doskonale zdaje egzamin w różnorodnych Pełny schemat ideowy miernika pokazany
w wykorzystaniu dynamiki toru zapisu, systemach nagłośnienia  na żywo . Może też jest na rysunku 2. Część pomiarowa zasila-
w szczególności ochrona przed przesterowa- być uzupełnieniem systemów studyjnych, na jest napięciem symetrycznym ą15V
niem. Chodzi o to, by operator miksera utrzy- przy czym trzeba lojalnie przyznać, że w sy- z transformatora TR1 i stabilizatorów U7,
mywał możliwie wysoki poziom sygnału, ale stemach studyjnych podczas nagrań i pro- U7. Wskaz
niki LED z kostkami LM391X
nie dopuszczał do przesterowania i wynikają- dukcji audycji radiowych ważniejszą rolę od- zasilane są znacznie mniejszym napięciem,
cych z tego zniekształceń. grywa dobry wskaz
nik szczytowy (PPM), uzyskiwanym z transformatora TR2. To
O ile wskaz
nik wartości szczytowej do- pozwalający uniknąć przesterowania torów napięcie nie jest stabilizowane, bo wykorzy-
skonale zdaje egzamin przy zapisie, o tyle zapisu czy nadajnika. W systemach studyj- stywane jest wyłącznie do zasilania diod
okazuje się bardzo mało przydatny, a czasem nych opisywany miernik głośności w rękach świecących.
wręcz przeszkadza, w systemach nagłośnie- świadomego operatora dz
więku również oka- Sygnał akustyczny z miksera jest podawa-
nia  na żywo , gdy program słowny przeka- że się pożyteczny, zwłaszcza w przypadku ny na wejście A lub B. Wejście A ma znacz-
zywany jest bezpośrednio na widownię w stosowania kompresorów i limiterów. Poka- nie większą czułość i może być wykorzystane
obiekcie. że, jak zmienia się średnia głośność przy róż- do współpracy z zewnętrznym mikrofonem
Tu trzeba utrzymywać potrzebną gło- nych ustawieniach kompresora i limitera. pomiarowym. Może to być dobrej klasy mi-
śność, co nie zawsze jest proste ze względu Stopień trudności projektu (dwie gwiazd- krofon pojemnościowy o charakterystyce do-
na różną odległość od mikrofonu oraz różne ki) wskazuje, że z jego zbudowaniem i uru- okólnej. Można też wykorzystać popularny
właściwości głosu występujących osób. Gdy chomieniem poradzą sobie nawet średnio za- mikrofon elektretowy, który też ma szeroką
stanowisko nagłośnienia ulokowane jest na awansowani elektronicy. Niemniej pełny po- i płaską charakterystykę częstotliwościową.
widowni, większego problemu nie ma, po- żytek z jego wskazań odniosą tylko ci, którzy Do współpracy z  elektretem i popularnymi
nieważ osoba obsługująca mikser na bieżąco mają do czynienia z systemami nagłośnienia niegdyś mikrofonami pojemnościowymi
śledzi program. Często jednak stanowisko  na żywo . Aby wyrobić sobie szerszy obraz MCO52 przewidziano dodatkowy stabilizator
Elektronika dla Wszystkich
16 Sierpień 2002
Projekty AVT
U1, którego napięcie wyjściowe jest dzięki dio- odpowiadające wartości skutecznej mierzo- pu LF356. Wzmacnia on sygnał z przetwor-
dzie D51 zwiększone do wartości ponad 6V. nego przebiegu. Obecność przetwornika nika True RMS do poziomu wymaganego
Obwody ze wzmacniaczami U2C, prawdziwej wartości skutecznej jest tu bar- przez wskaz
niki LM391X. Na wyjściu kostki
U2D tworzą filtr psofometryczny o standar- dzo ważna, bo eliminuje błędy, które pojawi- U1 (w punkcie C) występuje przebieg tętnią-
dowej charakterystyce A. Pracują tu wzmac- łyby się w przypadku zastosowania prost- cy, dokładnie odpowiadający chwilowej gło-
niacze z popularnej kostki TL074, która ma szych przetworników (prostowników) warto- śności. W układzie przetwornika U3 zastoso-
parametry absolutnie wystarczające do takich ści szczytowej lub średniej. Tylko przetwor- wano kondensatory uśredniające C12, C13
