ŚWIATOWY TERRORYZM

Terroryzm jest najczęściej definiowany jako użycie siły lub przemocy przeciwko osobom lub własności z pogwałceniem prawa, mające na celu zastraszenie i w ten sposób wymuszenie na danej grupie ludzi realizacji określonych celów. Działania terrorystyczne mogą dotyczyć całej populacji, jednak najczęściej są one uderzeniem w jej niewielką część, aby pozostałych zmusić do odpowiednich zachowań.

Terroryzm w najprostszym rozumieniu to działanie określonej osoby lub grupy w celu osiągnięcia założonego celu przy użyciu metod zabronionych przez państwo (z reguły chodzi tu o szeroko rozumianą przemoc), czyli zamachy bombowe, porwania ludzi, samolotów czy też spektakularne zabójstwa znanych osobistości. Terroryzm ma szerokie i głębokie tradycje, a dziś organizacje terrorystyczne najbardziej są aktywne na Bliskim Wschodzie i w krajach arabskich.

Do osiągnięcia założonych celów terroryści:

• atakują znane osobistości - najbardziej znane przykłady to: w 1981 r. zamordowanie przez fundamentalistów islamskich prezydenta Egiptu A. as-Sadata, w 1984 r. terroryści Sikhijscy zamordowali premier Indii I. Gandhi. W 1991 r. ten sam los spotkał jej syna, premiera Indii R. Gandhiego, zamordowanego przez terrorystów tamilskich. Ali Agca, niedoszły zabójca Jana Pawła II, był członkiem tureckiej organizacji terrorystycznej Szare Wilki;

• atakują zwykłych ludzi, aby wzbudzić psychozę grozy i strachu. Celowała w tym IRA w Irlandii Płn. Bardzo spektakularnym atakiem był atak izraelskiego terrorysty na meczet w Hebronie, gdzie zginęło w lutym 1994 r. kilkudziesięciu Arabów i Palestyńczyków. Z reguły każde porwanie samolotu związane jest z atakiem na Bogu ducha winnych przypadkowych pasażerów;

• ataki na państwowe instytucje i funkcjonariuszy państwowych. Do niedawna celowali w tym członkowie "Sentero Luminoso" - Świetlistego Szlaku z Peru. Dziś taką formę przybrała walka baskijskiej ETA w Hiszpanii czy ugrupowań fundamentalistów arabskich w Algierii i Egipcie.

Centrum światowego terroryzmu dziś to Bliski Wschód. Jest to pochodna przede wszystkim konfliktu izraelsko-palestyńskiego, izraelsko-arabskiego i konfliktu między świeckimi władzami państw arabskich a fundamentalistami islamskimi - odprysk rewolucji islamskiej z Iranu.

Konflikt izraelsko-palestyński

Toczy się praktycznie od powstania państwa Izrael. Największa i najbardziej wpływowa organizacja palestyńska OWP jeszcze do początku lat 90. była uznawana przez rząd izraelski za organizację terrorystyczną. Oczywiście jego zbrojne ramię Al-Fatach dokonało wielu czynów terrorystycznych w przeszłości, ale początek rokowań pokojowych i zawarcie porozumienia o ograniczonej autonomii z 13 września 1993 r. wydawało się położyć kres przemocy. Zamach w lutym 1994 r. dokonany przez człowieka z organizacji terrorystycznej "Kach" uświadomił, że terroryzm żyje. Dwie najbardziej agresywne organizacje Żydów - Kach i Kachana Chaj - zostały wpisane na amerykańską listę organizacji terrorystycznych, w Izraelu ich działalność została zakazana. Obydwie te organizacje wywodzą swój rodowód od rabina Meira Kachana, który jeszcze w USA założył "Ligę Obrony Żydowskiej" (JDL). Kiedy FBI zaczęła się nim interesować, Kachana wyemigrował z grupą zwolenników do Izraela. W listopadzie 1990 r. terroryści arabscy zamordowali szefa organizacji. Obydwie organizacje działały na terenach okupowanych, zasiedlonych przez Żydów. Szefem "Kachana Chaj" jest syn rabina Kachana, Beniamin Kachan.

