Rola religii w adaptacji kulturowej imigrantów.
Wykład: (9 listopada 2010)
Model (autor: John Berry)
asymilacja (odrzucenie swoich przyzwyczajeń na rzecz przyjęcia zastanych)
integracja
segregacja/separacja
marginalizacja
Etapy te powinny przebiegać stopniowo, jednak krytyka zarzuciła Berry'emu, że etapy te się nie wykluczają. Skutek: stworzono NOWY model - RAEM
Relative Acculturation Extended Model
Zakłada:
- w życiu człowieka jest 7 sfer, w tym „value religion”
- religia = jądro tożsamości jednostki
tak jak w życiu codziennym, np. w pracy stosujemy asymilację, w życiu towarzyskim - integrację, tak w życiu religijnym najprawdopodobniejsza jest SEPARACJA.
Omówione zostały 2 projekty/przykłady.
Przykład I - polscy imigranci w Wielkiej Brytanii.
Pytanie badawcze:
Jakie strategie akulturacyjne i jak uwarunkowane występują wśród polskich migrantów w dziedzinie religii?
Relacje goście-gospodarze:
Zmiany na przestrzeni czasu (asymilacja - separacja)
Np. język, chodzenie do kościoła na msze po angielsku.
Punkt zwrotny: pojawienie się polskich duchownych
Oczekiwania gospodarzy: ożywienie parafii, wzrost znaczenia katolicyzmu (który w UK jest mniejszością)
Jednak tak się nie stało.
błąd: wysłano młodych niedoświadczonych, nieprzeszkolonych duchownych (aby dać im szansę, by się rozwijali, nauczyli języka itp.)
Powody odrzucania przez Polaków strategii integracji w przestrzeni religijnej:
Zmęczenie „obcością” zewnętrznego świata
Brak bliższych kontaktów z Brytyjczykami w przestrzeni zawodowej - nienaturalność takich kontaktów w innej sferze życia, `ghettonizacja'
Poczucie zagrożenia w publicznej przestrzeni brytyjskiej (pub, ulica)
Kompleks niższości - wyższości
(coś na zasadzie: jesteśmy w obcym kraju, to ich teren = czujemy się gorsi, ale mamy swoją /słuszną/ religię, jesteśmy lepsi, naszą misją jest pokazanie jak powinno się praktykować religię)
jeśli nie integracja to co?
separacja
liniowa adaptacja
użyteczność modelu RAEM
* tribal religion - „religia plemienna”, zamknięta na swoje racje
Przykład II - badania w Rzymie - Polki pracujące minimum rok w Rzymie w sektorze usług dla rodziny (np. zajmowanie się starszymi osobami/dziećmi lub sprzątanie - coś, co nikt z „tamtejszych” nie chce robić za takie pieniądze)
Wzorce integracji:
Polskie imigrantki zaczynają chodzić na msze włoskie/dwujęzyczne
Motywacja: swoją pracę odczuwają deprecjonująco, więc msza to dla nich podniesienie swojej wartości
Wzorce separacji:
Popularność Nabożeństw Maryjnych
Autoafirmacja - odtwarzanie własnej identyczności „poza ścierką, wiadrem” np. na mszy polskiej
B) KSIĄŻKA H.G-M „Religia, a kultura”
Rozdział 3. MODELE AKULTURACYJNE RELIGII
W procesie postępującej globalizacji i narastania wielokulturowości stoimy przed problemem współistnienia różnych kultur i religii na tym samym terenie.
Na ten temat najbogatsze źródło refleksji teoretycznych dostarczają pisemne prace misjonarzy i teologów Kościołów chrześcijańskich w odległych i egzotycznych miejscach.
„Szok kulturowy” - pojęcie wprowadzone w 1960r przez antropologa Kalervo Oberga, który opisał to zjawisko jako dynamikę reakcji misjonarzy na nową kulturę.