zastosowań. Sygnał filtrowany albo oryginal- nik True RMS pozwala zbudować dokładny o stosunkowo niedużej wartości. Dzięki temu
ny jest podawany przez przełącznik S na wej- przyrząd mierzący parametry sygnału audio, układ reaguje szybko na zmiany poziomu sy-
ście dość popularnego przetwornika wartości sygnału radykalnie różnego od kanonicznej gnału i przebieg napięcia w punkcie C może
skutecznej (True RMS) typu AD736 firmy sinusoidy. być wykorzystany we wskaz
niku wartości
Analog Devices. Sygnał zmienny podawany Aby uniknąć przesterowania przetworni- chwilowej. Sygnał ten jest podawany na
na nóżkę 1 przetwornika U3 jest zamieniony ka w szczytach sygnału wprowadzono dodat- wskaz
nik z  logarytmicznÄ… kostkÄ… U8 typu
na napięcie stałe, dodatnie względem masy, kowy wzmacniacz sygnału stałego, zrealizo- LM3915. Jak wiadomo, układ ten ma loga-
wany ze wzmacniaczem operacyjnym U4 ty- rytmiczny zakres wskazań obejmujący 30dB.
Rys. 1 Schemat blokowy Steruje on 30 diod LED D1& D30. Precyzja
tego wskaz
nika nie jest wprawdzie duża, ale
całkowicie wystarczająca w praktyce. Trzy
diody LED sterowane przez każde z wyjść
pozwalają w prosty sposób uzgodnić skalę
wartości szczytowej ze skalą wartości uśre-
dnionej.
Skalę wartości uśrednionej w czasie reali-
zujÄ… diody D31...D50. SÄ… one sterowane
przez dwa układy LM3916 U5, U9. Zapre-
zentowane niecodzienne połączenie układów
U5, U9 i współpracujących LED-ów pozwa-
la uzyskać wskaz
nik od rozdzielczości 1dB
z zakresie 11dB (diody D31...D41) i roz-
dzielczości 2...3dB z zakresie 9dB
(D42...D50). Dodatkowe diody krzemowe
Rys. 2 Schemat ideowy
Elektronika dla Wszystkich
Sierpień 2002 17
Projekty AVT
D55...D58 zmniejszają moc strat układów niejsze aplikacje . Wiele pożytecznych infor-
scalonych U5, U9. macji o sterownikach LED rodziny
Wykaz elementów
Sygnał dla tego niecodziennego wskaz
ni- LM391X zawartych jest w EdW 2/1996 str.
ka jest pobierany z wyjścia bufora U2D. Na 11 i artykułach w Elektronice Praktycznej
Rezystory
wejściu tego bufora umieszczony jest obwód 6/96 str. 59...62 i 7/96 str. 57...60. Na życze-
R1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47k&!
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
k
&!
uśredniający sygnał tętniący z punktu C (R9, nie Czytelników kostki LM391X mogą zo-
R2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4,7k&!
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
,
7
k
&!
C18, C19). stać wyczerpująco omówione w cyklu  Naj-
R3,R7,R8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100k&!
R
3
,
R
7
,
R
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
k
&!
Należy zwrócić uwagę, że skala wartości słynniejsze aplikacje . Prosimy o listy i zgło-
R4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .nie montować
R
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
n
i
e
m
o
n
t
o
w
a
ć
uśrednionych jest krótsza i obejmuje zakres szenia za pomocą Miniankiety.
R5,R20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1k&!
R
5
,
R
2
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
k
&!
od  9dB do +8dB, natomiast skala wartości
R6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .110k&!
R
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
1
0
k
&!
szczytowej z oczywistych względów sięga Montaż i uruchomienie
R9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10M&!
R
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
M
&!
dalej w górę i obejmuje zakres od Układ miernika można zmontować na dwóch
R
1
1
,
R
1
4
,
R
1
5
,
R
2
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
k
&!
