plik


ÿþN O T A T N I K P R A K T Y K A Prototyp w godzin - precyzja niemal przemysBowa PBytki drukowane w domu, cz[ 2 Termotransfer - metoda kilka minut w ciep³ej wodzie. W drugiej czÍúci artyku³u przedstawiamy ìkredowaî Kredowa pow³oka nie ulega W pierwszej czÍúci artyku³u wprawdzie rozpuszczeniu, ale opis metody ìøelazkowejî, ktÛra jest jedn¹ wspomnia³em o wadzie nieroz- pod wp³ywem wody miÍknie, z najlepiej rokuj¹cych w warunkach ³¹cznie zwi¹zanej ze stosowa- po czym daje siÍ usun¹Ê niem folii termotransferowej, w sposÛb niezagraøaj¹cy ca³oúci amatorskich. Jak siÍ przekonacie, moøliwe polegaj¹cej na mechanicznym mozaiki. uszkadzaniu rysunku mozaiki Nie potrafiÍ jednoznacznie do osi¹gniÍcia wyniki s¹ - przy odrobinie wystÍpuj¹cym podczas odrywa- okreúliÊ, komu naleøy przypi- nia folii. Powstaje zatem pyta- saÊ autorstwo tego pomys³u. Po wprawy - niewiarygodnie dobre. nie, czy moøna usun¹Ê noúnik raz pierwszy zetkn¹³em siÍ w inny sposÛb, np. przez roz- z nim ponad rok temu na liú- puszczenie? W tym w³aúnie cie dyskusyjnej avt.ep.elektroni- Papier przyj¹Ê, øe b³Ídy spowodowa- kryje siÍ idea prostej modyfika- ka. Efekty wstÍpnych testÛw Od papieru stosowanego ja- ne nierÛwnoúci¹ powierzchni cji polegaj¹cej na zast¹pieniu okaza³y siÍ na tyle interesuj¹- ko noúnik w metodzie termo- powinny byÊ mniejsze niø nie- poliestrowej folii... papierem. ce, øe postanowi³em zaj¹Ê siÍ transferowej oczekujemy spe³- uniknione b³Ídy wprowadzane Maj¹c gotowy projekt, naleøy tym tematem znacznie dok³ad- nienia kilku warunkÛw: g³ad- przez raster drukarki. SpoúrÛd go wydrukowaÊ lub skopiowaÊ niej. Przedstawione w artykule koúci powierzchni, rozpusz- kilku przetestowanych gatun- na kserografie na g³adkim, po- wyniki i szczegÛ³owy sposÛb czalnoúci pow³oki i odporno- kÛw papieru wybra³em do wlekanym papierze kredowym. postÍpowania s¹ rezultatem úci na temperaturÍ. Chropowa- prÛb Papier kredowy do prac Po naprasowaniu wzoru mozai- licznych prÛb maj¹cych na ce- toúÊ rzutuje przede wszystkim dyplomowych o gramaturze 115 ki na p³ytkÍ drukowan¹, p³ytkÍ lu zdobycie wprawy i dopraco- na precyzjÍ odwzorowania g/m2 produkowany przez UNI- wraz z mask¹ umieszcza siÍ na wanie technologii. krawÍdzi. W praktyce moøna PAP Strzegom (cena ok. 15 z³/ Elektronika Praktyczna 7/2003 51 N O T A T N I K P R A K T Y K A Fot. 6. Zcie|ki 6 mils nachylone pod ktem 6,3o do osi rastra Rys. 5. PodziaBka testowa wykorzystana do okre[lenia stopnia - wydruk na papierze i odwzorowanie w miedzi. Widoczne deformacji papieru (widok zmniejszony do 60%) schodki powstaBy w wyniku rasteryzacji z rozdzielczo[ci (a) 300 dpi i (b) 600 dpi. Zaznaczone linie symbolizuj krawdzie [cie- 100 ark.). Charakteryzuje siÍ bÍdzie uzyskaÊ kopiÍ na |ek zawartych w projekcie on g³adkim licem i odporno- czystej kartce papieru kredo- úci¹ na deformacje, a zarazem wego niø na kolorowej rekla- jest na tyle elastyczny, øe bez mie wyciÍtej z jednego z po- Drukarka dzielczoúci 600 dpi (z alterna- problemu przechodzi przez