1. Pojęcie wolności prasy i wolności wypowiedzi.

Art. 14 Konstytucji - Rzeczpospolita Polska zapewnia wolność prasy i innych środków społecznego przekazu.

Art. 54 Konstytucji – każdy ma prawo wyrażać swoje poglądy oraz pozyskiwać i rozpowszechniać informacje.

Cenzura prewencyjna (przed wydaniem) środków społecznego przekazu jest zabroniona.

Art. 1. Ustawy prawo prasowe - prasa, zgodnie z Konstytucją, korzysta z wolności wypowiedzi i urzeczywistnia prawo obywateli do ich rzetelnego informowania, jawności życia publicznego oraz kontroli i krytyki społecznej.

2. Ograniczenia wolności wypowiedzi prasowej.

- ochrona dóbr osobistych tj. zdrowie, wolność, cześć, swoboda sumienia, nazwisko lub pseudonim, wizerunek, tajemnica korespondencji, nietykalność mieszkania, twórczość naukowa, artystyczna, wynalazcza i racjonalizatorska (art. 23 Kodeksu cywilnego)

- ochrona praw autorskich: twórca może chronić imię, nazwisko, pseudonim, wizerunek, korespondencję (art. 16, 81, 82 prawa autorskiego)

- obowiązek rejestracji w sądzie wojewódzkim (tzw. Organ rejestracyjny), właściwym dla siedziby wydawcy

- ochrona życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz prawo do decydowania o swoim życiu osobistym (art. 47 Konstytucji)

- ochrona wolności i tajemnicy komunikowania się (art. 49 Konstytucji)

- zakaz rozpowszechniania treści nawołujących lub ułatwiających popełnienie przestępstwa (art. 255 Kodeksu karnego)

- zakaz propagowania faszystowskiego lub innego totalitarnego ustroju państwa (art. 256 Kodeksu karnego)

- zakaz nawoływania do nienawiści na tle różnic narodowościowych, etnicznych, rasowych, wyznaniowych albo ze względu na bezwyznaniowość (art. 256 Kodeksu karnego)

- obowiązek zachowania w tajemnicy danych informatora, jeżeli tak sobie życzy

- ochrona danych osobowych

- obowiązek realizowania ogólnej linii programowej redakcji (Art. 52 Kodeksu pracy)

- zakaz wyjawiania tajemnicy państwowej, tajemnicy dziennikarskiej

- zakaz pisania treści o charakterze zniesławiającym lub znieważającym

- obowiązek podawania sprawdzonych i prawdziwych informacji

(Art. 6 ust. 1 prawa prasowego)

3. Dostęp dziennikarzy do informacji publicznej. (zakres przedmiotowy i podmiotowy)

Zakres podmiotowy (art. 4 ustawy o dostępie do informacji publicznej, art. 4 prawa prasowego)

Każdemu przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej. Od osoby wykonującej prawo do informacji publicznej nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego. (Art. 2 ust. O dostępie do informacji publicznej) Podmiotami ustawy są osoby fizyczne i prawne.

Zobowiązane do udostępniania informacji publicznej są władze publiczne oraz

inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności:

1) organy władzy publicznej,

2) organy samorządów gospodarczych i zawodowych,

3) podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa,

4) podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu

terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki

organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego,

5) podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują

zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby

prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub

samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w

rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów.

2. Zobowiązane do udostępnienia informacji publicznej są organizacje związkowe

oraz partie polityczne.

Zakres przedmiotowy (Art. 6 ustawy o dostępie do informacji publicznej):

Udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o:

1) polityce wewnętrznej i zagranicznej, w tym o:

a) zamierzeniach działań władzy ustawodawczej oraz wykonawczej,

b) projektowaniu aktów normatywnych,

c) programach w zakresie realizacji zadań publicznych, sposobie ich realizacji,

wykonywaniu i skutkach realizacji tych zadań,

2) podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1 (organy władzy publicznej, organy samorządów gospodarczych i zawodowych, podmioty reprezentujące zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu

terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego), w tym o:

a) statusie prawnym lub formie prawnej,

b) organizacji,

c) przedmiocie działalności i kompetencjach,

d) organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach,

e) strukturze własnościowej podmiotów

f) majątku, którym dysponują,

3) zasadach funkcjonowania tych podmiotów, w tym o:

a) trybie działania władz publicznych i ich jednostek organizacyjnych,

b) trybie działania państwowych osób prawnych i osób prawnych samorządu

terytorialnego w zakresie wykonywania zadań publicznych i ich

działalności w ramach gospodarki budżetowej i pozabudżetowej,

c) sposobach stanowienia aktów publicznoprawnych,

d) sposobach przyjmowania i załatwiania spraw,

e) stanie przyjmowanych spraw, kolejności ich załatwiania lub rozstrzygania,

f) prowadzonych rejestrach, ewidencjach i archiwach oraz o sposobach i

zasadach udostępniania danych w nich zawartych,

g) naborze kandydatów do zatrudnienia na wolne stanowiska, w zakresie

określonym w przepisach odrębnych,

h) konkursie na wyższe stanowisko w służbie cywilnej, w zakresie określonym

w przepisach odrębnych,

4) danych publicznych, w tym:

a) treść i postać dokumentów urzędowych, w szczególności:

– treść aktów administracyjnych i innych rozstrzygnięć,

– dokumentacja przebiegu i efektów kontroli oraz wystąpienia, stanowiska,

wnioski i opinie podmiotów ją przeprowadzających,

b) stanowiska w sprawach publicznych zajęte przez organy władzy publicznej i przez funkcjonariuszy publicznych w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego,

c) treść innych wystąpień i ocen dokonywanych przez organy władzy publicznej,

d) informacja o stanie państwa, samorządów i ich jednostek organizacyjnych,

5) majątku publicznym, w tym o:

a) majątku Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych,

b) innych prawach majątkowych przysługujących państwu i jego długach,

c) majątku jednostek samorządu terytorialnego oraz samorządów zawodowych i gospodarczych oraz majątku osób prawnych samorządu terytorialnego, a także kas chorych,

f) długu publicznym,

g) pomocy publicznej,

h) ciężarach publicznych.

Dokumentem urzędowym w rozumieniu ustawy jest treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwalona i podpisana w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego, w ramach jego kompetencji, skierowana do innego podmiotu lub złożona do akt sprawy.

Informacja przetworzona – jest to informacja zawierająca pewną interpretację, ocenę, wymaga od autora pewnego wysiłku intelektualnego.

4. Ograniczenie w dostępie do informacji publicznej.

Prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji oraz w przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z tego prawa.

5. Obowiązek udzielenia informacji prasie na podstawie art. 4 prawa prasowego.

Podmioty niezaliczające się do sektora finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku są zobowiązane do udzielenia prasie informacji o swojej działalności, o ile na podstawie innych przepisów nie jest ona objęta tajemnicą lub nie narusza prawa do prywatności.

W przypadku odmowy udzielenia informacji, na żądanie redaktora naczelnego odmowę doręcza się zainteresowanej redakcji w formie pisemnej, w terminie trzech dni; odmowa powinna zawierać oznaczenie organu, jednostki organizacyjnej lub osoby, od której pochodzi, datę jej udzielenia, redakcję, której dotyczy, oznaczenie informacji będącej jej przedmiotem oraz powody odmowy.

Odmowę lub niezachowanie jej wymogów formalnych (tych wyżej) można zaskarżyć do sądu administracyjnego w przeciągu 30 dni; w postępowaniu przed sądem stosuje się odpowiednio przepisy o zaskarżaniu do sądu decyzji administracyjnych.

6. Definicja dziennika i czasopisma.

Prasa – oznacza publikacje periodyczne, które nie tworzą zamkniętej, jednorodnej całości, ukazujące się nie rzadziej niż raz do roku, opatrzone stałym tytułem albo nazwą, numerem bieżącym i datą. Do prasy zalicza się: dzienniki, czasopisma, serwisy agencyjne, stałe przekazy teleksowe, biuletyny, programy radiowe i telewizyjne, kroniki filmowe. Prasą są także wszelkie istniejące i powstające w wyniku postępu technicznego środki masowego przekazu.

Dziennik – ogólnoinformacyjny druk periodyczny lub przekaz za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu, ukazujący się częściej niż raz w tygodniu.

Czasopismo – druk periodyczny, ukazujący się nie częściej niż raz w tygodniu, a nie rzadziej niż raz w roku; przepis ten stosuje się odpowiednio do przekazu za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu innego niż ten powyżej.

7. Definicja redaktora naczelnego i wydawcy.

Redaktor naczelny – osoba posiadająca uprawnienia do decydowania o całokształcie działalności redakcji. Naczelnym może być osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych, posiada obywatelstwo polskie i nie jest pozbawiona praw publicznych.

Wydawca – może nim być osoba prawna, fizyczna lub inna jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej. W szczególności wydawcą może być organ państwowy, przedsiębiorstwo państwowe, organizacja polityczna, związek zawodowy, organizacja spółdzielcza, samorządowa i inna organizacja społeczna oraz kościół i inny związek wyznaniowy.

8. Obowiązki dziennikarza.

Zadaniem dziennikarza jest służba społeczeństwu i państwu.

Dziennikarz ma obowiązek działania zgodnie z etyką zawodową i zasadami współżycia społecznego, w granicach określonych przepisami prawa.

Dziennikarz, w ramach stosunku pracy, ma obowiązek realizowania ogólnej linii programowej redakcji.

(art. 10 prawa prasowego)

Dziennikarz jest zobowiązany:

1. Zachować szczególną staranność i rzetelność przy zbieraniu i wykorzystaniu materiałów prasowych, zwłaszcza sprawdzić zgodność z prawdą uzyskanych informacji

2. Chronić dobra osobiste, a ponadto interesy działających w dobrej wierze informatorów i innych osób, które okazują mu zaufanie

3. Dbać o poprawność języka i unikać wulgaryzmów

Dziennikarz nie może prowadzić ukrytej działalności reklamowej wiążącej się z uzyskaniem korzyści majątkowej lub osobistej od osoby zainteresowanej reklamą

(Art. 12 prawa prasowego)

9. Wyłączenie przedmiotowe z zakresu działania prawa prasowego.

Przepisów ustawy prawo prasowe nie stosuje się do:

- Dziennika Ustaw RP, Dziennika Urzędowego RP „Monitor” oraz innych urzędowych organów publikacyjnych