 9...+18dB. W zakresie  2dB...+8dB wska- płytkach drukowanych, pokazanych na ry- R11,R14,R15,R21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10k&!
z
nik wartości uśrednionej ma rozdzielczość sunkach 3 i 4. Pierwsza płytka zawiera wy- R12,R19,R24,R25 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3,3k&!
R
1
2
,
R
1
9
,
R
2
4
,
R
2
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
,
3
k
&!
1dB, co zapewnia dużą precyzję pomiaru. świetlacz . Na drugiej zrealizowano zasilacze
R13 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,7k&!
R
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
7
k
&!
Wszystkie układy LM391X pracują w try- i większość  elektroniki .
R16 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30k&!
R
1
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
0
k
&!
bie słupkowym, co uzyskuje się przez dołą- Pomocą w montażu będą fotografie mo-
R18 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12k&!
R
1
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
2
k
&!
czenie nóżek 9 do plusa zasilania. Warto za- delu. Montaż jest klasyczny i nie powinien
R22 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23,2k&! 1%
R
2
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
3
,
2
k
&!
1
%
uważyć, że same kostki są zasilane napię- sprawić trudności. Najpierw warto wlutować
R23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30,1k&! 1%
R
2
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
3
0
,
1
k
&!
1
%
ciem +15V, natomiast diody świecące znacz- zwory i najmniejsze elementy, potem coraz
PR1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .nie montować
P
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
n
i
e
m
o
n
t
o
w
a
ć
nie niższym napięciem niestabilizowanym większe. W trakcie testów okazało się, że nie
PR2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .47k&! helitrim
P
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
k
&!
h
e
l
i
t
r
i
m
z transformatora TR2. jest potrzebny obwód korekcji z elementami
W niniejszym opisie nie zawarto pełnego PR1, R4.
Kondensatory
opisu układów AD736 oraz LM391X. Szero-
C
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
n
F
ki opis przetwornika AD736 można znalez
ć C1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100nF
w EdW 1/2000 i 2/2000 w cyklu  Najsłyn- Rys. 3 i 4 Schematy montażowe
C2,C3,C14,C15 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V
C
2
,
C
3
,
C
1
4
,
C
1
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
µ
F
/
1
6
V
C4-C6,C10 . . . . . . . . . . . . . . . . .10nF foliowy MKT
C
4
C
6
,
C
1
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
n
F
f
o
l
i
o
w
y
M
K
T
C7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2,2nF foliowy MKT
C
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
,
2
n
F
f
o
l
i
o
w
y
M
K
T
C8,C12,C13 . . . . . . . . . . . . . . . . . .10µF/16V tantal
C
8
,
C
1
2
,
C
1
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
µ
F
/
1
6
V
t
a
n
t
a
l
C9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .220nF
C
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
0
n
F
C11 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1nF foliowy MKT
C
1
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
n
F
f
o
l
i
o
w
y
M
K
T
C16,C17 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1000µF/25V
C
1
6
,
C
1
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
0
µ
F
/
2
5
V
C18,C19 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1µF foliowy MKT
C
1
8
,
C
1
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
µ
F
f
o
l
i
o
w
y
M
K
T
C20 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .470µF/16V
C
2
0
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
4
7
0
µ
F
/
1
6
V
C21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22µF/16V
C
2
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
2
2
µ
F
/
1
6
V
C22,C23 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .100µF/16V
C
2
2
,
C
2
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
0
0
µ
F
/
1
6
V
Półprzewodniki
D1-D30,D39-D50 . . . .LED zielona 3mm kwadratowa
D
1
D
3
0
,
D
3
9
D
5
0
.
.
.
.