pularnych czasopism kobie- O moøliwoúci wykorzystania tywnym tonerem firmowanym uk³ad prowadzenia arkusza cych. Aczkolwiek, jak wyka- danej drukarki (lub kseroko- przez Esselte). Pozytywne wy- w drukarce. NiektÛrzy uczest- zuje dotychczasowa praktyka, piarki) do wykorzystania w me- niki, potwierdzaj¹ce moøliwoúÊ nicy pl.misc.elektronika propa- wydruk na zadrukowanym todzie transferowej decyduj¹ transferu tonera i jego odpor- guj¹ rÛwnieø konkurencyjny papierze LWC nie powoduje rodzaj i iloúÊ nak³adanego tone- noúÊ na trawienie, uzyska³em wariant, polegaj¹cy na wyko- zauwaøalnej szkody dla me- ra oraz rozdzielczoúÊ i jakoúÊ rÛwnieø z wydrukami z druka- rzystaniu cienkiego papieru chanizmÛw drukarki. druku. rek HP LaserJet 2200 (1200 klasy LWC uøywanego po- Bardzo istotn¹ cech¹ papieru Oceniaj¹c przydatnoúÊ wy- dpi), Lexmark Optra E310 oraz wszechnie do druku czasopism odrÛøniaj¹c¹ go od folii z two- druku, naleøy zwrÛciÊ szcze- kopiarkami Minolta (laser) (w tym rÛwnieø Elektroniki rzyw sztucznych jest jego hig- gÛln¹ uwagÍ na jednolitoúÊ i Canon NP5060 i NP6612. Od Praktycznej). SkrÛt LWC po- roskopijnoúÊ. Kartka papieru (szczelnoúÊ) krycia duøych innych osÛb otrzyma³em rÛw- chodzi od angielskiej nazwy przechowywana w normalnych p³aszczyzn oraz iloúÊ na³oøone- nieø pozytywne opinie doty- LightWeight Coated paper warunkach mieszkaniowych za- go tonera. Wydrukowane úcieø- cz¹ce kilku drukarek z serii i oznacza papier o gramaturze wsze zawiera pewien procent ki powinny byÊ wyczuwalne HP (HPIII, HP4Si, HP5L, rzÍdu 70 g/m2 powleczony wody. Poddana utrwalaniu ter- w dotyku jako nieznaczne HP6P) oraz OkiPage 8W. g³adk¹ warstw¹ z³oøon¹ m.in. micznemu w drukarce a nastÍp- zgrubienia na powierzchni pa- Drukarka laserowa jest urz¹- z wÍglanu wapnia (kredy), glin- nie nagrzewaniu podczas praso- pieru. Niemal wszystkie prÛby dzeniem rastrowym, a to ozna- ki kaolinowej i lateksu. Termo- wania ulega szybkiemu wysu- prezentowane w artykule zosta- cza, øe wydrukowane krawÍ- gazetotransfer - taka bowiem szeniu, co powoduje zmianÍ ³y wykonane na drukarce lase- dzie úcieøek pionowych lub po- øartobliwa nazwa przylgnͳa do wymiarÛw (skurcz) i to na do- rowej HP LaserJet 4+ o roz- ziomych s¹ ìprzyci¹ganeî do tego wariantu metody, posiada datek rÛøni¹cy siÍ wielkoúci¹ niezaprzeczalne zalety. DziÍki w dwÛch prostopad³ych kierun- mniejszej gruboúci, a takøe nie- kach. Seria prÛb polegaj¹ca na co innym w³asnoúciom pow³o- pomiarze przetransferowanej ki, pozosta³oúci papieru LWC podzia³ki testowej (rys. 5) s¹ znacznie ³atwiejsze do usu- o rozmiarach 100x100 mm wy- niÍcia z powierzchni laminatu. kaza³a, øe skurcz papieru (o Zarazem wi¹øe siÍ to jednak gramaturze 115 g/m2) pobrane- z pewnymi niedogodnoúciami: go bezpoúrednio ìz pÛ³kiî mo- - Pozosta³oúci kredy wype³nia- øe przekraczaÊ 0,5 mm/100 j¹ce mikroporowate nie- mm. Jest to wystarczaj¹co du- szczelnoúci w warstwie tone- øo, aby uzyskana odchy³ka wy- ra chroni¹ przed nadtrawia- miarÛw uniemoøliwi³a zgranie niem