Układ pokarmowy część II

Żołądek

- workowaty zbiornik (pojemność 1,5 litra)

- pokarm doddany mechanicznej(skurcz błony mięśniowa) i chemicznej(wydzielna gruczołów żołądka) obróbce (od 2 do 3 godzin) -> potem otwiera się odźwiernik

- gromadzenie w żołądku zabezpiecza jelito przed szybkim przepełnieniem pokarmem

- błona śluzowa wydziela: wodę, elektrolity, cukry proste, alkohol i leki.

- podzielony go na: wpust, dno, trzon i część odźwiernikową.

Budowa ściany zbudowany(z cewy):

a) BŁONA ŚLUZOWA

○ nabłonek powierzchowny:

- wysokie komórki walcowate, mikrokosmki

- część szczytowa zawiera mucynogen w wakuolach (wybarwia na jasno)

- śluz (wody, glikoprotein oraz proteoglikanów) i HCO3-chroni błonę przez sokiem żołądkowym

- wpukla się w dół dając dołeczki żołądkowe (tu odprowadza się wydzielina), pomiędzy – pólka

○ blaszki właściwej błony śluzowej:

- z tkanki łącznej wiotkiej

- macierz proteoglikanowa - podporę włókien łącznotkankowych, włókien nerwowych, naczyń krwionośnych i limfatycznych, miocytów, fibroblastów, plazmocytów, mastocytów, makrofagów, limfocytów i granulocytów.

- w części odźwiernikowej obecne grudki chłonne

○ blaszki mięśniowej błony śluzowej

- utworzona przez warstwę miocytów

- część miocytów oplata odcinki wydzielnicze gruczołów (transport wydzieliny do żołądka)

Budowa gruczołu żołądkowego:

• cieśń – odcinek górny - uchodzi do dołeczków (rola przewodu wyprowadzającego)

• trzon - odcinek dolny zbudowany z:

szyjki - część górna łączy się z cieśnią, dolna przechodzi w dno gruczołu

dna gruczołów

Gruczoły wpustowe – rozgałęzione, cewkowe + komórki okładzinowe, główne, endokrynowe i niezróżnicowane. Wydzielina uchodzi do dołeczków = śluz (pH=7) i lizozym

Gruczoły żołądkowe właściwe – w trzonie i dnie - proste, wydłużone cewki uchodzące po 3 - 5 do dołków. Wyróżniamy tu typy komórek:

►komórki główne – w szyjce i dnie gruczołów, pepsynogen(pod wpływem HCl -> pepsynę – hydrolizuje białka) U niemowląt podpuszczka - ścina kazeinę.

►komórki okładzinowe – szyjka, dno, ułożone obwodowo, mikrokosmki, mitochondria (aktywnie transportuje H+ i Cl- do żołądka i powstaje kwas solny). Produkcja czynnika wewnętrznego Castle’a - wchłanianie wit.B12 w jelicie krętym.

►komórki śluzowe – szyjce gruczołów, mikrokosmki. Nad jądrem są ziarenka premucyny - chroni przed HCl, enzymami trawiennymi, hamuje zwrotną dyfuzję jonów H+. Wydzielają histony (pod wływem HCl -> w defensynę - bakteriobójcza)

►komórki macierzyste – szyjka i cieśń, totipotencjalne. Dojrzewające idą w góre i dół gruczołów. Aktywność podziałowa rośnie gdy jest uszkodzenie nabłonka(wrzody)

► komórki enteroendokrynowe –występują pojedynczo, wydzielają one serotoninę.

Rola HCl.

