Szkoła Policji w Katowicach
Służba Prewencyjna
TABLICE POGL
DOWE
WYBRANE ELEMENTY PRAWA O RUCHU DROGOWYM
Materiały pomocnicze dla słuchaczy kursu podstawowego
CZ
ŚĆ II
Opracowanie:
podinsp. Janusz Kieszkowski
nadkom. mgr Czesław Piasecki
Zakład Służby Prewencyjnej
Wydawnictwo
Szkoły Policji w Katowicach
2006
S
P
A
O
A

L
O
I
C
K
J
Z
I
2
Wszelkie prawa zastrzeżone  Szkoła Policji w Katowicach 2006
Książki nie wolno reprodukować (adaptować) ani w całości, ani w części, niezależnie od
zastosowanej techniki (druk, fotografia, komputer, kserograf, fonografia itd.), bez pisemnej zgody
Wydawcy.
Druk i oprawa: Szkoła Policji w Katowicach
3
ORGANIZACJA SA
UŻBY NA DROGACH
1) Podstawy prawne i zasady organizacji służby policjantów na drogach:
a) pojęcie kontrola ruchu drogowego,
b) podmioty policyjne i ich kompetencje do wykonywania zadań z zakresu
kontroli ruchu drogowego (zakres czynności),
c) formy pełnienia służby na drogach:
- na trasach (w sposób: stały, sezonowy i doraz
ny),
- na posterunku.
2) Sposób pełnienia służby na drogach:
a) zasady ogólne,
b) obowiązki policjanta w trakcie pełnienia służby,
c) zakazy dotyczące policjanta pełniącego służbę na drogach,
d) sposoby wykonywania kontroli ruchu drogowego.
3) Zasady dokumentowania czynności wykonanych w służbie.
4
5
PODSTAWY PRAWNE
PEA
NIENIA SA
UŻBY NA DROGACH
Ustawa z dnia 06 kwietnia 1990 r. o Policji
- art. 1 ust. 2 pkt 2
Dz. U. z 2002 r. Nr 2, poz. 58 z póz
n. zm.
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r.
Prawo o ruchu drogowym - art. 129 ust. 1
Dz.U. z 2005 r. Nr 108, poz 908 z póz
n. zm.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 30 grudnia 2002
w sprawie kontroli ruchu drogowego
Dz. U. z 2003 r. Nr 14, poz. 144 z póz
n. zm.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z 17 września 2003 r. w sprawie
kierowania ruchem drogowym
Dz. U. Nr 182, poz. 1784 z póz
n. zm.
Zarządzenie nr 495 KGP z dnia 25 maja 2004 r.
w sprawie sposobu pełnienia służby na drogach
przez policjantów
Dz. Urz. KGP Nr 9, poz. 39
Zarządzenie nr 497 KGP z dnia 25 maja 2004 r.
w sprawie w sprawie pełnienia służby przez
policjantów wykorzystujących przyrządy kontrolno-
pomiarowe służące do rejestracji zachowań
uczestników ruchu drogowego
Dz. Urz. KGP Nr 9, poz. 41
6
KONTROLA RUCHU DROGOWEGO
To
metody i formy wykonywania zadań przez
policjanta w zakresie czuwania nad
bezpieczeństwem i porządkiem ruchu na
drogach i jego kontrolowanie.
ZADANIA POLICJI W ZAKRESIE
KONTROLI RUCHU DROGOWEGO
Kontrolę ruchu drogowego i czynności na
miejscu zdarzeń drogowych wykonuje
policjant pełniący służbę w komórce
właściwej do spraw ruchu drogowego, który
ukończył odpowiednie przeszkolenie w tym
zakresie.
