Augustyn, Wyznania
Autobiografia św. Augustyna (ok. 397-400), pierwsze dzieło tego typu w literaturze europejskiej. Augustyn przedstawia dzieje swego nawrócenia. Oprócz dramatycznie opowiedzianej historii życia cztery księgi poświęca rozważaniom filozoficznym. Tłumaczy to tytuł dzieła: z jednej strony Augustyn wyznaje grzechy, a z drugiej — wyznaje wiarę, głosi chwałę Boga. W pierwszych dziewięciu (spośród trzynastu) księgach opisuje swoją drogę do wiary. Młodego Augustyna kuszą powaby świata, miewa miłostki, pod zgubnym wpływem zepsutych moralnie ludzi wyrządza bezinteresowne zło. Ulega straszliwej rzece społecznego obyczaju, ale pragnie zgłębić boskie tajemnice. Początkowo zwraca się w stronę manicheizmu, opisującego świat jako rezultat walki dobra i zła. Lektura Cycerona sprawia, ze bliżej poczyna interesować się filozofią, która więcej wyjaśnia niż niedorzeczne, jak to później określa, wymysły manichejczyków. Wreszcie zrywa z manicheizmem na rzecz wiary, uznając, że powszechna religia ma wyższość nad elitarną filozofią. To zerwanie oznacza dla Augustyna trudną walkę z przywiązaniem do doczesności, ale czyż nie jest bojowaniem życie ludzkie na ziemi? Augustyn odkrywa, jak trudno zrezygnować ze starych przyzwyczajeń, jak trudno oprzeć się licznym pokusom. Uznając, że szczęściem jest prawda, czyli Bóg, nawraca się na chrześcijaństwo. Dzieło Augustyna odznacza się walorami literackimi — napisane z pasją, sugestywnie i klarownie, przesycone apostrofami do Chrystusa i stylizacją biblijną, wywarło wielki wpływ na literaturę autobiograficzną, m.in. na Wyznania Jeana Jacquesa Rousseau. Budziło żywe zainteresowanie szczerością publicznej spowiedzi. Do motywów Wyznań nawiązywali także m.in. Dante Alighieri, Francesco Petrarca, Thomas S. Eliot.