● pepsynogen → pepsyna ● denaturacje białka

● lepsze wchłanianie Fe i Ca ● niszczy drobnoustroje

Gruczoły odźwiernikowe – rozgałęzione, cewkowe w odc.wydzielnicze do dołeczków. Z komórek śluzowych oraz endokrynowych, Produkują gastrynę, śluz zasadowy i lizozym.

b) BŁONA PODŚLUZOWA

- tkanki łącznej wiotkiej, n.krwionośne i limfatyczne, k.zwojowe i wł.splotów nerwowych (Meissnera), grudki chłonne samotne.

c) BŁONA MIĘŚNIOWA

warstwa wewnętrzna - skośnie

warstwa środkowa - okrężnie(wpust i odźwiernik - zwieracze)

warstwa zewnętrzna - podłużnie.

*)między okrężną i podłużną leży tk.ł.wiotka – w niej k.zwojowe oraz sploty nerwowe Auerbacha

d) BŁONA SUROWICZA

- pokrywa zewnętrzną ścianę żołądka.

- z tkanki łącznej wiotkiej (n.j.p.)

Jelito cienkie

Struktury jelita cienkiego zwiększające powierzchnię chłonno-wydzielniczą:

1. Fałdy Kerkringa – powstają w wyniku uwypuklenia się błony podśluzowej do jelita.

- przebiegają okrężnie

- w zstępującej dwunastnicy, jelicie czczym, krętym(zanikają)

-fałdy zwiększają powierzchnię chłonną x2

2. Kosmki – zwiększają x8 powierzchnię jelita.

3. Mikrokosmki – zwiększają x20 powierzchnię jelita. Łącznie razem 30 krotnie te 3...

BŁONA ŚLUZOWA

- n.j.walcowaty, kosmki jelitowe (pokryte mukocytami i enterocytami)

- pojedyncze cewkowe lub rozwidlone gruczoły jelitowe (krypty) - skupiska tk.limfoidalnej(grudki)

Komórki nabłonka jelita cienkiego

a)Enterocyty (kom. resorbcyjne/absorpcyjne) – najliczniejszy

- produkują enzymy i wchłaniają produkty

- część szczytowa wytwarza 2000 mikrokosmków+glikokaliks (sacharaza, laktaza, maltaza, peptydazy, lipazy, enterokinaza (trypsynogen -> trypsyna) i fosfatazę zasadową)

- w bocznych częściach - połączenia zamykające

- cytoplazma pod mikrokosmkami - filamenty aktynowe+cytokeratynowe+spektrynowe=sieć końcową

b)Mukocyty (kom. kubkowe) – to gruczoły jednokomórkowe wewnątrznabłonkowych - produkują śluz (chroni i ułatwia przesuwanie). W kryptach i między enterocytami + ziarna mucyny

c)Niezróżnicowane komórki macierzyste –zajmują dolny odcinek gruczołów jelitowych, dzielą się

d)Komórki M

- 10% komórek nabłonka grudek chłonnych

- część wklęsła obejmuje komórki limfoidalne(w obrębie nabłonka krypt i kosmków)

- błona szczytu wytwarza mikrofałdy (nie mikrokosmki!) pochłaniają antygeny i drobnoustroje dla Lim

e)Limfocyty śródnabłonkowe

- 90% limfocytów śródnabłonkowych

- najwięcej w jelicie czczym ( 20 na 100), spada do okrężnicy. Eliminują patogeny, komórki zawirusowane i nowotworowe, stymulują regenerację komórek nabłonka

f)Komórki Panetha

- w dolnych częściach krypt

- w cytoplazmie mają: lizozym, IgA, TNF-α i defensyny(endogenne antybiotyki)

- uczestniczą w fagocytozie mikroorganizmów

g)Komórki Kępkowe

- nieliczne, komórki walcowate z kępką długich i szerokich mikrokosmków na części szczytowej

- rola to komunikacja za światłem jelita

h)Komórki endokrynowe

- w kryptach, gruczołach Brunnera i w nabłonku kosmków

- wpływają na wydzielanie gruczołów egzokrynowych, i motoryke + ukrwienie

- wydzielają: sekretyna, cholecystokinina, somatostatyna, VIP, enteroglukagon, motylina, substancja P.

