Jak zostać dziennikarzem

Jeżeli marzyłeś kiedyś o zastaniu dziennikarzem powinieneś przeczytać ten tekst. Profesjonalny dziennikarz musi przestrzegać kilku zasad

1. Czytaj/oglądaj/słuchaj newsy. Zdumiewające, ale zdarzają się studenci dziennikarstwa, którzy nie czytają gazet. Nie wiadomo, dlaczego chcą oni zostać dziennikarzami, ale szanse na to, że będą dziennikarzami dobrymi, są iluzoryczne. Kandydat na żurnalistę powinien czytać dużą ilość prasy – również tej w internetowym wydaniu. Oglądanie i słuchanie programów informacyjnych również nie zaszkodzi.

2. Zapomnij o swojej opinii. Myślisz, że kogokolwiek obchodzi, jakie jest twoje stanowisko w sprawie organizacji pociągów? Albo niezdrowej żywności? Albo wzmożonej przestępczości? Jeśli jesteś dziennikarzem, którego zadaniem jest informowanie ludzi, zapomnij o osobistych wynaturzeniach. Sytuacja wygląda inaczej w przypadku felietonistów czy recenzentów – ich zdanie się liczy.

3. Poznaj różnicę między newsem a featurem*. Newsy to nowe, świeże informacje. Featury natomiast pisane są stosunkowo później; szczegółowo opisują historię i tło wydarzeń, przedstawiają różne punkty widzenia, wypowiedzi analityków i fachowców etc.

4. Stale powiększaj swój notes kontaktów. Odpowiednie kontakty to istotny punkt w pracy dziennikarza. Dzięki nim dowiesz się o wielu ciekawych wydarzeniach ze świata, uzyskasz opinie fachowców w danej sprawie… Jeśli dopiero rozpoczynasz swoją dziennikarską karierę, e-maile czy numery telefonów do profesjonalnych, uznanych żurnalistów, mogą okazać się bardzo, bardzo wartościowe.

5. Żyj własnym życiem. Dziennikarz pisze najczęściej o sprawach, o których ma największe pojęcie. Które go pociągają i fascynują. Może to być polityka, sport, nauka, medycyna, edukacja, religia, technologie, motoryzacja, finanse… Dziennikarz powinien wybrać sobie jedną, dwie – góra trzy, cztery – dziedziny i stale poszerzać swoją wiedzę na ich temat – dołączać do organizacji, uczestniczyć w spotkaniach i eventach. ROZMAWIAĆ Z LUDŻMI I SŁUCHAĆ, CO MAJĄ DO POWIEDZENIA. Jeszcze jedno – pamiętaj, że ciekawe tematy nie przychodzą same, trzeba potrafić je odnaleźć.

6. Nie siedź bezczynnie, czekając na mejlową odpowiedź. Ludzie mogą zignorować e-mail, i to najczęściej robią. Dużo trudniejsza do zignorowania jest rozmowa telefoniczna. A w dodatku możesz uzyskać znacznie więcej niż tylko jedno wersową odpowiedź. Naucz się korzystać z telefonu/komórki/Skype`a. Bądź uparty i wytrwały. Rusz w teren. Będziesz trudniejszy do zignorowania, jeśli uzyskasz psychiczną bliskość z potencjalnym rozmówcą. Więcej zaobserwujesz.

7. Gramatyka? Bułka z masłem! Profesjonalny dziennikarz powinien brzydzić się błędów ortograficznych, interpunkcyjnych czy składniowych; czuć do nich szczerą odrazę. Wyobrażacie sobie żurnalistę, który pisze „niepójdę”, „gura” czy inne „wogóle”? Ja też nie.

8. Bądź otwarty na nowe doświadczenia. A więc interesujesz się muzyką. To dobrze, ale jeśli sądzisz, że już na początku swojej kariery znajdziesz miejsce w redakcji – dajmy na to – Rolling Stone`a, to jesteś w grubym błędzie. Dziennikarz powinien być na pisanie o wszystkim. A dobry dziennikarz powinien o wszystkim pisać z kreatywnością i ciekawością. Była studentka dziennikarstwa pisała o technologii, edukacji i motoryzacji, zanim spełniła swoje marzenie – trafienie do redakcji magazynu dla kobiet. To normalne w dziennikarskim światku. I to jest jedna z najpiękniejszych rzeczy w tym zawodzie.