p³aszczyzn miedzi. De- warstw p³ytki dwustronnej lub likatne pokrycie papieru np. swobodne osadzenie 40-pi- LWC zmywa siÍ niemal bez nowego gniazda IDC. Prosty za- úladu, ods³aniaj¹c ew. nie- bieg sprowadzaj¹cy siÍ do kil- szczelnoúci w nadruku. kudziesiÍciosekundowego susze- - Niewielka gramatura papieru nia arkusza na stoliku grzew- sprzyja deformacji podczas czym, bezpoúrednio przed wy- prasowania, co moøe utrud- drukiem, pozwoli³ na zreduko- niaÊ utrzymanie powtarzal- wanie skurczu do wartoúci Fot. 7. Wbrew potocznej nazwie metody, |elazko sBu|y nie do nych wymiarÛw ca³ej p³ytki. mniejszej niø 0,2 mm/100 mm, prasowania, a jako gorcy stolik podgrzewajcy od spodu - W kserograficznych punktach czyli akceptowalnej w warun- pBytk laminatu. Optymalna temperatura pByty wynosi ok. us³ugowych znacznie ³atwiej kach amatorskich. 155...160oC Elektronika Praktyczna 7/2003 52 N O T A T N I K P R A K T Y K A Fot. 8. PrzykBadanie maski do powierzchni gorcego laminatu. Alternatywnie mo|na przytwierdzi mask na zimno, skrawkami samoprzylepnego papieru. Nale|y zwróci baczn uwag, aby w pierwszych sekundach nagrzewania nie nastpiBo prze- sunicie i rozmazanie przenoszonego obrazu siatki rastra, natomiast krawÍ- ki osi¹ga³em, ustawiaj¹c daw- dzie úcieøek ukoúnych maj¹ kowanie tonera na 1 lub 2 sto- w rzeczywistoúci postaÊ linii pieÒ w skali 1...5. schodkowej. Zakres rozdziel- czoúci popularnych obecnie Wydruk drukarek laserowych rozci¹ga Zagadnieniem, na ktÛre siÍ od 300 dpi (punktÛw na zwraca siÍ szczegÛln¹ uwagÍ cal) w najstarszych urz¹dze- we wszystkich opisach wytwa- niach do 1200 dpi. rzania PCB, jest prawid³owa Øeby uzmys³owiÊ sobie zna- orientacja masek odpowiadaj¹- czenie tego parametru, wyraü- cych poszczegÛlnym warstwom my wielkoúÊ jednego punktu projektu. Wydruki poszczegÛl- rastra w jednostkach mils. nych warstw wykonane bez OtÛø rozdzielczoúÊ 300 dpi - modyfikacji, bezpoúrednio odpowiada ok. 3,3 mils, 600 z programu CAD, maj¹ tak¹ sa- dpi - ok. 1,7 mils, a 1200 dpi m¹ orientacjÍ jak na ekranie, to ok. 0,83 mils. Na fot. 6 tzn. warstwy gÛrne (TopLayer, moøemy zobaczyÊ mikroskopo- TopOverlay) s¹ widoczne tak we zdjÍcie ukoúnych úcieøek jak na rzeczywistej p³ytce, na- o szerokoúci 6 mils wydruko- tomiast warstwy dolne (Bot- wanych na papierze, a nastÍp- tomLayer, BottomOverlay) jako nie wytrawionych w miedzi. przeúwituj¹ce przez p³aszczyz- PrÛbki zosta³y wykonane nÍ laminatu. Przyk³adaj¹c mas- w dwÛch rozdzielczoúciach: kÍ do p³ytki, musimy j¹ u³o- 300 dpi (a) oraz 600 dpi (b). øyÊ tonerem do powierzchni Uzyskane efekty prowadz¹ miedzi. Zatem warstwy gÛrne do wniosku, øe do wytwarza- wymagaj¹ wydrukowania w od- nia precyzyjnych PCB, nawet biciu lustrzanym (mirror). Na- w warunkach amatorskich, na- tomiast wydruki warstw dol- leøy siÍgn¹Ê po drukarkÍ nych pod³oøone pod p³ytkÍ juø o rozdzielczoúci co najmniej przylegaj¹ tonerem do miedzi, 600 dpi. IloúÊ nanoszonego to- czyli nie wymagaj¹ odbicia nera wymaga dobrania w dro- lustrzanego (tab. 2). dze