BLASZKA WŁAŚCIWA BŁONY ŚLUZOWEJ

- tkanka łączna siateczkowata + macierzą proteoglikanową (tu: fibroblasty, włókna kolagenowe, srebrochłonne, naczynia krwionośne, chłonne, włókna nerwowe i komórki mięśniowe gładkie).

- odpowiedź immun. na egzo i endo mikroby i posiada: limfocyty T 40-60%, limfocyty B (plazmocyty) 20 do 40%, makrofagi -10%, eozynofile -. 5%, mastocyty 1-3%

BLASZKA MIĘŚNIOWA BŁONY ŚLUZOWEJ

- warstwa wewnętrzna - okrężnie

- warstwa zewnętrzna - podłużnie

Kosmki jelitowe

►resorbują składniki pokarmowe. Są to palczaste uwypuklenia blaszki wł. błony śluzowej i n.walcow. ► W nabłonku obecne są: enterocyty i mukocyty (mało).

► zrąb tworzy tkanka łączna siateczkowata

► skracanie i wydłużanie kosmków – ułatwia przepływ chłonki i krwi

► obecne są też miofibroblasty (zmieniają średnice naczyń kosmka)

Gruczoły jelitowe

- nabłonek pokrywający kosmki wpukla się tworząc cewkowe lub rozwidlone krypty Lieberkühna

- od podstawy kosmków do blaszki mięśniowej śluzówki.

- komórki Panetha oraz niezróżnicowane komórki macierzyste (w dole krypt)

- przestrzenie wypełnione tkanką łączna siateczkowatą.

- krypty uchodzą między kosmkami i produkują sok jelitowy

BŁONA PODŚLUZOWA

- z tkanki łącznej wiotkiej + sploty nerwowe Meissnera + n.krwionośne i chłonne

- dobrze rozwinięta w dwunastnicy(gruczoły Brunnera)

BŁONA MIĘŚNIOWA

- Warstwa okrężna - bliżej błony podśluzowej.

- Warstwę zewnętrzną – z miocytów ułożonych podłużnie .

*) Rozdzielone są tkanką łączną wiotką+splotami nerwowymi Auerbacha(bł.m.)

BŁONA SUROWICZA

- zewnętrzna ściana jelita cienkiego i zbudowana jest z tkanki łącznej wiotkiej + n.j.w.

Odrębności budowy histologicznej poszczególnych odcinków jelita cienkiego

a) Dwunastnica

► ma wysokie fałdy okrężne (cz. zstępująca)

► liczne, krótkie i szerokie kosmki na fałdach (kszt. liścia)

► w błonie podśluzowej są gruczoły dwunastnicze Brunnera–cewkowo-pęcherzykowe = n.j.sześc.

► gruczoły mogą przekraczać granicę blaszki mięśniowej sięgając do błony śluzowej

► gruczoły produkują ciecz (pH 8,0 – 9,5) zobojętniającą kwaśny pokarm z żołądka

► komórki gruczołowe wydzielają: śluz, lizozym, IgA, IgM, EGF i urogastron (hamuje soku żoład.)

► przewody wyprowadzające gruczołów Brunnera uchodzą do gr. jelitowych i podstawy kosmków

b) Jelito czcze

- najlepiej wykształcone fałdy okrężne, najwięcej kosmków

- kosmki –smukłe, wysokie, palczaste(resorpcja składników). + grudki chłonne (samotne).

c) Jelito kręte

- najmniej liczne i najniższe fałdy okrężne

- kosmki - krótkie, maczugowate lub palczaste uwypuklenia

- wzrasta liczba mukocytów. grudki chłonne samotne i skupione (kępki Peyera

- mniejsza średnica i cieńsza ściana (do jelita krętego)

Jelito grube (1m)

- końcowa obróbka pokarmu - tu przechodzi 1,5 litra płynnej papki na dobę,

- resorbuje H2O, Na+, sole, witaminy i formuje masę kałową, wchłaniania glukozę, aminokwasy, kwasy tłuszczowe, amoniak, witaminy.

