POSTĘPOWANIE ADMINISTRACYJNE 10.10.2012 wykład 02
ZAGADNIENIA WSTĘPNE (c.d.)
Tryby postępowania administracyjnego
tryb zwykły (główny),
tryby nadzwyczajne.
Kryterium tego podziału odnosi się do charakteru sprawy będącej przedmiotem postępowania. Tryby te mogą pojawiać się zarówno w postępowaniu ogólnym jak i szczególnym.
Postępowanie główne (tryb zwyczajny)
Przedmiotem jest indywidualna sprawa o charakterze indywidualnym – sprawa administracyjna.
Reguluje stosowanie norm prawa administracyjnego materialnego, w celu ukształtowania sytuacji prawnej (praw i obowiązków) stron postepowania.
Postępowania nadzwyczajne
Celem postępowania nie jest bezpośrednio merytoryczne rozpoznanie i rozstrzygnięcie materialnej sprawy administracyjnej, lecz poddanie weryfikacji ostatecznej decyzji administracyjnej rozstrzygającej jakąś sprawę indywidualną.
Weryfikacja zasadniczo polega na konkretyzacji norm prawa procesowego regulujących określone wadliwości ostatecznej decyzji administracyjnej, przy czym w pewnych przypadkach też może doprowadzić do określonego ukształtowania sytuacji materialnoprawnej.
W oparciu o charakter wadliwość rozpoznania i rozstrzygnięcia sprawy zakończonej decyzją ostateczną oraz skutków rozstrzygnięcia podejmowanego w postępowaniu nadzwyczajnym, wyróżnia się:
postępowania w sprawie wznowienia postępowania administracyjnego;
postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności decyzji;
postępowanie w sprawie uchylenia lub zmiany decyzji dotkniętej wadą niekwalifikowaną lub decyzji prawidłowej.
INSTANCJE POSTEPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
Instancje postępowania administracyjnego
Jurysdykcyjne postępowanie administracyjne jest, co do zasady, postępowanie dwuinstancyjnym, a więc obejmuje zarówno postępowanie toczące się przed organem pierwszej instancji jak i postępowanie toczące się przed organem drugiej instancji.
Zasadę dwuinstancyjności postępowania administracyjnego formułuje art. 15 k.p.a.
AKTY NORMATYWNE REGULUJĄCE POSTEPOWANIE ADMINISTRACYJNE
Historyczne regulacje postępowania administracyjnego
W niektórych państwach, procedury administracyjne nie są skodyfikowane – procedury wytwarza orzecznictwo. Polska jednak należy do grupy krajów, w których kwestia ta została uregulowana w przepisach. W czasie II RP powstał k.p.a. wzorowany na austriackim. Była to trzecia na świecie kodyfikacja. Również dzisiejszy k.p.a. bazuje na kodeksie z 1928 r. Obowiązuje on od 1 stycznia 1961 r. (data ustawy: 1960). W 1997 r. wydano ordynacje podatkową, w której uregulowane jest postępowanie podatkowe.
Oprócz k.p.a., postępowanie administracyjne jest regulowane przez przepisy wykonawcze do k.p.a. (przepisy rozporządzeń związanych z kwestiami technicznymi np. systemów elektronicznych, rozporządzenie Rady Ministrów z 8 stycznia 2002 r. w sprawie organizacji przyjmowania i rozpatrywania skarg i wniosków) i szereg ustaw szczególnych.
SPRAWA ADMINISTRACYJNA
Zakres przedmiotowy ogólnego postępowania administracyjnego kształtowany jest przede wszystkim przez treść art. 1 pkt. 1 i 2 k.p.a.
Przepisy regulujące ogólne postępowanie administracyjne mają zastosowanie w postępowaniach przed organami administracji publicznej w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej.
Zatem w ujęciu kodeksowym przedmiotem postępowania administracyjnego jest sprawa indywidualna rozstrzygana przez organ administracji publicznej w drodze decyzji administracyjnej.
W nauce prawa administracyjnego wskazuje się, że użytemu w k.p.a. pojęciu sprawy indywidualnej, stanowiącemu element określenia zakresu przedmiotowego ogólnego postępowania administracyjnego, należy przede wszystkim przypisywać znaczenie materialnoprawne.
Sprawy o charakterze proceduralnym mogą być zarówno przedmiotem ogólnego postępowania administracyjnego, co wyraźnie mieści się w konstrukcji zakresu przedmiotowego postępowania wyznaczanej w art. 1 k.p.a. jak i również postępowań szczególnych.
W wyniku rozstrzygnięcia sprawy niezależnie od jej charakteru, dochodzi do ukształtowania określonego stanu prawnego po stronie adresata decyzji stosowania prawa. Każdy akt stosowania prawa stwarza nową sytuację prawną, przy czym ukształtowanie sytuacji prawnej na podstawie kompetencji do stosowania prawa nie zawsze musi następować w zakresie prawa materialnego, ale i procesowego.
FUNKCJE POSTEPOWANIA ADMINISTRACYJNEGO
W nauce postępowania administracyjnego poglądy na funkcje nie są jednolite.
Wynika to z przyjmowania różnorodnych kryteriów wyróżniania poszczególnych funkcji. Ponadto różnorodność wynika, że zagadnienie to można rozróżniać w różnych płaszczyznach:
obowiązującego porządku prawnego,
społecznych skutków działania regulacji.
Funkcja zapewnienia realizacji norm prawnych
Na gruncie podziału norm prawnych na materialne i proceduralne, przyjmuje się, że te drugie mają charakter instrumentalny, tj. służą urzeczywistnieniu norm pierwszego typu, wprowadzeniu ich w życie.
W tej perspektywie administracyjne prawo procesowe pełni funkcje instrumentalną wobec norm prawa materialnego
Funkcje postępowania administracyjnego na płaszczyźnie pożądanych społecznie efektów działania
Funkcja ochronna interesu indywidualnego jak i interesu społecznego.
Funkcja porządkująca oraz funkcja instrumentalna.
POSTEPOWANIA REGULOWANE KPA
K.p.a. jest aktem regulującym cztery odrębne postępowania
Ogólne postępowanie administracyjne (w sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnej) – art. 1 pkt 1 i 2 k.p.a.
Postępowanie w sprawach wydawania zaświadczeń – art. 1 pkt 4 k.p.a.
Postępowanie w sprawach skarg i wniosków – art. 2 k.p.a.
Postępowanie w sprawach rozstrzygania sporów o właściwość/sporów kompetencyjnych – art. 1 pkt 3.
Każde z postępowań ma charakter autonomiczny:
posiada własny przedmiot sprawy,
występują w nich różne wyniki postępowania.
Wspólną cechą tych postępowań jest to, że dotyczą one przede wszystkim organów administracji publicznej.