- Diariusza Sejmowego i własnych sprawozdań z działalności Sejmu i jego organów, a także wewnętrznych wydawnictw rad narodowych

- orzecznictwa sądów oraz innych urzędowych publikacji o tym charakterze

- wydawnictw prasowych obcych przedstawicielstw dyplomatycznych, urzędów konsularnych i organizacji międzynarodowych, które na podstawie ustaw, umów i zwyczajów międzynarodowych korzystają z prawa prowadzenia działalności wydawniczej

(art. 9 prawa prasowego)

10. Ograniczenia wypowiedzi dziennikarskiej.

- nie wolno w prasie wydawać opinii co do rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym przed wydaniem wyroku sądu I instancji

- nie wolno publikować w prasie danych osobowych i wizerunku osób, przeciwko którym toczy się postępowanie przygotowawcze lub sądowe

- nie wolno publikować danych osobowych i wizerunku świadków, pokrzywdzonych i poszkodowanych bez ich zgody

(art. 13 prawa prasowego)

- rozpowszechnianie wizerunku wymaga zgody osoby na nim przedstawionej (zezwolenia nie wymaga rozpowszechnianie wizerunku osoby powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych ,zawodowych, osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak gromadzenie, krajobraz, publiczna impreza) (art. 81 prawa autorskiego)

- obowiązek zachowania w tajemnicy źródeł informacji i związanych z tym dokumentów

(art. 84 prawa autorskiego)

11. Autoryzacja i inne warunki publikacji wypowiedzi.

- publikowanie lub rozpowszechnianie informacji utrwalonych za pomocą zapisów fonicznych i wizualnych wymaga zgody osób udzielających informacji

- dziennikarz nie może odmówić autoryzacji dosłownie cytowanej wypowiedzi, o ile nie była uprzednio publikowana

- osoba udzielająca informacji może z ważnych powodów społecznych lub osobistych zastrzec termin i zakres jej publikacji

- informator nie może uzależniać udzielenia informacji od sposobu jej skomentowania lub uzgodnienia jej tekstu z dziennikarzem

- dziennikarz nie może udzielić informacji jeżeli informator zastrzegł, że jest to tajemnica zawodowa

- nie wolno bez zgody informatora publikować informacji oraz danych dotyczących prywatnej sfery życia (chyba że bezpośrednio wiąże się ona z jego działalnością publiczną)

(Art. 14 prawa prasowego)

Kto narusza powyższe przepisy podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności

(art. 49 prawa prasowego)

Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji:

1) już rozpowszechnione:

a) sprawozdania o aktualnych wydarzeniach

b) aktualne artykuły na tematy polityczne, gospodarcze lub religijne, chyba że zostało wyraźnie zastrzeżone, że ich dalsze rozpowszechnianie jest zabronione

c) aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie

2) krótkie wyciągi ze sprawozdań i artykułów

3) przeglądy publikacji i utworów rozpowszechnionych

4) mowy wygłoszone na publicznych zebraniach i rozprawach; nie upoważnia to

jednak do publikacji zbiorów mów jednej osoby

5) krótkie streszczenia rozpowszechnionych utworów.

2. Za korzystanie z utworów, o których mowa w wyżej twórcy przysługuje prawo do wynagrodzenia.

3. Rozpowszechnianie wymienionych utworów jest dozwolone zarówno w oryginale, jak i w tłumaczeniu.

4. Przepisy te stosuje się odpowiednio do publicznego udostępniania utworów w taki sposób, aby każdy mógł mieć do nich dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym, z tym że jeżeli wypłata wynagrodzenia, nie nastąpiła na podstawie umowy z uprawnionym, wynagrodzenie jest wypłacane za pośrednictwem właściwej organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi.

(Art. 25 prawa autorskiego)

- zakaz publikacji korespondencji w okresie 20 lat od śmierci adresata (chyba że wcześniej zgodę wyrazi małżonek, a jak go nie ma to zstępni, rodzice lub rodzeństwo)

(art. 82 prawa autorskiego)

Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

(art. 266 ust. 1 Kodeksu karnego)

12. Tajemnica dziennikarska.

- Autorowi przysługuje prawo do zachowania w tajemnicy swojego nazwiska

- Dziennikarz ma obowiązek zachowania w tajemnicy:

a) danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego materiału o tym charakterze lub innych osób udzielających informacji opublikowanych albo przekazanych do opublikowania, jeżeli osoby te zastrzegły ujawnianie swoich danych

b) wszelkich informacji, których ujawnienie mogłoby naruszyć chronione prawem interesy osób trzecich.

(Art. 15 prawa prasowego)

Wydawca lub producent na żądanie twórcy mają obowiązek zachowania w tajemnicy źródeł informacji wykorzystanych w utworze oraz nieujawniania związanych z tym dokumentów.

Ujawnienie tajemnicy jest dozwolone za zgodą osoby, która powierzyła tajemnicę, lub na podstawie postanowienia właściwego sądu.

(art. 84 prawa autorskiego)

Kto, wbrew przepisom ustawy lub przyjętemu na siebie zobowiązaniu, ujawnia lub wykorzystuje informację, z którą zapoznał się w związku z pełnioną funkcją, wykonywaną pracą, działalnością publiczną, społeczną, gospodarczą lub naukową, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.

