Robert M. Bowman, Jr.
Świadkowie Jehowy a Łukasz 23:43
Przykład interpretacji „Strażnicy”
Część trzecia czteroczęściowej serii: Świadkowie Jehowy a Biblia
Tłumaczył: Sławomir Czyż
Od tłumacza
Z radością oddaję do rąk Czytelnika tłumaczenie artykułu Roberta M. Bowman'a Juniora. Wszystkie fragmenty cytowanych przekładów Pisma Świętego i opracowań naukowych przetłumaczyłem z oryginałów angielskich. Tutaj tylko warto wspomnieć, iż polski Przekład Nowego Świata omawiany werset z Łukasza 23:43 oddaje następująco: A on rzekł do niego: "Zaprawdę mowie ci dzisiaj: Będziesz ze mną w Raju", natomiast Biblia Tysiąclecia (wydanie piąte, 1997) podaje: "Zaprawdę, powiadam ci: Dziś ze Mną będziesz w raju". Najbardziej zbliżonym do cytowanych przez autora angielskich przekładów jest polski przekład Towarzystwa Biblijnego w Polsce (Nowy Przekład, 1975), na którym się wzorowałem. Dla ciekawostki na końcu artykułu umieściłem dodatkowo kilkanaście zagranicznych przekładów Łukasza 23:43. Życzę miłej i pożytecznej lektury.
Wstęp
Jak Świadkowie Jehowy interpretują Biblię? Jakie przyjmują założenia i jaką wybierają metodę? W tym artykule przeanalizuję sposób w jaki Świadkowie Jehowy interpretują pojedynczy werset z Pisma: Łukasz 23:43, i argumenty, które przedstawiają dla poparcia swej interpretacji. Analiza ta zilustruje dziesięć podstawowych zasad interpretacyjnych, które Świadkowie Jehowy konsekwentnie naruszają przy manipulacji, jakiej dokonują nad tekstem biblijnym.
Kwestia przecinka
W Łukaszu 23:43 w Przekładzie Nowego Świata czytamy: "A [Jezus] rzekł do niego [skruszonego złodzieja]: Zaprawdę powiadam ci dziś, będziesz ze mną w raju." W przeciwieństwie do Przekładu Nowego Świata większość innych przekładów oddaje słowa Jezusa następująco: "Zaprawdę powiadam ci, dziś ze mną będziesz w raju." Innymi słowy, niezgodność dotyczy tego czy wyraz "dziś" należy do wyrażenia "zaprawdę powiadam ci", czy do wyrażenia "będziesz ze mną w raju." Jeszcze inaczej ujmując: czy przecinek stoi przed czy po wyrazie "dziś".
Wydawać się to może bez znaczenia, lecz dla Świadków Jehowy odpowiednie tłumaczenie tego wersetu stanowi podporę ich doktryny. Podobnie jak inne kontrowersyjne grupy, Świadkowie Jehowy wierzą, że po śmierci ludzkich istot kończy się ich osobowa egzystencja; oznacza to, iż zaprzeczają oni istnieniu niematerialnej duszy (ducha), która może egzystować jako osobowy byt poza ciałem, niezależnie od niego. Stanowisko takie jest oczywistym zaprzeczeniem obietnicy Jezusa danej złodziejowi na krzyżu, że jeszcze dziś będzie z nim w raju. Jednakże, poprzez zmianę położenia przecinka wyraz "dziś" odłączony został od wyrażenia "będziesz ze mną w raju" i umiejscowiony w wyrażeniu "zaprawdę powiadam ci". W ten sposób została wykluczona możliwość, że Jezus i złodziej mogli znaleźć się w raju natychmiast po ich śmierci.
Właściwe położenie przecinka nie może być inaczej ustalone jak tyko poprzez odwołanie się do tekstu greckiego. Starożytna greka nie znała jednak interpunkcji; wyrazy biegły bez syntaktycznej przerwy pomiędzy nimi a każda litera pisana była "z dużej".
