kosmki jelitowe sa uwypukleniami calej blony jelita cienkiego
sa pokryte nablonkiem jednowarstwowym walcowatym
w sklad nablonka wchodza komorki absorpcyjne (enterocyty), kubkowe (sluzowe), enteroendokrynowe, limfocyty srodnablonkowe
komorki absorbcyjne (enterocyty)
sa to walcowate komorki
wykazuja wyrazna biegunowosc budowy
jadra komorek leza przy blonie podstawnej
wolna powierzchnia wytwarza mikrokosmki
mikrokosmki wytwarzaja rabek szczoteczkowy
rabek szczoteczkowy zwieksza powierzchnie chlonna 20-krotnie
mikrokosmki zawieraja filamenty aktynowe, biegnace do siateczki granicznej
na mikrokosmkach znajduje sie glikokaliks
na glikokaliksie znajduje sie warstwa sluzu o grubosci 0,1-0,5 μm
miedzy jadrem a powierzchnia apikalna znajduja sie liczne pecherzyki endocytarne
miedzy jadrem a powierzchnia podstawna znajduje sie wiekszosc mitochondriow i RER
w gornej czesci komorek enterocyty wytwarzaja polaczenia occludens, adherens i desmosomy
w dolnej czesci miedzy komorkami znajduja sie wolne przestrzenie
do tych przestrzeni transportowane sa jony nieorganiczne, tluszcze i inne substancje
enterocyty wytwarzaja antybiotyki peptydowe: β-defensyne i kaltelicydyne
w blonie mikrokosmkow znajduja sie enzymy trawienne
enzymy enterocytow to: enteropeptydaza, maltaza, izomaltaza, laktaza, sacharaza
komorki kubkowe
to jednokomorkowe gruczoly wydzielajace sluz
sklada sie z wysokoczasteczkowych proteoglikanow wiazacych wode
komorki enteroendokrynowe (argentofilne)
wydzielaja hormony regulujace procesy trawienia i wchlaniania
uwalniaja rowniez serotonine
limfocyty srodnablonkowe
wystepuja miedzy komorkami nablonka
w wiekszosci limfocyty Tγδ i limfocyty Tαβ cytotoksyczne
limfocyty Tγδ odgrywaja wazna role przy zabijaniu komorek nowotworowych i zakazonych
limfocyty Tαβ takze biora udzial w procesie usmiercania komorek
limfocyty Tαβ rozpoznaja czasteczki MHC na powierzchni komorek zakazonych
krypty jelitowe to cewkowe wglobienia nablonka do blony sluzowej wlasciwej
krypty jelitowe nazywane sa gruczolami Liberkuhna
sa miejscem niezwykle intensywnych podzialow komorek nablonka
w okolicach dna krypty znajduja sie komorki macierzyste pluripotentne
podzialy komorek prowadza do ich migracji z krypt do kosmka
czas takiej migracji wynosi 2-3 dni
funkcja krypt to ciagla produkcja i odnowa komorek kosmka, zwlaszcza enterocytow
oprocz komorek macierzystych w kryptach znajduja sie komorki Panetha oraz wszystkie typy komorek wystepujace w kosmku
komorki Panetha to komorki ziarniste
leza w poblizu dna krypt jelitowych
w jelicie grubym wystepuja sporadycznie
maja piramidalny ksztalt
cytoplazma jest zasadochlonna
maja rozbudowana RER
wydzielaja lizozym i defensyny
komorki Panetha maja zdolnosc fagocytozy