STOSUNEK PRACY
Pracownik + Pracodawca = stosunek pracy (podstawa prawna Kodeks Pracy)
_________________________________
Umowa zlecenie = zleceniobiorca + zleceniodawca (podstawa prawna
Umowa o dzieło = wykonawca + dający zlecenie/zlecający Kodeks cywilny)
Umowa agencyjna
Stosunek pracy jest to relacja, łącząca pracodawcę i pracownika. Zgodnie z Kodeksem pracy pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania, wyboru lub spółdzielczej umowy o pracę.
PRACOWNIK |
||||
Umowa o pracę |
Powołanie |
Wybór |
Mianowanie |
Spółdzielcza umowa o pracę |
Pracownikiem może być osoba, która ukończyła 18 lat. Na szczególnych warunkach pracownikiem może być osoba, która nie ukończyła 18 lat, ale ukończyła 16 lat. Jest to pracownik młodociany.
Pracodawca - może nim być osoba prawna, jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej bądź osoba fizyczna (jeżeli zatrudniają pracowników).
Warunkiem nadania tym podmiotom statusu pracodawcy jest zatrudnianie przez nich pracowników.
PRACODAWCA |
||
Osoba prawna |
Jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej |
Osoba fizyczna |
Zgodnie z kodeksem pracy za pracodawcę, będącego jednostka organizacyjną, czynności
z zakresu prawa pracy dokonuje osoba bądź organ, zarządzający tą jednostką albo inna osoba wyznaczona do tego.
Według kodeksu pracy poprzez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę. Pracodawca zaś zobowiązuje się do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem.
Cechy stosunku pracy
Do właściwości stosunku pracy należy:
odpłatność - zarobkowy charakter stosunku pracy, polegający na obowiązku wypłaty przez pracodawcę wynagrodzenia co najmniej raz w miesiącu,
osobisty charakter świadczenia pracy - oznacza, że pracownik nie może samowolnie powierzyć wykonania pracy innej osobie,
podporządkowanie pracownika, wyrażające się przede wszystkim w możliwości wydawania pracownikowi poleceń,
ciągłość świadczenia pracy - pracownik zobowiązuje się do starannego działania. Ważny jest cały proces pracy, a nie tylko jej efekt.
Obowiązek ujawnienia danych osobowych
Przed nawiązaniem stosunku pracy pracodawca ma prawo domagać się od kandydatów określonych informacje, niezbędne do wybrania osoby do zatrudnienia. Pracodawca ma prawo żądać od osoby, ubiegającej się o zatrudnienie, podania danych osobowych, obejmujących;
imię i nazwisko,
imiona rodziców,
datę urodzenia,
miejsce zamieszkania,
wykształcenie,
przebieg dotychczasowego zatrudnienia
a także PESEL oraz imiona i nazwiska dzieci, ich daty urodzenia, jeżeli podanie takich danych jest konieczne ze względu na korzystanie przez pracownika ze szczególnych uprawnień, przewidzianych w prawie pracy (uprawnienia związane z rodzicielstwem).
Udostępnianie pracodawcy wszystkich tych danych następuje w formie oświadczenia.
Pracodawca ma jednak prawo żądać dokumentów, potwierdzających wszystkie te dane.
Pracownik ma obowiązek zgłaszać pracodawcy wszystkie zmiany w zakresie podanych wcześniej danych bez wezwania pracodawcy.
Zmiana pracodawcy a stosunek pracy
W razie przejścia zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę, staje się on z mocy prawa stroną w dotychczasowych stosunkach pracy. Celem takiej regulacji jest ochrona interesów pracowniczych w postaci trwałości stosunku pracy.
Zakład pracy jest to zespół środków materialnych i osobowych, składający się na zorganizowaną całość.
Przejście może nastąpić w formie:
czynności prawnej,
decyzji administracyjnej,
innych zdarzeń takich jak dziedziczenie.
Za zobowiązania, wynikające ze stosunku pracy, powstałe przed przejściem zakładu pracy na innego pracodawcę, dotychczasowy i nowy pracodawca odpowiadają solidarnie.
Jeżeli u dotychczasowego i nowego pracodawcy nie działają związki zawodowe, obaj pracodawcy mają obowiązek pisemnego poinformowania swoich pracowników o:
przewidywanym terminie przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę,
przyczynach przejścia zakładu pracy,
prawnych, ekonomicznych oraz socjalnych skutkach przejścia dla pracowników,
zamierzonych działaniach, dotyczących warunków zatrudnienia.
Przekazanie tych informacji powinno nastąpić co najmniej na 30 dni przed przewidywanym terminem przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę.
W terminie 2 miesięcy od przejścia zakładu pracy na innego pracodawcę, pracownik może bez wypowiedzenia z 7 dniowym uprzedzeniem rozwiązać stosunek pracy.
21.03.2015, Sobota