PiU-W2

29. październik 2006

P

I

U - W2

Przebieg
Poznaniem naukowym jest tylko taka treść myślowa która po pierwsze – daje się drugiemu
zakomunikować w słowach rozumianych dosłownie, tj. Bez przenośni, porównań i innych
półśrodków przekazywania myli. Po drugie – do tytułu poznania naukowego rościć sobie może
pretencsje tylko takie twierdzenie, o którego słuszności lub niesłuszności może się w zasadzie
przekonać każdy, jeśli się tylko znajdzie w odpowiednich warunkach zewnętrznych. Słowem,
poznanie naukowe jest poznaniem intersubiektywnie komunikowalnym i intersubiektywnie
kontrolowalnym. To właśnie intersubiektywność jest – jak się zdaje – charakterystyczną cechą
poznania racjonalnego.

W tym cytacie należy podkreślić to, iż język nauki odbywa się bez półśrodków przekazywania
myśli! - jest to szczególnie ważne.

Jest tak, że nauka w istocie istnieją w postaci jakiegoś zapisu, ale generalnie rzecz biorąc jest jakiś
zapis rezultatu procesu myślenia, dlatego ważne jest to, co zostało powiedziane, a nie kto to
powiedział. Cenimy autorytety, ale każda wiedza jest potencjalnie podważalna. Zawsze ma prawo
zapytać skąd to wiadomo. Dobra szkoła studiowania jest taka, że pytanie skąd wiadomo, że tak jest
towarzyszy wszystkim sposobom uczenia się.

Nauka posługuje się językiem i są tu pewien zbiór najważniejszych pojęć. Np. Pamięci i każdy z
tych terminów nosi ze sobą pułapki teoretyczne.

Posługiwanie się metaforami może prowadzić do błędów. W nauczaniu metafora może być
pomocna, ale w nauce może prowadzić do błędów, bo w tej ostatniej chodzi o wykrywanie
prawidłowości, formułowanie praw. Oprócz opisu trzeba wykryć prawa, które rządzą tą
rzeczywistością.
W używaniu metafor:

–

łatwo jest zapomnieć, że posługujemy się metaforą;

–

kiedy metafora jest pociągająca sprawia ona wrażenie, że rozumiemy dane zjawisko, ale tak
może nie być.

Posługując się językiem naukowym trzeba mieć na myśli przytoczoną na początku definicję.

Drugim zmartwieniem w nauce to jest to, że w psychologii posługujemy się terminami, które są na
co dzień używane, ale nie dokońca znaczą to samo.

Psychologię interesuje to, dlaczego ludzie różnie się zachowują.

CZYM JEST PAMIĘĆ?
Def.potoczna
Pamięć – zdolność, predyspozycja umysłu do przyswajania, utrwalania i przypominania doznanych
wrażeń, przeżyć, świadomości

Jak się myśli o pamięci to nasuwa się pojęcie „zmiana”.

Strona 1 z 3

PiU-W2

29. październik 2006

Pamięć- jest trwaniem każdej zmiany..
Jeśli coś po zdarzeniu zostanie to to jest pamięć tego czegoś. Opalenizna jest pamięciom opalania
się.

Def. Psychologiczna:
Posługując się pojęciem pamięci rozumiemy przez nią tę właściwość układu nerwowego, która
umożliwia kształtowanie się i funkcjonowanie doświadczenia jednostkowego.

Szersza:
Pamięć jest właściwością organizmu, dokładniej, jego układu nerwowego, polegającą na utrwaleniu
zdobywanego w toku najróżnorodniejszych działań poznania rzeczywistości i samych tych działań,
utrwalaniu rozszerzającym zakres związków organizmu ze światem otaczającym, zakres jego
dalszych działań.

Powiązanie pamięci z układem nerwowym jest jak najbardziej uzasadniona – zaburzenia pamięci.
Czasem są to zmiany odwracalne, a czasem nieodwracalne.

Podziałów pamięci jest bardzo dużo, ale dzisiaj rozpatrzymy tylko jedną:

–

filogenetyczną (gatunkową) – ruchy gatunkowe, dzięki którym możliwe jest przetrwanie
organizmów;np. Odruch źreniczny to info, która jest odpowiednio miejscowiona w mózgu
ludzkim.

–

ontogenetyczną (jednostkową/indywidualna)

Czy do odruchów bezwarunkowych można stosować słowo „pamięć”?
W obrębie pamięci filogenetycznej – nie ma zapominania! - odruchu źrenicznego lub oddychania
nie zapominamy! Nie ma też ani kategoryzacji, ani reminiscencji itd.