- błona śluzowa - wydalanie do jelita związków, które trudno wydzielają się z moczem.

- rezerwuar bakterii beztlenowych (fermentacja, gnicie, produkcja wit B i K).

a)Błona śluzowa

- z tkanki łącznej siateczkowatej + n.j.w.

- cewkowate krypty jelitowe(dłuższe niż w cienkim) = enterocyty i mukocyty, k.macierzyste i endokrynowe, komórki Panetha – TYLKO w kryptach jelita ślepego i wyrostka robaczkowego

- w jelicie grubym - brak kosmków.

- błona śluzowa - grudki chłonne samotne

Wyrostek robaczkowy (migdałek przewodu pokarmowego) uchyłek jelita ślepego (dł. 8-9 cm),

- budowa warstwowa(jak w grubym), mniej krypt, niższe fałdy, mięśniówka - grubsza, warstwa podłużna – ciągła, bez taśm.

- w błonie śluzowej właściwej i podśluzowej - grudki chłonnych samotnych i nacieków limfocytarnych - budowa wyrostka zmienia się z wiekiem: między 7 a 20 rokiem – największy rozwój; potem zanika tkanka limfoidalna, więcej włókien kolagenowych

- nie uczestniczy w trawieniu

Odbytnica

końcowy odcinek jelita grubego i składa się z dwóch części:

 górnej – odbytnicy właściwej (15 cm)

 dolnej – kanału odbytu, (3 cm).

- błoną śluzową, do połowy kanału odbytu – n.j.w. → n.w.p.nierogowaciejący → naskórek (odbyt)., mukocyty i grudki chłonne

- błona śluzowa i podśluzowa wytwarza - 3 sierpowate fałdy poprzeczne, a koniec to fałdy podłużne(6- 10) → kolumny odbytnicze (mają zastawki, za nimi są kieszonki=zatoki odbytnicze) → zapobiegają wyciekowi treści jelita przez odbyt

 Błona podśluzowa jest z tkanki łącznej wiotkiej + sploty żylne

 Warstwa podłużna mięśniówki jest ciągła i nie tworzy taśm.

 Warstwa okrężna dobrze rozwinięta na końcu odbytu - tworzy zwieracz wewnętrzny.

- Zwieracz zewnętrzny jest mięśniem zależnym od naszej woli.

Bariera ochronna błony śluzowej przewodu pokarmowego

- Błona śluzowa narażona na patogeny z zewnątrz i wewnątrz ( flora jelitowa).

Pierwszą barierę tworzą składniki soku jelitowego oraz mikrośrodowisko do których należy:

● śluz ● glikokaliks ● kwaśne pH soku żołądkowego ● enzymy proteolityczne

● lizozym ● defensyny ● fizjologiczna flora bakteryjna ● IgA

● połączenia zamykające występujące pomiędzy komórkami nabłonka

Właściwą barierę wchodzącą w skład ściany jelit tworzy:

a)Tkanka limfoidalna cewy pokarmowej (GALT)

- limfocyty (w nabłonku - śródnabłonkowe i błonach śluzowych – komórki samotne i kępki)

- grudki chłonne - w błonie śluzowej odźwiernika, jelita – bł.śluz.wł. i podśluz.+kępki Peyera).

- błona śluzowa jelit - otoczona jest nabłonkiem:

→ Komórki M i dendrytyczne - pochłaniają antygeny i drobnoustroje z jelita, dalej transcytoza do przestrzeni międzykomórkowych (prezentowane limfocytom). +enterocyty

→ centrum rozmnażania zawiera limfocyty B (IgA - łączy się z patogenami), limfocyty T CD4+ i APC

→ pas zagęszczania - limfocyty B (Ig M,A,G,E)

Układ dokrewny żołądkowo-jelitowy

- komórki endokrynowe (APUD)

a) Komórki otwarte,

- komunikują się ze światłem jelita przez kępki mikrokosmków (chemoreceptory) np. komórki S dwunastnicy wydzielające sekretynę.

b) Komórki zamknięte

- nie komunikuje się ze światłem jelita (mechanoreceptory) np. komórki G odźwiernika wydzielają gastrynę

Występowanie: nabłonek cewy pokarmowej, trzustka, drogi żółciowe i ślinianki.