Na listach terrorystycznych w Izraelu i USA są także organizacje Hamas i Hezbollah (Partia Boga) - ugrupowanie proirańskie. W kwietniu 1994 r. Hamas przeprowadził szereg akcji terrorystycznych wymierzonych w obywateli Izraela w odwecie za zamach lutowy w Hebronie, m.in. w Ayuli. Z kolei Amerykanie mieli szereg przykrych doświadczeń z Hezbollahem, kiedy w 1983 r. Marines wylądowali w Bejrucie. W kwietniu 1983 r. w ataku na ambasadę USA w Bejrucie zginęło 50 Amerykanów, a później w ataku na koszary marines ponad 200 żołnierzy.

Inną formą były porwania zakładników z USA i państw zachodnich, aby wymóc na Izraelu lub innych państwach wypuszczenie z więzienia terrorystów islamskich. Izrael ciągle przeprowadzał akcje wyprzedzające przeciwko Hezbollahowi; w lutym 1992 r. podczas nalotu zginął przywódca Hezbollahu Szejk Abbas Musawi. Hezbollach nadal walczy o wycofanie Izraela z Płd. Libanu.

Inną taktykę zastosowano w przypadku Hamasu. W grudniu 1992 r., po zamachu na 6 żołnierzy izraelskich, rząd tego kraju deportował do Libanu 415 Palestyńczyków. Byli oni podejrzani o członkostwo i wspieranie terrorystycznego Hamasu. Liban nie chciał ich przyjąć, więc spędzili 1 rok w tzw. strefie bezpieczeństwa, czyli ziemi niczyjej, na

pograniczu Izraela i Libanu.

Do połowy lat 80. największym sponsorem terrorystów arabskich była Libia i M. Kadafi, po nim miejsce zajęły władze islamskiego Iranu, którego "pupilkiem" jest Hezbollah. Ataki Hamasu i Hezbollahu są skierowane przede wszystkim przeciwko Izraelowi. Odmienną kategorią terrorystów są tzw. fundamentaliści islamscy, którzy działają w Algierii i Egipcie.

Algieria

Nielegalny dziś Islamski Front Ocalenia (FIS) pragnie budowy państwa islamskiego, gdzie wprowadzono by prawo koraniczne - szariat. Po wygranych wyborach w II turze w 1992 r. władze zdelegalizowały FIS. Od tej pory rozpoczął walkę terrorystyczną z państwem. Radykalne skrzydło FIS - Zbrojna Grupa Islamska (GIA) - zagroziła, że będzie zabijać kobiety, intelektualistów i urzędników państwowych. Dziś giną żołnierze, policjanci, intelektualiści i cudzoziemcy, rozpoczęły się także ataki na poborców podatkowych, gdyż według fanatyków wierny ma płacić tylko zakat, czyli jałmużnę. Pod koniec lutego 1994 r. policja zastrzeliła przywódcę GIA Dżafara El-Afganiego, odpowiedzialnego zresztą za zamach bombowy na lotnisku w Algierze w 1992 r. Wydaje się dziś, że los Algierii jako państwa wyznaniowego może zostać szybko przesądzony, pomimo sukcesów w walce z fundamentalistami. Z drugiej strony porażka islamistów w wyborach prezydenckich w 1995 r. może temu przeczyć.

Egipt

Od początku lat 90. ugrupowania fundamentalistyczne krytykowały naśladowanie państw zachodnich i domagały się ustanowienia państwa islamskiego opartego na zasadach Koranu. Działają na południu Egiptu, gdyż sąsiedni Sudan pomaga im w szkoleniu. Najsilniejsze ugrupowania terrorystyczne to Bractwo Muzułmańskie i Dżamat al-Islamija (Zgromadzenie Muzułmańskie). Dziś atakują policję, turystów z Zachodu i mniejszość chrześcijańską, czyli Koptów. W końcu 1992 r. o 40% zmniejszył się napływ turystów pod piramidy. Władze utrzymują bez przerwy stan wyjątkowy oraz wprowadziły poprawki do ustaw, przewidując zaostrzenie kar dla terrorystów i ich zatrzymywanie w 1994 r. W 1995 r. władzom udało się ograniczyć ataki terrorystyczne.

