N O T A T N I K P R A K T Y K A
Płytki drukowane w domu, część 2
SposÛb pierwszy - wania problem ten jest znacznie bar-
Miesiąc temu zrobiliśmy
wykorzystujesz umiejÍtnoÅ›ci dziej zÅ‚oÅ‚ony, poniewaÅ‚ trudno jest
ekspresowy przeglÄ…d taniego
z przedszkola zachowaĘ takie rozÅ‚oÅ‚enie punktÛw
oprogramowania do
Najprostszym sposobem wykonania lutowniczych, ktÛre dokÅ‚adnie pokry-
projektowania płytek
wzoru Å›cieÅ‚ek na powierzchni pÅ‚ytki wa siÍ ze standardowym rastrem (1,27
drukowanych. Poniewał nie drukowanej jest ich wyrysowanie przy lub 2,54mm). Jełeli podczas projekto-
pomocy pisaka (fot. 1) napełnionego wania raster nie zostanie zachowany
wszyscy elektronicy majÄ…
specjalnÄ… farbÄ…, ktÛra doskonale znosi montaÅ‚ urzÄ…dzenia zwÅ‚aszcza, gdy sto-
dostÍp do komputerÛw lub
kÄ…piel trawiÄ…cÄ… miedü. sowane sÄ… w nim ukÅ‚ady scalone, nie
projekty przez nich realizowane
Przy pomocy tego pisaka moÅ‚na bÍdzie praktycznie moÅ‚liwy.
sÄ… na tyle proste, Å‚e
rysowaĘ dowolne wzory bezpoÅ›rednio PomysÅ‚owi ludzie znaleüli oczywiÅ›-
stosowanie komputera wydaje na powierzchni laminatu. Bardzo wał- cie lekarstwo takłe i na ten problem
ne jest, aby przed ułyciem pisaka - wymyślono bowiem folie rastrowe,
siÍ byĘ ìarmatÄ… na muchÍî,
bardzo dokÅ‚adnie oczyÅ›ciĘ warstwÍ ktÛre moÅ‚na wykorzystaĘ jako wzorce
postanowiliśmy przedstawiĘ
miedzi, na ktÛrej rysowany bÍdzie podczas projektowania rozkÅ‚adu Å›cie-
inne mołliwości wykonania
wzÛr. Do czyszczenia najlepiej jest Å‚ek. Na fot. 2 przedstawiony zostaÅ‚
wzoru ściełek. Rozpoczynamy
ułyĘ acetonu (np. zwykłego zmywacza wycinek takiej folii (o rastrze 2,54mm).
od prezentacji najprostszych
do paznokci), rozpuszczalnika nitro Czytelnicy potrafiÄ…cy posÅ‚ugiwaĘ siÍ
lub spirytusu. programami graficznymi bÍdÄ… w stanie
metod - rÍcznego rysowania
DośĘ dobre efekty daje takłe czysz- samodzielnie wykonaĘ sobie taki wzo-
ściełek przy pomocy
czenie powierzchni miedzi gÄ…bkÄ… Å›cier- rzec, ktÛry moÅ‚na wydrukowaĘ na
specjalnego pisaka lub ich
nÄ… lub drobnoziarnistym papierem drukarce laserowej lub atramentowej
wyklejania oraz sposobu
ściernym (powyłej 150). Wadą mecha- i ewentualnie zafoliowaĘ. Poniewał
przeniesienia wzoru z wydruku
nicznych metod czyszczenia jest ko- matryca rastrowa mołe byĘ wykorzys-
na powierzchniÍ miedzi. niecznośĘ zwrÛcenia uwagi na dokÅ‚ad- tywana wielokrotnie wydatek na zakup
ne, rÛwnomierne przetarcie caÅ‚ej po- profesjonalnie wykonanej folii wydaje
Artykuł opracowaliśmy
wierzchni miedzi. Niewielkie rysy po- siÍ byĘ uzasadniony.
w oparciu o katalog firmy
wstajÄ…ce na powierzchni miedzi mogÄ… Jak zatem wykorzystaĘ foliÍ rast-
Elfa, ktÛra oferuje szeroki
stanowiĘ dośĘ istotnÄ… przeszkodÍ pod- rowÄ…? Najprostszym sposobem jest na-
wybÛr materiaÅ‚Ûw do
czas rysowania Å›cieÅ‚ek, poniewaÅ‚ koÒ- klejenie na jej powierzchniÍ warstwy
samodzielnej produkcji cÛwka pisaka Dalo ma tendencje do przeüroczystej folii, stosowanej do
ìpoddawaniaî siÍ im. przygotowywania prezentacji rzutniko-
obwodÛw drukowanych.