Funkcja: produkują aminy biogenne i hormony (ruchy perystaltyczne, wchłanianie substancji, wydzielanie soków i miejscowe ukrwienie)

Hormonów	Lokalizacja	Działanie
Sekretyna	Jelito cienkie	1. (+)wydzielanie soku trzustkowego i insuliny. 2. (+)wydzielanie jonów dwuwęglanowych i wody przez trzustkę i dwunastnicę. 3. (+) metabolizmu w trzustki
Cholecystokinina	Jelito cienkie	1. (+) wydzielanie gruczołów żołądkowych i trzustkowych 2. (-) opróżnianie żołądka poprzez skurcz zwieracza odźwiernika 3. (+) motorykę j.cienkiego
Gastryna	Żołądek, jelito cienkie	1. (+) wydzielanie gruczołów żołądkowych i trzustkowych 2. (-) opróżnianie żołądka poprzez skurcz zwieracza odźwiernika 3. (+) motorykę j.cienkiego
Somatostatyna	Żołądek, jelito cienkie i grube, trzustka	1. (-)wydzielanie hormonów żołądkowo-jelitowych
Enteroglukagon	Żołądek, jelito cienkie	1. rozkład glikogenu w wątrobie
GIP	Jelito cienkie	1. (-) wydzielanie soku żołądkowego, motorykę 2. (+) wydzielanie gruczołów jelitowych
VIP	Żołądek, jelito cienkie, jelito grube	1. (-) wydzielanie soku żołądkowego, motorykę 2. (+) wydzielanie gruczołów jelitowych

Wątroba

-największy narząd miąższowy

- otoczona torebką łącznotkankową (tu: włókna kolagenowe i sprężyste).

- zewnętrzną pow. → błona surowicza z n.j.p.

- zrąb - podtrzymywanie n.krw. i chłonnych, nerwów i przewodów żółciowych.

Zrazik wątrobowy (anatomiczny)

- podstawowa jednostka, przylegają podstawami do siebie,

- tkanka łączna – pomiędzy tętnicą , żyła i przewód żółciowy międzyzrazikowym - triada wątrobowa

- Miejsca ich styku → przestrzeniami bramnożółciowymi.

- główną masę zrazika → hepatocyty (blaszki) → kierują się ku żyle centralnej

- sąsiadujące ze sobą blaszki rozdzielają naczynia włosowate zatokowe (sinusoidami)

Hepatocyty - 90% masy wątroby, duże wielościenne, 1 lub 2 jądra w centrum. Ma liczne mitochondria, lizosomy, peroksysomy, REPsz (synteza białek) oraz REPgł (synteza glikogenu, lipidów, detoksykacja).

• Hepatocyty układają się w blaszki - beleczki - rozdzielone naczyniami włosowatymi zatokowymi (sinusoidy). Wyróżniamy:

► Biegun szczytowy (żółciowy) - 2 lub więcej komórek stykających się ze sobą tworzą - kanalik żółciowy (mają mikrokosmki) – są to początkowe odcinki odprowadzające żółć.

► Biegun podstawno-boczny (naczyniowy) – tu komórki przylegają do zewnętrznej powierzchni ścian sinusoid, mają liczne mikrokosmki (szczytem dotykają ścian sinusoid). Błona podstawna sinusoid jest z włókien retikulinowych z licznymi porami. Między sinusoidami a hepatocytami jest przestrzeń chłonna Dissego,(tu przesączane jest osocze).

