1944 - 1949

22 lipca 1944- ogłoszono powstanie Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, który - przy pomocy władz sowieckich - objął władzę na terytorium Polski zajętym przez Armię Czerwoną. Rocznica tego wydarzenia będzie w PRL obchodzona jako dzień święta narodowego.

1 sierpnia 1944 - wybuch powstania w Warszawie. Przez 63 dni - do 2 października - Armia Krajowa i ludność stolicy walczy przeciwko Niemcom. Powstanie kończy się śmiercią ok. 200 tys. mieszkańców Warszawy, a miasto zostaje przez Niemców zburzone. Armia Czerwona po zajęciu Pragi nie podejmuje dalszej ofensywy.

Lipiec 1944 - styczeń 1945 - na terenach zajętych przez Armię Czerwoną dokonywane jest rozbrajanie i internowanie oddziałów Armii Krajowej. Równocześnie trwa rozbudowa organów władzy PKWN, w tym urzędów bezpieczeństwa, Milicji Obywatelskiej, tworzą się struktury organizacyjne partii związanych z PKWN, zwłaszcza Polskiej Partii Robotniczej. Przeciwnicy nowej władzy pozbawieni są praw obywatelskich. Rozpoczyna się jednak odbudowa kraju za zniszczeń i tworzenie elementarnych warunków dla życia codziennego, otwierane są szkoły, szpitale i uruchamiane fabryki. W październiku rozpoczyna się reforma rolna - majątki ziemiańskie dzielone są między chłopów.

17 stycznia 1945 - ofensywa sowiecka rozpoczęta tego dnia prowadzi do wyparcia Niemców z reszty kraju. Nowe władze, rezydujące dotąd w Lublinie obejmują rządy w całym kraju.

4 - 11 lutego 1945 - konferencja w Jałcie. Stalin, Churchill i Roosevelt decydują, że wschodnia granica Polski będzie przebiegać na linii Bugu, natomiast na zachodzie Polska zyska dodatkowe terytoria. W Polsce ma być utworzony Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej, który przeprowadzi demokratyczne wybory do parlamentu.

21 czerwca 1945 - w Moskwie ogłoszono wyrok w procesie 15 przywódców Polski Podziemnej, porwanych w marcu przez władze radzieckie.

28 czerwca 1945 - utworzono Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zdominowany przez działaczy PKWN. Stanisław Mikołajczyk, były premier rządu polskiego w Londynie, objął stanowisko wicepremiera, a kierowane przezeń Polskie Stronnictwo Ludowe będzie główną siłą legalnej opozycji.

17 lipca - 2 sierpnia - konferencja przywódców ZSRR, USA i Wielkiej Brytanii w Poczdamie. Zachodnia granica Polski miała przebiegać wzdłuż Odry i Nysy Łużyckiej, choć ostateczne decyzje w tej sprawie miały zapaść na konferencji pokojowej, która nigdy się nie odbyła.

Lato 1945 - styczeń 1947 - trwa odbudowa kraju ze zniszczeń wojennych, rozwija się życie społeczne i kulturalne, choć dzieje się to w warunkach ograniczenia praw obywatelskich i brutalnych represji podejmowanych przez władze. Legalna opozycja próbuje doprowadzić do wolnych wyborów. Liczne grupy podziemia cywilnego i zbrojnego przeciwstawiają się reżimowi i uzależnieniu Polski od ZSRR.

19 stycznia 1947 - w warunkach terroru odbywają się wybory do Sejmu, które dają absolutne zwycięstwo PRL i jej sojusznikom. Odrzucono protest PSL dotyczący fałszerstw wyborczych.

21 października 1947 - zagrożony aresztowaniem S.Mikołajczyk potajemnie opuszcza Polskę, a kierownictwo PSL przejmuje grupa działaczy uległych wobec PPR.