Technika rysowania ściełek jest wych (do kupienia w niemal kałdym
całkowicie dowolna. Jak wykazały do- sklepie papierniczym) lub specjalnej
świadczenia prowadzone przez autora, folii z oferty firmy Elfa. Folie te
technika rysowania pisakiem Dalo jest naleły skleiĘ dwustronną taśmą samo-
taka sama, jak w przypadku stan- przylepnÄ… (rys. 1) - nie pozostawia ona
dardowych flamastrÛw. Jako wzorzec po sobie Å›ladÛw, dziÍki czemu foliÍ
Å›cieÅ‚ek moÅ‚na wykorzystaĘ np. mat- rastrowÄ… bÍdzie moÅ‚na wykorzystaĘ
ryce z EP, znacznie lepszej jakości wiele razy.
wzory zamieszczone na płycie CD-EP4 Po sklejeniu folii ze sobą rozpo-
moÅ‚na wykorzystaĘ takÅ‚e dowolne in- czynamy przenoszenie wzoru na foliÍ
ne opracowania, w zaleÅ‚noÅ›ci od przeüroczystÄ…, wykorzystujÄ…c podczas
potrzeb. planowania rozkÅ‚adu punktÛw lutow-
Przed rozpoczÍciem pracy niczych raster widoczny na powierz-
z pisakiem naleły silnie wcisnąĘ jego chni folii rastrowej.
koÒcÛwkÍ piszÄ…cÄ…, co spowoduje na- WzÛr moÅ‚na wyrysowaĘ na folii
sÄ…czenie siÍ jej farbÄ… (ma ona kolor przy pomocy dowolnego, czarnego pi-
niebeski). Podczas ułytkowania pisaka saka przystosowanego do pisania po
naleÅ‚y pamiÍtaĘ o tym, Å‚e farba na takim materiale. Jest to metoda stosun-
koÒcÛwce ma tendencje do szybkiego kowo prosta, ale nie gwarantuje naj-
zasychania (ok. 2..4 minut), w zwiÄ…zku lepszych efektÛw. Znacznie lepszym
Fot. 1.
z czym naleły kałdorazowo dbaĘ o do- wyjściem (przynajmniej w przypadku
kÅ‚adne zaÅ‚oÅ‚enie kapturka zabezpiecza- rozmieszczania ukÅ‚adÛw scalonych) jest
jÄ…cego. W przypadku zaschniÍcia koÒ- zastosowanie specjalnych wyklejek. Do-
cÛwki piszÄ…cej moÅ‚na wykorzystaĘ dru- stÍpne sÄ… dwie zasadnicze odmiany
gÄ…, ktÛra jest standardowo doÅ‚Ä…czana wyklejek - tzw. ìwyciskaneî (fot. 3)
do pisaka.
WzÛr Å›cieÅ‚ek
- to nie takie trudne!
Korzystanie podczas projektowania
układu ściełek z pomocy komputera
powoduje, Å‚e konstruktor moÅ‚e siÍ
skupiĘ na realizacji gÅ‚Ûwnego zadania,
czyli optymalnym rozłołeniu ściełek
i elementÛw.
W przypadku ìrÍczegoî projekto-
Rys. 1. Fot. 2.
Elektronika Praktyczna 6/98
17
N O T A T N I K P R A K T Y K A
pÅ‚ytki wykonany w opisany tutaj spo- toneru przylegaÅ‚a do laminatu. NastÍp-
sÛb na powierzchniÍ miedzi opowiemy nie naleÅ‚y przyÅ‚oÅ‚yĘ do folii Å‚elazko
w EP7/98. (zalecana temperatura to 120..150oC)
i silnie docisnąĘ na czas ok. 8..15sek.
Skomputeryzowani mają lepiej Naleły unikaĘ przesuwania stopki łe-
Jak juł wcześniej wspomniano, Czy- lazka po folii, poniewał grozi to roz-
telnicy ìuzbrojeniî w komputer i od- myciem przenoszonego wzoru. W przy-
powiednie oprogramowanie majÄ… nieco padku, gdy powierzchnia reprodukowa-
mniej trudnoÅ›ci do pokonania. Dzieje nej pÅ‚ytki jest wiÍksza od powierzchni
siÍ tak przede wszystkim dziÍki folii stopki Å‚elazka naleÅ‚y jÄ… przykÅ‚adaĘ
TES200. Jest to produkt znany w na- w tyle miejsc, aby przenieśĘ toner z ca-
szym kraju od dłułszego juł czasu, ale łej powierzchni folii. Podczas transferu
stosunkowo mało popularny. toneru powstają jego niewielkie ubytki,
Folia TES200 umoÅ‚liwia bezpo- ktÛre moÅ‚na usunąĘ bezpoÅ›rednio na
Å›rednie przeniesienie na powierzchniÍ powierzchni miedzi, przy pomocy pisa-
miedzi wzoru pÅ‚ytki, nadrukowanego ka Dalo. W ten sposÛb otrzymaliÅ›my
na jej powierzchniÍ przy pomocy gotowÄ… do trawienia pÅ‚ytkÍ, ktÛrej ja-
drukarki laserowej lub kserografu. Tak kośĘ przy odpowiednio starannym wy-
wiÍc projekt wykonany przy pomocy konaniu jest naprawdÍ dobra.
dowolnego programu CAD mołna wy- Piotr Zbysiński, AVT
drukowaĘ na zwykłym papierze i zro-
biĘ jego kopiÍ na folii TES na kse- W artykule wykorzystano materiaÅ‚y
rografie lub wydrukowaĘ wzÛr bezpo- udostÍpnione przez firmÍ Elfa.