(art. 266 ust. 1 Kodeksu karnego)

Zwolnienie dziennikarza od obowiązku zachowania tajemnicy nie może dotyczyć danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego materiału o tym charakterze, jak również identyfikację osób udzielających informacji opublikowanych lub przekazanych do opublikowania, jeżeli osoby te zastrzegły nieujawnianie powyższych danych.

(art. 180 par. 3 Kodeksu postępowania karnego)

13. Staranność i rzetelność działalności dziennikarskiej

Dziennikarz jest zobowiązany zachować szczególną staranność i rzetelność podczas zbierania i wykorzystywania materiałów prasowych, zwłaszcza sprawdzić zgodność z prawdą uzyskanych wiadomości lub podać ich źródło

(art. 12 prawa prasowego)

Dziennikarz musi chronić dobra osobiste informatora.

14. Zwolnienie z tajemnicy dziennikarskiej

Dziennikarz jest zwolniony z tajemnicy dziennikarskiej, jeżeli posiada wiarygodną wiadomość o karalnym przygotowaniu, usiłowaniu lub dokonaniu czynu zabronionego lub przestępstwa o charakterze terrorystycznym. Wtedy ma obowiązek poinformować organy ścigania. Jeżeli tego nie zrobi, popełnia przestępstwo, chyba, że ma podstawy, by sądzić, że odpowiedni organ wie już o przestępstwie, wtedy nie musi go zgłaszać.

(art. 240 Kodeksu karnego)

Osoby obowiązane do zachowania dziennikarskiej mogą być przesłuchiwane co do faktów objętych tą tajemnicą tylko wtedy, gdy jest to niezbędne dla dobra wymiaru sprawiedliwości, a okoliczność nie może być ustalona na podstawie innego dowodu. W postępowaniu przygotowawczym w przedmiocie przesłuchania lub zezwolenia na przesłuchanie decyduje sąd, na posiedzeniu bez udziału stron, w terminie nie dłuższym niż 7 dni od daty doręczenia wniosku prokuratora. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.

Zwolnienie dziennikarza od obowiązku zachowania tajemnicy nie może dotyczyć danych umożliwiających identyfikację autora materiału prasowego, listu do redakcji lub innego materiału o tym charakterze, jak również identyfikację osób udzielających informacji opublikowanych lub przekazanych do opublikowania, jeżeli osoby te zastrzegły nieujawnianie powyższych danych.

(art. 180 par. 2 , 3Kodeksu postępowania karnego)

Jeżeli dziennikarz obawia się odpowiedzialności karnej swojej lub najbliższych również nie popełnia przestępstwa, jeśli nie zgłosi tego organom ścigania.

Kto decyduje o zwolnieniu z tajemnicy dziennikarskiej? – informator lub osoba, która przygotowuje materiał prasowy.

Zgoda na publikację musi być wyrażona w sposób dostateczny, niekoniecznie pisemnie.

15. Rejestracja dzienników i czasopism internetowych

Wydawanie dzienników i czasopism wymaga rejestracji w sądzie wojewódzkim, zwanym „organem rejestracyjnym”.

Wniosek o rejestrację powinien zawierać:

- tytuł dziennika lub czasopisma oraz siedzibę i adres redakcji

- dane osobowe redaktora naczelnego

- określenie wydawcy, jego siedzibę i adres

- częstotliwość ukazywania się dziennika lub czasopisma

Prasa elektroniczna, żeby była prasą i podlegała obowiązkowi rejestracji, musi spełniać następujące warunki:

- periodyczne publikacje

- nie tworzyć zamkniętej, jednorodnej całości

- stanowić środek masowego przekazu

- mieć ogólnodostępny charakter

- ukazywać się nie rzadziej niż raz do roku

- czytelnik nie ma wpływu na efekt końcowy

- redakcyjnie opracowana informacja

- bierny odbiór

Jeżeli organ rejestracyjny nie rozstrzygnął wniosku o rejestrację, wydawanie dziennika lub czasopisma można rozpocząć w ciągu 30 dni od jego zgłoszenia.

(art. 20 prawa prasowego)

Tylko osoba, która wydaje czasopismo internetowe bez rejestracji podlega odpowiedzialności karnej. Osoba, która wydaje czasopismo drukowane bez rejestracji nie podlega odpowiedzialności karnej.

(Art. 45 prawa prasowego)

16. Odmowa rejestracji dziennika i czasopisma.

Odmówić można z następujących powodów:

- braki formalne we wniosku o rejestrację

- ze względu na istniejący już tytuł (np. jak chcę założyć drugą Politykę)

- jeżeli tytuł zawiera treści obelżywe, faszystowskie, naruszające czyjeś dobra

(art. 21 prawa prasowego)

17. Zawieszenie wydawania pisma.

Organ rejestracyjny może zawiesić wydawanie dziennika lub czasopisma na czas określony, nie dłuższy niż rok, jeżeli w ciągu roku co najmniej trzykrotnie w tym piśmie zostało popełnione przestępstwo.