31 sierpnia - 3 września 1948 - na Plenum Komitetu Centralnego PPR dotychczasowy sekretarz generalny partii Władysław Gomułka został oskarżony o "odchylenie prawicowo-nacjonalistyczne" i usunięty ze stanowiska. Na jego miejsce wybrano Bolesława Bieruta. Wydarzenie to otwiera okres forsownej stalinizacji, czyli próby zbudowania całego życia politycznego, społecznego i kulturalnego według wzorców sowieckich.

12 listopada 1948 - Stefan Wyszyński został mianowany arcybiskupem gnieźnieńskim i warszawskim, prymasem Polski. Od 1953 r. jest kardynałem.

15 - 22 grudnia 1948 - powstanie Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej przez połączenie PPR i Polskiej Partii Socjalistycznej, utworzonej w 1944 r. w Lublinie.

1948 - 1955 w Polsce trwa okres stalinizacji - zostają zniszczone resztki autonomii organizacji społecznych, kulturalnych, wydawnictw, prasy, nauki i oświaty, a wszystkie dziedziny życia publicznego poddane są dyrektywom płynącym z komitetów PZPR. Związki zawodowe stają się narzędziem oddziaływania PZPR na robotników i organizowania "wyścigu pracy". Jedyna organizacja młodzieżowa - Związek Młodzieży Polskiej - wpaja swoim członkom zasady stalinizmu. Wszelka twórczość artystyczna i literacka musi być poddana przeniesionym a ZSRR wzorom "realizmu socjalistycznego". Trwa akcja kolektywizacji - zmuszania chłopów do wstępowania do spółdzielni produkcyjnych. W miastach następuje upaństwowienie pozostałej jeszcze w prywatnych rękach drobnej własności - sklepów, domów czynszowych i wielu warsztatów rzemieślniczych. Przeprowadzona w 1950 r. wymiana pieniędzy prowadzi do przejęcia przez państwo oszczędności zgromadzonych w bankach, zaś przechowywanie walut lub obrót nimi jest przestępstwem. Osoby aresztowane pod zarzutami politycznymi często są torturowane. Odbywają się liczne procesy - tajne i pokazowe - w których sądzi się prawdziwych i domniemanych wrogów "władzy ludowej". Równolegle, w ramach "planu sześcioletniego" następuje rozbudowa przemysłu ciężkiego ( m.in. od podstaw buduje się Nową Hutę). Setki tysięcy ludzi doznaje poczucia społecznego awansu, gdyż odchodząc z biednej i przeludnionej wsi znajdują zatrudnienie w fabrykach, administracji, partii, wojsku i milicji.

6 listopada 1949 - marszałkiem Polski zostaje Konstanty Rokossowski, marszałek Związku Radzieckiego. Prócz niego wszystkie ważniejsze stanowiska w Wojsku Polskim zajmują oficerowie przysłani z Armii Czerwonej. Doradcy radzieccy pełnią też (od 1944 r.) ważne role we władzach bezpieczeństwa.

1952 - 1968

22 lipca 1952 - uchwalenie Konstytucji PRL z poprawkami wprowadzonymi przez Stalina.

5 marca 1953 - śmierć Józefa Stalina otwiera otwiera okres walki o władzę na Kremlu i "odwilży", czyli zmniejszania represji i złagodzenia cenzury.

25 września 1953 - internowanie prymasa Polski Stefana Wyszyńskiego.

5 grudnia 1953 - ucieczka na Zachód jednego z szefów UB płk. Józefa Światły, który od września 1954 przez Radio Wolna Europa będzie opowiadał o różnych zbrodniach władz komunistycznych. Audycje te będą ważnym czynnikiem kompromitacji UB i pobudzą "odwilż" w Polsce.

7 grudnia 1954 - rozwiąznie Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, wkrótce rozpoczyna się zwalnianie niektórych więźniów publicznych, początkowo na urlopy, leczenie itp.

21 lipca 1955 - otwarcie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie - prezent "narodu radzieckiego" dla narodu polskiego.