eksperymentu. W testowej ZwrÛÊmy uwagÍ, øe tradycyj- drukarce HP4+ najlepsze wyni- ny podzia³ na ìstronÍ elemen- Tab. 2. Orientacja wydruków poszczególnych warstw pBytki drukowanej Warstwa Przeznaczenie Orientacja wydruku Warstwa Przeznaczenie Orientacja wydruku Warstwa Przeznaczenie Orientacja wydruku Warstwa Przeznaczenie Orientacja wydruku Warstwa Przeznaczenie Orientacja wydruku Top Overlay Górny opis elementów lustrzana Top Layer Górna mozaika po³¹czeñ lustrzana (Component Side - strona elementów) Bottom Layer Dolna mozaika po³¹czeñ prosta (Solder Side - strona lutowania) Bottom Overlay Dolny opis elementów prosta Elektronika Praktyczna 7/2003 53 N O T A T N I K P R A K T Y K A Cu w krajach anglosaskich jest przy³oøeniu øelazka od stro- okreúlany jako jednouncjowy, ny papieru nastÍpuje szybkie czyli zawieraj¹cy miedü o ma- miÍkniÍcie tonera, podczas sie jednej uncji na stopÍ kwad- gdy powierzchnia miedzi ratow¹ 1oz/sq.ft (gÍstoúÊ miedzi wci¹ø pozostaje zimna. ÁCu = 8,96 g/cm3, 1 oz. = W moim odczuciu sytuacja 28,3495 g, 1 ft = 0,3048 m). taka sprzyja przypadkowym Analogicznie - foliom cieÒszym przesuniÍciom maski i rozma- od standardowej odpowiadaj¹ zywaniu przenoszonego ry- oznaczenia 1/3 oz. i 1/2 oz., sunku. a foliom grubym 2 oz. i 3oz. Na podstawie w³asnych do- Z gruboúci¹ warstwy miedzi úwiadczeÒ mogÍ stwierdziÊ, øe bezpoúrednio wi¹øe siÍ jej re- znacznie lepsze wyniki daje zystancja powierzchniowa, a co odwrÛcenie øelazka stopk¹ do za tym idzie dopuszczalna ob- gÛry i potraktowanie go jako ci¹øalnoúÊ pr¹dowa úcieøek gor¹cego stolika nagrzewaj¹cego oraz g³ÍbokoúÊ podtrawieÒ po- p³ytkÍ od spodu, czyli od stro- woduj¹cych zwÍøenie úcieøek ny laminatu. Wszystkie prÛby poniøej ich nominalnej szero- zosta³y wykonane z uøyciem koúci. W tab. 3 zestawiono ty- prowizorycznej, ale zarazem powe gruboúci miedzi i odpo- dosyÊ skutecznej konstrukcji Fot. 9. Najwygodniejszym sposobem prasowania okazaBo si wiadaj¹ce im orientacyjne war- widocznej na fot. 7. P³yta u|ycie dwóch, ciasno zwinitych, szmacianych tamponów. toúci rezystancji powierzchnio- z grubej blachy mosiÍønej, do- Jednym przytrzymujemy gorc pBytk, a drugim pocieramy wej uzyskiwane na gotowych ciúniÍta úrubami do obrzeøa papier miejsce obok miejsca, dociskajc toner do powierzchni p³ytkach. stopki øelazka, zwiÍksza po- miedzi wierzchniÍ pola roboczego Øelazko, prasowanie i jednoczeúnie ma za zadanie tÛwî i ìstronÍ lutowaniaî maj¹- bÍdzie to laminat papierowo-fe- Przenoszenie rysunku stano- ujednolicaÊ rozk³ad temperatur cy racjÍ bytu w przypadku nolowy np. FR-2, szklano-epok- wi etap najtrudniejszy a zara- na jej powierzchni. Tanie øe- montaøu przewlekanego traci sydowy np. FR-4 lub kompozy- zem najbardziej zaleøny od lazko dalekowschodniej ìmarkiî sens w przypadku p³ytek ob- towy np. CEM-1), przyjmuj¹c zdobytej wprawy. W czasie o mocy grza³ki 1200 W, z regu- ³oøonych dwustronnie elemen- milcz¹ce za³oøenie, øe gruboúÊ przenoszenia powierzchnia to- latorem ustawionym na maksi- tami