9. Czytaj książki. „Trudno sobie wyobrazić dziennikarza, który nie czyta książek” – te jakże trafne słowa wypowiedział Jacek Kowalczyk, zastępca redaktora naczelnego „Przekroju”. Dzięki książkom zagłębisz się w językowe możliwości, pogłębisz swoją wiedzę o świecie, ulepszysz swój dziennikarski warsztat, do twojej głowy wpadną nowe pomysły, poszerzysz horyzonty. Przeczytałeś autobiografię Che Guevary? Świeżą historię Afryki? Książkę popularnonaukową? Hamleta? Świetnie, wiele zyskujesz w oczach potencjalnego pracodawcy.

10. Oglądaj wartościowe programy telewizyjne. Słowa pisane nie zawsze wystarczą; nie zawsze w sposób uczciwy, rzetelny opiszą daną historię. Oglądaj wartościowe filmy dokumentalne. Dokładnie obserwuj. Patrz, co jest w nich dobre, a co można by poprawić.

11. Słuchaj informacyjnych stacji radiowych. Na przykład Tok FM.

12. Korzystaj z zasobów sieci. Załóż bloga, regularnie go aktualizuj. Wczytuj się w inne blogi. Swoje pierwsze dziennikarskie kroki stawiaj w portalach internetowych. Tam też publikuj pierwsze artykuły. Da ci to cenne doświadczenie, które na pewno pomoże ci w dalszej karierze. Nie lekceważ mocy, jaką posiada Internet.

13. Nie bój się zadawać głupich pytań. Wbrew pozorom, tzw. „głupie” pytania niekiedy okazują się być pytaniami mądrymi. Pytaj o wszystko, nawet o rzeczy z pozoru błahe. Znacie to wyświechtane do granic możliwości powiedzonko: „kto pyta nie błądzi”?

14. Bądź ciekaw tego, co cię otacza. Obserwuj, badaj i odkrywaj. Rozglądaj się na wszystkie strony. Staraj się dostrzegać to, czego inni nie widzą.

15. Czytaj. Pisz. Czytaj. Pisz. Tylko w ten sposób nauczysz się dziennikarskiego fachu. A więc: czytaj i pisz. Jak najwięcej.

Od siebie dodam jeszcze trzy punkty:

16. Znajomość języków obcych. Dziennikarz bez znajomości j. angielskiego to jak tenisista bez rąk. Angielski to ABSOLUTNE MINIMUM. Znasz poza tym jeszcze inne języki? Super, zyskujesz przewagę nad innymi.

17. Bądź oryginalny.

18. Zawsze bądź o krok do przodu.

• w polskim słowniku nie istnieje jeszcze tłumaczenie słowa „feature”

Zostań dziennikarzem

Robert Monik

7 lutego 2009 | liczba odsłon: 4 268

Kategoria: Nasze rozważania

Jeśli lubisz obserwować, pisać, fotografować; jesteś ciekawy świata, potrafisz rozmawiać z ludźmi; jesteś obiektywny, rzetelny i dociekliwy, to może warto byś został dziennikarzem?

„Dziennikarzem można zostać z dnia na dzień. Jeżeli ktoś ma talent do pisania czy łatwość mówienia, opowiadania, umie słuchać ludzi, zbierać informacje i umie słuchać obu stron, nie tylko jednej” – Stefan Bratkowski.

„Dziennikarz to osoba, która zajmuje się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych, pozostająca w stosunku pracy z redakcją, albo zajmująca się taką działalnością na rzecz i z upoważnienia redakcji” – to fragment z ustawy o prawie prasowym (art. 7). Zaś do jego obowiązków należy m.in. służba społeczeństwu i państwu, działanie zgodnie z zasadami etyki zawodowej (por. prawo prasowe, art. 10 rozdziału o prawach i obowiązkach dziennikarzy).

Jeśli chcesz zostać dziennikarzem, to powinieneś się interesować wszystkim, co cię otacza: polityką, kulturą, sztuką, literaturą, muzyką, filmem, sportem lub określoną dziedziną nauki tj. prawo, ekonomia, psychologia, politologia, komunikacja społeczna, polonistyka, socjologia, medycyna, informatyka, elektronika itp. Ważne, byś był w czymś dobry. Byś stał się specjalistą, tzn. kimś, kto orientuje się w tym, co robi. A to wbrew temu, co się nieraz myśli, nie jest łatwe zadanie.

Dlatego warto jest już dziś poświęcać swój czas, uwagę, energię, starania na to, by pogłębiać swoją wiedzę, wiadomości, poszerzać swoje horyzonty, uczyć się, rozwijać swoje pasje i zainteresowania, stawać się bardziej inteligentnym, oczytanym, twórczym i przebojowym.