Modele próbujące opisać parametry i konsekwencje „spotkań międzyreligijnych” i zachodzących podczas nich procesów akulturacji (Bevans, 1999r):
I. Model translacyjny
Charakterystyka- Kraft(1979): „nie chodzi tu o dosłowny przekład lingwistyczny z jednej tradycji rel. Na drugą, ale przekład oddający kontekst pojęciowy oryginału” w sposób odpowiedni dla innej tradycji rel.”
Skutek „-” : w innym kontekście kulturowym prawdy rel. Mogą brzmieć inaczej
Skutek „+”: zachowają swą zasadniczą treść, która zostanie zrozumiana
zasada: Jedna religia coś „daje”, inna „przyjmuje”
Powstał na gruncie chrześcijaństwa i zakłada, że podstawowe treści doktryny chrześc. są ponad kulturowe, a cała otoczka/sposób wyrazu (np. język) może ulegać zmianie, bo ma małe znaczenie
Kultura jest tutaj postrzega jako czynnik drugoplanowy, musi się podporządkować nadrzędnym treściom doktryny rel.
Założenie o identyczności strukturalnej wszystkich kultur, o możliwości przełożenia każdego aspektu jednej kultury na analogiczny aspekt w innej
= „zakłada się równoważność podstawowych aspektów wszystkich kultur, umożliwiającą dokonywanie powyższych zabiegów adaptacyjnych”
Przykład praktycznego zastosowania tego modelu:
Prace Davisa Hasselgrave'a (teologa, misjonarza ewangelickiego, który przez 12 lat pracował w Japonii).
Wskazuje on na konieczność dokonania wstępnej dekontekstualizacji własnej religii przez misjonarzy, by dostać się do jej istoty, dostosować ją do kontekstu kultury, w ramach której ma zostać przekazana i przekazać.
Możliwa przeszkoda: trudność w wyzwoleniu się od „siatki pojęciowej” występującej we własnej tradycji rel.
W zależności od kontekstu kulturowego MOŻNA akcentować różne aspekty doktryny (chrześcijańskiej - np. w kontekście kultury
chińskiej - możliwość osiągnięcia pełni rozwoju życiua duchowego tylko przez przyjęcie wiary w Chrystusa,
hinduskiej - możliwość uwolnienia się od złej karmy przez zbawienie, umożliwiające dostrzeżenie nierzeczywistości tej karmy
model ten to podejście typu "etic" = opiera się na poszukiwaniu tego, co od kultury jest niezależne i przez nią nie jest uwarunkowane.
kultura zastana musi poddać się naciskowi nowej kultury, ulec zmianie pod jej wpływem, a nowa religia traktowana jest apriorycznie - ma większą wartość od rel.lokalnej, wypiera ją.
ten model inkulturacji pojawiał się w sytuacjach podboju ekonomiczno-politycznego łączonego z wprowadzaniem nowej rel. NP: podboje Indian amerykańskich
II. Model antropologiczny
Skoncentrowany na zachowaniu identyczności kulturowej ich odbiorcy.
Założenie modelu: uznanie obecności Boga w każdym człowieku. (przejawia się ona poprzez relacje między członkami danej społeczności, ich poczuciem dobrostanu, przeżywaniem doświadczeń pełni istnienia.) Zadanie teologii: dostrzeżenie sposobu przejawiania się tej obecności. Przeszkoda: odmienność religijna.
Kultura - w tym wypadku musi być uwzględniona już nie jako element drugorzędny, „otoczka” ALE równoważna część przekazu religijnego.
Warren (1963): forma i treść tekstów doktrynalnych są uwarunkowane kontekstem kulturowym, z którego się narodziły.
Wprowadzenie nowej religii na danym terenie nie jest jak oferowanie i sprzedawanie klejnotów nowemu nabywcy, ale jak poszukiwanie nowych, nieznanych skarbów na nowym terenie (Rush, 1978)
Kontekst kulturowy warunkuje przekazywaną treść, a nie treść warunkuje sposób przekazu
Porównanie do modelu translacyjnego (MT):
w MT punktem wyjścia procesu poszukiwania miejsca dla nowej tradycji rel. była troska o wierność przekazu treści doktrynalnych przy użyciu nowych, zastanych środków, a w tym modelu punktem wyjścia jest nowy kontekst kulturowy, jego nasycenie treściami rel. i interpretacja ich tak by znaleźć wspólny im i nowej tradycji rdzeń.