Może się zatem wydawać, że nie ma sposobu, aby dowieść, który z przekładów jest poprawny, a to powoduje, że Przekład Nowego Świata jest uprawnioną możliwością. To zaprowadziło mnie do pierwszego spostrzeżenia na temat interpretacji Świadków Jehowy: zakładają oni często, że skoro ich przekład jest z gramatycznego punktu widzenia możliwy, to nie może podlegać krytyce. Bardziej ogólnie, Świadkowie Jehowy usiłują usprawiedliwić interpretację, która pasuje do ich doktryny, zamiast poszukiwać interpretacji, która by współgrała z kontekstem. W przypadku Łukasza 23:43 istnieje wiele opracowań, które stanowczo dowodzą, iż Przekład Nowego Świata obarczony jest błędem.
"Amen, powiadam ci"
Słowa "zaprawdę powiadam ci" dosłownie można przetłumaczyć jako "Amen powiadam ci" (gr: amen soi lego). Tego wyrażenia używał Jezus tylko w takich sytuacjach, kiedy przedstawiał bardzo ważne prawdy i być może trudne do uwierzenia przez słuchających (w Ewangelii według Jana Jezus mówi to dwukrotnie: "zaprawdę, zaprawdę, powiadam ci"). W swojej formie i sposobie użycia jest to podobne także do staroangielskiego wyrażenia "Hear ye!" (słuchajcie!), a nawet do starotestamentowego: "Tak mówi Pan". To sugeruje, iż wyrażenie "Amen powiadam ci dziś" byłoby równie nieprawdopodobne jak wyrażenie "słuchajcie dziś" czy "Tak mówi Pan dziś".
Jest bardzo znaczące, iż z 74 wyrażeń "zaprawdę powiadam ci", występujących w Biblii, Przekład Nowego Świata umieszcza syntaktyczną przerwę bezpośrednio po 73 razach, natomiast nie czyni tego w Łukaszu 23:43. (Większość przekładów czyni to we wszystkich 74 przypadkach). Przerwy te są umieszczone w dwojaki sposób. W 10 przypadkach Przekład Nowego Świata bezpośrednio po wyrażeniu "zaprawdę powiadam ci" stawia łącznik "że", tak więc czytamy: "zaprawdę powiadam ci, ze ..." (np. Mt 5:18, 16:28, Mk 3:28, Łk 4:24). Natomiast w 63 przypadkach Przekład Nowego Świata bezpośrednio po wyrażeniu "zaprawdę powiadam ci" stawia przecinek i rozpoczyna następne zdanie z dużej litery (np. Mt 5:26; 26:13,21,34; Mk 8:12; 14:9,18,25,30; Łk 11:51; 21:32; J 1:51; 21:18).
Druzgocąca oczywistość, iż wyrażenie "zaprawdę powiadam ci" z Łukasza 23:43 należy do wzoru 74 wyrażeń wspomnianych powyżej, przemawia za tym, iż powinno być ono tłumaczone zgodnie z tym, jak Jezus normalnie go używał. To zaprowadziło mnie do drugiego spostrzeżenia (powiązanego z pierwszym): Świadkowie Jehowy zwykle interpretują tekst biblijny metodą dedukcji a nie indukcji; oznacza to, iż podstawą ich interpretacji są wnioski (konkluzje) wyciągnięte na podstawie wniosków (konkluzji) wcześniejszych, itd. a nie rozpatrywanie całego stosownego materiału biblijnego i dopiero w świetle tej analizy nakreślanie wniosku (konkluzji), będącego decyzją interpretacyjną.
Położenie wyrazu "dziś"
W obronie swego przekładu Świadkowie Jehowy wskazują na fakt, iż w greckim tekście, w omawianym Łukaszu 23:43, wyraz "dziś" (gr: semeron) umiejscowiony jest bezpośrednio po zdaniu "Amen powiadam ci". Jednakże gdyby ewangelista Łukasz chciał, aby wyraz "dziś" był rozumiany jako część pierwszego wyrażenia Jezusa, mógłby przecież jednoznacznie napisać: "Amen dziś ci powiadam" albo "Amen powiadam ci dziś, że ..." (przez dodanie łącznika "że", gr: hoti). Takie sformułowania wymagałyby wówczas interpretacji użytej przez Świadków Jehowy. Lecz dwa fakty: iż wyrażenie "Amen powiadam ci" stoi konsekwentnie w Biblii jako wyrażenie samodzielne i że ewangelista Łukasz nie użył żadnej z tych dwóch alternatywnych form, potwierdzają, iż wyraz "dziś" powinien być rozumiany jako przynależny do zdania, które następuje po wyrażeniu "Amen powiadam ci". W ten sposób dochodzimy do trzeciego sporzeżenia: Jest charakterystycznym, iż Świadkowie Jehowy nie zastanawiają się czy ich interpretacja precyzuje użyte w tekście sformułowanie. Interesuje ich tylko wybór tej interpretacji, która - jeśli jest to możliwe - nie jest w sposób oczywisty sprzeczna z kontekstem, a jednocześnie utrzymana jest w "duchu" ich doktryny.
