U. Ernst

Kazusy 0910: warunek, termin, odstąpienie- przeniesienie własności i wady oświadczenia woli

Warunek, termin i odstąpienie

Kazus uduszenia kota:

W umowie najmu lokalu użytkowego jest zawarta klauzula: „najem ten ustanie, jeżeli udusisz kota sąsiadki”. Najemca udusił jednak kota sąsiadki. Wynajmujący domaga się opuszczenia lokalu.

Czy najemca może nadal korzystać z lokalu?

Kazus sprzedaży hulajnogi:

Wojciech zawarł z Mariolą umowę sprzedaży hulajnogi. Strony zastrzegły, że Wojciechowi będzie przysługiwało prawo odstąpienia od umowy. Dodatkowych postanowień dotyczących prawa odstąpienia umowa nie zawierała. Po dwu tygodniach Wojciech złożył oświadczenie o odstąpieniu od umowy – żąda zwrotu ceny i domaga się, aby Mariola odebrała od niego hulajnogę. Mariola się na to nie godzi. Rozstrzygnij spór.

Kazus firmy "O. Bogumiła i Edward W.“:

Powodowie są wspólnikami spółki pod firmą "O. Bogumiła i Edward W., Barbara i Stanisław P. spółka jawna".

W dniu 15 lipca 2001 r. strony zawarły umowę spółki jawnej pod firmą "O. Bogumiła i Edward W., Barbara i Stanisław P. spółka jawna" z siedzibą w K., w której postanowiły, że każdy ze wspólników ma prawo wypowiedzieć zawartą umowę na sześć miesięcy naprzód na koniec roku obrachunkowego. Ze względu na nieporozumienia na tle sposobu prowadzenia spraw spółki, powodowie - zamierzając nabyć nieruchomość za środki uzyskane z rozliczenia udziału w spółce - w pismach z dnia 30 czerwca 2004 r., doręczonych pozwanym w tym samym dniu, oświadczyli, że wypowiadają umowę spółki i wnoszą o zaakceptowanie oraz realizację przedstawionego sposobu rozliczenia wartości zbywczej udziału, tekst jedn.: zapłaty 9 rat po 35.000 zł, płatnych do dnia 20 - go każdego miesiąca począwszy od dnia 20 lipca 2004 r., oraz pozostałej części wartości zbywczej po sporządzeniu stosownego bilansu. Zastrzegli, że oświadczenie to ma moc wiążącą jedynie w przypadku zaakceptowania i realizacji przez spółkę O. przedstawionego planu rozliczenia finansowego oraz że należy je "traktować jako warunkowe oświadczenie woli wspólnika składającego oświadczenie woli, odwołujące niniejsze wypowiedzenie, które doszło do wiadomości wspólników jednocześnie z wypowiedzeniem, a zatem dla jego skuteczności nie jest wymagana zgoda pozostałych wspólników".

Pozwani nie wyrazili zgody na taki sposób rozliczenia, uznali wypowiedzenie umowy za skuteczne i zgłosili zmianę danych do sądu rejestrowego. Postanowieniem z dnia 31 stycznia 2005 r. Sąd Rejonowy wykreślił spółkę pod firmą "O. Bogumiła i Edward W., Barbara i Stanisław P. spółka jawna", wpisał spółkę "O. Barbara i Stanisław P. spółka jawna" oraz zmianę siedziby i adresu spółki. Powodowie wystąpili z wnioskiem o zmianę dokonanych wpisów, jednak Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 16 lutego 2007 r. zawiesił postępowanie w tej sprawie, uznając, że konieczne jest ustalenie w trybie postępowania procesowego, czy wnioskodawcy mają w dalszym ciągu status wspólników.

Powodowie uważali, że wypowiedzieli umowę pod warunkiem zaakceptowania i realizacji przez spółkę określonych rozliczeń finansowych, jednak złożone oświadczenie o wypowiedzeniu jest nieważne, ponieważ jednostronne czynności prawokształtujące, do jakich należy wypowiedzenie, nie mogą być dokonywane pod warunkiem. Pozwani byli natomiast zdania, że powodowie złożyli dwa oświadczenia woli: pierwsze bezwarunkowe o wypowiedzeniu umowy spółki i drugie o warunkowym odwołaniu wypowiedzenia, przy czym to drugie - ze względu na sprzeczność zawartego w nim żądania rozliczenia się wspólników przed wystąpieniem ze spółki z zasadami kodeksu spółek handlowych - było nieskuteczne.