Przykład podejścia: Robert E. Hood (teolog, Afrykańczyk,pracujący w Ameryce)
uważa on że aby wprowadzić chrześcijaństwo w Afryce należy wyzbyć się kontekstu czysto europejskiego, grecko-rzymskiego, a należy włączyć lokalne idee religijne istotne dla tamtych ludów.
Postuluje np by idee duchów pośredniczących między bogami a ludźmi w tradycyjnych rel. afrykańskich zostały włączone w główny nurt doktryny chrześcijańskiej, np przez zbudowanie alternatywnej teologii Ducha Św. jednoczącej kult duchów ziemi i doktrynę chrześcijańską. Podejście takie umożliwia społeczności lokalnej reinterpretację nowych treści, by dotyczyła ich życia i problemów.
model ten to typowe podejście typu "emic" w badaniach kulturowych = koncentruje się na tym co typowe, charakterystyczne dla danej kultury
przykład: współczesne działania misyjne na terenie Afryki lub Ameryki Pd.
Misjonarze przynoszą tam nową rel, ale nie próbują wprowadzić jej używając starej. Najpierw starają się poznać społeczeństwo, a później ewangelizują przedstawiając nową rel. w oparciu o zastany system znaczeń kulturowych
III. Model praktyki społecznej
identyfikowany z teologią wyzwolenia
oparty na przekonaniu, że najwyższą formą wiedzy jest zaangażowanie człowieka na rzecz poprawy losu innych ludzi i zmiany świata
podejście to narodziło się w Tanzanii w 1976r - punkt wyjścia: potencjalna zdolność nowej tradycji rel (chrześcijaństwa) na gruncie afrykańskim do stymulowania działań mających na celu zmianę niesprawiedliwych stosunków społecznych.
religia - nie jako przedmiot traktatów rel, ale jako argument w dyskusji między wyznawcami aby wywołać potrzebną zmianę społeczno-kulturową. Przekonanie o tym, że sposobem na poznanie Boga, jest działanie - na przykładzie Jezusa - walka o sprawiedliwość.
model ten polega na wprowadzeniu nowej religii w określony kontekst kulturowy, poprzez DZIŁANIE (na szeroką skalę) zgodnie z głoszonymi przez nią treściami. Skutki działań stają się przedmiotem refleksji, wspartej analizą Biblii i tradycji rel, aby w świetle tych refleksji podjąć kolejne działania.
Uprawianie tego modelu akulturacji:
a) praktyka - próba przyjrzenia się konsekwencjom funkcjonowania tej religii w danym kontekście kulturowym.
skutki: wywołanie zmiany = radykalna walka przeciw nierówności społecznej, powierzchowności dominującej kultury, jej zdominowaniu przez materializm
b) rozważania - nad włączeniem chrześcijaństwa w kontekst kultury azjatyckiej. w Biblii mocno akcentowane są działania Chrystusa wyrażające szacunek i chęć pomocy osobom marginalizowanym przez ówczesne społeczeństwo, m.in kobietom. To najbardziej relatywna dla azjatów część doktryny.
Takie podporządkowanie religii praktyce wdrażania idei wyzwolenia z ucisku wymaga zmiany prezentowanego tam patriarchalnego obrazu świata - tak funkcjonujący świat to główne narzędzie ucisku wobec kobiet.
model ten to próba odpowiedzi na pytanie o to, co jest największą 'bolączką' życia w danej kulturze, a następnie podjęcie działań, aby je zmienić. Biblia ma inspirować i uzasadniać.
IV. Model syntetyczny
dąży do zrównoważenia wpływu każdego z 3 modeli przedstawionych do tej pory i sięga po inspirację do innych kultur i sposobów myślenia
chodzi o zachowanie znaczenia tradycyjnych sformułowań doktrynalnych, ale jednocześnie uznanie żywotnej roli kultury w sposobie uprawiania refleksji i stawianiu najważniejszych kwestii badawczych związanych z tą doktryną.
sięga po metody i treści refleksji nad inną religią, rozwijane w innych kulturach i traktuje je jako swojego sposobu rozwijania wiary
założenie: przekonanie o złożonym charakterze kontekstu kulturowego, w którym jest człowiek.
