Anna Gadomska
Psychologia, studia wieczorowe
Indeks: 218179
Teoria dezintegracji pozytywnej
Twórcą tej teorii jest Kazimierz Dąbrowski (1902 -1980), wybitny polski psychiatra i psycholog.
Elementem charakterystycznym teorii Kazimierza Dąbrowskiego jest nadanie pozytywnego znaczenia procesowi dezintegracji (w psychologii zazwyczaj kojarzonego negatywnie).
Dezintegracja – inaczej rozbicie/ rozłam/ rozluźnienie struktury psychicznej, odnosi się do procesów związanych z dysharmonią emocjonalną czy fragmentaryzacją struktury osobowości. Następuje w wyniku działania czynników biologicznych (dziedzicznych), środowiskowych i doświadczeń jednostki.
Wg autora dezintegracja prowadzi przede wszystkim do wtórnej integracji, a co za tym idzie stanowi podstawę rozwoju osobowości, wzbogaca życie jednostki, rozszerza horyzonty uczuciowe i myślowe, może także pobudzać do twórczości.
Szczególnie nasiloną dezintegrację możemy obserwować w okresach, w których odnotowuje się również objawy kryzysu osobowości (jak na przykład dojrzewanie) lub wzmożonego stresu (niepokój, refleksja, uczucie lęku, niezadowolenie z siebie, silniejszy wgląd w siebie). Okresy te wiążą się również ze wzmożonymi możliwościami rozwoju (stąd można mówić o korelacji między dezintegracją pozytywną i rozwojem psychicznym jednostki).
O dezintegracji pozytywnej – w odróżnieniu od negatywnej – mówić możemy, gdy zjawisku temu towarzyszy m.in. przewaga symptomów dezintegracji wielopoziomowej nad symptomami jednopoziomowej, w procesy dezintegracyjne włączone są samoświadomość, samokontrola, zdolność do transformacji (plastyczność), kreatywność, nie ma natomiast (lub są osłabione) elementów stereotypowych.
Elementy procesu dezintegracji pozytywnej, które wyraźnie stanowią zapowiedź zbliżającej się wtórnej integracji, to: (1) zawiązki owej integracji (np. pogłębiająca się empatia, wzmocnienie się cech indywidualnych); (2) przewaga dezintegracji wielopoziomowej nad jednopoziomową; (3) pojawienie się instynktu rozwojowego, zaaprobowanie przez osobowość wyższych struktur i dynamizmów; (4) silny rozwój ideału osobowości.
Teoria dezintegracji pozytywnej ma znaczenie i implikacje w różnych dziedzinach – między innymi psychologii, psychiatrii, pedagogice czy socjologii.
W psychologii znaczenie to opiera się głównie na akcentowaniu pozytywnych skutków kryzysów rozwojowych, poczucia winy, wstydu czy tzw. symptomów pseudopatologicznych.
Za tym idzie również zmiana tradycyjnych definicji zdrowia czy normalności.
Na podstawie:
K. Dąbrowski Dezintegracjia pozytywna, Warszawa, 1979
Symptomy związane z dysleksją [na podstawie filmu Dysleksja]
Lęk (przed pisaniem/ czytaniem)
Trudności podczas codziennych życiowych sytuacji, poczucie bycia zależnym od innych (jak np. podczas wizyty w urzędach, na poczcie, jazdy autobusem)
Unikanie książek, jadłospisów, płacenia
Odrzucenie/ bycie negatywnie odbieranym przez grupę rówieśniczą
Brak przyjaciół
Wolniejsza nauka czytania/ pisania, problemy z arytmetyką, pojęciami symbolicznymi, orientacją przestrzenną, poczuciem czasu, organizacją pracy, koordynacją ruchową
Problemy z pamięcią krótkotrwałą (np. zapamiętywanie nazwisk)
Dysonans między poziomem mówienia i pisania
Unikanie zajęć szkolnych, szkoły
Płacz, zamknięcie w sobie, uczucie osamotnienia
Poczucie niemożności zadowolenia dorosłych, sprostania ich oczekiwaniom, wymogom
Poczucie winy (ze względu na „niewiedzę” podczas zajęć szkolnych)
Negatywne opinie nauczycieli (np. bycie odbieranym jako „tępy”)
Porównanie do rówieśników, którzy nie mają problemów prowadzi do niechęci do szkoły oraz obniżenia samooceny
Wyuczona bezradność
Brak wiary (np. w powodzenie w przyszłym, dorosłym życiu)
Brak uczucia satysfakcji nawet przy osiągniętym sukcesie (przekonanie, że zaraz coś się „popsuje”)
Utrata entuzjazmu (związanego z przyszłością/ z nauką)
Problemy/ zaburzenia emocjonalne, załamanie nerwowe, niepokój, napięcie
Przerażenie, złe samopoczucie, napady wściekłości
Poczucie bycia tępym, głupim, niemądrym
Oskarżenia o lenistwo, zostawanie w klasie podczas przerw za karę
Zaburzenia życia rodzinnego i relacji z rodzicami ze względu na zalecenie żeby zmuszać dziecko do czytania i pisania (ograniczenie innych wspólnych aktywności)
Dodatkowe godziny spędzane w szkole
Ignorowanie, dyskryminowanie, przemoc w szkole
Początkowo poczucie komfortu w domu, później – już w domu lęk, przed jutrzejszym dniem w szkole
Poczucie chęci odwetu
Myśli samobójcze
Bunt, figle
Próba „wkupienia się” w towarzystwo rówieśnicze
Poszukiwanie niestandardowych (niepoprawnych) form zdobywania aprobaty
Zachowania kryminalne
Brak możliwości awansu ze względu na niemożność zdania egzaminów
Krępujące pytania podczas rozmów kwalifikacyjnych itp.
Posiadanie cech innych niż te najmocniej cenione w społeczeństwie (myślenie twórcze vs. logiczne)
Trudności finansowe rodziców wynikające z potrzeby opłacenia dziecku szkoły z internatem
Negatywny stosunek do siebie (nielubienie siebie)
Negatywny stosunek do innych