Pamięć genetyczna to metafora tak jak dziedziczenie kulturowe.

Pamięć we właściwym znaczeniu – doświadczenie indywidualne, czyli pamięć ontogenetyczna.
Pamięć ma ogromne znaczenie w funkcjonowaniu organizmu. Co by się stało z człowiekiem jakby
zatracił całą posiadaną pamięć?
Całkowita utrata pamięci to sprowadzenie człowiaka do okresu noworodka. Tracimy też tożsamość,
bo jesteśmy tym, co pamiętamy, a z tożsamością związane są z naszym zachowaniem.

Z noworodka wyrośnie taki człowiek w jakim wyrośnie środowisku.

Geneza ENGRAMU (ślad pamięciowy) – wpisanie w coś, np. Jakiejś treści na strukturę mózgową.

Jakie warunki muszą być spełnione, żeby powstał ślad pamięciowy:

–

zadziałanie bodźca i spostrzeganie następnie zakodowane, utrzymane i możliwe do
odpamiętania.

–

czynny stan układu nerwowego.

Pierwszy ślad pamięciowy:

–

powstaje kiedy zostaną spełnione warunki (z tym nie ma problemu)

–

problem jest z gotowością układu nerwowego, bo nie jest

Strona 2 z 3

PiU-W2

29. październik 2006

13 dni po zapłodnieniu – widoczne zalążki układu nerwowego
30 dni po zapłodnieniu – zaczyna się formować kora mózgowa
37 dni po zapłodnieniu – konfiguracja mózgu płodu podobna jest do konfiguracji mózgu dorosłego
43 dni po zapłodnieniu – można rejestrować pierwsze fale mózgowe

Przypuszcza się, że w 37 dni po zapłodnieniu powstają pierwsze synapsy, a wg jednej z koncepcji
biologicznego systemu pamięci jest to, że synapsy powstają w wyniku jakiejś informacji
pamięciowej.

Po urodzeniu najlepiej rozwinięty jest zmysł słuchu i dobry już jest między 4-5 m-cem życia
płodowego. Uczenie się płodu możliwe jest w trzecim trymestrze ciąży.

Już środowisko płodowe jest bogate w stymulacje, nie tylko słuchowych.

Czy psychologia mogłaby się obyć bez tego pojęcia? - pytanie o behawioralne kryteria pamięci. Co
w zachowaniu jest takiego, że zmusza nas do używania pojęcia pamięć.

S-R>>
S-O-R

Watson powiedział, że powinniśmy zrobić dwa spisy bodźców i reakcji, połączyć je i patrząc na
bodziec możemy przewidywać reakcje, a po reakcji ,postdykcję używając, możemy wnioskować o
przyczynie.

Watson nie wiedział jak badać wyobrażenia, oprócz introspekcji, ale ona nie jest obiektywna.
Cała reszta psychologii to psychologia formuły SOR. Psychologowie próbują się dowiedzieć, co się
dzieje między bodźcem a reakcją.

W odruchach zachowania są niezbyt odległe od reakcji, ale najczęściej jest to bardzo odległe.

Psychologia zajmuje się pewnym światem wywnioskowanym. Nie możemy zaobserwować
procesów obserwowalnych.

Wykrycie reguł gry w szachy dla nie znającego zasad gracza – psychologia

Dwa podstawowe rodzaje zachowania – niższego i wyższego rzędu. Hebb.
Zachowania niższego rzędu to prawie zachowania bezwarunkowe cechujące się:

–

natychmiastowością reakcji i

–

niezmiennością reakcji (zawsze tak samo)

–

powtarzalnością czyli niewyczerpywalnością

–

u ich podłoża są sztywne połączenia nerwowe

wyższego rzędu to zachowania kontrolowane przez zespoły komórkowe, których czynność nazywa
się procesem pośredniczącym – aktywność mózgu polegająca na utrzymywaniu pobudzeń mimo, iż
bodziec przestał działać. Pośredniczyć to tworzyć ogniwo łączące S i R. Może być wzbudzony
przez stymulacje oraz przez inne procesy pośredniczące.
Czy musimy w psychologii przyjmować termin pamięć? Raczej tak. Bez terminu pamięci nie
potrafilibyśmy wyjaśnić zachowań wyższego rzędu.
Myślenie wyjaśnia te zachowania, w którym mamy do czynienia z nową sytuacją.

Strona 3 z 3