„Warto mieć swoje hobby i faktycznie wiedzieć coś więcej od innych. Powiedzenie, że dziennikarz musi wiedzieć coś o wszystkim i wszystko o czymś, jak najbardziej potwierdza wymagania stojące przed tym zawodem. Wiedza z określonej dziedziny, choćby np. o motylach, słoniach czy z astronomii, może nieraz zadecydować o losach dziennikarza. Nigdy nie wiadomo, jaka umiejętność może się przydać” – uważa Ewa Krajnik.

Aby być dziennikarzem nie musisz koniecznie studiować dziennikarstwa. Możesz przecież iść na inny kierunek studiów. Jednak istotne jest to, byś poznał podstawy dziennikarstwa. Czyli czym jest wywiad, jak go przeprowadzać, czym jest reportaż, recenzja, news, jak pisać artykuł, felieton itp. Co oznacza, że powinieneś przeczytać kilka książek dotyczących tej dziedziny, poszukać informacji o dziennikarstwie w internecie, jak również możesz się zapisać na kurs dziennikarski.

Ważne byś nie bał się myśleć, pytać, obserwować, pisać, fotografować, wypowiadać, ponieważ tym właśnie zajmuje się dziennikarz. Już dziś możesz spróbować swoich sił i zacząć od pisania bloga, wypowiadania się na forum internetowym czy pisania artykułów dla portali internetowych. Nie musisz tego robić profesjonalnie. Ważne byś próbował, starał się, uczył. W końcu trening czyni mistrza. Mam rację?

Osoba, która chce być dziennikarzem, powinna być przede wszystkim otwarta, ciekawa świata, uczciwa, niezależna, obiektywna, odpowiedzialna, tolerancyjna, dociekliwa, wytrwała, rzetelna, rzeczowa, twórcza, komunikatywna, pracowita, odporna na stres, potrafiąca pracować pod presją czasu.

Według wybitnego pisarza, reportera i dziennikarza Ryszarda Kapuścińskiego, dobry dziennikarz to człowiek, który usiłuje zrozumieć innych, ich intencje, ich wiarę, ich zainteresowania, ich trudności, ich tragedie.

Dobre i złe dziennikarstwo – zdaniem Kapuścińskiego można odróżnić łatwo – „w dobrym dziennikarstwie oprócz opisu wydarzenia znajduje się również wytłumaczenie jego przyczyn. W złym dziennikarstwie istnieje sam opis, bez żadnych związków czy odniesień do kontekstu historycznego – relacja z nagiego wydarzenia, z której nie dowiemy się ani o jego przyczynach, ani o tym, co je poprzedziło”.

Redaktor musi być człowiekiem otwartym na ludzi i świat, ciekawym wydarzeń, ciągle się uczącym i doskonalącym swój dziennikarski warsztat. Dzięki temu bowiem będzie mógł być profesjonalistą w tym co robi. Musi się więc wykazać bardzo dobrym warsztatem językowym, łatwością formułowania myśli, znajomością prawa prasowego, odpowiedzialnością za słowo. „Dziennikarz to małpa z brzytwą. Jednym nieopatrznym zdaniem może zniszczyć człowieka” – wyjaśnia Jerzy Skoczylas w „Blaskach i cieniach zawodu dziennikarza”.

Jako redaktor możesz pracować w redakcji gazety, pisma, stacji telewizyjnej lub radiowej, w portalu internetowym. Wówczas będziesz mógł pisać, czytać, oglądać, słuchać, oceniać i redagować teksty. Niekiedy będąc redaktorem nie musisz pisać tekstów, bowiem możesz być odpowiedzialny za określoną część wydania: rubrykę czy dział. Wówczas możesz być redaktorem funkcyjnym, bądź naczelnym.

Chcąc zostać reporterem musisz się nauczyć zbierać i opracowywać aktualne wiadomości dla prasy, telewizji, radia, internetu. Wówczas możesz pracować jako sprawozdawca lub reporter prasowy, telewizyjny, radiowy itp. Możesz być również reporterem śledczym, wojennym, interwencyjnym, fabularnym, problemowym.

Ponadto powinieneś nie bać się wyjechać w teren, obserwować i opisywać to, co zobaczyłeś na miejscu w sposób prawdziwy, obiektywny. Powinieneś także być odpowiedzialny za słowo, ponieważ materiał przez niego przygotowany może wpływać na ludzi W zależności od tego, jak poda informację – może ona zbulwersować, zaszokować lub uspokoić. Dobry reporter powinien umieć łatwo formułować myśli, logicznie myśleć, aby trafnie oceniać wydarzenia. Powinien także umieć łatwo przeniknąć do środowiska, które go interesuje, umieć się z nim na zintegrować.

