Przebieg wykładu nr 2 19. stycznia 2022

Przebieg Wykładu 2 - rozwojówka

Przebieg

Rozwój jest procesem zmian, które mają charakter ciągły lub skokowy:

a) rozwój jako funkcja liniowa (zmiany zachodzą w sposób stopniowy i jedna zmiana przechodzi w drugą w sposób płynny)

b)”schodki” -> przechodzenie z jednego etapu rozwojowego na drugi (kryzysy -> przejście z jednego etapu na drugi wiąże się z kryzysem rozwojowym nowe narodzenie, zupełnie coś innego -> skok)

Większość literatury koncentruje się na b) stanowisku, bo ma bardzo pragmatyczny charakter.

Sternberg, Okagaki -> rozwój jest symultaniczny -> ciągły i nieciągły

czy rozwój zmierza do jakiegoś celu (jest ukierunkowany czy nie)

H.BEE>> wiele modelów ze względu na kryteria:

1)kryterium ciągłości – skokowości

2)kryterium ukierunkowania – jego braku

Modele zmian rozwojowych:

	Ukierunkowanie zmian rozwojowych	Brak ukierunkowania zmian rozwojowych
Wyróżnienie stadiów rozwojowych	Modele zmian fazowych: Z.Freud, E.Erikson, J.Piaget (1)	Modele zmian cyklicznych: R. Haringhurst (2)
Brak wyróżnienia stadiów rozwojowych	Modele zmian sekwencyjnych: A. Maslow (3)	Modele zmin liniowych: A.Bandura (4)

1. Piaget -> twórca epistemologii logicznej i 4 stadia rozwoju

Erikson-> ukształtować cnotę mędrości, dojść do spójnej, zintegrowanej osobowości, 8 faz rozwoju

2. Haringurst -> koncepcja zadań rozwojowych i zadania w okresach rozwoju: nowe dojrzałe więzi, akceptacja swojego wyglądu, osiągnięcie niezależności życiowej (nie mówi w jakim kierunku rozwoj postępuje

3. Maslow -> hierarchia potrzeb-> najpier potrzeby niedoboru, później samorealizacja (ale w życiu tak nie jest, że najpierw te pierwsze, a później te inne -> ciągle spełniamy potrzeby różnego rodzaju) -> sekwencja realizach potrzeb powraca ciągle

4. Bandura-> teoria społecznego uczenia się (człowiek przejmuje zachowanie drogą modelowania, naśladowania w nowych sytuacjiach), powtarzanie się tego procesu, brak ostatecznego celu, ukierunkowanie procesu!

-Mechanizmy leżące u podstawy zmian rozwojowych:

2 podejścia do zmian rozwojowych:

1. Mechanistyczne

2. Organizmiczne

Ad.1

->akcentuje reaktywność, rozwój ma wzór mechaniki Newtonowskiej: zmiany reakcji odpowiadają na bodźce, badacze skupiają się na przejawach zachowania, bada się uwarunkowania (co wywołuje zmiany, przemiany zachowania) -> poszczególne przejawy traktowane w sposób odizolowany,

Rozwój== zmiana zachowania (zew.obserwowalnego)

Ad.2

akcentuje zmiany w strukturach organizmu, zmiany spowodowaneinterkacją w jaką wchodzi dana jednostka rozwijająca się z otoczeniem. Aktywność jednostki ważnym czynnikiem rozwoju badania skupiają się na zjawiskach zachodzących wewnątrz (elementy zorganizowane w struktury)

Rozwój==zmiana struktury

Zmiany rozwojowe podlegają prawom, ale do okresu prenatalnego i ..(?...

Prawa rozwoju;

1)Prawo cefalokaudalne (od cz.głowowej ku dolnej części ciała)

2)Prawo proksymodystalne (od osi ciała na zewnątrz) /najpierw dłoń płasko, dopiero, gdy nadgarstek się rozwinie->pionowo/

3)Prawo rozwoju dłoni (od palca małego ku kciukowi)->dłoń się obsuwa do kciuka (ok. 9 m-> kciuk się rozija i „separuje” od dłoni->przeciwstawia się i umożliwia dobry chywt dłoni)

-Zasady rozwoju:

a) tylko wówczas możliwe jest uczenie danej czynności jeśli organizm osiągnął pewien poziom dojrzałości, ale poszczególne czynności rozwijają się w miarę ćwiczenia,

b) im bardziej złożona jest jakaś czynność, tym większe znaczenie ma w jej rozwoju ćwiczenie

Prawidłowości rozwoju (kierunek i początek zmian w danej sferze rozwoju (kierunek i porządek zmian w danej sferze rozwojowej)

a)przemieszczania się w przestrzeni (od czego zaczyna, ku czemu zmierza)

Obroty wokół osi ciała-> chodzenie

b) myślenie (najpierw jest to myślenie w działaniu, natomiast później samego działania -> myślenie wyobrażeniowe o działaniu, a potem myślenie pojęciowe).... tych prawidłowości jest wiele.