Z jednej strony każda jednostka ludzka jest unikalna, z drugiej - zawiera szereg uwarunkowań zewnętrznych, wynikających z kontekstu historyczno- geograficznego
np. powiedzenie o sobie "jestem Indonezyjczykiem" oznacza, że jest się Azjatą i jednocześnie, że jest się pod silnym wpływem kultury i języka malezyjskiego, światopoglądu muzułmańskiego i bycie obywatelem państwa, które było kiedyś kolonią holenderską. Identyczność indonezyjska = wpływ tych 4 elementów.
kultura - wartość ambiwalentna, niektóre z jej cech są neutralne (np strój, styl muzyki) inne wyraźnie dobre lub złe (np ludożerstwo), a część: ambiwalentna
rozwój jest możliwy tylko wtedy, gdy różne kultury pozostają ze sobą w dialogu.
przesłanie religii powinno być rozumiane zarówno jako to, które ujawniło się w określonej kulturze, ale też jako pojawiając się w różnych formach i różnych kulturach.
Np akulturacja chrześcijaństwa w Afryce powinna być dokonywana w dialogu między europejskimi i afrykańskimi tradycjami rel. uwzględniając że proste przeniesienie myśli teologicznej nie jest wystarczające.
cecha modelu: metodologiczna otwartość i nastawienie na dialog z kulturą miejscową. Z uwagi na różną siłę tradycji i zaplecza materialnego różnych teologii ważne jest by "silniejszy" partner dialogu nie był w nim dominujący.
przykład uprawiania modelu: prace Kosuke Koyama(1974) - japoński teolog pracujący w Tajlandii i Singapurze. Miał prace dotyczące próbie zakorzenienia chrześcijaństwa w tych państwach oraz próbował też odpowiedzieć na pytanie; co oznacza chrześcijaństwo dla niego jako osoby pochodzącej z kultury japońskiej.
np w kulturze Filipin postać Jezusa cierpiącego i prześladowanego jest dużo istotniejsza od postaci Chrystusa zmartwychwstałego, eksponowanego gł. w tradycji zachodniej.
(Wniosek: aby religia chrześcijańska znalazła swoje miejsce w tym kontekście kulturowym musi wyeksponować momenty dotyczące cierpienia i prześladowania Chrystusa.
= możliwość reinterpretacji doktryny, tak aby najpełniej została ona zrozumiana w konkretnym doświadczeniu ludzi pochodzących z tej kultury)
V. Model autorefleksyjny
cel: poznanie wewnętrznego świata człowieka uprawiającego refleksję o świecie zew., a dopiero potem przez pryzmat tej wiedzy poznanie świata zew. który otacza tego człowieka.
rozważanie o religii rozpoczyna się od analizy rozważającego - jego uwarunkowań kulturowych, historycznych, geograficznych itp.
próba odpowiedzi na pytanie o własne przeżywanie religii może być jednocześnie próbą odpowiedzi na pytania osób o podobnych uwarunkowaniach.
założenie teoretyczne modelu: podstawowe operacje poznawcze ludzi żyjących we wszystkich kulturach są takie same. (jest to równocześnie podejście psychologii międzykulturowej )
proces poznawania świata:
doświadczenie -> organizowanie go przez pojęcia -> ocenianie go jako prawdziwego lub fałszywego -> integrowanie otrzymanej wiedzy -> wyrażanie jej w praktyce = podejmowanie decyzji
przykłady uprawiania modelu:
prace Sallie McFague (1987)
wg niej celem zabiegów akulturacyjnych wobec chrześcijaństwa jest doprowadzenie do tego, by przesłanie tej rel. było traktowane jako adekwatne dla współczesnego człowieka. Sposób: posługiwanie się metaforą dającą różne możliwości interpretacyjne.