Fot. 3. średnio na folii. W obydwu przypad- Wszystkie przedstawione w artyku-
kach bardzo waÅ‚ne jest, aby toner le narzÍdzia i materiaÅ‚y sÄ… dostÍpne
oraz naklejane w rolkach o dÅ‚ugoÅ›ci 16 i bÍben byÅ‚y maÅ‚o zuÅ‚yte. w firmie Elfa - poniÅ‚ej podajemy ich
metrÛw. W grupie wyklejek ìwyciska- Podczas drukowania wzoru na folii numery katalogowe i ceny netto:
nychî dostÍpna jest bardzo szeroka naleÅ‚y pamiÍtaĘ o tym, Å‚e naleÅ‚y wy- - numer katalogowy pisaka ìDalo Mar-
gama punktÛw, linii, Å‚ukÛw, itp. W dru- drukowaĘ lustrzany widok warstwy, kerî (z dodatkowÄ… koÒcÛwkÄ…): 49-
giej grupie dostÍpne sÄ… tylko Å›cieÅ‚ki ktÛrÄ… chcemy wykonaĘ (wszystkie wzo- 523-05, cena: 30,07zÅ‚;
(o szerokoÅ›ciach 0,38..5,08mm). PrÛby ry pÅ‚ytek zamieszczone na CD-EP4 - numer katalogowy pisaka ìMarkerî
prowadzone w naszym laboratorium do- speÅ‚niajÄ… ten warunek). Na rys. 2 do pisania po folii przeüroczystej:
wiodły, łe najbardziej optymalnym wy- przedstawiono w pewnym uproszcze- 49-524-20, cena: 7,10zł;
jÅ›ciem jest ìwyciskanieî punktÛw lu- niu zasadÍ wykonywania pÅ‚ytek z wy- - numer katalogowy folii rastrowej
towniczych i wyklejanie Å›cieÅ‚ek z îrol- korzystaniem procesu naÅ›wietlania 1,27mm (grubośĘ 0,1mm): 49-511-25,
kiî. Korzystanie z îrolkowychî Å›cieÅ‚ek (opiszemy go za miesiÄ…c). Podobne cena: 19,90zÅ‚;
uÅ‚atwia ostry nÛÅ‚ (fot. 4). zaleÅ‚noÅ›ci obowiÄ…zujÄ… podczas ìwgrze- - numer katalogowy folii rastrowej
PoniewaÅ‚ gama oferowanych przez waniaî wzoru w powierzchniÍ miedzi. 2,54 (grubośĘ 0,08mm): 49-511-58,
ElfÍ punktÛw lutowniczych i Å›cieÅ‚ek Bowiem wÅ‚aÅ›nie poprzez wgrzewanie cena: 13,74zÅ‚;
jest bardzo duÅ‚a (sÄ… wÅ›rÛd nich takÅ‚e wzÛr nadrukowany na folii TES prze- - numer katalogowy folii przeüroczys-
litery i cyfry), a ich dobÛr silnie uza- noszony jest na laminat. tej A4 (w opakowaniu 5 arkuszy):
leÅ‚niony od wymagaÒ uÅ‚ytkownika, Zasada przenoszenia nadruku jest 49-510-00, cena: 18,71zÅ‚;
CzytelnikÛw zainteresowanych tÄ… ofer- dośĘ prosta, ale jego prawidÅ‚owe wy- - numer katalogowy folii TES200 (jeden
tÄ… zachÍcamy do zamÛwienia sobie konanie wymaga dokÅ‚adnoÅ›ci od wyko- arkusz A4): 49-516-38, cena: 15,89zÅ‚.
bezpłatnego katalogu z pełną ofertą nawcy, no i posiadania... łelazka! Za- Bezpłatny katalog Elfa mołna za-
Elfy (informacje o sposobie zamÛwie- drukowanÄ… foliÍ kÅ‚adziemy na powierz- mÛwiĘ pod numerem telefonu
nia katalogu znajdujÄ… siÍ na koÒcu chni dokÅ‚adnie oczyszczonej miedzi (za- (0-22) 652-38-80 lub poprzez e-mail:
artykułu). lecane czyszczenie chemiczne) w taki [e-mail].
O tym w jaki sposÛb przenieśĘ wzÛr sposÛb, aby warstwa wgrzanego w niÄ…
Fot. 4. Rys. 2.
Elektronika Praktyczna 6/98
18