14 - 27 lutego 1956 - XX Zjazd Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, na którym I sekretarz Nikita Chruszczow wygłasza tajny referat o zbrodniach Stalina.

12 marca 1956 - zgon Bolesława Bieruta w Moskwie. Nowym I sekretarzem KC PZPR został Edward Ochab. W kierownictwie PZPR toczy się walka między zwolennikami poszerzania "odwilży" i jej zachamowania. Prasa, zwłaszcza kulturalna oraz tygodnik "Po prostu", będą krytykować dotychczasowy model "socjalizmu" i szukać możliwości jego naprawy. Szereg organizacji, szczególnie kulturalnych, odzyskuje częściową autonomię i dołacza się do nurtu krytyki.

23 kwietnia 1956 - Sejm uchwalił amnestię, z której miało skorzystać 80 tys. osób, w tym 9 tys. skazanych za "przestępstwa polityczne". Do jesieni niemal wszyscy więźniowie polityczni zostaną zwolnieni.

28 czerwca 1956 - w Poznaniu robotnicy wychodzą na ulice, a protest ekonomiczny przekształca się w wielką demonstację polityczną, potem zaś w walki z siłami bezpieczeństwa. Wystąpienie poznańskie stłumione zostało przez wojsko. Zginęły 74 osoby.

19 - 21 października 1956 - VIII Plenum KC PZPR wybiera na I sekretarza partii Władysława Gomułkę, byłego sekretarza generalnego Polskiej Partii Robotniczej, więzinego w latach 1951 - 54. Obradom VIII Plenum KC PZPR towarzyszą na terenie całej Polski, a szczególnie w Warszawie, wiece poparcia dla zmian, zauważalne są również ruchy wojsk radzieckich stacjonujących w Polsce. Nagłą wizytę składają - zaniepokojeni głębokością zmian w Polsce - przywódcy radzieccy z Chruszczowem na czele. Ostatecznie Gomułce udaje się zapanować nad sytuacją, wojska radzieckie wracają do koszar, kończą się też wiece i manifestacje.

28 października 1956 - powrót z miejsca internowania do Warszawy prymasa Polski księdza kardynała Stefana Wyszyńskiego. Uwolniono także innych biskupów, a Kościół odzyskał względną swobodę w prowadzeniu swojej misji.

4 listopada 1956 - sowiecka interwencja na Węgrzech zamyka trwającą kilkanaście dni próbę obalenia komunistycznego porządku, przejścia na system wielopartyjny i uzyskania statusu państwa neutralnego. Los Węgier odebrano w Polsce jako ostrzeżenie, że istnieją granice możliwych zmian w demontowaniu istniejącego systemu.

15 listopada 1956 - Konstanty Rokossowski opuścił Polskę i powrócił do ZSRR. Z Wojska Polskiego odwołano prawie wszystkich oficerów radzieckich. Opuszczali Polskę także doradcy radzieccy pracujący w innych organach władzy.

16 - 18 listopada 1956 - wizyta W. Gomułki w Moskwie przynosi normalizację stosunków, umorzenie zadłużenia Polski w ZSRR, ustalenie warunków stacjonowania wojsk sowieckich w polsce oraz decyzję o umożliwieniu repatriacji Polaków z ZSSR (w sumie obejmuje ona ponad 200 tys. osób).

październik - grudzień 1956 - rozpad spółdzielni produkcyjnych na wsi. Z ponad 10 tys. pozostało ich jedynie 1,5 tys.

maj 1957 - na IX Plenum Gomułka ogłasza, że największym niebezpieczeństwem jest "rewizjonizm", czyli dążenie do takich zmian, które prowadzą do ewolucji w kierunku "burżuazyjnej demokracji".

3 - 6 października 1957 - zajścia w Warszawie po decyzji władz o likwidacji tygodnika "Po prostu", symbolu dążeń do pogłębiania zmian i demokratyzacji kraju.