Justo L. Gonzalez (1990) protestancki teolog kubański, pracujący w USA, Ameryce Śr.
podkreśla, że pisząc swe prace przyjmuje perspektywę mniejszości religijnej w swojej kulturze i mniejszości kulturowej w kościele i wybranym kraju. Wg niego jedyny sposób właściwego odczytanie Pisma w kontekście kultury latynoskich społeczności w USA to czytanie go "oczami" Latynosów - uwzględniając: pamięć o cierpieniach z przeszłości i uzasadnioną historycznie podejrzliwość wobec białego człowieka. Analizując wątki religijne dba o to by było to robione "przez Latynosa - dla Latynosów" = przekonanie o wartości zarówno własnej latynoskiej tradycji kulturowej jak i wartości tradycji chrześcijańskiej.
VI. Model - podejście feministyczne
(w celu zrozumienia akulturacji religii w ramach różnicy ról społecznych jakie kultura przypisuje mężczyznom i kobietom może zostać wykorzystany model autorefleksyjny)
to analiza religii - z punktu widzenia dyskursu władzy połączonej z płcią kulturową. podejście feministyczne jako próba akulturacji religii:
a) próba odczytania doktryny i rytuału religijnego przez pryzmat doświadczeń kobiet
b) uwzględnienie specyfiki jaką te doświadczenia mają w różnych kontekstach kulturowych (nie mogą być te doświadczenia generalizowane, jako "wspólne kobietom w ogóle")
historia:
od XIXw - próby podejmowania kwestii równouprawnienia do stanowisk w hierarchii różnych Kościołów + krytyczna analiza zawartych w Biblii opisów relacji między kobietami, a facetami.
Walkę o to równouprawnienie i możliwość święceń podejmowały zazwyczaj zaangażowane w życie swoich Kościołów; misjonarki, zakonnice, wolontariuszki.
powód:
- chęć obejmowania stanowisk
- uwzględnienie specyfiki kobiecego doświadczenia w roli osób spełniających określone funkcje rel
Odmowy na te próby uzasadniane były przypominaniem, że rolą kobiet jest troska o dom i rodzinę, a stanowiska Kościelne są dla mężczyzn. Przyczyniło się to do powstawania własnych kobiecych ugrupowań religijnych np "Shakersi" czy "Christian Science".
w Wielkiej Brytanii - walka o emancypację religijną
w USA - walka o emancypację religijną + społeczną, polityczną, ekonomiczną
Efekty badań psychologicznych nad różnicami w sądach moralnych kobiet i mężczyzn Caroll Gilligan (1982):
kobiety mają wyraźną tendencję do spostrzegania sytuacji wyboru moralnego w kontekście relacji międzyludzkich, a mężczyźni - niezmiennych reguł i regulacji prawnych.
rozstrzygnięcia etyczne opierały się na:
u kobiet - metaforach wyrażających wzajemną zależność, troskę itp
u mężczyzn - obiektywności, racjonalizmie, autonomiczności
współczesna dyskusja nad miejscem kobiety w tradycji religijnej:
Nurt 1:
1. próbowano zrekonstruować doktrynę religijną naciskając na: równoważną rolę pierwiastka kobiecego i męskiego oraz na brak uzasadnienia dla wszelkiej nierówności międzyludzkiej z powodu płci.
2. próbowano też całkowicie wyeliminować pierwiastek męski w religii i oddać centralne miejsce kobietom - to podejście jednak wykluczało możliwość pogodzenia równorzędności ról obu płci.
3. podkreślano błędną interpretację tekstów religijnych, lokującą kobiety na stanowisku "innego i obcego" uniemożliwiając im dostrzeżenie wartości życia duchowego.
Mary Daly (1974): "kobiety powinny odrzucić tradycję judeochrześcijańską i skoncentrować się na źródłach kobiecej religijności."
Nurt 2:
Valerie Saiving (1979) - pierwsza praca zwracająca uwagę na rolę płci kulturowej w formułowaniu twierdzeń teologicznych.