SMD. folii miedzianej wynosi typowo nera musi zostaÊ nadtopiona, mum, zapewnia utrzymanie 35 µm. Istotnie jest to gruboúÊ a nastÍpnie dok³adnie dociú- centralnej strefy stolika w tem- Laminat standardowa, stosowana po- niÍta na ca³ej powierzchni p³yt- peraturze ok. 155...160oC. Nie- Wymagania jakoúciowe i za- wszechnie do wytwarzania je- ki. Wbrew potocznej nazwie stety, ze wzglÍdu na zbyt ma³¹ sady przygotowania powierzch- dno- i dwustronnych p³ytek metody, øelazko wcale nie naj- przewodnoúÊ ciepln¹ mosi¹dzu ni laminatu (zmatowienie i od- drukowanych metodami sub- lepiej nadaje siÍ do prasowa- i niewielk¹ gruboúÊ p³yty, roz- t³uszczenie) nie rÛøni¹ siÍ od traktywnymi (bez metalizacji nia. Praktykowane niekiedy do- k³ad temperatur uzyskany na opisanych przy okazji omawia- otworÛw). Naleøy jednak zda- ciskanie maski do laminatu go- prototypowym stoliku jest dale- nia metody fotolitograficznej. waÊ sobie sprawÍ, øe w techno- r¹c¹ stopk¹ øelazka jest obar- ki od optymalnego, dlatego na- Metoda termotransferowa jest logiach przemys³owych uøywa czone dwoma wadami: stÍpna wersja stolika zostanie jednak bardziej wraøliwa na siÍ takøe folii miedzianej o in- - Przyklejenie tonera wymaga wyposaøona w p³ytÍ miedzian¹ obecnoúÊ rys i wg³ÍbieÒ na po- nych gruboúciach i takie lami- dosyÊ silnego docisku i co lub aluminiow¹ o gruboúci co wierzchni laminatu, ktÛre mog¹ naty rÛwnieø moøna napotkaÊ waøniejsze docieraj¹cego rÛw- najmniej 10 mm. uniemoøliwiÊ dociúniÍcie tone- w sklepach elektronicznych. Fo- nomiernie do kaødego miejsca Papier z wydrukiem uk³ada- ra i skutkuj¹cych np. nieprze- lie o gruboúci wiÍkszej niø na p³ytce. Podczas nagrzewa- my tonerem do do³u na widzianymi przewÍøeniami standardowa (70 µm i 105 µm) nia, laminat ³atwo ulega defor- oczyszczonej powierzchni mie- úcieøek. Kupuj¹c laminat, nale- znajduj¹ zastosowanie w p³yt- macji, co znacznie utrudnia dzi i przytwierdzamy na kra- øy rÛwnieø zwrÛciÊ uwagÍ na kach o podwyøszonej obci¹øal- jednolite przyklejenie maski wÍdzi skrawkami papieru sa- splot tkaniny szklanej (osnowy) noúci pr¹dowej, natomiast lami- na ca³ej powierzchni. moprzylepnego. Naleøy pamiÍ- widoczny jako siateczka wg³Í- naty z cienkimi foliami (12 µm, - Pod³oøe laminatu posiada taÊ o przyciÍciu papieru z za- bieÒ na powierzchni miedzi. 17,5 µm) s¹ materia³em stoso- pewn¹ pojemnoúÊ ciepln¹. Po chowaniem co najmniej 10 Zbyt g³Íboki relief wystÍpuj¹cy wanym m.in. do wytwarzania w miernej jakoúci laminatach p³ytek metalizowanych wykony- moøe znacznie utrudniÊ precy- wanych metod¹ pÛ³addytywn¹, zyjny transfer drobnych ele- w ktÛrej nastÍpuje elektrolitycz- mentÛw projektu. ne osadzenie dodatkowej wars- Przy amatorskim zakupie nie- twy miedzi. Wyjaúnijmy przy wielkich iloúci laminatu z przy- okazji, dlaczego gruboúÊ folii padkowych ürÛde³ zazwyczaj miedzianej przybiera tak niety- zwraca siÍ uwagÍ jedynie na powe wartoúci. OtÛø podstawo- rodzaj pod³oøa (najczÍúciej wy laminat pokryty foli¹ 35 µm Tab. 3. Zestawienie typowych