Planowanie procesu dydaktyczno – wychowawczego, Wykład, dr Ewa Adamczyk, 24.11.2010
Czynności efektywne – uwarunkowane są wieloma czynnikami, tj.:
świadomość celów edukacji, poparta pozytywną motywacją, zarówno po stronie kadry nauczająco wychowującej, jak wychowanków ( oraz ich bodźców ). Idealny więc byłby taki układ, w którym efekty byłyby rezultatem współwystępowania świadomości celów i pozytywnej motywacji po obu stronach
trafny, to jest współmierny do założonych celów oraz możliwości kadry i wychowanków, dobór treści dydaktyczno – wychowawczych
kwalifikacje kadry dotyczące udostępnienia wychowankom ustalonych treści oraz kształtowania w nich złożonych kwalifikacji, jak również umiejętności wychowanków związane z opanowywaniem tych treści i pracą nad zdobywaniem tych kwalifikacji:
warunki środowiskowe oraz lokalowo wyposażeniowe sprzyjające kształtowaniu założonych cech osobowościowych wychowanków, bądź utrudniające tą pracę;
dysponowanie narzędziami i metodami bezpośredniej kontroli i oceny procesów wychowawczych i kształtujących oraz efektów uzyskiwanych przez te procesy;
Czynności efektywne realizuje się wszędzie tam, gdzie mają miejsce codzienne kontakty kadry z wychowankami. Inaczej rzecz się ma z czynnościami sterowniczymi i transmisyjno kontrolnymi Gdyż te sprowadzają się do wyznaczania strategii działań wykonawczych, do zapewnienia im stałego dopływu treści i środków edukacji, do wyposażenia kadry w odpowiednie kwalifikacje do tworzenia więzi informacyjnej między sterowaniem i bezpośrednimi działaniami wychowawczymi oraz do nadzoru i kontroli sporadycznej efektów całego systemu szkolnictwa bądź wybranych jego elementów.
OPTYMALIZACJA DYNAMICZNA
opiera się na funkcjonowaniu mechanizmów samodoskonalenia i samoregulacji, włączonych odpowiednio w system szkolnictwa oraz na stałej weryfikacji funkcjonowania tego systemu.
Stare mechanizmy to np. centralne instytucje sterujące oświatą, organa nadzoru, szkoły, ich infrastruktura w postaci internatów, świetlic, klubów, boisk czy warsztatów, kadra, wychowankowie, programy, wyposażenie i baza terenowo – lokalowa.
Do nowych elementów trzeba zaliczyć te ogniwa systemu, które zajmują się działalnością badawczą oraz pracami innowacyjno – wdrożeniowymi. Im głównie zawdzięcza się wprowadzenie do systemu szkolnictwa nowych informacji i zasilanie go w bodźce sprzyjające doskonaleniu procesów edukacyjnych.
( do tego należy zaliczyć również – obieg informacji oraz weryfikowanie funkcjonowania systemu.
Oprócz badań drugim źródłem nowych informacji może być działalność racjonalizatorska lub innowacyjna podejmowana przez poszczególnych nauczycieli bądź całe szkoły.
Do form weryfikacji bezpośredniej zaliczamy:
systematyczne sprawdzanie efektów procesu kształcenia i wychowania dokonywane przez kadrę nauczycielską w toku codziennych zajęć
kontrolę sporadyczną przeprowadzoną przez nauczyciela danego przedmiotu lub przez jego zwierzchników po opracowaniu większych partii materiału, odpowiednich działów programowych lub przy końcu roku szkolnego;
egzaminy,
badania osiągnięć szkolnych, realizowane przez placówki naukowe z zachowaniem odpowiednich rygorów badawczych
Zagadnienia efektywności pracy szkolnej
Na wydajność pracy składa się:
czas pracy
kwalifikacja
intensywność pracy
Składa się to na skuteczność pracy. Wg Kotarbińskiego skuteczność pracy to takie działania, które prowadzi do skutku zamierzonego jako cel .
Optymalizacja pracy szkolnej polega na:
doskonaleniu celów działalności nauczycieli i uczniów
poprawienie jakości osiągnięć szkolnych
skracanie czasu osiągania zamierzonych wyników
zmniejszaniu nakładu sił ( nauczyciela i ucznia ) niezbędnych do uzyskania założonych osiągnięć.
Planowanie pracy
Trzy kategorie planowania
planowanie nauczanie – uczenie się ( w zakresie obowiązków nauczycieli, dotyczy jednego lub kilku przedmiotów )
planowanie pracy całej szkoły ( w zakresie obowiązków dyrektora szkoły i jego zastępców)
planowanie rozwoju szkoły szkolnictwa na pewnym obszarze kraju ( gminy, regionu, powiatu ) czy województwa lub całego kraju.
Plany pracy szkół i plany rozwoju szkolnictwa mogą być roczne, bądź perspektywiczne.
Planowanie nauczania – uczenia się ( na bazie planu pracy szkoły ) koncentruje się na:
zmienianiu osobowości dzieci i młodzieży pod wpływem danego przedmiotu nauczania, grupy przedmiotów ( np. przyrodniczych ), bądź badanego cyklu kształcenia ( np. nauczania wczesnoszkolnego )
Planowanie to pojawia się w 3 postaciach tj.
roczne
okresowe ( semestralne )
codzienne
Planowanie 1 ma charakter strategiczny.
Planowanie 2 ma charakter taktyczny.
Planowanie 3 ma charakter operacyjny.
Roczny plan pracy
opracowanie wymaga znajomości celów kształcenia ogólnego, jak też podstawowych zagadnień dydaktyki ogólnej i szczegółowej oraz metodyki nauczania danego przedmiotu:
dobra znajomość programu nauczania danego przedmiotu i to zarówno celów, jak materiału nauczania w danej klasie lecz także w klasach poprzednich lub następnych;
znajomość podręczników ( b. dobra znajomość treści przed przystąpieniem do sporządzania planu ),
praca nad lekturą, korzystanie z czasopism, bądź innych źródeł informacji
znajomość samych uczniów
np. z „ dobrą klasą” można sobie pozwolić na bardziej wyczerpujące wykorzystanie materiału, na samodzielne i twórcze zadania. Z taką klasą można zaplanować likwidację postępów niedostatecznych. Przewiduje się również praca dodatkowa dla najzdolniejszych.
Poznawszy klasę jako całość wyodrębnia się grupy uczniów oraz poszczególne jednostki.
W planie pracy przewiduje się współpracę uczniów ze sobą, pomoc wzajemną w różnej postaci, m.in. jeśli to potrzebne, w postaci zespołów wyrównawczych, jak również pomoc w pracy dydaktyczno wychowawczej ze strony rodziców.
Semestralny (Okresowy ) plan pracy – rok szkolny dzieli się na 2 semestry.