1957 - 1959 - "odwrót od Października", czyli cofanie wielu zdobyczy roku 1956 - zaostrzenie cenzury prasy i wydawnictw książkowych, likwidacja większości klubów dyskusyjnych, ograniczanie autonomii stowarzyszeń, "uporządkowanie" sytuacji w ruchu młodzieżowym, likwidacja samorządu w fabrykach, porzucenie zamysłu przeprowadzenia głębszej reformy gospodarczej, początek kampanii propagandowej przeciw "klerykalizmowi". W toku "normalizacji" władze PZPR starały się odzyskać pełną kontrolę nad życiem publicznym i ograniczyć wolność słowa, nie posuwały się jednak na ogół do aresztowań i wytaczania procesów politycznych. Sfera wolności w Polsce Gomułki była więc nieporównanie większa, niż w Polsce Bieruta.

1958 - 1960 - usunięcie religii ze szkół i początek innych szykan wobec Kościoła i katolików (m.in.: zakaz praktyk religijnych w szpitalach, zakaz tworzenia katolickich organizacji młodzieżowych, wprowadzenie wysokich podatków dla Kościoła).

14 marca 1964 - złożenie przez Antoniego Słonimskiego w kancelarii premiera Cyrankiewicza protestu 34 pisarzy i profesorów przeciw zaostrzaniu cenzury i ograniczaniu przydziału papieru na druk książek. List zapoczątkował też inne protesty inteligencji przeciw polityce władz.

18 listopada 1965 - z okazji Milenium Chrztu Polski, biskupi polscy wystosowali do biskupów niemieckich list w którym padają słynne słowa: "przebaczamy i prosimy o przebaczenie". List stał się powodem niezwykle ostrych ataków władz na Kościół.

Maj - czerwiec 1966 - kościelne obchody Milenium Chrztu Polski, które kończyły trwający kilka lat program duszpasterski Nowenny Milenijnej. Polegała ona m.in. na licznych pielgrzymkach i peregrynacji obrazu Matki Boskiej Częstochowskiej. Władze traktowały te uroczystości jako wyzwanie rzucone świeckiemu państwu, próbowały utrudniać i przeszkadzać, a w Krakowie, Gdańsku, Warszawie i Brzegu doszło do starć milicji z tłumami wiernych.

16 stycznia 1968 - decyzja o zdjęciu "Dziadów" Adama Mickiewicza ze sceny Teatru Narodowego spotyka się z protestami pisarzy i studentów.

8 marca 1968 - wiec studentów na dziedzińcu Uniwersytetu Warszawskiego przeciw zdjęciu "Dziadów", polityce kulturalnej PZPR oraz represjom przeciw buntującym się studentom rozpoczyna tzw. wydarzenia marcowe. W większości ośrodków akademickich dojdzie do protestów, strajków, niekiedy do ulicznych manifestacji. Na protest studencki władze odpowiedziały represjami - brutalnym tłumieniem wystąpień przez milicję , aresztowaniami, usuwaniem z uczelni, poborem wielu studentów do wojska. Wydarzenia marcowe to również liczne wiece i kampania w prasie, radiu i telewizji przeciwko "syjonistom", czyli Żydom i osobom żydowskiego pochodzenia, których uznano za wrogów państwa, usuwano z pracy i zmuszano do emigracji. W wyniku tej kampani antysemickiej opuściło Polskę kilkanaście tysięcy osób.

21 sierpnia 1968 - inwazja wojsk Układu Warszawskiego (w tym polskich) na Czechosłowację w celu zdławienia wolnościowych przeobrażeń, jakie miały miejsce od stycznia tego roku.

1970 - 1981

7 grudnia 1970 - podpisanie w Warszawie przez kanclerza Brandta i premiera Cyrankiewicza układu polsko-niemieckiego, w którym Republika Federalna Niemiec uznawała granicę na Odrze i Nysie Łużyckiej.