(Art. 22 prawa prasowego)

18. Wymogi prawne wobec redaktora naczelnego i zakres jego odpowiedzialności.

Wymogi prawne (art. 25 prawa prasowego):

- musi być pełnoletni i nie może być częściowo ani całkowicie ubezwłasnowolniony (ar. 10 i 11 Kodeksu cywilnego)

- musi mieć pełną zdolność do czynności prawnych

- musi posiadać obywatelstwo polskie (może z tego zwolnić organ rejestracyjny w porozumieniu z Ministerstwem Spraw Zagranicznych)

- Nie może być pozbawiony praw publicznych

- Nie może popełniać przestępstwa z niskich motywów przeciwko interesom politycznym i gospodarczym Polski

- naczelnego powołuje i odwołuje wydawca, organ założycielski wydawnictwa lub inny uprawniony organ

Zakres odpowiedzialności (art. 25 prawa prasowego):

- odpowiada za treść przygotowywanych przez redakcję materiałów prasowych

- odpowiada za sprawy redakcyjne i finansowe redakcji w granicach określonych w statusie lub przepisach

- jest zobowiązany do dbania o poprawność języka materiałów prasowych i przeciwdziałania wulgaryzacji

- gdy naczelny posiada immunitet procesowy zobowiązany jest wskazać redaktora, który ponosi odpowiedzialność za naruszenie przepisów

- redaktor naczelny odpowiada za nieumyślne dopuszczenie do publikacji materiału zawierającego znamiona przestępstwa (podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności)

- sprawy związane z bezpieczeństwem są na jego głowie

(art. 7 ust 2 pkt 7)

19. Co powinno się znaleźć w stopce redakcyjnej?:)

    1. Nazwa i adres wydawcy lub innego właściwego organu

    2. Adres redakcji oraz imię i nazwisko naczelnego

    3. Miejsce i datę wydania

    4. Nazwę zakładu wykonującego dany druk prasowy

    5. Międzynarodowy znak informacyjny

    6. Bieżącą numerację

(art. 27 prawa prasowego)

20. Dziennikarskie prawo do informacji

- informacji w imieniu jednostek są zobowiązani udzielać kierownicy tych jednostek, ich zastępcy, rzecznicy prasowi lub inne upoważnione osoby, w granicach ich obowiązków

- kierownicy jednostek organizacyjnych mają obowiązek umożliwienia dziennikarzowi nawiązania kontaktu z pracownikami i swobodnego zbierania informacji i opinii

(art. 11 prawa prasowego)

21. Zasady publikowania sprostowań i odpowiedzi.

Podmioty bezpośrednio zainteresowane publikacją sprostowania lub odpowiedzi to te, których informacja dotyczy.

Podmioty zainteresowane pośrednio to osoby związane rodzinnie, służbowo lub jakkolwiek z zainteresowanym bezpośrednio po jego śmierci.

Kto się uchyla od publikacji wyżej wymienionych lub publikuje je wbrew ustawie, podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności.

Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą.

(art. 51 ust. 4 Konstytucji)

Jeżeli redakcji zostanie nadesłane sprostowanie, a w rzeczywistości będzie ono odpowiedzią, redakcja może opublikować je jako odpowiedź.

Sprostowanie lub odpowiedź należy opublikować:

1. W dzienniku w ciągu 7 dni od otrzymania sprostowania lub odpowiedzi

2. W czasopiśmie w najbliższym lub jednym z dwóch następujących po nim numerów

3. Innym niż dziennik przekazie za pomocą dźwięku oraz dźwięku i obrazu w najbliższym analogicznym przekazie, nie później jednak niż w ciągu 14 dni od otrzymania sprostowania lub odpowiedzi

Sprostowanie lub odpowiedź muszą być opublikowane lub zasygnalizowane w tym samym dziale równorzędną czcionką oraz pod widocznym tytułem; w pozostałych publikacjach powinno być nadane w zbliżonym czasie i analogicznym programie

W nadesłanym tekście odpowiedzi lub sprostowania nie wolno bez zgody nadsyłającego dokonywać skrótów, zmian, które osłabiałyby jego znaczenie lub zniekształcały intencje autora.

Tekst sprostowania nie może być komentowany w tym samym numerze lub audycji (nie odnosi się to do odpowiedzi i nie wyklucza prostej zapowiedzi polemiki lub wyjaśnień)

Tekst sprostowania i odpowiedzi nie może być dłuższy niż od dwukrotnej objętości materiału prasowego, którego dotyczy. Redaktor naczelny nie może wymagać, by sprostowanie lub odpowiedź były krótsze niż pół strony znormalizowanego maszynopisu. (ograniczenia te nie dotyczą sprostowania lub odpowiedzi pochodzących od naczelnych i centralnych organów państwowych, w tym pochodzących od naczelnych i centralnych organów administracji państwowej, jeżeli zostały nadesłane przez rzecznika prasowego rządu)

(art. 32 prawa prasowego)

Sprostowanie lub odpowiedź powinno być nadesłane od 1 do 3 miesięcy od ukazania się materiału.

Sprostowanie lub odpowiedź musi dotyczyć treści zawartych w materiale prasowym, do którego się odnosi.