Zatem jeśli uważasz, ze chcesz być dziennikarzem to po prostu zacznij pisać, fotografować, obserwować. Nie obawiaj się, że coś ci nie wyjdzie, że nie będzie dobre, ponieważ, abyś coś robił dobrze musisz ciągle ćwiczyć, uczyć się, zdobywać doświadczenie. Ważne byś próbował i się starał.

Pisz o tym co cię interesuje, zachwyca, porusza, denerwuje, bawi, intryguje. Gdy zaczniesz pisać to bądź przede wszystkim sobą. Nie udawaj kogoś, kim nie jesteś. Wówczas wypracujesz swój styl. Staniesz się oryginalny. Możesz pisać bloga, artykuły, recenzje, reportaże, wywiady itp. Ważne byś robił to w sposób interesujący, rzeczowy, jasny, prosty i zrozumiały. Możesz pisać na tematy lokalne, jak również ogólnopolskie, światowe. Możesz pisać o sporcie, filmie, polityce, kulturze, nauce, technice itp. Ważne, by to co będziesz robił sprawiało ci przyjemność i satysfakcję. Wówczas będziesz to wykonywał dobrze.

Dziennikarstwo obywatelskie

Dziennikarstwo obywatelskie (ang. citizen journalism) - rodzaj dziennikarstwa uprawianego przez niezawodowych dziennikarzy w interesie społecznym.

Jego powstanie i rozwój wiążą się z internetem, bo to medium - w przeciwieństwie do prasy, radia czy telewizji - umożliwia każdemu interaktywne współtworzenie swojej zawartości i jej masowy kolportaż. Internet pozwala na tworzenie i publikację artykułów w czasie rzeczywistym oraz wspólną pracę w sposób wirtualny dziennikarzy z całego świata.

Z dziennikarstwem obywatelskim wiążą się szczególnie informacyjne serwisy internetowe, które pozwalają internautom na współtworzenie swojej zawartości. Do popularności tego rodzaju dziennikarstwa przyczynił się utworzony w 2000 r. południowokoreański serwis Ohmynews, którego twórca ukuł termin dziennikarz-obywatel (ang. Citizen reporter). Jego sukces - a głównie dochody z reklam, z których portal wypłaca dostawcom informacji niewielkie honoraria - zachęciły koncerny medialne na całym świecie do tworzenia podobnych stron.Spis treści [ukryj]

1 Dziennikarstwo obywatelskie w Polsce

2 Prawo prasowe w Polsce

3 Konkursy na dziennikarzy obywatelskich roku

4 Krytyka

5 Perspektywy rozwoju

6 Przypisy

7 Zobacz też

8 Linki zewnętrzne

Dziennikarstwo obywatelskie w Polsce [edytuj]

Za pierwszy polski serwis dziennikarstwa obywatelskiego uznawana jest polskojęzyczna wersja Wikinews, która powstała 19 lutego 2005 r. Kolejne serwisy dziennikarstwa obywatelskiego były otwierane przez profesjonalnych wydawców medialnych. W kwietniu 2006 r. Thinkmedia otworzyła serwis iThink.pl, a Polskapresse uruchomiła serwis Wiadomości24.pl. Na możliwość tworzenia informacji przez niezawodowych dziennikarzy nastawiły się także największe polskie portale internetowe. Jako pierwsza, Interia.pl uruchomiła w lipcu 2007 serwis Interia360.pl.

Zasięg serwisów dziennikarstwa obywatelskiego w internecie dynamicznie rośnie. W lutym 2007 wynosił on 4,15%, natomiast już rok później wzrósł do 12,25%. Niemal 25% czytelników tych serwisów to mieszkańcy obszarów wiejskich.[1]

Największymi (ze względu na liczbę użytkowników) serwisami dziennikarstwa obywatelskiego są (dane z lutego 2008 r.)[1]:

Wiadomosci24.pl - 550 379

Interia360.pl - 546 779

iThink.pl - 258 910

eioba.pl - 178 975

salon24.pl - 146 086

Ponadto bardzo dynamicznie rośnie liczba serwisów dziennikarstwa obywatelskiego niezwiązanych z dużymi koncernami medialnymi.

