POSTAWA WADLIWA:

1. to stan w ktorym nastąpiło zdeformowanie kręgosłupa, klatki piersiowej, miednicy lub kończyn

dolnych .Postawę wadliwą znamionują więc zarowno wady proste jak i złożone (Kasperczyk 1992)

2. Zeyland-Malawka (1992) proponuje aby postawie prawidłowej przeciwstawić nie wady postawy, lecz postawę nieprawidłową ,w ktorej kształt ciała wynikający z budowy i nawykowego usytuowania poszczegolnych części ciała jest niekorzystny dla organizmu

OKRESY ROZWOJU WADY

I okres - zmian czynnościowych

Jedne grupy mm ulegaj ą osłabieniu i rozciągnięciu, w innych występuje wzmożone napięcie i

skrocenie. Czas trwania tego okresu może być rożny, zależy od czynnikow, ktore powoduj ą po

wstawanie wady, i może wynosić od kilku tygodni do kilkunastu miesięcy

II okres - powstawania przykurczy

Interwencja ćwiczeniami może być jeszcze skuteczna; trwa kilka tygodni, miesięcy, lat

III okres - zmian strukturalnych, czyli utrwalonych przykurczy

Wady w tym okresie określamy już jako patologie; Ćwiczenia pozwalają zapobiec dalszym

deformacjom, jednak całkowita likwidacja nie jest już możliwa i często wymaga złożonego

postępowania rehabilitacyjnego( czasem chirurgicznego)

METODYKA BADANIA

CZAS BADANIA - godziny przedpołudniowe, nie po intensywnym wysiłku

MIEJSCE BADANIA - pomieszczenie ciepłe, dobrze oświetlone, wyposażone w chodnik,

kozetkę lekarską lub koce

PRZYBORY - pion, ekierki, kątomierz, taśma(krawiecka), stoper, pisaki

BADANIA - osoby uprzedzone wcześniej o badaniu, rozebrane do

majteczek, boso

POZYCJA BADANEGO - swobodna, niewymuszona pozycja, ze stopami lekko

rozstawionymi, stawami kolanowymi i biodrowymi w wyproście,

ramionami zwisającymi luźno wzdłuż tułowia, wzrokiem skierowanym

prosto przed siebie

POZYCJA BADAJĄCEGO - musi mieć możliwość swobodnej zmiany pozycji, tj. podejścia

z rożnych stron do badanego, oglądania z odległości ok.2m

WYWIAD I BADANIE WSTĘPNE - dotyczy danych personalnych i morfologicznej charakterystyki

badanego(można je modyfikować w zależności od potrzeb (.Wywiad może wyjaśnić przyczynę

powstania nieprawidłowości, a także pomoc w ustaleniu postępowania sprzyjającego poprawie.

- imię

- nazwisko

- wiek

- płeć

- data urodzenia

- prawo-/leworęczny

- data badania

- wysokość ciała (cm)

- waga (kg)

- umięśnienie (dobre/słabe/wiotkość)

- zainteresowania

- uwagi

BADANIE WŁAŚCIWE

- to ocena postawy ciała, czyli analiza kształtu postawy ciała w swobodnej pozycji stojącej oraz

badania czynnościowe, czyli analiza kształtu i reakcji ciała podczas przybierania określonych pozycji i wykonywania określonych ruchow w celu ujawnienia lub uwypuklenia objawow związanych z nieprawidłowościami postawy

płaszczyzna czołowa:

z tyłu:

kręgosłup - linia wyrostkow kolczystych przebiega pionowo

głowa - przedłużeniu kręgosłupa

barki - łagodnie opadające, ustawione na jednym

poziomie

łopatki - przylegające do klatki piersiowej, gorne brzegi i kąty dolne

usytuowane na jednym poziomie, przy środkowe brzegi jednakowo oddalone od kręgosłupa

trojkąty taliowe - o jednakowym kształcie, usytuowane na tej samej wysokości

miednica - jednakowy zarys bioder, kolce biodrowe tylne gorne na jednym poziomie

kończyny dolne - bruzdy pośladkowe symetryczne, podłużne osie ud i goleni tworzą niewielki

kąt (ok. 10°) z wierzchołkiem zwroconym do wewnątrz, podłużna oś goleni

tworzy z podłużną osią pięty jedną linię pionową

z przodu:

głowa i barki jak przy badaniu od tyłu

obojczyki - ustawione poziomo lub lekko skośnie

klatka piersiowa - symetryczna, prawidłowo wysklepiona

miednica - kolce biodrowe przednie gorne na jednym poziomie

kończyny dolne - środek rzepki znajduje się nad II kością środstopia, kolana i kostki

wewnętrzne stykają się lub są bardzo nieznacznie oddalone

płaszczyzna strzałkowa:

-zrownoważenie ciała, tzn. czy tułow i głowa usytuowane są w pionie, czy są odchylone w przod, czy w tył

-usytuowanie głowy

-usytuowanie barkow

-wysklepienie klatki piersiowej

-kształt powłok brzusznych

-wielkość przednio-tylnych wygięć kręgosłupa( kifoza, lordoza)

-podłużne łuki stop

BADANIA CZYNNOŚCIOWE - maja na celu wykrycie nie ujawniających się w statyce

objawow związanych z nieprawidłowościami postawy, a także mogą być ich przyczynami i

skutkami

WYKRYWANIE OGRANICZEŃ RUCHÓW- prostymi testami w określonych pozycjach

wykrywa się przykurczę wspołwystępujące z nieprawidłowościami postawy, następujących grup

mięśni:

- piersiowych - (test ścienny Degi)- niemożność przyciągnięcia do ściany

wyprostowanej kg;

pomiar: odległość pomiędzy ścianą, a wyrostkim rylcowatym k. łokciowej lub kąt zawarty pomiędzy podłużną osią ramienia, a pionem

Test Thomasa - stwierdza przykurcz w stawie biodrowym i skrócenie

więzadła biodrowe - udowego.