Wskazywała na panujące przeświadczenie o normatywnym charakterze kultury męskiej dla ogółu ludzkiego (w pracach mężczyzn często pomijano opisy doświadczeń kobiet).
dążenie do przywrócenia METAFORYCZNEGO charakteru językowi w jakim jest opisany obraz Boga. Na przestrzeni dziejów symbolika ta się zatraciła, nabrała charakteru dosłownego, męskiego. Bóg = On.
Próba zmiany tego = dążenie do znalezienia na określenia Boga symboli religijnych odzwierciedlających cechy obu płci.
Skutek: budowanie nowego wzoru relacji między płciami na gruncie religijnym.
prowadzone analizy mają na celu powtórne odczytanie tradycyjnych tekstów religijnych chrześcijaństwa, judaizmu i islamu by:
- uświadomić sobie zawarte w nich treści
- uświadomić sobie zaszłe procesy interpretacyjno-hermeneutyczne
- wyeksponować występujące tam postacie kobiece (+ ich rolę w czasie rodzącego się Kościoła)
- wyeksponować fragmenty mówiące o sprawiedliwości społecznej.
Nurt 3:
podkreślanie ról kobiet na przestrzeni historii (kobiet wybitnych np królowych, świętych, jak i zwykłych religijnych kobiet np w bractwach sufickich, kobiet-kaznodziei).
Przypomnienie ich znaczenia.
próba kulturowej reinterpreacji podejmowana przez kobiety "kolorowe" konfrontowane z opresjami - niewolnictwem i patriarchalnym porządkiem społecznym. Dla nich kontakt z chrześcijaństwem to kontakt z religią prześladowcy - białego mężczyzny.
Odmienność doświadczeń kobiet:
z Afryki - "womanist"
z Ameryki Łacińskiej - "mujerista"
różnica tych doświadczeń to nie przeciwieństwo, ale różnorodność.
Przeprowadzane wśród nich badania wskazały, że ich religijność zawiera 2 odrębne wymiary:
1. społeczny
2. osobisty - skoncentrowany wokół kultu maryjnego (jednak postać Marii różniła się od wizerunku oficjalnego - "podporządkowującego", a podkreślane za to były takie jej cechy jak siła, zdolność wpływania na losy świata i ludzi)
Podczas tych badań ujawniła się również niewystarczalność kwestionariusza, nieadekwatność "naszych" ankiet, kryteriów do badania ich kultury, religijności.
radykalne próby niektórych środowisk feministycznych:
dążenie do rekonstrukcji nie tylko interpretacji twierdzeń rel, ale i zmiany patriarchalnego porządku społecznego = próby tworzenia nowej społeczności opartej całkiem na świecie kobiet, wykluczającej mężczyzn (cóż za smutna wizja...)
takie podejście spotkało się z krytyką zarówno środowiska womanist jak i mujerista - podkreślano że to tylko inna forma rasizmu bazująca na doświadczeniach kobiet białych.
kulturowe płcie wyznawców, ich role, mogą ulec zmianie gdy dokonuje się kulturowa reinterpretacja religii w nowym środowisku:
np ruch Hare Kryszna w Polsce: wskutek interakcji tych 2 różnych kultur (wedyjskiej i polskiej) doszło do modyfikacji ról:
kobiety akceptując wymagania roli kobiety zgodnej z tradycją wedyjską zachowały "przyzwyczajenia" polskie, np pracę poza domem, równouprawnienie itp.
mężczyźni zaś podnosili swój status, odnajdywali swą rolę jako bardziej kluczową, niż ma to miejsce w PL rodzinach zgodnie z tym, że mężczyzna w kulturze wedyjskiej jest najważniejszą osobą w rodzinie
Przegląd powyższych modeli wskazuje na wielostronność uwarunkować procesów akulturacji tradycji rel. Uświadamia, że konieczne jest odejście od uproszczonych, statystycznych modeli dostrzegania relacji między religiami lokalnymi, a nowymi, wkraczającymi na nowy teren. Trzeba też mieć na uwadze zróżnicowanie kulturowe, specyfikę badanych populacji i ich "zaplecze" kulturowe, geograficzne, historyczne itp
Opracowanie; Luna, Krk 2011
Dodatkowe informacje z moich notatek z ćwiczeń, które dr Molenda podkreślał, że BĘDĄ na egzaminie. (Jako, że to moje notatki nie wykluczam błędów powstałych przez np. niedosłyszenie tego co dr M. czy ktoś dyktował.)