Przypis do Łukasza 23:43 w Przekładzie Nowego Świata (Reference Edition, 1984) wskazuje, iż the Curetonian Syriac version (przekład Nowego Testamentu pochodzący w piątego wieku) oddaje ten werset następująco: "Amen, powiadam ci dziś, że będziesz ze mną w ogrodzie Eden". Ironicznie, nie jest to dowód na korzyść interpunkcji zastosowanej w Przekładzie Nowego Świata, a wręcz przeciwnie - dowód przeciwko tejże interpunkcji. Bruce Metzger, światowej sławy profesor greki na Uniwersytecie w Princeton, tłumaczy, iż the Curetonian Syriac version jest jedynym przekładem, który zmienia układ wyrazów (nie interpunkcji) w stosunku do tego, co znamy z oryginalnych tekstów greckich; jest więc dopuszczalne, że wyraz "dziś" mógł akurat znaleźć się w pierwszej części zdania. Doprowadziło mnie to do czwartego spostrzeżenia: Świadkowie Jehowy często posługują się szczególnymi lub osobliwymi odmianami starożytnych tekstów na poparcie swego nieprawidłowego przekładu; jeśli natomiast starożytne przekłady podważają ich tłumaczenie, szybko znajdują oni dowody na podważenie tychże tekstów.
Znaczenie wyrazu "dziś"
Świadkowie Jehowy dowodzą, że Jezus mówiąc "zaprawdę powiadam ci dziś", podkreślił, że jego obietnica dana złodziejowi odnosi się do konkretnego dnia: dnia ich ukrzyżowania, w którym ukazała się zadziwiająca wiara złodzieja w Jezusa. Chociaż może to brzmieć prawdopodobnie, nie ma dowodów w bezpośrednim kontekście na takie wyjaśnienie. Tekst nie odwołuje się do wiary złodzieja; nie ma też tam niczego innego, co wspierałoby taką interpretację. Ortodoksyjna interpretacja rozumie wyraz "dziś" jako dokładnie tę chwilę, w której złodziej poprosił o miejsce w przyszłym, materialnym Królestwie Jezusa (werset 42: "Jezu, wspomnij na mnie, gdy wejdziesz do Królestwa swego"), a Jezus zaoferował mu miejsce w duchowym raju ze sobą, co miało się stać dokładnie jeszcze tego samego dnia, w którym tamten poprosił (werset 43). Ten punkt widzenia wiąże się bezpośrednio z kontekstem i dlatego jest preferowany. Prowadzi to do piątego spostrzeżenia: Świadkowie Jehowy nadużywają pojęcia "kontekst", rozszerzając go poza najbliższe otoczenie analizowanej wypowiedzi w celu włączenia własnej hipotetycznej rekonstrukcji dotyczącej tego, jak dana wypowiedź była rzekomo rozumiana pierwotnie.
"Raj"
Wyraz "raj" w biblijnych czasach miał różnorodne znaczenia. W Septuagincie, greckim tłumaczeniu Starego Testamentu używanym w pierwszy wieku przez grekojęzycznych Żydów, "raj" wiązano z ogrodem Eden (Genesis 2:8-10, itd.), również jednak w kontekście późniejszej przemiany kraju Izraelitów, przyrównywanego do Edenu (Izajasz 51:3, Ezechiel 36:35). Jednakże w pierwszym wieku judaizm odnosił "raj" głównie do 'ukrytego' miejsca błogosławieństwa dla zmarłych sprawiedliwych, gdzie oczekiwali przyszłego zmartwychwstania. Niewątpliwie też w takim znaczeniu Jezus użył wyrazu "raj" w Łukaszu 23:43.