7
PODMIOTY POLICYJNE I ICH KOMPETENCJE
DO WYKONYWANIA ZADAC
Z ZAKRESU
KONTROLI RUCHU DROGOWEGO
Policjant ruchu drogowego
wykonuje zadania wymagające wiedzy specjalistycznej w zakresie
kierowania ruchem drogowym
kontroli stanu technicznego
obsługi i wykorzystania przyrządów kontrolno  pomiarowych służących do
rejestracji zachowań uczestników ruchu drogowego oraz pomiaru prędkości
wykonywania czynności na miejscu zdarzeń drogowych
kontroli przewozu materiałów niebezpiecznych
kontroli dokumentów związanych z wykonywaniem
transportu drogowego lub przewozów na potrzeby własne
kontroli zapisów urządzeń samoczynnie
rejestrujących prędkość jazdy, czas jazdy i postoju
8
Policjant inny niż ruchu drogowego może
Kierować ruchem
Przeprowadzać badanie Dokonywać pomiaru drogowym, jeżeli
zawartości w organizmie prędkości pojazdów na wykonuje czynności
alkoholu lub środków drogach wojewódzkich, w zakresie zabezpieczenia
działających podobnie powiatowych i gminnych miejsca zdarzenia oraz
do alkoholu oraz w strefach zabezpieczenia imprez
zamieszkania na drogach
Pod warunkiem ukończenia
kursu specjalizacyjnego
doskonalenia zawodowego
z zakresu obsługi
Policjant ruchu drogowego może być skierowany do
wykonywania innych zadań niż kontrola ruchu drogowego
w przypadku zdarzenia wymagającego niezwłocznego
podjęcia czynności służbowych, na polecenie kierownika
jednostki organizacyjnej Policji, upoważnionej przez niego
osoby lub dyżurnego jednostki
9
Ze względu na natężenie ruchu oraz zagrożenie jego bezpieczeństwa
i porządku policjanci pełnią służbę na drogach w sposób
STAA
Y SEZONOWY DORAy
NY
codziennie przez 1, 2 lub 3 jeżeli wzmożone natężenie
tylko w niektórych
zmiany na drogach, na ruchu i zagrożenie jego
okresach, stosownie do
których wzmożony ruch bezpieczeństwa występuje
potrzeb, w szczególności
i wynikające z tego w krótkim okresie, np.
w rejonach turystyczno-
zagrożenie występuje z powodu odbywających się
wypoczynkowych
systematycznie przez targów, imprez, uroczystości,
znaczną część doby przejazdów osób
ochranianych, katastrof
Posterunek  ściśle określone miejsce
pełnienia służby, w trakcie której
realizowane są zadania określone
w regulaminie, np.: posterunek ręcznej
regulacji ruchu drogowego,
posterunek blokadowo  kontrolny,
obserwacyjno  meldunkowy.
10
Zasady ogólne pełnienia służby na drogach
Podejmowanie działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa, porządku
publicznego oraz płynności ruchu na trasie lub posterunku.
W sytuacji szczególnego utrudnienia ruchu lub jego zatamowania policjant jest
zobowiązany do niezwłocznego podjęcia działań zmierzających do przywrócenia
płynności ruchu, a w razie potrzeby ręcznego kierowania ruchem.
W przypadku zagrożenia bezpieczeństwa ruchu drogowego policjant jest
zobowiązany podjąć czynności w celu szybkiego i skutecznego usunięcia przyczyn.
tego stanu
Policjant ruchu drogowego pełniący służbę w patrolu obsługi zdarzeń drogowych na
miejscu zdarzenia ma obowiązek stosowania zestawu służącego do zabezpieczania
takich miejsc, włączenia niebieskich świateł błyskowych oraz świateł awaryjnych w
pojez
dzie służbowym.
zabezpieczania takich miejsc, włączenia niebieskich
Policjant inny wykonujący czynności na miejscu świateł błyskowych oraz świateł
zdarzenia drogowego, jest
awaryjnych w pojez
dzie służbowym
zobowiązany do włączenia w pojez
dzie służbowym świateł awaryjnych oraz
niebieskich świateł błyskowych.
Policjant podczas kontroli ruchu drogowego obowiązany jest do taktownego
i życzliwego, lecz stanowczego zachowania się wobec uczestników ruchu.
W czasie kontroli pojazdu i osób policjant powinien zachować szczególne środki
ostrożności.
W razie podejrzenia, że kierujący pojazdem jest w stanie nietrzez
wości lub w stanie
po użyciu alkoholu albo środka działającego podobnie do alkoholu policjant
powinien spowodować opuszczenie przez niego pojazdu i przeprowadzić badanie.