W tym biegunie jest wymiana składników pomiędzy hepatocytami a osoczem krwi (O₂, składniki odżywcze – wchodzą; białka osocza i czynniki krzepnięcia - wychodzą).

Komórki Browicza i Kupffera - nieregularne, gwiaździste. Leżą w świetle sinusoid (przylegają do komórek śródbłonka licznymi wypustkami). Wywodzą się z monocytów i są fagocytarne.

ZADANIE: eliminowanie z krwi bezużyteczne erytrocyty, drobnoustroje, toksyny bakteryjne, komórki nowotworowe, kompleksów immunologicznych i fibryny – czyli zapobiegają wewnątrznaczyniowym zakrzepom!!! Mają liczne lizosomy.

Komórki gwiaździste (ITO/komórki tłuszczowe okołozatokowe) - są w przestrzeni chłonnej między naczyniami zatokowymi a mikrokosmkami hepatocytów. Są małe pochodzące - z mezenchymy. Uczestniczą w produkcji włókien kolagenowych - rola we włóknieniu wątroby np. w procesie marskości. W cytoplazmie: krople lipidowe z witaminą A. Wydzielają: lamininy, proteoglikany i czynniki wzrostu i erytropoetynę.

Czynność wątroby

● Uczestniczy w metabolizmie węglowodanów – magazynuje glikogen, reguluje poziom glukozy we krwi

● Uczestniczy w metabolizmie lipidów – oksydacja trójglicerydów, synteza lipoprotein osocza, fosfolipidów, cholesterolu

● Uczestniczy w metabolizmie białek – dezaminacja aminokwasów i wytwarzanie mocznika, synteza białek osocza (albumin, globulin α i β) oraz czynników krzepnięcia, aminokwasów endogennych

● Wytwarza insulinopodobne czynniki wzrostu (somatomedyny), które pośrednio wpływają na wzrost tkanek.

● Wytwarza angiotensynogen uczestniczący pośrednio w regulacji ciśnienia krwi

● Magazynuje witaminy (głównie A, D, K, B12)

● Wytwarza heparynę

● Magazynuje żelazo

● Przeprowadza detoksykację (np. leków, etanolu, nadtlenku wodoru i in.), unieczynnia hormony sterydowe

● Produkuje żółć

● Uczestniczy w rozkładzie erytrocytów

● Produkuje ok. 25% erytropoetyny

● Wytwarza ciepło

● W życiu płodowym uczestniczy w procesach hemopoezy

● Produkuje chłonkę 10

Unaczynienie wątroby

Krew dostarczana z dwóch niezależnych źródeł:

• tętnicza (odżywcza)zaopatruje hepatocyty O2 i składniki odżywcze -przez tętnicę wątrobową

• żylna (czynnościowa) uboga w O2, zawiera związki wchłaniane w żołądku i jelicie oraz pochodzące ze śledziony (do obróbki metabolicznej) - przez żyłę wrotną.

Obydwa naczynia wnikają do wątroby we wnęce i się rozgałęziają i dają gęstą sieć naczyń (łączące się w zrazikach) które wlewają swoją zawartość do sinusoidów (mieszanie obu krwi) - biegną między beleczkami wątrobowymi do ich centrum i wpadają do żyły środkowej.

• Tętnice wątrobowe ► t. międzypłatowe ► t. międzyzrazikowe ► t. okołozrazikowe (otaczają zraziki).

• Żyła wrotna ►żż. międzypłatowe ► żż.międzyzrazikowe ► żż.okołozrazikowe

• żyły środkowe ►żyły podzrazikow ►żyły wątrobowe ►żyła głównej dolnej

Krew wychodząca z watroby (vena cava) - uboga w metabolity, a poziom glukozy, aminokwasów i innych składników jest wyrównany.

Gronko wątrobowe - jednostka czynnościowa wątroby w miąższu.