Czy wypowiedzenie umowy było skuteczne?

Kazus autоłatwo:

Pan K z Krakowa wynajął przez internet od bydgoskiej spółki Autołatwo z.o.o. Renaulta na cele prywatne na jeden miesiąc za 2.000 zł.

Spółka Autołatwo z.o.o. zajmuje się wynajmem samochodów bez kierowców. Prowadzi swoją dzia­łalność w całej Polsce. Klienci spółki mogą dokonywać rezerwacji samochodów jedynie przez inter­net. Zgodnie z warunkami umów o wynajem samochodów, które proponuje i zawiera spółka Autoła­two, konsumenci nie mogą, w przypadku rozwiązania przez nich umowy, otrzymać zwrotu wpłaco­nych kwot, chyba że została ona rozwiązana z powodu „nadzwyczajnych i nieprzewidzianych oko­liczności, niezależnych od woli [konsumenta], w szczególności […]: poważnej choroby kierowcy, która czyni go niezdolnym do prowadzenia samochodu; klęsk żywiołowych […], działań lub ograni­czeń wprowadzonych przez rządy lub organy publiczne; wojny, zamieszek, powstania lub działań terrorystycznych” albo „na podstawie uznania naszego dyrektora działu obsługi klienta w innych wy­jątkowych okolicznościach”.

Przy odbiorze samochodu pan K zapłacił zaliczkę w wysokości 1.500 złotych.

Następnego dnia dowiedział się o tańszej ofercie innej firmy. Zwrócił więc Renaulta Spółce Autoła­two i domagał się zwrotu uiszczonej zaliczki.

Spółka odmawia zwrotu zaliczki, twierdząc, że przy umowach transportu nie przysługuje konsumen­tom prawa odstąpienia.

(według orzeczenia ETS w sprawie C‑336/03 easyCar (UK) Ltd – por. opinie Rzecznika Genralnego oraz wyrok pod http://curia.europa.eu/jcms/jcms/j_6/)

Przeniesienie własności

Kazus Szafa:

K kupił i zapłacił w sklepie pana S za szafę. Z potem zabrał szafę od S. Czy K może się domagać od Z wydania szafy?

Wariant: Zanim K kupił szafę od S, S sprzedał ją już J, o czym potem nic nie powiedział K.

Wady oświadczenia woli

Kazus Zespół Opieki Zdrowotnej:

Powódka była zatrudniona w pozwanym Zespole Opieki Zdrowotnej jako starsza pielęgniarka na oddziale chirurgii. W dniu 17 sierpnia 2000 r. pielęgniarka oddziałowa złożyła kierownikowi samodzielnej sekcji pracowniczej oświadczenie pacjentki stwierdzające, że 5 sierpnia 2000 r. powódka ukradła 100 zł. Kierowniczka przeprowadziła z powódką rozmowę, podczas której powódka zaprzeczyła, aby dokonała zarzucanego jej czynu. W pisemnym oświadczeniu, po zapoznaniu jej z grożącymi konsekwencjami, podtrzymała swoje stanowisko. W tym samym dniu odbyło się zebranie z udziałem dyrektora, ordynatora oddziału chirurgii, przełożonej pielęgniarek, pielęgniarki oddziałowej i kadrowej, na którym omówiono opisane zdarzenie. Dyrektor przedstawił na tym zebraniu powódce trzy propozycje - rozwiązania stosunku pracy w trybie art. 52 kp, zgłoszenia sprawy policji lub wyrażenie przez szpital zgody na rozwiązanie stosunku pracy na mocy porozumienia stron. Dano powódce czas na odpowiedź do następnego dnia. Po zebraniu powódka rozmawiała jeszcze z pielęgniarką oddziałową. Po około 40 minutach w obecności kilku osób, oświadczyła pielęgniarce przełożonej i kadrowej, że podjęła decyzję o rozwiązaniu umowy o pracę na mocy porozumienia stron. Napisała oświadczenie z prośbą o rozwiązanie stosunku pracy w tym trybie z dniem 18 sierpnia 2000 r. Dyrektor szpitala tego samego dnia wyraził zgodę na rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron.