Cechy charakteryzujące proces rozwojowy:

a)długotrwały (ok. 75 lat -> przez całe życie!)

b) indywidualne tempo

100. indywidualny rytm (rytm -> następstwo pewnych faktów i zdarzeń)

/sekwencje rozwojowe -> dana sekwencja nie musi wystąpić w całości u każdego dziecka!-> np. Te, które nie pełzają, raczkują itd./ wszystkie dzieci gaworzą!

d)okresy krytyczne (okresy zwiększonej podatności na cechy zew., które wzmagają rozwój)-> jak ten okres minie funkcja nie będzie się mogła rozwinąć (ostre podejście),

natomiast umiarkowane podejście jest takie, że są to okrezy wzmożonej podatności (później też są możliwosci rozwoju danej funkcji, ale mniejsze)

Zenneberg -> poza tym okresem, wykształcenie funkcji jest możliwe, ale w słabszej formie (utrudnione lub w ogóle niemożliwe)

Chomsky -> mówienie, język ojczysty-> 2-13 r.ż. I

e) rozwój ma charakter postępowy (progresywny)

/istnieją jegnak również momenty 'plateau'-> wtedy nic się nie dzieje -> nie ma rozwoju,... oraz momenty regresu.

-Zjawiska rozwoju:

a) retardacja (ogólne spowolnienie tempa rozwoju w jakiejś sferze)

• spowodowane gł. Uszkodzeniem CSNerwowego (gł. Występuje 3 tydzień , ale także później, płodowego+po 8.tyg.+podczas porodu)

b)akceleracja (przyspieszenie tempa rozwoju z pokolenia na pokolenie) -> odkrycie antropologów, zaznacza się wyraźnie w cechach fizycznych (np. Wzrost, masa ciała)

Ale niektóre rzeczy się nieznacznie zmieniają, wg Cattella jest to np. IQ

1. generacyjna akceleracja powierzchniowa -> wskaźnik ilościowy (bogatszy słownik językowy teraz dzieci niż był kiedyś)

2. generacyjna akceleracja głęboka-> wskaźnik jakościowy (dzieci używają inych słów niż dzieci kiedyś i na odwrót)

-porządkujący podział życia na okresy

a) okres prenatalny (9m życia)

b)okres postnatalany

2.tyg.> faza jajowa

2m.->embrionalna

9m.->płodowa – tutaj kończy się okres prenatalny

0-3 lata-> wczesne dzieciństwo

3-6 lat -> średnie dzieciństwo

6-12 lat->późne

12-15-> wczesne dorastanie

15-18-> późne dorastanie

18-25->młodość

25-60->dorosłość

>60 dojrzałość---tutaj kończy się okres postnatalany

Rozwój -> długotrwały proces względnie nieodwracalnych zmian, o charakterze ilościowym i jakościowym zasadniczo ukierunkowanych progresywnie, dotyczących różnych sfer rozwijającego się podmiotu cechujacu się indywidualnym tempem i rytmem, zależny od wielu uwarunkowań: biologicznych, środowiskowo-społecznych, oraz aktywności podmiotu

Uwarunkowania:

a)teorie jednoczynnikowe:

** teorie natywistyczne – rola dyspozycji wrodzonych, które ujawniają się w miarę dojrzewania) -> wszystkie ukł. Człowieka są zdecydowane przed jego urodzeniem /wpływ teorii Darwina

** teorie empirystyczne – środowisko narzuca jednostce określone obowiązki i decyduje o jej rozwoju -> J. Locke ( człowiek rodzi się jak tabula rasa, a środ. Zapisuje doświadczenia)

W.Stern -> teoria konwergencji (zbieżności) -> dziedziczność i środowisko współdziałają na siecie / człowiek dziedziczy pewne cechy, a one potem pod wpływem środowiska rozwijają się we właściwe dyspozycje / właściwości psychiczne/ --> ta teoria łączy natywistyczną i empirystyczną

czynniki rozowju:

	Zewnętrzne (zew..podmiotu)	Wewnętrzne (wew.podmiotu)
Warunki (tło rozwoju)	Środowisko	Zadatki anatomiczno-fizjologiczne (dziedziczne, wrodzone, z którymi jednostka przychodzi na świat); np. Słuch muzyczny
Wyznaczniki (szczególnego rodzaju warunki, niezbędne dla rozwoju)	Nauczanie i wychowanie	Aktywność własna

Rozwój

-> Hegel (1770-1831) podstawę rozwoju stanowi przechodzenie od tezy przez antytezę do syntezy!

*idealista (pierwotna jest myśl, byt jest wtórny)

*byt należy ujmować w rozwoju, jest zmienny,

teoria ma naturę ewidencyjną, zmienia się,

zmiany podlegają prawom

*każda ewolucja ma swój sens, każdy krok w ewidencji jest ważny (ma znaczenie *czyli teza, antyteza, synteza)

*synteza – byt doskonalszy (ta synteza staje się zmienia tezę (?) trójrytm?

-Spencer

*rozwój bytów – dokonują się różne przemiany bytu

*dokonują się one stale i stopniowo, w jednym kierunku (polepszania)

*rozwój = postęp

*różnicowanie się części i ich integracja (zwiększa się równowaga układu ) = rozwój

*w rozwoju układ przechodzi : od jednorodności do różnorodności, od stanu luźnego do nieznanego, od stanu chaotycznego do stanu uporządkowanego (piaget – człowiek staje się logikiem, przechodzi od wiedzy nieuporządkowanej do uporządkowanej)

(okres prenatalny, wyjaśnianie rozwoju) -> następny wykład

Strona 4 z 4