Prawo prasowe w Polsce [edytuj]

Dziennikarze obywatelscy są dziennikarzami, w rozumieniu polskiego Prawa prasowego, jeżeli zajmują się redagowaniem, tworzeniem lub przygotowywaniem materiałów prasowych na rzecz i z upoważnienia redakcji.[2] Oznacza to, że dziennikarzom obywatelskim przysługują takie same prawa (np. prawo dostępu do informacji) i obowiązki (np. obowiązek przestrzegania etyki zawodowej i zachowania szczególnej staranności i rzetelności przy zbieraniu i wykorzystywaniu materiałów prasowych[3]) co zawodowym dziennikarzom. W rezultacie, dziennikarze obywatelscy podlegają ochronie przed bezprawnym zmuszaniem do publikowania lub zaniechania publikowania materiałów prasowych oraz tłumieniem krytyki prasowej. Jednocześnie sami ponoszą odpowiedzialność cywilną i karną za swoje publikacje. Odpowiedzialność taką ponosi także dziennikarz będący redaktorem, w rozumieniu Prawa prasowego, nawet wówczas gdy swoją pracę wykonuje niezawodowo.

Konkursy na dziennikarzy obywatelskich roku [edytuj]

Co roku wiele serwisów internetowych prowadzi konkurencyjne wobec siebie konkursy na dziennikarza obywatelskiego roku. Jeden z największych to ten organizowany przez Wiadomosci24.pl.

Dziennikarze Obywatelscy 2009 Roku, wybrani głosami internautów:[4]

miejsce – Paweł Rogaliński

miejsce – Damian Juszczyk

miejsce – Michał Misiorek

Dziennikarz Obywatelski 2009 Roku - głosami Kapituły Konkursu:

Jolanta Paczkowska

Specjalne wyróżnienie Orange:

Elżbieta Świączkowska

W konkurencyjnym konkursie, organizowanym przez portal Infotuba.pl, w 2009 roku zwyciężyli:

Katarzyna Stępień

AdrianS

akademiec.pl

Istnieje jeszcze wiele innych konkursów o podobnej tematyce.

Krytyka [edytuj]

Dziennikarstwo obywatelskie krytykowane bywa za uogólnianie, jednostronne przedstawianie poglądów i niedochowywanie staranności w postaci umożliwienia wypowiedzenia się obu stronom opisywanej sytuacji. Podkreśla się także, że duża ilość publikacji dziennikarzy obywatelskich jest jedynie przeredagowaniem doniesień zawodowych dziennikarzy.[5]

Poddawane krytyce są także serwisy dziennikarstwa obywatelskiego tworzone przez koncerny medialne, jako służące jedynie lepszemu pozycjonowaniu stron internetowych podstawowych tytułów prasowych oraz zwiększaniu ruchu użytkowników na ich stronach .[6]

Perspektywy rozwoju [edytuj]

Zdaniem specjalistów dziennikarstwo obywatelskie będzie się wciąż dynamicznie rozwijać. Podkreśla się przewagę dziennikarzy obywatelskich w postaci lepszej znajomości lokalnych kontekstów zdarzeń, braku ograniczeń w postaci sztywnej linii programowej czy surowej oceny kolegiów redakcyjnych. Nie bez znaczenia jest także łatwość i szybkość zamieszczania materiałów, która może stanowić o przewadze dziennikarzy obywatelskich nad zawodowymi.[5]

Przypisy

↑ 1,0 1,1 Megapanel PBI/Gemius: Dziennikarstwo obywatelskie w internecie (pol.). 2008-06-04. [dostęp 2009-09-01].

↑ Art. 7 ust. 2 pkt 5 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe. (Dz. U. z 1984 r. Nr 5, poz. 24)

↑ Art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe. (Dz. U. z 1984 r. Nr 5, poz. 24)

↑ Telebimy: Dziennikarstwo obywatelskie w internecie (pol.). [dostęp 2010-08-01].

↑ 5,0 5,1 Magdalena Szpunar: Dziennikarstwo obywatelskie w dobie Internetu (pol.). Zeszyty Naukowe Świętokrzyskiego Centrum Edukacji na Odległość, 2007. [dostęp 2009-09-01]. (.pdf)

↑ Piotr Waglowski: "Dziennikarstwo obywatelskie" nie istnieje, ponieważ nikt mi za to nie zapłacił (pol.). VaGla.pl Prawo i Internet, 2009-03-21. [dostęp 2009-09-01]. (.pdf)

Zobacz też [edytuj]

Web 2.0

Open Content

Linki zewnętrzne [edytuj]

Online Journalism Review

Knight Citizen News Network