14 grudnia 1970 - początek strajku robotników Gdańska przeciw wprowadzonej przez władze podwyżce cen. W następnych dniach do strajków i manifestacji doszło także w Gdyni, Szczecinie i innych miastach Wybrzeża. Demonstranci podpalili m.in gmach Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku. Niezwykle brutalne interwencje milicji i odmowa jakichkolwiek rozmów ze strajkującymi prowadziły do eskalacji protestu. W sumie podczas wydarzeń grudniowych zginęły 44 osoby, a ponad 1000 osób odniosło rany, w tym niektóre ciężkie. Aresztowano kilkaset osób, wiele z nich pobito.

20 grudnia 1970 - Władysław Gomułka utracił stanowisko szefa partii i państwa. Na I sekretarza KC PZPR wybrano Edwarda Gierka, dotychczasowego przywódcę PZPR na Śląsku.

24 stycznia 1971 - Gierek jedzie do strajkującej stoczni w Szczecinie i po wielogodzinnej dyskusji z robotnikami skałania ich do przerwania strajku i poparcia nowego kierownictwa PZPR. Nazajutrz w Gdańsku na spotkaniu z robotnikami pyta: "Pomożecie?" a zebrani odpowiadają chórem: "Pomożemy". Te słowa staną się symboliczne dla "odnowy" początku lat siedemdziesiątych.

1971 - 1973 - "odnowa" polega na podkreślaniu współpracy władz ze społeczeństwem, by wspólnie zbudować "Drugą Polskę". Następuje rozbudowa świadczeń socjalnych, wzrost płac i zamrożenie cen podstawowych artykułów spożywczych. Zostają rozszerzone kontakty z Zachodem, a uzyskane stamtąd pożyczki pozwalaja rozwinąć szeroki program modernizacji kraju. Telewizory, radia, pralki stają się nieodzownym wyposażeniem niemal każdego gospodarstwa domowego. Rozwinięcie seryjnej produkcji "Fiata" przynosi szybki wzrost liczby samochodów osobowych - z 450 tys. 1970 do 2330 tys. w 1980. Rozpoczyna się normalizacja stosunków między Kościołem a państwem, która polega na zaniechaniu ataków propagandowych na Kościół, szerszym udzielaniu zezwoleń na budowanie nowych świątyń, nie obejmuje jednak prawa do tworzenia organizacji katolickich. We wszystkich dziedzinach władze postępują bardziej liberalnie, ale zachowują pełna kontrolę nad życiem politycznym i społecznym.

1 stycznia 1972 - umożliwienie podróży do Niemieckiej Republiki Demokratycznej jedynie na podstawie odpowiedniego stempla w dowodzie osobistym. Od 1973 r. na podobnych zasadach będzie można podróżować do Czechosłowacji i innych krajów "socjalistycznych". Wielu Polaków odbywa również podróże do krajów "kapitalistycznych" dzięki liberalnej polityce paszportowej oraz specjalnemu systemowi przydziału dewiz.

1972 - 75 - reforma administracycjna likwidująca powiaty i tworząca 49 województw.

10 lutego 1976 - Sejm PRL uchwalił zmiany w konstytucji, wprowadzając m.in zapis o kierowniczej roli PZPR w społeczeństwie oraz nienaruszalność sojuszu PRL z ZSRR. Protest przeciwko poprawkom złożyły liczne grupy inteligencji, młodzieży i Kościół katolicki.

25 czerwca 1976 - próba wprowadzenia podwyżek cen wywołuje protesty robotników w całym kraju, a w Radomiu dochodzi do wystąpień publicznych, podpalenia gmachu Komitetu Wojewódzkiego PZPR, w Ursusie do zablokowania torów kolejowych. Demonstracje zostają brutalnie stlumione, zatrzymani są bici, kilkaset osób postawiono przed sądami lub kolegiami do spraw wykroczeń, tysiące zwolniono z pracy.