Sprostowanie lub odpowiedź musi zostać podpisana w taki sposób, by redakcja mogła zidentyfikować autora. Może być podpisane pseudonimem

(art. 33 prawa prasowego)

22. Powody odmowy publikacji sprostowania i odpowiedzi.

Naczelny odmówi publikacji sprostowania lub odpowiedzi z następujących powodów:

- nie odpowiadają określonym wymaganiom (tym wyżej)

- zawierają treść karalną lub naruszają dobra osobiste osób trzecich

- ich treść lub forma nie jest zgodna z zasadami współżycia społecznego

- podważają fakty stwierdzone prawomocnym orzeczeniem

Naczelny może odmówić publikacji w. w. z powodu:

- sprostowanie lub odpowiedź nie dotyczą treści materiału prasowego, do którego się odnosi

- sprostowanie lub odpowiedź są wystosowane przez osobę, której nie dotyczy treść materiału prasowego (chyba, że danej osobie się umarło, to może wystosować osoba będąca z nią w związku służbowym, rodzinnym itp.)

- sprostowanie odnosi się do treści wcześniej już sprostowanych

- sprostowanie lub odpowiedź zostały nadesłane po upływie miesiąca od ukazania się materiału, chyba że zainteresowany nie mógł wcześniej zapoznać się z publikacją, nie później jednak niż w ciągu 3 miesięcy od publikacji tego materiału prasowego

- sprostowanie lub odpowiedź nie zostały podpisane tak, by redakcja rozpoznała autora

Odmawiając publikacji sprostowania lub odpowiedzi naczelny musi niezwłocznie przekazać wnioskodawcy pisemne zawiadomienie o odmowie i jej przyczynach. Należy wskazać, które fragmenty są nieodpowiednie, a termin publikacji poprawionego tekstu leci od nowa, od momentu nadesłania poprawionej wersji. Redakcja nie może odmówić publikacji, jeśli wnioskodawca zastosował się do jej wskazań.

Jeśli sprostowanie nadesłane przez osobę zainteresowaną nie może być opublikowane, bo nie odnosi się do treści materiału lub jest nadesłane nie przez osobę, do której materiał się odnosił, naczelny, za zgodą tej osoby, może zamieścić własne wyjaśnienie.

(art. 33 prawa prasowego)

23. Zasady publikacji komunikatu urzędowego, obwieszczeń, uchwał i zarządzeń.

Redaktor naczelny ma obowiązek nieodpłatnej publikacji, we właściwym ze względu na tematykę miejscu i czasie, komunikatu urzędowego, pochodzącego od centralnych organów administracji państwowej (Sejm, Senat itp. Itd.), jeżeli został nadesłany przez rzecznika rządu ze wskazaniem, ze publikacja jest obowiązkowa.

Obowiązek publikacji dotyczy również:

- wydanych na podstawie ustaw obwieszczeń, uchwał lub zarządzeń pochodzących od organów administracji rządowej w województwie, nadesłanych w formie zwięzłych komunikatów w celu ogłoszenia w dzienniku lub czasopiśmie na terenie jego działania

- komunikatów przekazywanych przez organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego w zakresie sytuacji kryzysowej, o których mowa w ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 o zarządzaniu kryzysowym

Komunikaty te należy opublikować nieodpłatnie w określonym terminie, bez wprowadzania w nich zmian, zamieszczania uwag i zaprzeczeń, a w razie braku uzgodnionego terminu – w najbliższym wydaniu.

(art. 34 prawa prasowego)

24. Zasady publikacji orzeczenia sądowego, ogłoszenia i listu gończego.

Redaktor naczelny jest zobowiązany publikować odpłatnie we wskazanym lub uzgodnionym terminie:

- prawomocny wyrok sądu lub inne orzeczenie zawierające klauzulę o opublikowaniu

- ogłoszenie sądu lub innego organu państwowego

- list gończy

(art. 35 prawa prasowego)

Wyrok:

- musi być prawomocny

- musi mieć klauzulę o opublikowaniu

Ogłoszenie:

- mogą być wydawane przez sądy karne, cywilne, administracyjne

List gończy:

- zawiera dane osobowe poszukiwanego

- wizerunek

- treść zarzutu

- wezwanie wszystkich, którzy coś wiedzą

- podanie numeru kontaktowego

- konsekwencje prawne ukrywania poszukiwanego

• musi być wskazany sąd, który wydał postanowienie o poszukiwaniu listem gończym

25. Zasady publikacji materiałów reklamowych i ogłoszeń.

Prasa może zamieszczać odpłatne reklamy i ogłoszenia.

Nie mogą być one sprzeczne z prawem i zasadami współżycia społecznego.

Muszą być oznaczone w sposób niebudzący wątpliwości, że nie są treściami redakcyjnymi.

Wydawca i redaktor mają prawo odmówić publikacji reklam i ogłoszeń, jeśli ich treść jest sprzeczna z ogólną linią programową.

Na żądanie upoważnionych organów wydawca lub redaktor mają obowiązek ujawnić nazwy i adresy osób zamieszczających u nich reklamy i ogłoszenia.

(art. 36 prawa prasowego)

Artykuł sponsorowany to reklama, informacje własne – nie.

Ogłoszenia i reklamy nie są materiałem redakcyjnym, naczelny nie ponosi odpowiedzialności za ich treść, więc muszą być jasno oznaczone.

26. Zasady odpowiedzialności za naruszenie prawa prasowego.

Odpowiedzialność ponoszona jest na zasadach ogólnych. Dodatkową karą, jaką może nałożyć sąd jest przepadek materiału prasowego.