11
dokładnie zapoznać się z trasą w zakresie przewidzianym jej charakterystyką
O
B
w miarę możliwości informować uczestników ruchu o zagrożeniach i utrudnieniach wynikających ze złego stanu
O
dróg, zdarzeń losowych, katastrof itp.
W
I


reagować na przestępstwa i wykroczenia stosując środki przewidziane prawem
Z
K
I
pouczać i wdrażać osoby uczestniczące w ruchu do przestrzegania zasad bezpiecznego i kulturalnego
korzystania z dróg
P
O
w miarę możliwości okazać, na żądanie osoby kontrolowanej, wynik dokonanego pomiaru lub nagrania
L
I
C
J
wykonywać czynności wstępne na miejscu zdarzenia drogowego stosownie do posiadanych środków
A
i możliwości oraz zgłaszać dyżurnemu potrzebę skorzystania z pomocy innych służb
N
T
A
przeciwdziałać zanieczyszczeniu środowiska naturalnego w obrębie drogi i przyległego do niej rejonu
12
w uzasadnionych przypadkach udzielać niezbędnej pomocy uczestnikom ruchu, szczególnie w przypadkach, gdy
ich pojazd uległ awarii w miejscu powodującym zagrożenie bezpieczeństwa lub płynności ruchu albo w miejscu
zagrożonym przestępczością kryminalną, a o podjętych działaniach powiadomić dyżurnego jednostki Policji
O
B
O
współdziałać z funkcjonariuszami innych służb Policji, zwłaszcza przez zbieranie i przekazywanie informacji
W
o wszelkich naruszeniach prawa nie związanych z bezpieczeństwem i porządkiem na drogach
I


Z utrzymywać łączność radiową lub telefoniczną z dyżurnymi jednostek organizacyjnych Policji, niezwłocznie
meldować o objęciu służby na trasie lub posterunku, a także o zaistniałych wydarzeniach nadzwyczajnych oraz
K
ujawnieniu nietrzez
wych kierujących pojazdami
I
zbierać i zgłaszać przełożonemu uwagi i propozycje w zakresie niezbędnych przedsięwzięć zmierzających do
P
usprawnienia, poprawy bezpieczeństwa i porządku ruchu
O
L
posiadać przy sobie świadectwo legalizacji (lub jego kopię) urządzenia kontrolno-pomiarowego, instrukcję
I
obsługi tego urządzenia oraz wymagane świadectwo kwalifikacji obsługującego
C
J
A
okazać, na prośbę osoby kontrolowanej, świadectwo legalizacji (lub jego kopię)
N
T
A
na hasło "policjant wzywa pomocy" policjant, w miarę możliwości, powinien niezwłocznie odstąpić od
wykonywanych czynności i - meldując przyjęcie wezwania dyżurnemu - udać się w miejsce zagrożenia
13
P
wykonywania czynności nie związanych ze służbą, a w szczególności wykorzystywania pojazdu służbowego
O
do celów prywatnych
L
I
C
J
przebywania w radiowozie na posterunku z wyjątkiem określonych przypadków
A
N
T
O
W
opuszczania trasy lub posterunku, z wyjątkiem określonych przypadków
I
Z
wsiadania do kontrolowanego pojazdu z wyjątkiem kontroli stanu technicznego i wyposażenia pojazdu albo
A
przewożonego ładunku (bagażu)
B
R
A
N
I
czynienia uwag nie związanych z przedmiotem kontroli
A
S
przyjmowania od osoby kontrolowanej dokumentów podawanych w portfelach, saszetkach lub podobnych
I
przedmiotach


14
Policjant wykonuje kontrolę ruchu drogowego,
w zależności od potrzeb, w sposób:
DYNAMICZNO -
DYNAMICZNY STATYCZNY
STATYCZNY
patrolowanie trasy pojazdem
wykonywanie czynności,
wykonywanie czynności na
służbowym z prędkością
opisanych wcześniej
posterunku lub podczas
zapewniającą obserwację
w sposób przemienny
kierowania ruchem
ruchu drogowego, statkiem
powietrznym lub pieszo
Podczas pełnienia służby oznakowany radiowóz
powinien być widoczny dla uczestników ruchu.