L
E
D
z
i
e
l
o
n
a
3
m
m
k
w
a
d
r
a
t
o
w
a
D31-D35 . . . . . . . . .LED czerwona 3mm kwadratowa
D
3
1
D
3
5
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
E
D
c
z
e
r
w
o
n
a
3
m
m
k
w
a
d
r
a
t
o
w
a
D36-D38 . . . . . . . . . . . .LED żółta 3mm kwadratowa
D
3
6
D
3
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
E
D
ż
ó
Å‚
t
a
3
m
m
k
w
a
d
r
a
t
o
w
a
D51 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LED czerwona 3mm
D
5
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
E
D
c
z
e
r
w
o
n
a
3
m
m
D52-D61 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1N4001
D
5
2
D
6
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
1
N
4
0
0
1
U1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78L05
U
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
8
L
0
5
U2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TL074
U
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
L
0
7
4
U3 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .AD736
U
3
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
A
D
7
3
6
U4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LF356
U
4
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
F
3
5
6
U5,U9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LM3916
U
5
,
U
9
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
M
3
9
1
6
U6 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .78L15
U
6
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
8
L
1
5
U7 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .79L15
U
7
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
7
9
L
1
5
U8 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .LM3915
U
8
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
L
M
3
9
1
5
Pozostałe
S . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .SW SPDT
S
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
S
W
S
P
D
T
TR1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TS2/56
T
R
1
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
S
2
/
5
6
TR2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .TS2/16
T
R
2
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
T
S
2
/
1
6
PÅ‚ytki drukowane
są dostępne w sieci handlowej AVT
jako kit szkolny AVT-2647A
Elektronika dla Wszystkich
18 Sierpień 2002
Projekty AVT
Najtrudniejszym zadaniem okaże się za- cy czy innych komponentów (korektorów pa- nia nie należy już nic zmieniać. Dla ścisłości
pewne równe wlutowanie kilkudziesięciu rametrycznych, kompresora, itp.). należałoby dodać, że nawet takie czynniki
diod LED. W modelu wykorzystano zielone Uwaga! Jeśli ktoś zechce zmienić stałą jak zmiana temperatury, a zwłaszcza wzrost
i żółte kwadratowe diody o wymiarach czasową uśredniania, może zmieniać w sze- wilgotności, mają pewien wpływ na parame-
3x3mm. Podczas montażu diod świecących rokim zakresie wartości R9, C18, C19 try akustyczne obiektu. Miernik głośności
warto stosować znanÄ… zasadÄ™, by najpierw (2,2k...10M&!, 100nF...1µF). Można też do- wÅ‚Ä…czony na wyjÅ›ciu miksera lub tuż przed
lutować tylko jedną nóżkę każdej diody. dać przełącznik i skokowo regulować szyb- wzmacniaczami mocy na pewno nie uwzglę-
Najpierw warto wlutować dwie lub trzy dio- kość zmian linijki powolnej. dni takich zmian. Na szczęście zmiany takie
dy skrajne, włożyć w otwory resztę diod, Praktyczne testy modelu pokazały, iż są niewielkie, ledwo zauważalne dla prze-
a potem odwrócić płytkę i lutować po jednej szybka linijka, pokazująca wartość chwilo- ciętnego odbiorcy.
nóżce każdej diody. Po wyrównaniu rząd- wą, także jest bardzo przydatna, gdy wystą- Obecność czułego wejścia A pozwala do-
ków diod można przylutować pozostałe pienie zaczyna kolejna osoba i zupełnie nie łączyć do miernika mikrofon (pojemnościo-
nóżki. wiadomo, czy będzie mówić głośno, czy ci- wy lub elektretowy). Taki mikrofon, umie-
Uwaga! Obudowę warto przygotować cho i w jakiej odległości od mikrofonu. szczony na audytorium może być bardzo in-
i dopasować przed przystąpieniem do monta- Wskaz
nik wartości szczytowej pozwoli bły- teresującym rozwiązaniem, bo pokaże rze-
żu płytek. W prezentowanym modelu wyko- skawicznie skorygować ustawienie suwaka czywistą głośność. Trzeba jednak wziąć pod
rzystano niedużą plastikową obudowę, przy miksera dosłownie po pierwszym słowie wy- uwagę, że miernik będzie wtedy reagował
czym elementy montowane na pionowej, stąpienia. także na ewentualne hałasy i zakłócenia wy-
mniejszej płytce drukowanej wystają poza tę stępujące w obiekcie.
