1.Czynniki endogenne genetyczne.
endogenne=wewnętrzne
Można je nazwać determinantami, bo określają z góry przebieg rozwoju w danych warunkach.
Geny współdecydują o wszystkich strukturach i funkcjach organizmu: np.: płci, szybkości zmian, właściwościach fizycznych i psychicznych.
Geny znajdujące się w organizmie stanowią specyficzną informację genetyczną- GENOTYP.
2.Czynniki endogenne paragenetyczne. Pozagenetyczne czynniki matczyne.
Głównie wpływy, jakim podlega płód np.:
-wpływ genów matki (tych, które dziecko nie odziedziczyło) na rozwijające się dziecko,
-wpływ wieku matki i ojca,
-wpływ kolejności ciąż na zmiany organizmu matki
Czynniki para genetyczne i regulatory matczyne nazywa się stymulatorami i regulatorami, pobudzają one i regulują przebieg rozwoju płodu a ich wpływ wywiera piętno również na późniejszy rozwój przez „wymuszone” nawyki metaboliczne u dziecka.
Czynniki egzogenne (=zewnętrzne)
-to elementy środowiska otaczającego organizm, których odmienność polega na skali natężenia bodźca
Czynniki ekologiczne to te czynniki egzogenne, które w danym czasie powodują zmiany przystosowawcze organizmu. Oprócz nich są też takie, do których już nastąpiło pełne przystosowanie, więc nie modyfikują właściwości organizmu w danym czasie.
Czynniki środowiskowe regulują realizację programu genetycznego.
Są nazywane modyfikatorami rozwoju. Modyfikatory naturalne mają charakter organiczno-biologiczny, a modyfikatory kulturowe społeczno- ekonomiczny.
Tryb zycia.
pozostaje w związku z czynnikami endogennymi jak i egzogennymi.
jest to rozkład codziennych zajęć, wysiłek fizyczny, sen, itd…
To wszystko też wpływa na rozwój organizmu.