(art. 37 prawa prasowego)

27. Odpowiedzialność karna redaktora naczelnego za nieumyślne opublikowanie materiału prasowego.

Za nieumyślne opublikowanie materiału prasowego naczelnemu grozi grzywna lub kara pozbawienia wolności. Jako karę dodatkową, w razie skazania za przestępstwo opublikowania materiału prasowego, sąd może orzec jako karę dodatkową przepadek tego materiału.

(art. 49a. prawa prasowego oraz art. 37a. prawa prasowego)

28. Pojęcie reklamy.

Reklamą jest przekaz handlowy, pochodzący od podmiotu publicznego lub prywatnego, w związku z jego działalnością gospodarczą lub zawodową, zmierzający do promocji sprzedaży lub odpłatnego korzystania z towarów lub usług; reklamą jest także autopromocja.

Sponsoring – nie jest reklamą

Product placement – nie jest reklamą

(art. 17 ustawy o radiofonii i telewizji)

29. Ograniczenia prawne dotyczące reklamy.

Zakazane są reklamy:

1) wyrobów tytoniowych, rekwizytów tytoniowych, produktów imitujących wyroby tytoniowe lub rekwizyty tytoniowe oraz symboli związanych z używaniem tytoniu

2) napojów alkoholowych (alkohol = więcej niż 1.5%, piwo można reklamować, ale po 20.00 a przed 6.00)

3) świadczeń zdrowotnych w udzielanych wyłącznie na podstawie skierowania lekarza;

4) produktów leczniczych

5)  gier cylindrycznych, gier w karty, gier w kości, zakładów wzajemnych, gier na automatach

6) substancji psychotropowych lub środków odurzających oraz środków spożywczych lub innych

Zakazane jest nadawanie przekazów handlowych:

1) nawołujących bezpośrednio małoletnich do nabywania produktów lub usług;

2) zachęcających małoletnich do wywierania presji na rodziców lub inne osoby w celu skłonienia ich do zakupu reklamowanych produktów lub usług;

3) wykorzystujących zaufanie małoletnich, jakie pokładają oni w rodzicach, nauczycielach i innych osobach;

4) w nieuzasadniony sposób ukazujących małoletnich w niebezpiecznych sytuacjach;

5) oddziałujących w sposób ukryty na podświadomość.

Przekaz handlowy nie może:

1) naruszać godności ludzkiej;

2) zawierać treści dyskryminujących ze względu na rasę, płeć, narodowość, pochodzenie etniczne, wyznanie lub światopogląd, niepełnosprawność, wiek czy orientację seksualną;

3) ranić przekonań religijnych lub politycznych;

4) zagrażać fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi małoletnich;

5) sprzyjać zachowaniom zagrażającym zdrowiu, bezpieczeństwu lub ochronie środowiska.

3a. Audycjom dla dzieci nie powinny towarzyszyć przekazy handlowe dotyczące artykułów spożywczych lub napojów zawierających składniki, których obecność w nadmiernych ilościach w codziennej diecie jest niewskazana.

(art. 16 ustawy o radiofonii i telewizji)

Czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności:

1) reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka;

2) reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na jego decyzję co do nabycia towaru lub usługi;

3) reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci;

4) wypowiedź, która, zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji;

5) reklama, która stanowi istotną ingerencję w sferę prywatności, w szczególności przez uciążliwe dla klientów nagabywanie w miejscach publicznych, przesyłanie na koszt klienta niezamówionych towarów lub nadużywanie technicznych środków przekazu informacji.

Przy ocenie reklamy wprowadzającej w błąd należy uwzględnić wszystkie jej elementy, zwłaszcza dotyczące ilości, jakości, składników, sposobu wykonania, przydatności, możliwości zastosowania, naprawy lub konserwacji reklamowanych towarów lub usług, a także zachowania się klienta.

Reklama umożliwiająca bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta, zwana dalej "reklamą porównawczą", stanowi czyn nieuczciwej konkurencji, jeżeli jest sprzeczna z dobrymi obyczajami. Reklama porównawcza nie jest sprzeczna z dobrymi obyczajami, jeżeli łącznie spełnia następujące przesłanki:

1) nie jest reklamą wprowadzającą w błąd;

2) w sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów porównuje towary lub usługi zaspokajające te same potrzeby lub przeznaczone do tego samego celu;

3) w sposób obiektywny porównuje jedną lub kilka istotnych, charakterystycznych, sprawdzalnych i typowych cech tych towarów i usług, do których może należeć także cena;

4) nie powoduje na rynku pomyłek w rozróżnieniu między reklamującym a jego konkurentem, ani między ich towarami albo usługami, znakami towarowymi, oznaczeniami przedsiębiorstwa lub innymi oznaczeniami odróżniającymi;

5) nie dyskredytuje towarów, usług, działalności, znaków towarowych, oznaczeń przedsiębiorstwa lub innych oznaczeń odróżniających, a także okoliczności dotyczących konkurenta;

6) w odniesieniu do towarów z geograficznym oznaczeniem regionalnym odnosi się zawsze do towarów z takim samym oznaczeniem;

7) nie wykorzystuje w nieuczciwy sposób renomy znaku towarowego, oznaczenia przedsiębiorstwa lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta ani też geograficznego oznaczenia regionalnego produktów konkurencyjnych;

8) nie przedstawia towaru lub usługi jako imitacji czy naśladownictwa towaru lub usługi opatrzonych chronionym znakiem towarowym albo innym oznaczeniem odróżniającym.

