knm

Kino moralnego niepokoju − nurt w polskiej kinematografii w latach 1976-1981. Autorem nazwy tego kierunku jest reżyser Janusz Kijowski.

Nurt powstał na skutek wystąpienia reżyserów Andrzeja Wajdy i Krzysztofa Zanussiego na Forum Filmowców w Gdańsku w 1975 roku. Twórcy zarzucili decydentom z władzy komunistycznej tłumienie swobody twórczej filmowców, uniemożliwiające dyskusję nad aktualnymi problemami społeczno-politycznymi. Reżyserzy, nie mogąc robić filmów autentycznie politycznych, starali się krytykować mechanizmy sprawowania rządów w sposób zakamuflowany. Przenosili swoją krytykę na grunt problemów moralnych, opisywali egoizm, degradację międzyludzkich więzi, korupcję, nadużycie władzy. Wszystkie przedstawione w filmach historie zawsze miały odnosić się do ogółu społeczeństwa. Do manifestu dołączyło się kilkoro szkolonych przez Wajdę artystów z Łódzkiej Szkoły Filmowej. Nazwa nurtu została oficjalnie przyjęta podczas Międzynarodowego Seminarium Krytyki w Gdańsku we wrześniu 1979 roku.

Początek nowego kierunku wyznaczył pełnometrażowy debiut Krzysztofa Kieślowskiego Personel z 1976 roku, zaś po premierze filmu Andrzeja Wajdy Człowiek z marmuru zaczęła się popularyzacja kina moralnego niepokoju. Obok Krzysztofa Kieślowskiego ("Personel", "Spokój", "Blizna", "Amator", "Przypadek", "Krótki dzień pracy", "Bez końca") do głównych przedstawicieli tego nurtu można zaliczyć: Feliksa Falka ("Wodzirej", "Szansa", "Był jazz"), Agnieszkę Holland ("Aktorzy prowincjonalni", "Kobieta Samotna"), Janusza Kijowskiego ("Indeks", "Kung-fu"), Janusza Zaorskiego ("Pokój z widokiem na morze", "Dziecinne pytania", "Matka królów"), Krzysztofa Zanussiego ("Barwy ochronne", "Constans", "Kontrakt"), Wojciecha Marczewskiego ("Dreszcze"), Ryszarda Bugajskiego ("Przesłuchanie"), Filipa Bajona ("Wahadełko"). Do nurtu należeli też reżyserzy kojarzeni z innymi kierunkami czy szkołami w filmie polskim, jak np. Andrzej Wajda ("Bez znieczulenia", "Dyrygent", "Człowiek z żelaza"), Jerzy Domaradzki ("Zdjęcia próbne", "Wielki bieg") oraz Piotr Andrejew ("Klincz"). Filmami, które również można zaliczyć do tego nurtu - chociaż ich tematyka była już trochę odmienna od kina moralnego niepokoju - są: "Ćma", "Odwet" - Tomasza Zygadły, "Golem", "Wojna światów" - Piotra Szulkina, "Prognoza pogody" - Antoniego Krauzego.

Akcja filmów wchodzących w skład nurtu toczy się w małych, prowincjalnych sceneriach. Instytucje bądź środowiska, do których należą bohaterowie, cechuje korupcja i nepotyzm (Kontrakt). W pierwszym wariancie scenariuszowym główną postacią jest młody idealista − przedstawiciel inteligencji, który próbuje przeciwstawić się lokalnej oligarchii; w starciu z aparatem władzy ponosi porażkę (Aktorzy prowincjonalni, Barwy ochronne). W drugim wariancie system doprowadza do demoralizacji bohatera, który nad wartości moralne zaczyna przedkładać konformizm i uległość władzy (Wodzirej, Amator, Indeks). Niezależnie od dokonanego wyboru dochodzi do unieszczęśliwienia bohatera i wykluczenia z życia politycznego (Bez znieczulenia), a nawet społecznego (Kobieta samotna).

Kino moralnego niepokoju poruszało problemy wszystkim znane, nie było więc w nim nic odkrywczego, ale były to problemy, o których nie mówiło się dotychczas głośno. Na tym właśnie polegała jego innowacyjność. Przewrotność reżyserów objawiała się tym, że z jednej strony mówili o prawdach oczywistych, co do słuszności których ówczesna władza nie mogła mieć zastrzeżeń (np. o dążeniu do poprawy warunków życia społeczeństwa), z drugiej strony starali się przemycić w swoich filmach wiele haseł, symboli, które były jawną krytyką władzy. Stąd wiele ważnych filmów nie zostało dopuszczonych przez cenzurę do projekcji w kinach. Przykładów takich filmów można by mnożyć, najbardziej znane to "Przypadek" Kieślowskiego z 1981 roku, wyświetlany w 1987 roku, "Przesłuchanie" Bugajskiego z tego samego roku, wyświetlone w 1989 roku.

Filmy w ramach kina moralnego niepokoju cechuje względna aktualność czasu akcji − od końca lat 60. (jak w Indeksie) do schyłku rządów Edwarda Gierka.

Nurt upadł wraz z ogłoszeniem stanu wojennego w roku 1981.

2


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
1 kolokwium opracowanie z KNM
KNM MOJA?ZA
deklaracja członkowska KNM, ……………
deklaracja członkowska KNM, ……………
Logo KNM
knm
KNM
knm testy
1 kolokwium opracowanie z KNM

więcej podobnych podstron