Najbardziej znane organizacje terrorystyczne na świecie

W Europie to IRA, zbrojne ugrupowanie katolików irlandzkich, oraz ETA, zbrojne ramię Basków, którym nie wystarcza autonomia i chcą utworzenia własnego państwa na terenach Hiszpanii (Kraj Basków) oraz Francji (Bayonne). IRA i ETA działają także poza swoim obszarem, czyli Krajem Basków i Irlandią Płn. IRA od lat dokonywała zamachów w Londynie (sklepy, stacje metra, ataki na siedzibę rządu, ataki na lotnisko Heathrow). Z kolei ETA przeprowadziła szereg ataków na urzędy i urzędników państwowych w Madrycie.

W niedalekiej przeszłości terroryści działali w Niemczech. Była to sławna RAF - Frakcja Armii Czerwonej, najbardziej znana grupa to Baader-Meinhof (przywódcy tej organizacji nie żyją). Jedna z najbardziej spektakularnych akcji RAF to zamach bombowy na Alfred Herrhausen, prezesa Deutsche Bank, w listopadzie 1989 roku. Z kolei we Włoszech działały tzw. "Czerwone Brygady" (Brigade Rose).

Najbardziej znana ich akcja to porwanie i zamordowanie ojca włoskiej chadecji, byłego premiera Aldo Moro. Reasumując, organizacje terrorystyczne działające lub te, które działały we współczesnym świecie, możemy podzielić na trzy grupy:

Grupa 1

Terrorystyczne organizacje nacjonalistyczne. Do tej grupy możemy zaliczyć IRA (Irlandzka Armia Republikańska), ETA (Kraj Basków i Wolność), Bojownicy o Wolność Ulsteru czy Ochotnicze Siły Ulsteru. W latach 70. do tej grupy można było zaliczyć palestyński Czarny Wrzesień czy Al Fatah (Zwycięstwo).

Grupa 2

Terrorystyczne organizacje religijne, kojarzone z islamskim fundamentalizmem. Do nich zaliczamy Hezbollah (Partia Boga), Hamas czy Dżihad (Święta Wojna); związane one były z konfliktem arabsko-izraelskim. Od kilku lat w Egipcie walczą z państwem Bractwo Muzułmańskie, Dżihad oraz Dżamat Islamija. W Algierii do tej grupy zaliczamy Islamski Front Ocalenia (FIS) oraz Islamskie Grupy Zbrojne (GIA). W Izraelu działały Kach i Kachana Chaj, których działalność została zakazana (ekstremiści żydowscy).

Grupa 3

Terrorystyczne organizacje lewackie, dziś w praktyce zniszczone lub głęboko zakonspirowane. Złoty ich okres to lata 70. i 80. Najbardziej znane z nich to Czerwone Brygady (Brigade Rose), Frakcja Armii Czerwonej (RAF), Świetlisty Szlak (Sentero Luminoso) czy Tupac Amaru - obydwie z Ameryki Łacińskiej.

Zwalczanie terroryzmu

Walkę z terroryzmem można podzielić na dwa rodzaje - pierwszy, to walka doraźna - walka z terrorystami, oraz organizacjami terrorystycznymi. Jest to sposób mało skuteczny - wszystkich terrorystów nie da się zwalczyć, w każdej chwili do organizacji mogą przecież dołączyć nowi ochotnicy. Porównać to można do zwalczania efektów choroby bez usuwania przyczyn. Drugim - skuteczniejszym sposobem jest likwidowanie przyczyn terroryzmu - przyczyną jest zwykle niezadowolenie społeczne połączone z przekonaniem, że terroryzm jest najlepszą, a często nawet jedyną drogą do poprawienia sytuacji. Likwidować przyczyny można poprzez poprawianie sytuacji ekonomicznej ludzi w obszarach, gdzie terroryzm jest największy; zaspokajanie ich innych potrzeb (wolność - religijna, światopoglądowa, akceptowalny system polityczny) łączone z edukacją, która tworzy dojrzałe społeczeństwo będące w stanie zmieniać swoją sytuację za pomocą innych środków niż terror, społeczeństwo nie poddające się łatwo manipulacjom prowadzącym do stosowania przemocy.

2

---