Po powrocie do domu i rozmowie z mężem powódka postanowiła wycofać swoje oświadczenie i 18 sierpnia 2000 r. złożyła pozwanemu stosowne pismo, informując, że jej wcześniejsza decyzja była podyktowana chwilowym załamaniem. Pozwany nie wyraził zgody na cofnięcie oświadczenia i potwierdził rozwiązanie umowy na zasadzie porozumienia stron. Wręczył też powódce świadectwo pracy.

Powódka domaga się dalszego zatrudnienia i wynagrodzenia.

Kazus Jaskra:

Strony mieszkają w sąsiedztwie od 20 lat. Kontakty między nimi zacieśniły się w połowie lat 90-tych. Powód chorował na jaskrę, co doprowadziło w 1998 r. do całkowitej utraty wzroku. Choć z powodem zamieszkiwała jego siostrzenica z konkubentem, to w prowadzeniu gospodarstwa domowego pomagali mu O.

W maju 1999 r. zamieszkał czasowo w domu pozwanej, lecz miła atmosfera i pomoc pozwanej, jak i pogłębiające się, będące wynikiem utraty wzroku poczucie bezradności, doprowadziły do nieprzemyślanej decyzji o darowaniu nieruchomości matce pozwanej. Nie bez wpływu na decyzję miał fakt, iż w domu pozwanej wspominało się o możliwości leczenia wzroku w Moskwie. Ostatecznie ustalono, że darowizna zostanie dokonana na rzecz pozwanej, a nie jak pierwotnie planowano, na rzecz jej matki (z uwagi na wiek i tym samym gwarancję dłuższego okresu opieki). Do spisania aktu notarialnego darowizny doszło dnia 9 czerwca 1999 r. Notariusz Marta S.-T. wytłumaczyła stronom, na czym polega darowizna oraz o możliwości uczestniczenia przy jej sporządzeniu osoby zaufanej, lecz powód uznał, że nie ma takiej potrzeby. Po sporządzeniu aktu notariusz odczytała jego treść i zapytała czy jest zgodna z wolą stron. Powód samodzielnie podpisał sporządzony akt notarialny. Mocą wymienionego aktu powód darował przedmiotową nieruchomość pozwanej z zastrzeżeniem dożywotniej i bezpłatnej służebności mieszkania w jednej izbie z używalnością kuchni, łazienki i piwnicy. Tego samego dnia zawarto drugi akt notarialny, ustanawiający służebność w nieruchomości stanowiącej własność matki pozwanej. Do marca 2000 r. powód mieszkał w domu matki powoda, która się nim opiekowała (jedzenie, sprzątanie, prowadzenie do lekarza), swoją emeryturę zatrzymywał dla siebie. W marcu 2000 r. powód przebywał w szpitalu i tam postanowił, że nie wróci do O., na co niewątpliwy wpływ miały odwiedziny jego rodziny. Powód zaczął żałować pochopnego przekazania swojego majątku pozwanej, co skutkowało narastanie u niego negatywnego nastawienia do całej rodziny. Zniesiona zdolność postrzegania wzrokowego, obniżająca zdolność powoda do odtwarzania i zapamiętywania przeżytych zdarzeń (opinia psychologa) spowodowały, że ten negatywny stosunek zaczął odnosić do całego pobytu u pozwanej, również sprzed zawarcia umowy darowizny. Po powrocie ze szpitala zamieszkał u świadka B. a następnie w swoim dawnym domu. Pismem z dnia 5 maja uchylił się od skutków prawnych złożonego w dniu 9 czerwca 1999 r. oświadczenia woli o darowiźnie, powołując się na podstępne wprowadzenie go w błąd.

Powód domagał się usunięcia niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej Sądu Rejonowego w D.G. KW 6205 a rzeczywistym stanem prawnym przez wpisanie w miejsce Gabrieli O.-W., Mariana S. syna Stanisława i Genowefy, albowiem Gabriela O.-W. ujawniona została w księdze na podstawie zdziałanej pod wpływem błędu darowizny z dnia 9 czerwca 1999 r., od skutków której powód uchylił się.