obudowę. Kolory diod mogą być dowolne  Dla dociekliwych W przyrządzie przewidziano filtr o stan-
w wykazie elementów podana jest jedna Jak wiadomo typowe mierniki dz
więku mają dardowej charakterystyce według tak zwanej
z propozycji. z reguły trzy rodzaje pracy: z filtrem A, z fil- krzywej A. Odpowiada on w przybliżeniu
Układ zmontowany prawidłowo ze trem C i szerokopasmową. Charakterystyka właściwościom ucha przy natężeniu dz
więku
sprawnych elementów powinien pracować C bardzo mało różni się od szerokopasmo- 70dB. W zasadzie przy większym natężeniu
od razu. Podanie sygnału zmiennego na wej- wej, więc w opisywanym przyrządzie zrezy- należałoby stosować inny filtr, o bardziej pła-
ście A lub B powinno powodować zaświeca- gnowano z charakterystyki C. Za pomocą skiej charakterystyce. Praktyka pokazała jed-
nie rządków diod LED. Działający układ na- przełącznika S można wybrać jedną z dwóch: nak, że takie subtelności nie odgrywają więk-
leży skalibrować za pomocą wieloobrotowe- z filtrem psofometrycznym A albo szeroko- szej roli, i że dwie zaproponowane charakte-
go potencjometru montażowego PR2. Choć pasmową. Charakterystyka z filtrem A odpo- rystyki całkowicie wystarczą. Znacznie waż-
może się to wydać dziwne, nie ma ścisłej re- wiada czułości ucha ludzkiego przy natęże- niejsze znaczenie ma fakt, że w przyrządzie
guły, jaką czułość ma mieć przyrząd, dlatego niu dz
więku około 70dB i powinna być sto- zastosowano przetwornik wartości skutecz-
nie sposób wyregulować go w warunkach la- sowana, gdy natężenie dz
więku w obiekcie nej, co zapewnia dobre odwzorowanie gło-
boratoryjnych. Niemniej regulacja jest bar- wynosi 60...80dB. Przy większej głośności śności, niezależnie od wartości szczytowej
dzo prosta, należy ją przeprowadzić w wa- należy korzystać z charakterystyki szeroko- czy średniej sygnału audio.
runkach normalnej pracy, po dołączeniu do pasmowej.
wyjścia miksera w systemie nagłośnienio- Jak wspomniano, przyrząd, którego głów- Piotr Górecki
wym. Powinno to być jedno z nieregulowa- nym zadaniem jest kontrola średniej głośno-
nych wyjść, można też podpiąć się do głów- ści w systemie nagłośnieniowym, może być
nego wyjścia miksera, skąd podawany jest włączony na wyjściu miksera. Praktyka po-
sygnał na dalsze elementy systemu. Sygnał kazuje, że dobrze pełni on swą rolę, niemniej Układy scalone AD736 można zakupić bez-
o poziomie kilkuset miliwoltów z wyjścia po kalibracji miernika w systemie nagłośnie- pośrednio u dystrybutorów Analog Devices.
miksera należy podać na wejście B miernika.
Podczas normalnej pracy systemu należy
utrzymywać potrzebną głośność, ocenioną
niezawodną metodą na słuch i właśnie przy
głośności uznanej subiektywnie za optymal-
ną należy za pomocą PR1 ustawić wskazanie
górnej, powolnej linijki świetlnej na 0dB.
W systemach, gdzie dominujÄ… przekazy
słowne, a poziom natężenia dz
więku jest rzę-
du 70...80dB, należy włączyć filtr psofome-
tryczny. Gdy głośność jest większa niż 80dB
i dominuje przekaz muzyczny, warto wyko-
rzystać charakterystykę szerokopasmową.
Po takiej jednorazowej subiektywnej re-
gulacji, w trakcie dalszego użytkowania sy-
stemu, najbardziej cenne będzie wskazanie
powolnej linijki pokazującej, czy cały czas
głośność w obiekcie jest optymalna. I takie
właśnie jest główne zadanie przyrządu.
Oczywiście, aby opisywany miernik, spełnił
rolę kontrolera średniej głośności, system na-
głośnieniowy powinien być wcześniej staran-
nie wyregulowany, a po takiej regulacji nie
wolno zmieniać wzmocnienia końcówek mo-
Elektronika dla Wszystkich
Sierpień 2002 19