23 września 1976 - powstanie Komitetu Obrony Robotników, który niesie pomoc materialną i prawną ofiarą poczerwcowych represji. KOR, niezalegalizowany i zwalczany przez władze, wytwarza ruch sprzeciwu, który da początek różnym formom opozycji demokratycznej, w tym niecenzurowanym pismom i wydawnictwom książkowym.

1976 - początek kryzysu ekonomicznego: wprowadzenie kartek na cukier, coraz większe braki towarów w sklepach, ukryte podwyżki cen, okresowe wyłączanie prądu. Jednocześnie - co jest ukrywane przed społeczeństwem - narastanie zadłużenia zagranicznego, które w 1980 wyniesie 25 mld dolarów.

16 października 1978 - kardynał krakowski Karol Wojtyła został wybrany papieżem. Przyjął imię Jan Paweł II.

styczeń 1979 - mrozy i obfite opady śniegu powodują paraliż życia w kraju.

2 - 10 czerwca 1979 - pielgrzymka Jana Pawła II do Polski pozwoliła wyrazić milionom Polaków entuzjazm, przywiązanie do kościoła i papieża. Powszechną uwagę zwracały: niezwykła dyscyplina, solidarność i zdoność samoorganizacji wiernych uczestniczących w spotkaniach z papieżem.

lipiec 1980 - strajki w wielu ośrodkach przemysłowych w odpowiedzi na niewielką podwyżkę cen mięsa.

14 sierpnia 1980 - początek strajku w Stoczni Gdańskiej, który następnie rozszerzy sie na całe Trójmiasto i będzie kierowany przez Międzyzakładowy Komitet Strajkowy z Lechem Wałęsą jako przewodniczącym. Pierwszym punktem na liście postulatów jest żądanie przyznania prawa do tworzenia wolnych związków zawodowych. Stopniowo strajk ogarnie Szczecin (18 VIII), Wrocław (26 VIII) i Śląsk (29 VIII). Wszędzie powstają międzyzakładowe komitety strajkowe, panuje porządek i dyscyplina, robotnicy nie wychodzą na ulice. Pod koniec miesiąca strajkuje 700 tys. ludzi w 700 zakładach.

31 sierpnia 1980 - wicepremier Mieczysław Jagielski i Lech Wałęsa podpisują porozumienie kończące strajk. Na jego podstawie może powstać Niezależny Samorządny Związek Zawodowy. Podobne porozumienia zostają podpisane w Szczecinie (30 VIII) i Jastrzębiu (3 IX).

5 września - rezygnacja Edwarda Gierka ze stanowiska I sekretarza KC PZPR i wybór na ten urząd Stanisława Kani.

17 września 1980 - delegaci NSZZ z całego kraju zebrani w Gdańsku postanawiają utworzyć jedną organizację - NSZZ "Solidarność".

9 października 1980 - Czesław Miłosz, polski pisarz emigracyjny otrzymuje Nagrodę Nobla.

10 listopada 1980 - zarejestrowanie NSZZ "Solidarność" przez Sąd Najwyższy kończy okres napięć związanych z próbą wpisania do statutu związku punktu o uznaniu kierowniczej roi PZPR.

5 grudnia 1980 - spotkanie przedstawicieli Układu Warszawskiego w Moskwie poświęcone głównie sytuacji w Polsce. Prasa całego świata informuje o bezpośrednim niebezpieczeństwie interwencji sowieckiej w Polsce.

11 lutego 1981 - objęcie funkcji premiera przez gen Wojciecha Jaruzelskiego.

19 lutego 1981 - po kilkudniowym strajku na wyższych uczelniach podpisanie w Łodzi porozumienia między studentami a komisją rządową. Utworzone po sierpniu Niezależne Zrzeszenie Studentów ma być zarejestrowane.