Usiłując pokazać, iż w Łukaszu 23:43 wyraz "raj" nie został użyty w znaczeniu judaistycznym, Świadkowie Jehowy cytują "The New International Dictionary of New Testament Theology", który stwierdza: "to w związku z przeniknięciem greckiej filozofii głoszącej nieśmiertelność duszy, raj staje się miejscem zamieszkania sprawiedliwych na czas stanu pośredniego." W innym miejscu jednakże Słownik ten powiada, iż idea pośredniego raju dla umarłych została rozwinięta przez judaizm w czasach postarotestamentowych i tak należy postrzegać słowa Jezusa na krzyżu. Słownik stwierdza dalej: "W Łukaszu 23:43 wyraz "raj" bez wątpienia jest uzależniony od ówczesnych judaistycznych wyobrażeń i odwołuje się do teraźniejszego ukrytego i pośredniego miejsca zamieszkania dla sprawiedliwych."
W dyskusji na temat Łukasza 23:43 Świadkowie Jehowy cytują "James Hasting's Dictionary of the Bible", by dowieść, że znajduje się tam wątpliwe wsparcie dla "teorii", iż pierwszowieczny judaizm wyobrażał sobie raj jako stan pośredni. Faktycznie jednak w tymże Słowniku J. Hastings pisze: "Pewne jest, że wiara w niższy raj przeważała wśród Żydów; tak samo jak wiara w wyższy lub niebiański raj." J. Hastings wyraża także opinię odnośnie Łukasza 23:43, pisząc: "Chrystus odnosi swe słowa do raju w niebie".
Te dwa przykłady niewłaściwego zastosowania biblijnej wiedzy nasuwają moje szóste spostrzeżenie: Świadkowie Jehowy często cytują naukowe źródła w sposób wybiórczy i poza kontekstem, zwykle po to, aby wesprzeć nimi wnioski przeciwne do tych, jakie prezentują same źródła. Uprawnione jest oczywiście, iż naukowe źródło może dostarczać dowodu dla strony, pomimo faktu, że samo dochodzi do innych konkluzji. Lecz Świadkowie Jehowy czynią coś innego: powołują się mianowicie na naukowe prace celem wywołania mylnego wrażenia, że źródła te dochodzą do tych samych konkluzji, co oni sami.
"Raj" występuje jeszcze w Nowym Testamencie tylko dwa razy: w Objawieniu 2:7 i 2. Koryntian 12:4; oba wersety mają charakter pouczający. Świadkowie Jehowy sami stwierdzają, że "raj Boży" w Objawieniu 2:7 jest rajem niebiańskim, chociaż nie uznają tegoż jako stanu pośredniego dla umarłych oczekujących zmartwychwstania.
2. Koryntian 12:4 jest bardziej interesujący. Paralela pomiędzy "rajem" a "trzecim niebem" (2. Koryntian 12:2) wskazuje, iż raj tutaj oznacza sferę niebiańską; potwierdzają to prawie wszyscy komentatorzy biblijni. Nic dziwnego; w żydowskiej literaturze rozpowszechnianej w pierwszym wieku raj utożsamiany był z przebywaniem w trzecim niebie.
Świadkowie Jehowy argumentują jednakże, iż Paweł odnosił "raj" do "duchowego stanu wśród Bożych ludzi" podczas "czasu żniwobrania", który chyli się ku końcowi. Innymi słowy: twierdzą, że Paweł miał wizję dzisiejszych Świadków Jehowy (!) Z wielu zastrzeżeń do tej interpretacji wspomnimy tylko o dwóch: (1) nic z kontekstu 2. Koryntian 12 nie wskazuje na to, iż "raj" oznacza Bożych ludzi w czasach ostatecznych; (2) jeśli raj oznacza Bożych ludzi, to tak samo oznacza ich "trzecie niebo", co jest absurdalne.
Manipulacja 2. Koryntian 12:4 dokonywana przez Świadków Jehowy prowadzi do siódmego spostrzeżenia: Świadkowie Jehowy alegoryzują proroctwa i wizje biblijne, aby móc je odnosić do wydarzeń z własnej historii, pomimo, iż nie mają do tego żadnej podstawy w tekście biblijnym.