Badany w leżeniu tyłem, NN proste i przywiedzione, zgina maksymalnie PN w stawie kolanowym i biodrowym. Badający wspomaga ruch zgięcia. Jeśli istnieje przykurcz, to udo LN unosi się ku górze.

Test Apleya - określa deficyt odwodzenia i rotacji kończyny górnej. Badany w postawie zasadniczej odwodzi ramię i wykonuje rotację zewnętrzną, następnie przenosi rękę do tyłu i próbuje dotknąć górnej krawędzi kąta przyśrodkowego łopatki po stronie przeciwnej. Badanie to określa zakres ruchu rotacji zewnętrznej i odwiedzenia.

Następnie badamy zakres ruchu rotacji wewnętrznej i przywiedzenia. Zadaniem badanego jest dotknięcie ręką kąta dolnego łopatki, później wyrostka barkowego łopatki przeciwnej. W trakcie testu należy obserwować badanego we wszystkich fazach ruchu, notując ograniczenia zakresu ruchu, koordynacji i asymetrii ruchu.

Test P - P - określa przykurcz mięśni kulszowo - goleniowych. Badany wykonuje skłon w przód z postawy zasadniczej, zachowując wy-prost w stawach kolanowych. Próbuje palcami rąk dotknąć podłogi. Przykurcz mięśni kulszowo - goleniowych uniemożliwia wykonanie tego zadania.

Test Bertranda - Adamsa - pozwala ujawnić asymetrię pleców nawet

wtedy, gdy nie występuje jeszcze wyraźny garb żebrowy. Badany wykonuje stopniowo skłon w przód (dokładnie w płaszczyźnie strzałkowej). Badający stoi około l-2m od badanego i przyjmuje pozycję taką, aby wzrok jego był na wysokości pleców badanego. Obserwuje pojawienie się garbu żebrowego lub wału lędźwiowego. Oględziny wykonuje się z przodu i z tyłu.

Test lateralizacji tułowia - określa skoliozę zrównoważoną (wyrównaną przez kompensację liniową) lub skoliozę niezrównoważoną. Badający opuszcza pion z guzowatości potylicznej zewnętrznej swobodnie stojącego badanego. Nić pionu powinna pokrywać się ze środkiem C7 i szparą pośladkową. Badanie należy powtórzyć z wyrostka kolczystego C7. Jeśli pion pokrywa się ze szparą pośladkową i pada na środek podstawy utworzonej przez stopy badanego, to stwierdzona uprzednio skolioza jest wyrównana przez kompensację liniową i jest zrównoważona. Skolioza niezrównoważona występuje wtedy, gdy tempo narastania jest szybsze od zmian adaptacyjnych, które zawsze dążą do zrównoważenia ciała. Określa się to odległością pionu od szpary pośladkowej.

Test Schobera - określa sztywność kręgosłupa w odcinku lędźwiowym.

Polega na obserwacji oddalania się wyrostków kolczystych w odcinku lędźwiowym kręgosłupa. W tym celu oznacza się LI i L5 w pozycji stojącej badanego i dokonuje pomiaru odległości tych punktów. Badany wykonuje zgięcie (skłon w przód o nogach prostych). W skłonie, fizjologicznie, odstęp ten zwiększa się (u dorosłych o 4-6 cm). W sztywności odcinka lędźwiowe- odległość ta zmienia się w niewielkim stopniu.

Test Otta - określa sztywność w odcinku piersiowym kręgosłupa.

Polega na obserwacji oddalania się wyrostków kolczystych w odcinku piersiowym kręgosłupa. W tym celu oznacza się Thl i Thl2 w pozycji stojącej i dokonuje pomiaru odległości obu punktów. Badany wykonuje zgięcie, podobnie jak w teście wyżej. W skłonie, fizjologicznie, odstęp zwiększa się (u dzieci ok. 2-3 cm). W sztywności odcinka piersiowego odległość ta zmienia się w niewielkim stopniu. W sytuacji zagrożenia skoliozą pojawia się usztywnienie odcinka Th7 - Thl2, czasami zanik fizjologicznej kifozy na rzecz kilkustopniowej lordozy oraz zanik wyrostków kolczystych.

Test Trandelenburga - wykazuje niedomogę czynnościową mięśnia

pośladkowego średniego.

W warunkach prawidłowych, kiedy badany stoi na jednej kończynie, a drugą unosi przy zgięciu w stawie biodrowym i kolanowym, miednica zachowuje swoje symetryczne i poziome ułożenie, bo opadaniu jej zapobiega mięsień pośladkowy średni. W przypadku zwichnięcia stawu biodrowego krę-tarz większy kości udowej, do którego przyczepia się mięsień pośladkowy średni, przesuwa się ku górze, a miednica po stronie przeciwnej opada. Obniża się bark po stronie przeciwnej z konieczności odciążenia chorego stawu biodrowego.