grubo[ci miedzi i odpowiada- jce im orientacyjne warto[ci rezystancji powierzchniowej Guo æ Powierzchniowa Rezystancja GbS Powierzchniowa Rezystancja rbS uo æ r GbS Powierzchniowa Rezystancja r æ uo Guo æ Powierzchniowa Rezystancja GbS Powierzchniowa Rezystancja rbS uo æ r C masa Cu powierzchniowa C masa Cu powierzchniowa u u C masa Cu powierzchniowa u C masa Cu powierzchniowa C masa Cu powierzchniowa u u (oz/sq.ft) (@25oC) (oz/sq.ft) ( 25oC) (oz/sq.ft) ( 25oC) (oz/sq.ft) ( 25oC) (oz/sq.ft) ( 25oC) 12 µm1/3 Fot. 10. Krytyczny punkt metody, zale|ny od nabytej wprawy. Uplastyczniony toner rozlewa si na powierzchni miedzi 17,5 µm 1/2 1,0 m&!/ w stopniu proporcjonalnym do temperatury stolika i nacisku 35 µm 1 0,5 m&!/ tamponu. Oba fragmenty widoczne na zdjciu pochodz 70 µm 2 0,25 m&!/ z jednej pBytki, a finalna ró|nica szeroko[ci [cie|ek zale|y wy- 105 µm3 Bcznie od czasu i siBy prasowania Elektronika Praktyczna 7/2003 54 N O T A T N I K P R A K T Y K A Fot. 11. W porównaniu z fotolitografi wymagania odno[nie czysto[ci s nieporównywalnie mniejsze, mimo to nie nale|y ich lekcewa|y. Na zdjciu - spustoszenia w rysunku [cie|ek (6 mils) spowodowane przez wBos pozostawiony midzy pBytk a papierem mm marginesu od obrysu pro- Metoda termotransferowa, jektu, co pozwoli na wyelimi- w porÛwnaniu z fotolitografi¹ nowanie b³ÍdÛw wystÍpuj¹- nie stawia prawie øadnych wy- cych zazwyczaj na krawÍ- magaÒ odnoúnie czystoúci po- dziach arkusza. Dok³adne mieszczenia, dziÍki temu ca³ko- ustalenie pozycji papieru ma wicie wystarczaj¹ jej warunki zasadnicze znaczenie przy wy- panuj¹ce w mieszkaniu lub po- konywaniu p³ytek dwustron- koju biurowym. Jedynym mo- nych, a takøe w przypadku mentem wymagaj¹cym szczegÛl- niewielkiego nadmiaru lamina- nej starannoúci jest przyk³ada- tu. W praktyce, przy wykony- nie papieru do p³ytki. Naleøy waniu p³ytek jednostronnych zwrÛciÊ uwagÍ, aby nie pozo- upraszcza³em sobie pracÍ k³a- stawiÊ pomiÍdzy nimi zanie- d¹c papier dopiero na nagrza- czyszczeÒ (w³os, ziarno piasku ny laminat (fot. 8). Poniewaø itp.) mog¹cych uniemoøliwiÊ toner szybko przykleja siÍ do rÛwnomierne dociúniÍcie papie- gor¹cej p³ytki, to po zdobyciu ru (fot. 11). pewnego doúwiadczenia moø- na nie obawiaÊ siÍ rozmazania Usuwanie papieru przenoszonego obrazu. Maj¹c za sob¹ prasowanie, Najwygodniejszym sposobem zdejmujemy p³ytkÍ ze stolika prasowania okaza³o siÍ uøycie i pozwalamy jej ostygn¹Ê. dwÛch, ciasno zwiniÍtych, W tym czasie przygotowujemy szmacianych tamponÛw (fot. k¹piel z³oøon¹ z ciep³ej wody 9). Jednym z nich przyciskamy z dodatkiem kilku kropel de- papier i gor¹c¹ p³ytkÍ do stoli- tergentu (np. p³ynu do mycia ka, natomiast drugim pociera- naczyÒ). Domieszka detergentu my miejsce obok miejsca, do- zmniejsza napiÍcie powierzch- ciskaj¹c toner do powierzchni niowe i u³atwia penetracjÍ wo- miedzi. W miarÍ prasowania, dy i dziÍki temu wspomaga niewidoczny pocz¹tkowo rysu- nasi¹kanie papieru. MiÍkniÍcie nek úcieøek zaczyna przebijaÊ moøna takøe przyspieszyÊ, za- przez