"Ze mną"
Jezus obiecał złodziejowi: "będziesz ze mną w raju". Wypowiedź ta kłóci się z doktryną Świadków Jehowy w dwojaki sposób. Po pierwsze, stwierdzenie: "będziesz ze mną" implikuje, że wszyscy wierzący w Chrystusa będą żyli w jego obecności, podczas gdy Świadkowie Jehowy uważają, że większość wierzących - włączając złodzieja - będzie żyła na ziemi a tylko wybrani z Chrystusem w niebie. Po drugie, stwierdzenie: "ze mną w raju" implikuje, że Chrystus pójdzie do raju, podczas gdy Świadkowie Jehowy nauczają, że raj będzie na ziemi a Chrystus pozostanie w niebie.
Świadkowie Jehowy wykładają słowa "ze mną" z Łukasza 23:43 następująco: "On będzie z tamtym człowiekiem w tym sensie, że będzie chronić go od śmierci i troszczyć się o wszystkie jego potrzeby, zarówno fizykalne jak i duchowe" (_You Can Live Forever in Paradise on Earth_ (WTBTS, 1982), s. 171; również: _Reasoning from the Scriptures,_ s. 287) Jednakże w innych miejscach, gdzie Jezus mówi "ze mną", Świadkowie Jehowy rozumieją znaczenie tych słów już literalnie (Łk 22:28; Objawienie 3:21, także 14:1; 20:4,6). Nie ma uzasadnionej przyczyny, dla której nie można by rozumieć literalnie słów "ze mną" również w Łukaszu 23:43. Jest to dobry przykład dla mego ósmego spostrzeżenia: Świadkowie Jehowy są często zmuszeni do interpretacji prostych wyrażeń przy zastosowaniu skrajnie obrazowych form, nieuprawnionych z punktu widzenia kontekstu, po to tylko, aby obronić swą doktrynalną pozycję.
Gdzie poszedł Chrystus?
Kiedy Chrystus umarł, Biblia informuje nas, że zstąpił do otchłani (szeolu) (Mateusz 12:40; Dzieje 2:27,31; Rzymian 10:7; Efezjan 4:9; Objawienie 1:18). Jak zatem mógł obiecać złodziejowi, że będą razem w niebiańskim raju? Czy nie powiedział Marii po swym zmartwychwstaniu, że "jeszcze nie wstąpił do Ojca" (Jan 20:17)? Świadkowie Jehowy argumentują, że fakty te są sprzeczne z ortodoksyjną interpretacją Łukasza 23:43.
Zanim odpowiemy na ten argument, czytelnik powinien wiedzieć, co uczynili Świadkowie Jehowy. Otóż zamiast zajmować się Łukaszem 23:43, posługując się użytymi tam znaczeniami i istniejącym kontekstem, twierdzą, że Łukasz 23:43 nie może znaczyć, co wydawałoby się z tekstu, że znaczy, ponieważ wywołałoby to sprzeczności z interpretacją, jaką dokonali na innych fragmentach biblijnych. Może być to wzięte teraz jako pozytywna oznaka zaangażowanie się Świadków Jehowy dla absolutnej wiarygodności całego Pisma. Bez wątpienia upieraliby się, iż naprawdę właśnie o to chodzi. Co jednak faktycznie zostało poczynione? Otóż Świadkowie Jehowy "chronią" Biblię przed sprzecznościami wynikającymi z błędnej interpretacji. A oznacza to, że czynią założenie jakoby Biblia sama w sobie była sprzeczna, a zatem nie może być brana jako wartość sama w sobie, nawet po uwzględnieniu wszelkich cech użytych sformułowań i kontekstu.
Krótko mówiąc (jest to dziewiąte spostrzeżenie), Świadkowie Jehowy manipulują jedną częścią Pisma, przeciwstawiając ją części innej, tak, aby w rezultacie Biblia zgadzała się z ich doktryną. Jest to jeden z najczęstszych błędów popełnianych przez Świadków Jehowy przy dokonywaniu interpretacji biblijnej.