19 marca 1981 - pobicie w Bydgoszczy przedstawicieli "Solidarności" zaproszonych na sesję Wojewódzkiej Rady Narodowej otwiera najgroźniejszy od sierpnia kryzys. Związek ogłasza stan gotowości strajkowej, 27 III przeprowadza czterogodzinny powszechny strajk ostrzegawczy w całym kraju. Rozmowy z rządem w sprawie udzielenia związkowi gwarancji bezpieczeństwa, ukarania winnych zajścia w Bydgoszczy i zalegalizowania "Solidarności" Rolników Indywidualnych kończą sie kompromisem podpisanym 30 III. W tym samym czasie - od 16 marca do 9 kwietnia - trwały na terenia Polski wielkie manewry wojsk Układu Warszawskiego.

22 kwietnia 1981 - po wprowadzeniu kilka tygodni wcześniej kartek na mięso i wędliny do listy artykułów "kartkowych" dołączono masło, mąkę, ryż i kaszę.

12 maja 1981 - Sąd Wojewódzki w Warszawie zarejestrował Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Rolników Indywidualnych "Solidarność".

13 maja 1981 - wiadomość o zamachu na Jana Pawła II.

28 maja 1981 - śmierć prymasa Polski kardynała Stefana Wyszyńskiego.

5 czerwca 1981 - list KC Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego do KC PZPR z krytyką partii za ustępstwa wobec "wewnętrznej kontrrewolucji".

7 lipca 1981 - Józef Glemp zostaje mianowany przez papieża biskupem gnieźnieńskim i warszawskim, prymasem Polski.

14 - 20 lipca 1981 - obrady IX Nadzwyczajnego Zjazdu PZPR.

3 - 6 sierpnia 1981 - blokada głównego ronda w centrum Warszawy w proteście przeciw redukcji kartkowych racji żywnościowych oraz złemu zaopatrzeniu. W wielu miastach w lipcu odbyły się tzw. marsze głodowe.

5 -10 września, 26 września - 7 października 1981 - w Gdańsku obrady I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ "Solidarność", który m.in. przyjął program związku i wybrał naczelne władze z Lechem Wałęsą jako przewodniczącym.

25 września 1981 - Sejm przyjął ustawę o samorządzie pracowniczym i przedsiębiorstwie, główną ustawę rozpoczynającej się reformy gospodarczej.

18 października 1981 - IV Plenum KC PZPR odwołuje S. Kanię z funkcji I sekretarza i wybiera na to stanowisko Wojciecha Jaruzelskiego, który zatrzymuje również urząd premiera.

październik - listopad - liczne lokalne strajki dotyczące spraw ważnych dla poszczególnych zakładów, jednocześnie impas w rozmowach między rządem a "Solidarnością" na temat zwalczania kryzysu i wprowadzania kolejnych reform. Na wsiach, potem w miastach działają Wojskowe Grupy Operacyjne.

2 grudnia 1981 - atak jednostek specjalnych Milicji na strajkującą Wyższą Szkołę Oficerów Pożarnictwa w Warszawie.

3 grudnia 1981 - zebrani w Radomiu członkowie Prezydium Komisji Krajowej "Solidarności" i przewodniczący zarządów regionalnych związku stwierdzają przygotowania rządu do ataku na "Solidarność", m.in. przez wniesienie do Sejmu projektu specjalnych regulacji prawnych - ograniczających prawa obywatelskie. W podjętej uchwale stwierdzono, że na próbę wprowadzenia tych specjalnych praw w życie związek odpowie strajkiem generalnym. Potajemnie nagrane taśmy z radykalnymi wypowiedziami transmitowane są następnie przez radio, by stworzyć wrażenie, że "Solidarność" przygotowuje się do wielkiej konfrontacji z państwem.

11 - 12 grudnia 1981 - Komisja Krajowa NSZZ "Solidarność" zebrana w Gdańsku potwierdza stanowisko uchwalone w Radomiu.

12/13 grudnia 1981 - około północy zostaje wprowadzony stan wojenny na terenie całej Polski...

---