PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE 11.10.2012 wykład 02
Definicja prawa gospodarczego publicznego:
Geneza prawa gospodarczego jako gałęzi prawa:
Do wielkiego kryzysu prawo gospodarcze było częścią prawa cywilnego. Po nim zdecydowano się na regulacje dotyczące działalności przedsiębiorców. Uwidocznił on obowiązek ingerowania w stosunki cywilno – prawne.
Po II Wojnie Światowej stan gospodarki stał się kolejnym argumentem aby w nią interweniować, by przyczynić się do wzrostu gospodarczego.
Geneza prawa gospodarczego jest kryzysowa - nie ma ono już tylko charakteru reglamentacyjnego.
Elementy decydujące o odrębności jako dziedziny prawa:
Kryterium interesu chronionego:
albo jest to interes prywatny albo publiczny
interes publiczny i prywatny czasem idzie w parze
często bywa, że niepowodzenia kilku elementów rynku bankowego może zachwiać równowagę gospodarki
klasyczny podział prawa prywatnego i publicznego nie zawsze się sprawdza
Kryterium nadrzędności:
kryterium oparte na tym w jakiej pozycji występuje wobec państwa dana norma
jeśli dana norma przewiduje nadrzędność podmiotu publicznego nad prywatnym – normy prawa publicznego.
Nie rozstrzyga w zupełność czy dana norma należy do prawa publicznego czy prywatnego
Teoria podporządkowania podmiotowego:
Rozróżnienie prawa publicznego i prywatnego w oparciu o to, do kogo dana norma jest kierowana.
Jeśli norma nie reguluje dokładnie do kogo jest kierowana to znaczy, że jest kierowana do podmiotu prywatnego. (Jeśli jakieś przedsiębiorstwo państwowe będzie występować jako adresat normy, ale jednocześnie takim adresatem bd tez organy prywatne to bd to normy prywatne.)
Możliwość stosowania rożnych metod oddziaływania na gospodarkę.
Definicja prawa publicznego gosp: ogół norm prawnych, które regulują proces oddziaływania państwa na gospodarkę z udziałem organów AP oraz podmiotów prawa publicznego.
Działy prawa gospodarczego: ustrojowe, materialne, proceduralne:
Ustrojowe:
normy prawne regulujące charakter prawny organów AP i podmiotów prawa publicznego,
normy regulujące zadania / kompetencje tych organów i podmiotów;
określają sposoby powoływania i odwoływania organów AP;
wzajemne relacje – uregulowanie wzajemnych relacji między tymi podmiotami
NBP nie jest organem adm, nie jest państwową osoba prawną, jest bankiem centralnym państwa ale jego relacje z innymi podmiotami są przedmiotem tego prawa ustrojowego
relacje pl organów z organami UE
Materialne:
prawa i obowiązki uczestników rynku,
określa treść działań organów publicznych i tych innym podm. prawa publicznego wobec przedsiębiorców, ale także określa prawa i obowiązki przedsiębiorców w ich relacjach z organami państwa
niektóre obowiązki przedsiębiorców wobec siebie (np. obowiązek uczciwej konkurencji)
Proceduralne:
postępowania na podst KPA;
postępowanie szczególne
administracyjne postępowanie hybrydowe – mieszanie postępowania administracyjnego z postępowaniem cywilnoprawnym;
wykorzystuje się procedury negocjacyjne – porozumienia administracyjne
Źródła prawa gospodarczego publicznego:
konstytucyjne: najważniejsze zasady prawa gospodarczego
konstytucja formalnie i konstytucja gospodarcza w sensie materialnym – zespół zasad (nasza konstytucja ma w sobie jedno i drugie)
administracyjne: zapisy prawa materialnego i proceduralnego
wpływ prawa europejskiego: na treść prawa ustrojowego, materialnego i procesowego;
prawo europejskie, ma tez bezpośrednie zastosowanie, a nie tylko prawo implementowane;
ma wpływ na działy takie jak: energetyka, transport, ochrona prawa konkurencji (tylko UE), ochrona środowiska
Zasady prawa gospodarczego publicznego
demokratycznego państwa prawnego – (art.2 Konstytucji)
zawiera w sobie kilka dyrektyw stanowienia prawa;
organy państwa działają w granicach prawa i na jego podstawie;
sprawiedliwości społecznej - państwo musi urzeczywistnić ta zasadę;
państwo musi zagwarantować minimum egzystencji każdemu obywatelowi;
zasada ta uzasadnia aktywną politykę państwa w życiu gospodarczym
pomocniczości – interwencja podejmowana przez państwo podejmowana jest na szczeblu władzy najbliższym obywatelowi
proporcjonalności - regulacja konieczne;
łączy się bezwzględnie z pomocniczością;
przydatność danej normy dla osiągnięcia konkretnego celu;
proporcjonalność sensu stricto : dana regulacja jest proporcjonalna do efektów, które ustawodawca chce osiągnąć
społecznej gospodarki rynkowej – wywodzi się z lat 50tych z Zachodnich Niemiec, oparta na tym aby gospodarkę zbudowano na zasadzie konkurencyjności przedsiębiorstwa i połączyć z obowiązkiem przeciwdziałania negatywnym skutkom społecznym wynikającym z mechanizmów rynkowych;
te elementy poniżej są elementami społ. gospodarki rynkowej, ale jednocześnie tworzą własne zasady ( wolności gospodarczej i ochrony własności)
wolności gospodarczej – art 22 konstytucji;
jej ograniczenie może nastąpić tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny
ochrony własności (prywatnej) - art. 20 konstytucji – zasada prymatu własności prywatnej, ale nie wyłączność własności prywatnej, podstawowa ale nie jedyna ochrona własności prywatnej, konstytucja gwarantuje wywłaszczenie za odpowiednim odszkodowaniem
równości – wszyscy jesteśmy równi wobec prawa, nie można ograniczać tego prawa, nie można dyskryminować, wszyscy maja prawo do równego traktowania przez władze publiczne ale także przez podmioty prywatne
konkurencji - zobacz w konstytucji