papier tworz¹c zauwaøal- rysowuj¹c paznokciami jego ny relief na jego powierzchni. gÛrn¹ powierzchniÍ. Zazwyczaj Czas prasowania i si³a docisku po up³ywie 5...10 minut wars- s¹ parametrami, ktÛrych nieste- twa celulozy daje siÍ oddzie- ty nie da siÍ okreúliÊ z gÛry i trzeba je ustaliÊ metod¹ prÛb i b³ÍdÛw, stopniowo dochodz¹c do wprawy. Orientacyjnie moøna przyj¹Ê, øe ca³oúÊ ope- racji na stoliku zamyka siÍ w czasie ok. 1...3 minut. We- Fot. 12. Resztki powBoki kre- ümy pod uwagÍ, øe uplastycz- dowej dziaBaj jak maska niony toner rozp³ywa siÍ na chronica przez dostpem powierzchni miedzi w stopniu kpieli trawicej i powoduj proporcjonalnym do temperatu- wystpowanie zwar. Przy ry stolika i nacisku tamponu. myciu nale|y zwróci szcze- Oba fragmenty pokazane na góln uwag na oczyszcze- fot. 10 pochodz¹ z tej samej nie wskich odstpów midzy p³ytki testowej i celowo rÛøni¹ [cie|kami i otworów sBu|cych siÍ czasem i si³¹ uøyt¹ podczas do centrowania wiertBa prasowania. Elektronika Praktyczna 7/2003 55 N O T A T N I K P R A K T Y K A liÊ, pozostawiaj¹c na p³ytce sposobem na pozbycie siÍ ca- resztki pow³oki kredowej przy- ³ej kredy moøe byÊ jej wytra- klejone do powierzchni tonera. wienie, np. przez przetarcie Usuwanie resztek kredy jest p³ytki tamponem nasyconym najbardziej pracoch³onnym 10% kwasem octowym. Nie- (trwa nawet do 10 minut) eta- stety usuwaj¹c mostki spomiÍ- pem procesu, a jednoczeúnie dzy úcieøek zmywamy jedno- starannoúÊ z jak¹ siÍ je wyko- czeúnie pow³okÍ uszczelniaj¹- na decyduje o braku zwarÊ po- c¹ mikropory w warstwie to- miÍdzy úcieøkami (fot. 12). Do nera. Ten sam problem doty- usuniÍcia pow³oki moøna po- czy wariantu polegaj¹cego na s³uøyÊ siÍ np. szczoteczk¹ do wykorzystaniu papieru LWC. zÍbÛw, aczkolwiek w praktyce £atwoúÊ usuwania kredowej najskuteczniejsze okaza³y siÍ pow³oki zostaje okupiona ry- strumieÒ ciep³ej wody i opu- zykiem naruszenia zas³oniÍ- szek palca. tych p³aszczyzn miedzi i wy- Warstwa tonera zaskakuj¹co trawiania mikroskopijnych mocno przylega do powierzch- kraterÛw w jej powierzchni. ni miedzi i wytrzymuje nawet Marek Dzwonnik, AVT energiczne pocieranie, bez marek.dzwonnik@ep.com.pl obawy oderwania úcieøek (fot. 13). Zauwaøy³em przy tym, øe Za miesi¹c, w ostatniej czÍú- wymywanie kredy zachodzi ci artyku³u, dokoÒczymy opis Fot. 13. Do usuwania resztek powBoki kredowej mo|na u|y oporniej, jeøeli papier zosta³ postÍpowania a takøe przedsta- szczoteczki do zbów, a najlepiej - opuszka wBasnego palca. wczeúniej poddany szybkiemu wimy moøliwoúci i ogranicze- PrawidBowo naBo|ony toner mocno przylega do miedzi i wy- suszeniu na øelazku. Szybkim nia przezentowanej technologii. trzymuje bez uszczerbku nawet energiczne pocieranie Elektronika Praktyczna 7/2003 56

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Płytki drukowane w domu, część 1
Płytki drukowane w domu, część 3
plytki drukowane w domu 1
Płytki drukowane w domu, część 2
2010 07 PÅ‚ytki drukowane metoda fotochemiczna

więcej podobnych podstron