Reklama porównawcza związana z ofertą specjalną powinna, w zależności od jej warunków, jasno i jednoznacznie wskazywać datę wygaśnięcia tej oferty lub zawierać informację, że oferta jest ważna do czasu wyczerpania zapasu towarów bądź zaprzestania wykonywania usług, a jeżeli oferta specjalna jeszcze nie obowiązuje, powinna wskazywać również datę, od której specjalna cena lub inne szczególne warunki oferty będą obowiązywały.

(art. 16 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji)

30. Definicja radiofonii i telewizji.

 1. Zadaniem radiofonii i telewizji jest:

1) dostarczanie informacji;

2) udostępnianie dóbr kultury i sztuki;

3) ¹⁾ ułatwianie korzystania z oświaty, sportu i dorobku nauki;

3a) upowszechnianie edukacji obywatelskiej;

4) dostarczanie rozrywki;

5) popieranie krajowej twórczości audiowizualnej.

(art. 1 ustawy o radiofonii i telewizji)

31. Wyłączenia ustawowe z obowiązku uzyskania koncesji.

Nie podlegają obowiązkowi koncesji:

1) programy rozpowszechniane lub rozprowadzane wyłącznie w obrębie jednego budynku;

2) programy rozpowszechniane lub rozprowadzane w systemie, w którym urządzenia nadawcze i odbiorcze należą do tej samej osoby, prowadzącej działalność gospodarczą lub inną zarejestrowaną działalność publiczną, a treść programu ogranicza się do spraw związanych z tą działalnością i jest adresowana do pracowników lub innego określonego kręgu osób związanych z nadawcą;

3) programy rozprowadzane w sieci kablowej, jeżeli liczba indywidualnych odbiorców nie przekracza 250;

4) programy radiowe rozpowszechniane wyłącznie w systemach teleinformatycznych oraz audialnych usług na żądanie;

5) korespondencja prowadzona z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej;

6) elektroniczna wersja dzienników i czasopism oraz prasy udostępniana w systemie teleinformatycznym pod warunkiem że nie składają się w przeważającej części z audycji audiowizualnych;

7) gry losowe i zakłady wzajemne, chyba że są częścią audycji usługi medialnej.

(art. 2 ust. 2 ustawy o radiofonii i telewizji)

32. Przestępstwa prasowe

Właściwe: określone w ustawie prawo prasowe:

- używanie przemocy lub groźby w celu zmuszenia dziennikarza do publikacji lub zaniechania publikacji materiału prasowego lub podjęcia lub zaniechania podjęcia interwencji prasowej

- utrudnianie lub tłumienie krytyki prasowej

- wydawanie czasopisma lub dziennika bez rejestracji

- uchylanie się od publikacji sprostowania lub odpowiedzi lub publikowanie ich wbrew określonym w ustawie warunkom

- uchylanie się od opublikowania komunikatu urzędowego, ogłoszenia sądu lub innego organu państwowego oraz listu gończego

- rozpowszechnianie materiału prasowego objętego przepadkiem lub prasy zabezpieczonej jako dowód rzeczowy

- nieumyślna publikacja materiału prasowego noszącego znamiona przestępstwa

(art. 43-49 prawa prasowego)

Niewłaściwe: można je popełnić wyłącznie w treści materiału prasowego, np.

- zniesławienie

- zniewaga

- rozpowszechnianie danych osobowych bez zgody

- rozpowszechnianie cudzego utworu wbrew warunkom

Itp. Itd.

33. Odpowiedzialność cywilna autora, redaktora, wydawcy.

Odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa prasowego ponoszą autor, redaktor, wydawca lub inna osoba, którzy spowodowali opublikowanie materiału.

Odpowiedzialność ponoszona jest na zasadach ogólnych. Dodatkową karą, jaką może nałożyć sąd jest przepadek materiału prasowego.

W zakresie majątkowym odpowiedzialność tych osób jest solidarna.

Przepis ten stosuje się również do odpowiedzialności cywilnej za naruszenie prawa spowodowane ujawnieniem materiału przed jego publikacją.

(art. 38 prawa prasowego)

Sprawca ponosi odpowiedzialność za swój czyn tylko w przypadku, gdy popełnił go celowo.

(art. 361 Kodeksu cywilnego)

Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania, chyba że nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia może on także żądać, ażeby osoba, która dopuściła się naruszenia, dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków, w szczególności ażeby złożyła oświadczenie odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.

(art. 24 Kodeksu cywilnego)

Jeżeli osoba pokrzywdzona przyczyni się do powstania lub zwiększenia szkody, obowiązek jej naprawienia ulega zmniejszeniu stosownie do okoliczności i stopnia winy obu stron.

(art. 362 Kodeksu cywilnego)

Pokrzywdzony wybiera sposób naprawy szkody. Jak nie da się przywrócić stanu poprzedniego, może zażądać na przykład zapłaty określonej kwoty pieniężnej na jakiś cel społeczny.

(art. 364 Kodeksu cywilnego)