Śmierć
w Grecji traktowana jest jako rozdzielenie duszy i ciała. Ciało
umierało, podczas gdy dusza udawała się do innego świata –
Hadesu. Hades był mroczny i ponury, znajdował się pod ziemią.
Taki los spotykał wszystkich ludzi. Niezbedne było dokonanie
pewnych czynności pogrzebowych – spalenie lub pochowanie ciała. W
tym czasie dusza przepływała przez duszę Styks, za co Haronowi
należało zapłacić, stąd wkładanie zmarłemu monety pod język.
Następnie dusza wypijała trochę wody ze źródła zapomnienia,
przez co zapominała o całym ziemskim żywocie.
Inną
możliwością było także udanie się duszy na Pola Elizejskie,
jednak nie było to związane z prowadzeniem cnotliwego życia. Na
Pola Elizejskie udała się np. Helena, jako córka Zeusa, podoobnie
jak jej mąż Menelaos, również Achilles, Harmonia, czyli wszyscy
spokrewnieni lub spowinowaceni z bogami. Była to kraina wiecznego
szczęścia. Przebywający tam ludzie prowadzili przyjemny żywot
pozbawiony kłopotów i trosk pod panowaniem Kronosa.
Z czasem
Orficy wytworzyli przekonanie, że należy połączyć pobyt w
odpowiedniej krainie po śmierci z kondycją moralną na świecie
doczesnym. Odbywał się sąd nad zmarłym, który decydował, gdzie
ma się udać dusza.
Przeciwieństwem Pól Elizejskich był Tartar, najbardziej przerażająca część Hadesu, gdzie bogowie zsyłali swych przeciwników oraz największych grzeszników. Spośród śmiertelników odbywali tam karę Tantal (wieczny głód i pragnienie), czy Syzyf.
Osoby, które zmarly na obczyźnie zazwyczaj palono na stosie.
Kosmologia
Nie zachowała się żadna kosmogonia starożytna, znani są jedynie ich twórcy. Pewne elementy kosmogoniczne spotykamy w Teogonii Hezjoda. Stwierdza on tam, że na początku był chaos – mieszanina wszelkich możliwości. Z chaosu wyłoniła się Gaja – ziemia. Miała ona dwóch synów: Uranosa (niebo) oraz Pontosa (morze). Ziemia to płaski krążek otoczony przez wielką rzekę – Oceanos. Z Oceanosu wypływają wszelkie rzeki, morza, źródła. W ciągu nocy w Oceanosie zanurzają się liczne gwiazdozbiory i gwiazdy, z wyjątkiem Wielkiego Wozu. Także Słońce wędruje Oceanosem po zachodzie. Nad ziemią zawieszona jest półkula niebios, którą podtrzymuję na swych barkach Atlas. Siedzibę Atlasa umieszczano daleko na zachodzie. Później imię tego boga utożsamiono z górami w Afryce, która to nazwę noszą do naszych czasów. Ponad chmurami znajduję się Olimp – siedziba bogów. Na najwyższym wierzchołku zamieszkiwał Zeus. Każdy bóg miał swój pałac zbudowany przez Hefajstosa. Było też miejsce spotań i wspólnych posiłków. Bram pilnowały Hory. Pod ziemią znajduje się Hades – kraina zmarłych. Wejścia pilnował Cerber – trzygłowy pies. Wejście to umieszczano w różnych miejscach. W Hadesie znajdowały się także rzeki. Najniżej w Hadesie znajdował się Tartar, nie docierało tam Słońce. Tartar to fundamenty ziemi i morza, swoją siedzibę miała tam Noc. Na krańcach ziemi znajdować się miały Pola Elizejskie, które utożsamiano z Wyspami Kanaryjskimi.
Kult
Brak podziału na sferę sacrum i profanum. Obie przenikały się. Miarą pobożności było uczestnictwo w obrzędowej sferze religii, co było obywatelskim obowiązkiem. Uważano, że poprze udział w czynnościach kultowych następuje podtrzymywanie solidarności grupowej oraz więzi pomiędzy ludźmi i bogami. Unikanie uczestnictwa było surowo karane, w tym nawet śmiercią. Nie przywiązywano większej wagi do osobistej więzi z bóstwem.
