Bohater romantyczny przyświeca się młodzieńczej idei to głownie bohater który jest młodzieńcem: np. Werter, Gustaw, Kordian czy Tadeusz. Nawet jeśli są już w poważnym wieku, zachowują młodzieńczy stosunek do świata, wyrażający się w wierze w przemianę rzeczywistości. Przykładem może być Konrad Wallenrod, który całe życie poświęca dla jednej sprawy.
Istotnym rysem bohatera romantycznego jest również uwikłanie w nieszczęśliwe uczucie do kobiety. Kochankowie pomimo szczególnego powinowactwa dusz czasami nie mogą być ze sobą z przyczyn społecznych. Bywa również, że tak jak w wypadku Gustawa czy Kordiana, kobieta będąca obiektem miłości zdradza i porzuca ukochanego. Często równieżmiłość musi zostać poświęcona na ołtarzu ojczyzny. Z taką sytuacją mamy do czynienia w „Konradzie Wallenrodzie”, gdzie główny bohater porzuca piękną Aldonę, aby dokonać zemsty na wrogu swojego kraju.
Szczególnie
ważną cechę bohatera romantycznego stanowi
gotowość
do poświęcenia za wielką sprawę, najczęściej za własny naród.
Właściwość tę najlepiej oddają słowa Konrada Nazywam
się milion, bo za miliony kocham i cierpię katusze.
W
imię wyższego dobra bohater romantyczny jest gotowy
oddać miłość ukochanej kobiety, wolność, a nawet życie.
Z powodu tego faktu postać
ta ma wymiar
tragiczny.
Bohater romantyczny jest typem osobowości nieprzeciętnej i jednocześnie niepokornej. Jego działanie bywa naznaczone buntem wobec społecznych konwencji, niesprawiedliwości,ale również przeciw Bogu. Przykładów bluźnierczego zachowania dostarcza Konrad z III cz. „Dziadów” lub Kordian. Bunt ów graniczy z pychą i egotyzmem. Znamienny jest również fakt, że bohater nie dorasta do swoich własnych czynów, np. Kordian w scenie przed komnatą cara zostaje pokonany przez Strach i Imaginację.
Bohater romantyczny nigdy nie jest częścią tłumu, ale się z niego wyróżnia i chce mu przewodzić. Ma specyficzną konstrukcję osobowościową. Najczęściej jest zamkniętym w sobie samotnikiem, który nie odnajduje się ani w roli rodzinnej, a ni społecznej, jak hrabia Henryk z „Nie-Boskiej komedii”.
Nie należy również zapominać, że romantyzm wprowadził do literatury galeri romantycznych heroin. Można tu wymienić Grażynę Mickiewicza (odważną kobietę-wojowniczkę), Aldonęzamkniętą w wieży („Konrad Wallenrod”) czy Zosię i Telimenę(„Pan Tadeusz”). Wcieleniem romantycznych wyobrażeń o kobiecie jest na pewno Maria Malczewskiego jako uosobienie piękna, wrażliwości i uduchowienia. Największe zainteresowanie kobiecością jest jednak widoczne u Słowackiego, który niejednokrotnie czyni z bohaterek główne postaci swoich utworów. Ważną rolę odgrywają np. Aniela w „Beniowskim”, Idalia i Diana w „Fantazym” i oczywiście Balladyna. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z głębokim studium psychiki kobiety skrajnie wyrachowanej, a jednocześnie niezmiernie fascynującej.