Granica: 2 żyły centralne i 1 lub 2 przestrzenie bramno-żółciowe. Centrum zajmuje żyła okołozrazikowa.

Krew z tętnic i żył okołozrazikowych → sinusoidy zrazika → żyła środkowa.

• I strefa gronka ma największy kontakt z krwią natlenowaną i składniki odżywcze (czyli b. aktywna metabolicznie) - oddychanie tlenowe + zdolność regeneracji duza.

• II strefa gronka jest blisko żyły centralnej, mają mało mitochondriów i lepszą REPgł - glikoliza i syntezy lipidów.

Przewody żółciowe

Boczne powierzchnie przylegających do siebie hepatocytów posiadają rynienkowate zagłębienia - kanalikami żółciowymi - pierwsze odcinki wyprowadzające żółć z hepatocytów.

► Kanaliki żółciowe ► w krótkie przewodziki międzyzrazikowe (tu nabłonek sześcienny) początek na obwodzie zrazików ► przewody międzyzrazikowe (tu nabłonek walcowaty + mukocyty), biegną między zrazikami w triadach ► przewody wątrobowe(we wrotach wątroby zlewają się) ► przewód wątrobowy wspólny (nabłonek walcowaty, a w ścianie zbudowanej z tkanki łącznej wiotkiej pojawiają pojedyncze miocyty o ułożeniu okrężnym)

Przewód wątrobowy wspólny + przewód pęcherzykowy(od żółciowego) = przewód żółciowy (błona śluzowa z wysokim nabłonkiem walcowatym + błona podśluzowa z gruczołami cewkowymi produkujące śluz + cienka mięśniówka + przydanka.

Pęcherzyk żółciowy – jajowaty woreczek gromadzi i zagęszcza żółć. Ściana z:

a) Błona śluzowa - unaczyniona, tkanka łączna wiotka, pokryta od światła wysokim nabłonkiem jednowarstwowym walcowatym z mikrokosmkami (resorpcja). Nabłonek wpukla się tworząc tzw. uchyłki. Gdy pęcherzyk obkurczony – tworzy fałdy. Pod nią nie występuje blaszka mięśniowa.W szyjce tworzy się fałd - zastawką spiralną + gruczoły cewkowo-pęcherzykowe produkujące śluz.

Błona mięśniowa - mięśnie gładkie (spiralne). Najgrubsza w szyjce pęcherzyka, gdzie tworzy zwieracz

Błona surowicza – słabo rozwinięta, tkanka łączna wiotka + nabłonek jednowarstwowy płaski (mezoderm)

Trzustka (II największy)

- funkcja wydzielania zewnętrznego (98% masy) i wewnętrznego (w.Langerhansa)

- otoczona torebką(tkanka łączna wiotka) → wnika do narządu dzieląc na zraziki.

- odcinki wydzielnicze - z komórek surowiczych (pęcherzyki). Są 2 części:

► podstawna - styka się z błoną podstawną pęcherzyka i zawiera kuliste jądro REPsz, zasadochłonną cytoplazmę.

► wierzchnia - kwasochłonna cytoplazma (ziarna zymogenu)

- przy pęcherzykach → komórki śródpęcherzykowe (centralne jądro) są początkowym odc.wstawek

Czynność pęcherzyków surowiczych

- produkcja soku trzustkowego(pH>7) → zawiera H2O, HCO3-, trypsyna, chymotrypsyna, karboksypeptydazy – rozkładają białka, amylaza – trawi skrobię i dekstryny, lipaza oraz fosfolipaza A– trawią tłuszcze, elastaza – elastynę, nukleazy – kwasy nukleinowe)

Część wyprowadzająca:

- pierwsze są wstawki – n.j.płaski (k.śródpęcherzykowe) → n.j.sześcienny → n.j.walcowaty

- wstawki→przewód międzyzrazikowy(n.j.walcowaty) → przewód główny(k.walcowate+mukocyty)