Wgląd w historyczne użycie terminu "raj" wyjaśnia pozorną sprzeczność, iż Chrystus zstępując do otchłani, nie mógł jednocześnie przebywać w raju. W pierwszym wieku, w judaizmie, raj rozumiany był jako niebo, czasami jednak jako "szczęśliwe" miejsce w otchłani (szeolu, hadesie). Słowa Jezusa z Łukasza 23:43 odwołują się prawdopodobnie do raju jako wydzielonej części otchłani dla sprawiedliwych (Łukasz 16:22-26). Jezus nie obiecał więc złodziejowi, że jeszcze tego samego dnia będą razem w niebie, lecz że będą w błogosławionym miejscu odpocznienia od śmierci. Z 2. Koryntian 12:4 można wnioskować, że Chrystus ostatecznie wziął ze sobą raj do nieba w momencie, kiedy wstąpił na niebiosa.
Idąc tym tropem powinniśmy jednak pamiętać, że niebo, będące Bożym "mieszkaniem", nie jest fizycznym miejscem ulokowanym gdzieś w naszej kosmicznej czasoprzestrzeni. Fizyczne "niebiosa" nie są w stanie ogarnąć Boga (1. Królewska 8:27; Izajasz 66:1; Dzieje 7:48-49). Nawet gdybyśmy potrafili podróżować wystarczająco szybko, nie jesteśmy w stanie znaleźć wśród gwiazd ani Boga ani Jego "mieszkania". Dlatego język używany przy rozważaniach na temat tego, "gdzie" poszli Jezus i złodziej nie powinien być językiem dosłownym, literalnym.
Nasuwa to dziesiąte spostrzeżenie: Świadkowie Jehowy interpretują duchową rzeczywistość, o której mówi Biblia, w sposób racjonalistyczny. Poprzez sposób racjonalistyczny mam na myśli nie tyle oczekiwanie od nauczania biblijnego, aby było logicznie uzasadniane, co wręcz żądanie, aby nauczanie biblijne nigdy nie wykraczało poza wyobrażenie człowieka, które jest ograniczone. Rozum ludzki ma granice, natomiast Bóg w swym Bycie i Rozumie jest bezgraniczny. Wobec tych faktów, jeśli chodzi o istotę Boga lub relacje pomiędzy Nim a jego stworzeniem, powinniśmy być gotowi na paradoksy. Doktryna Świadków Jehowy usiłuje pozbyć się wszelkich paradoksów. Świadkowie Jehowy domagają się Boga, którego mogliby zrozumieć.
Dziesięć "przykazań" biblijnej interpretacji
Nie usiłuj usprawiedliwiać interpretacji, która jest dla ciebie wygodna, lecz wybieraj taką interpretację, która najlepiej pasuje do kontekstu.
Interpretuj tekst biblijny metodą indukcji (poprzez wyprowadzanie ogólnych prawd ze szczegółowych faktów) wziąwszy pod uwagę cały stosowny materiał biblijny.
Poszukuj interpretacji, która najlepiej precyzuje sformułowania użyte w tekście.
Opieraj swą interpretację Pisma na oryginalnych tekstach hebrajskich lub greckich, tak jak Bóg je przekazał człowiekowi.
Interpretuj tekst w taki sposób, aby miał oparcie w bezpośrednim kontekście.
Nie cytuj źródeł naukowych (a) wyrwanych z kontekstu lub (b) by podtrzymywać interpretację, której nie wspiera samo naukowe źródło.
Interpretuj proroctwa i wizje biblijne stosując użyte tam terminy i trzymając się jasnej nauki biblijnej.
Proste wyrażenia interpretuj literalnie, chyba że z kontekstu wynika inaczej.
Nie przeciwstawiaj jednej części Pisma do innej jego części, lecz interpretuj każdą część z uwzględnieniem użytych tam terminów i bezpośredniego kontekstu zanim rozpoczniesz analizę jak te części odnoszą się do siebie wzajemnie.
Interpretuj duchową rzeczywistość, o której mówi Biblia, w pokornym uświadomieniu, że nieskończony Bóg wykracza poza nasze skończone wyobrażenie.