Kazus Zmiana planów:

Anna chce spontanicznie wyjechać w przyszłym tygodniu do Londynu, aby tam szukać pracy. Dlatego wypowiada pracę jako sprzedawczyni w sklepie Robaczek. Równocześnie uzgadnia z wynajmującym jej mieszkanie rozwiązanie umowy. Wreszcie kupuje bilet lotniczy do Londynu. Jeszcze będąc w Polsce dowiaduje się, że jest w ciąży.

Od razu zgłasza się do pracodawcy twierdząc, że nadal należy ją traktować jako pracowniczkę, do wynajmującego, że nadal należy ją traktować jako najemcę oraz do linii lotniczych z żądaniem zwrotu zapłaconej ceny za lot.

Wszyscy odmawiają. Wobec tego powtarza swoje postulaty w pozwach do sądów.

Kazus Szkoła życia:

B. pracowała w Szkole od 1986 r. Na okres od 1 września 1995 r. do 29 lutego 1996 r. została przeniesiona - na swój wniosek - w stan nieczynny. B. złożyła taki wniosek, ponieważ dyrektorka Szkoły przyrzekła jej za to w sierpniu 1995 r. jej zatrudnienie na czas nie określony od 1 marca 1996 r. Jednakże 29 lutego 1996 Szkoła uznała, iż stosunek pracy wygasł na podstawie art. 20 ust. 1 Karty Nauczyciela ze względu na pozostawanie B. w stanie nieczynnym.

Pozwem, który został doręczony Szkole w sierpniu 1996 r., B. wniosła o przywrócenie do pracy powołując się na nieznajomość przepisów Karty Nauczyciela

Kazus Wyrzuty sumienia:

W dniu 10 sierpnia 1992 r. powódka kupiła samochód osobowy marki "Mercedes 300", a w dniu 14 sierpnia 1992 r. zawarła z pozwanym umowę ubezpieczenia w zakresie autocasco na okres do dnia 14 sierpnia 1993 r. We wrześniu 1993 r. powódka zawarła z Wojciechem J. ustną umowę, na podstawie której użytkował on przedmiotowy samochód. W dniu 12 maja 1993 r. samochód został skradziony, a przeprowadzone postępowanie wyjaśniające zostało umorzone wobec niewykrycia sprawcy. W dniu 19 maja 1993 r. powódka zgłosiła pozwanemu kradzież samochodu.

W czerwcu 1993 r. konkubent powódki Siemiomysł Ż. został zatrzymany, a następnie aresztowany pod zarzutem zabójstwa. W dniu 28 czerwca 1993 r. zatrzymana została również powódka, której w dniu 30 czerwca 1993 r. przedstawiono zarzut przechowywania materiałów wybuchowych, po czym ją zwolniono.

W dniu 2 lipca 1993 r. pracownik firmy detektywistycznej Krzysztof T., pracujący na rzecz pozwanego, przeprowadził z powódką rozmowę wyjaśniającą dotyczącą skradzionego samochodu. Nacisk ze strony świadka Krzysztofa T. miał polegać na tym, że nakłaniał powódkę do napisania oświadczenia, mówiąc, że może być oskarżona o kradzież i paserstwo. Twierdził ponadto, że "sprawa z samochodem" nie jest jasna i że samochody pochodzą z kradzieży, chociaż w tym czasie brak było konkretnych dowodów na to, że jakikolwiek samochód pochodził z kradzieży.

W dniu 29 listopada 1994 r. zostało umorzone śledztwo przeciwko powódce, ze względu na to, że nie dopuściła się ona zarzucanego jej czynu, a w dniu 16 maja 1996 r. powódka pismem skierowanym do pozwanego uchyliła się od skutków prawnych swego oświadczenia woli i wniosła o zapłatę odszkodowania za skradziony samochód. Powódka twierdziła, że Krzysztofa T. w czasie spotkania, wykorzystując stan obawy i lęku, w jakim znajdowała się wówczas powódka, wywierając na nią presję psychiczną i kierując pod jej adresem, jak i pod adresem jej konkubenta bezprawne groźby, wymógł na powódce złożenie oświadczenia o "wyrejestrowaniu" zgłoszonej przez nią szkody i zrzeczeniu się wszelkich roszczeń z tego tytułu.

4