1) E.Abramowski
4 składniki modlitwy:
bierne skupienie
swoisty nastrój tego aktu
uczucie obecności kogoś/czegoś
doświadczenie wpływu tego obiektu, którego obecność jest wyczuwalna
2) W.Witwicki
3 składniki poczucia religijnego:
poczucie świętości
antropocentryczne i antropomorficzne odczucie świata
magiczne pojmowanie zjawisk i związków między nimi
3) Teoria Sundena (?)
* doświadczenie religijne - osoba doświadczająca je za pomocą pamięci długotrwałej musi wyłowić pewne postacie, wątki itp.
przykład: użycie masek podczas rytuałów (uczestnicy przekształcają się w postać czy moc tego, co maska symbolizuje).
Na doświadczenie religijne ma wpływ:
Specyficzna zmiana percepcji np. - przeciążenie sensoryczne
- środki psychoaktywne
Nie wystarcza jednak sama deprywacja s. czy środki p., bo musi człowiek posiadać odpowiednie PODŁOŻE KULTUROWE.
Cechą dojrzałej religijności jest:
bezproblemowe przechodzenie od realnego, codziennego do ponadnaturalnego stanu/wymiaru.
4) Klasyczna koncepcja Glocka i Stark'a
„być religijnym” - nie dla wszystkich oznacza to samo, dostrzegamy wiele zróżnicowań. Ludzie w odniesieniu do religii myślą, czują i działają w sposób odmienny.
Religia - różnorodność orientacji aksjologicznych, to jest zinstytucjonalizowanych systemów wierzeń, symboli, wartości i praktyk umożliwiających grupom ludzi rozwiązanie ich problemów o znaczeniu ostatecznym.
Doświadczenie religijne - odczucie kontaktu z czynnikiem nadprzyrodzonym. Ale! Jednostka musi je określić jako takie.
Wymiary religii (Glock)
Intelektualny - dotyczy znajomości twierdzeń religii
Ideologiczny - dot. Akceptacji podstawowych twierdzeń doktryny rel.
Doświadczeniowy - dot. uczuć i przeżyć związanych z kontaktem z Bogiem lub ostateczną rzeczywistością
Rytualny - dot. Udziału w praktykach rel.
Skutkowy /konsekwencyjny/ - dot.
Wymiary te są od siebie niezależne!
5) definicja religii wg K.PARGAMENTA
religia - ogólna dyspozycja dostosowania konkretnych środków do uzyskania konkretnych celów w życiu.
6) nerwice
szczeg. EKLEZJOGENNA (`konik' dr Molendy ;))
Nerwica „eklezjogenna” - wyhodowana przez kościół np. „toksyczne chrześcijaństwo”.
MOGĄ mieć charakter zbiorowy.
Podstawowe metody terapii:
Istotne jest stworzenie więzi między terapeutą, a pacjentem
Trzeba oddzielić konflikt rel. od interpsychicznego
Potrzeba unieszkodliwienia konfliktu rel.
Podstawowa RÓŻNICA między nerwicą eklezjogenną, a każdą inną:
„Zwykła” nerwica = nieświadomy konflikt intrapsychiczny
Nerwica eklezjogenna = nałożenie się 2 konfliktów; intrapsychicznego i religijnego (który często emanuje wrogimi obrazami rel.)
Dekontekstualizacja ta polega na umiejętności odrzucania „drugorzędnych” wobec treści sposobów ich zaprezentowania, po to by główne przesłanie zawarte w danej religii mogło dotrzeć do osób z innego kręgu kulturowego
NP.: nierówności społeczne w Ameryce Pd, zagrożenia cywilizacyjne w Europie Zach i Ameryce Pn, nędza i opresja wobec kobiet w Azji
8