W radiowozie powinien być włączony podświetlany
napis "Policja", również gdy znajduje się on
w miejscu oświetlonym w stopniu zapewniającym
widoczność pojazdu lub znajdującym się poza
jezdnią i poboczem.
15
Notatnik
Notatnik służbowy Karta statystyczna
do kontroli służby
Dokumenty dotyczące
przebiegu służby policjanta
pełniącego służbę na drodze
Książka pracy
Książka pracy sprzętu
przyrządu kontrolno- Inna dokumentacja
transportowego
pomiarowego
16
odprawa i przebieg służby
przeprowadzone kontrole i wykonane czynności
N
O
sprawdzenia w odpowiednich ewidencjach
T
A
T
fakt poinformowania kierującego pojazdem o popełnieniu czynu podlegającego wpisowi do ewidencji kierowców
N
naruszających przepisy ruchu drogowego i konsekwencji z tym związanych
I
K
zapis badania stwierdzającego obecność w organizmie alkoholu lub innego środka działającego podobnie,
z podaniem: wyniku badania, numeru protokołu lub pozycji w rejestrze, numeru ampułki z krwią lub pojemnika
z moczem
S
A

U
zapis czynności wykonanych na miejscu wypadku lub kolizji drogowej
Ż
B
O
zapis użycia przyrządów kontrolno-pomiarowych oraz otrzymanych wyników pomiarów
W
Y
spostrzeżenia i wnioski, w tym zgłoszone przez uczestników ruchu, odnoszące się w szczególności do zagrożeń,
utrudnień, nieprawidłowości w oznakowaniu
inne wydarzenia, zmiany w czasie i miejscu służby, fakty kierowania ruchem, doraz
ne polecenia przełożonych lub
dyżurnego jednostki Policji, a także czas i miejsce udzielania pomocy uczestnikom ruchu oraz podsumowanie
czynności wykonanych w służbie
17
LITERATURA:
1. Ustawa z dnia 26 paz
dziernika 1982 r. o wychowaniu w trzez
wości
i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2002 r. Nr 147, poz. 1231,
z póz
n. zm.).
2. Ustawa z dnia 06 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jednolity Dz. U. z 2002 r. Nr 7,
poz. 58 póz
n. zm.).
3. Ustawa z dnia 06 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553
z póz
n. zm.).
4. Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2005 r.
Nr 108, poz. 908, z póz
n. zm.).
5. Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach
o wykroczenia (Dz. U. Nr 106, poz. 1148 z póz
n. zm.).
6. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
02 sierpnia 2002 r. w sprawie usuwania pojazdów (Dz. U. Nr 134, poz. 1133,
z póz
n. zm.).
7. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
20 grudnia 2002 r. w sprawie postępowania z kierowcami naruszającymi przepisy
ruchu drogowego (Dz. U. Nr 236, poz. 1998).
8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 grudnia
2002 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. z 2003 r. Nr 14, poz. 144,
z póz
n. zm.).
9. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
17 września 2003 r. w sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz.U. Nr 182,
poz. 1784, z póz
n. zm.).
10. Zarządzenie nr 495 Komendanta Głównego Policji z dnia 25 maja 2004 r.
w sprawie sposobu pełnienia służby na drogach przez policjantów (Dz. Urz. KGP
Nr 9, poz. 39 z póz
n. zm).
11. Rozkaz Nr 5/95 Komendanta Głównego Policji z dnia 13 czerwca 1995 roku
o wprowadzeniu do użytku służbowego instrukcji w sprawie użycia kolczatki
drogowej.
12. Wytyczne nr 1 Komendanta Głównego Policji z dnia 3 stycznia 2006 r.
w sprawie postępowania policjantów wobec osób uczestników ruchu drogowego
korzystających z immunitetów i przywilejów dyplomatycznych lub konsularnych
oraz osób korzystających z immunitetów krajowych (Dz. Urz. nr 4, poz. 17,
z póz
n. zm.).