Dodatek
The Amplified Bible
And He answered him, Truly, I tell you, today you shall be with Me in Paradise. - Luke 23:43
American Standard
Version And he said unto him, Verily I say unto thee, to-day shalt thou be with me in Paradise. - Luke 23:43
1611 King Iames Version
And Iesus said vnto him, Verily, I say vnto thee, to day shalt thou be with me in Paradise. - S.Luke 23:43
BUZANTINE
kai eipen autw o ihsouV amhn legw soi shmeron met emou esh en tw paradeisw - kata loukan 23:43
Contemporary English Version
Jesus replied, "I promise that today you will be with me in paradise." - Luke 23:43
Darby Bible
And Jesus said to him, Verily I say to thee, To-day shalt thou be with me in paradise. - Luke 23:43
Elberfelder
Und Jesus sprach zu ihm: Wahrlich, ich sage dir: Heute wirst du mit mir im Paradiese sein. - Lukas 23:43
Esperanto
Kaj li diris al li: Vere mi diras al vi: Hodiaux vi estos kun mi en Paradizo. - Luko 23:43
Greek Text
Kai eipen autw, Amhn soi legw, shmeron met emou esh en tw paradeisw. - Kata Loukan 23:43
Haitian Creole Version
Jezi reponn li: Sa m'ap di ou la, se vre wi: Jňdi a ou pral avč m' nan paradi. - Luc 23:43
King James Version
And Jesus said unto him, Verily I say unto thee, To day shalt thou be with me in paradise. - Luke 23:43
Literal English Translation
And 2532G said 2036G to him 0846G 3588G Jesus, 2424G Truly 0281G I say 3004G to you, 4671G today 4594G with 3326G me 1700G You will be 2071G in 1722G 3588G Paradise. 3857G - Luke 23:43
Louis Segond
Jésus lui répondit: Je te le dis en vérité, aujourd'hui tu seras avec moi dans le paradis. - Luc 23:43
The Message
He said, "Don't worry, I will. Today you will join me in paradise." - Luke 23:43
N26
kai eipen autw amhn soi legw shmeron met emou esh en tw paradeisw - kata loukan 23:43
New American Standard
And He said to him, "Truly I say to you, today you shall be with Me in Paradise." - Luke 23:43
New Century Version
Jesus said to him, "I tell you the truth, today you will be with me in paradise." - Luke 23:43
New International Version
Jesus answered him, "I tell you the truth, today you will be with me in paradise." - Luke 23:43
New King James Version
And Jesus said to him, "Assuredly, I say to you, today you will be with Me in Paradise." - Luke 23:43
New Life Version
Jesus said to him, "For sure, I tell you, today you will be with Me in Paradise." - Luke 23:43
New Revised Standard Version
He replied, "Truly I tell you, today you will be with me in Paradise." - Luke 23:43
Revised Standard Version
And he said to him, "Truly, I say to you, today you will be with me in Paradise." - Luke 23:43
Reina-Valera Actualizada Entonces
Jesus le dijo: --De cierto te digo que hoy estaras conmigo en el paraiso. - Lucas 23:43
1894 TR
kai eipen autw o ihsouV amhn legw soi shmeron met emou esh en tw paradeisw - kata loukan 23:43
Simple English Bible
Then Jesus said to him, "I am telling you the truth: Today you will be with me in Paradise!" - Luke 23:43
1550 TR
kai eipen autw o ihsouV amhn legw soi shmeron met emou esh en tw paradeisw - kata loukan 23:43
Transliterated Bible
Kai eipen autoo,* Ameen soi legoo, seemeron met emou esee en too paradeisoo. - Luke 23:43
Today's English Version
Jesus said to him, "I promise you that today you will be in Paradise with me." - Luke 23:43
Living Bible
And Jesus replied, "Today you will be with me in Paradise. This is a solemn promise." - Luke 23:43
Transliterated Pronounceable Bible
Kai' ei'pen autoo',{*} "Amee'n soi le'goo, see'meron met emou' e'see en too' Paradei'soo." - Luke 23:43
Updated Authorized Version
And Jesus said to him, "Verily I say to you, today will you be with Me in paradise." - Luke 23:43
Young's Literal Translation
and Jesus said to him, `Verily I say to thee, To-day with me thou shalt be in the paradise.' - Luke 23:43