Każdej czynności towarzyszył aspekt religijny. Przed uczestnictwem w czynnościach religijnych należało się rytualnie oczyścić. Świętami zajmowało się państwo, byli specjalni urzędnicy nadzorujący i organizujący przebieg świąt.
Podstawowe formy kultowe to modlitwa i ofiara. Obok tego spotykana była takżę horeja (połaczenie muzyki, tańca i śpiewu), teatr oraz sport.
Modlitwa miała charakter błagania o pomoc lub łaskę. Najczęściej modlono się w postawie stojącej z rękami uniesionymi w górę. Modlitwa były wymyślana na poczekaniu, w zależności od tego, co było przedmiotem czci. Na początku było inwokacja, w której zwracano się do konkretnego boga. Wspominano takżę wspaniałe czyny danego boga, jak i zasługi modlącego się dla kultu danego boga. Później przedstawiano prośbę. Istniały także modlitwy dziękczynne, gdy poprzednie zostały wysłuchane.
Ofiara mogła być krwawa (nawet z ludzi) oraz bezkrwawe (mleko, wino, oliwa, etc.). Ofiary krwawe przeznaczano dla boga w całości, poprzez spalenie na ołtarzu. Czasem palono część, a mięso zjadali uczestnicy. Podczas ważnych świąt państwowych składano w ofierze woły, przy mniej ważnych okazjach kozy i owce. Ofiary dobierano także pod względem boga, do którego zanoszono modły. Hekatomba – ofiara ze 100 wołów, składana przed bitwą. Przed złożeniem ofiary zwierzęta sprawdzano, by nie miały żadnych skaz i wad. Nastepnei w urodzczystej porcesji prwoadzono je do ołtarza. Przy ołtarzu kapłan zabijał zwierzę. W dawnych czasach bywały także ofiary z ludzi, o czym świądczą liczne mity. Ofiara opierała się na zasadzie do ut des.
Horeja towarzyszła większości ceremoii religijnych. Już w starożytności odróżniano Horeję procesyjną od cyklicznej. Procesyjna – uczestnicy obrzędu wykonywali śpiewo-taniec w trakcie drogi, kiedy udawali się do sanktuarium, bądź ołtarza. Gdy docierano do sanktuarium horeja przyjmowała charakter cykliczny, gdyż uczestnicy otaczali sankutarium i zaczynali tańczyć i spiewać w kółko. W czasie okrężnego tańca spiewano hymny, które skłądają się z trzech części: inwokacji, narracji oraz prośby (jak w modlitwie).
Z ważnymi centrami religijnymi powiązani byli twórcy, którzy tworzyli tam hymny. Z czasów historycznych bardzo znanym był twórca Eulemos, także poeta Archelok, Stezihoros, Alkaios, Safona. Istniał także podział, zgodnie z którym różne hymny miały różnych wykonawców. Pean – hymn do Apollona. Dytyramby – hymny na cześć Dionizosa.
Widowiska teatralne najczęściej nawiązywały do ważnych wydarzeń ze świata bogów. Z tego wykreował się teatr Grecki. Najważniejsze były Wielkie Dionizje. Podczas tych świąt składano w ofierze kozła (tragos, stąd tragedie). Odtwarzano wtedy dramat: komedie lub tragedię. Zaczęli pojawiać się ludzie, którzy tworzyli teksty tylko po to, by były one odegrane na Dionizjach. Wszystkie role odgrywali mężczyzni. Rolę bogów odgrywali aktorzy o wysokim wzroście, lub tez nosili oni specjalne obuwie – koturny. Zaczęto budować specjalne miejsca – teatry.
Podczas świąt organizowana igrzyska – zawody w różnych konkurencjach. Najbardziej znane były te, które odbywały się w Olimpii. Odbywały się co 4 lata, a na zawody przybywali zawodnicy z całego świata greckiego. Poza tym ogólnogrecki charakter miały także zawody w Delfach, Koryncie oraz Nemeji. W programie tych zawodów znajdowały się wyścigi rydwanów, boks, zapasy, biegi o różnych długościach (różna ilość stadionów), skok w dal, rzut dyskiem, oszczepem, pięciobój. Pankration – połączenie zapasu i boksu, można było robic wszystko, poza gryzieniem.