POMPY ŁOPATKOWE
Elementami wypierającymi ciecz, w tych maszynach, są łopatki płaskie umieszczone w promieniowych wycięciach wirnika, a komory robocze tworzone są poprzez dwie sąsiednie łopatki, powierzchnię wirnika i korpus pompy.
Wśród tej grupy pomp wyróżnia się dwie ich odmiany:
pojedynczego działania,
podwójnego działania.
Pompy łopatkowe pojedynczego działania
Pompy tego typu mają ułożyskowany mimośrodowo wirnik względem korpusu o kołowej bieżni. W ten sposób, przy odpowiednio szczelnym pasowaniu łopatek, przestrzeń robocza wraz z obrotem wirnika zmienia swoją objętość. W pewnej części pompy, objętość ta zwiększa się i zasysa ciecz z przestrzeni ssawnej, w innej zaś zmniejsza się i wypycha ciecz do przestrzeni tłocznej. Warunkiem poprawnego działania takiej pompy jest zachowanie szczelności między przestrzenią ssawną i tłoczną. Uzyskuje się to poprzez styk łopatek z bieżnią na całym jej obwodzie. Wydajność pomp łopatkowych pojedynczego działania zależy od mimośrodowości ustawienia wirnika względem bieżni korpusu. Jest ona maksymalna przy największej wartości mimośrodowości i równa zeru przy braku mimośrodowości (przy koncentrycznym ustawieniu wirnika względem bieżni korpusu ciecz krąży w kółko i nie jest ani zasysana ani tłoczona).
Pompy łopatkowe podwójnego działania
Różnica pomiędzy pompami pojedynczego i pompami podwójnego działania polega na kształcie bieżni. W pierwszych bieżnia jest okrągła, a w drugich jest owalna. W wyniku tego komory robocze podczas jednego obrotu wirnika dwukrotnie zmniejszają i dwukrotnie zwiększają swoją objętość. Pompa taka ma więc dwie przestrzenie ssawne i dwie przestrzenie tłoczne. Przecięcia w wirniku, w których umieszczone są łopatki, wykonywane są zwykle pod pewnym kątem do promienia w taki sposób, że łopatki są pochylone w kierunku ruchu (zmniejsza to siły reakcji zginających łopatki). Inną konstrukcją pompy podwójnego działania, jest pompa, w której łopatki umieszczone są w promieniowych przecięciach nieruchomej cylindrycznej bieżni korpusu. Wirnik tej pompy wykonany jest jako obrotowa krzywka, która przylega szczelnie do bieżni dwoma leżącymi na przeciw siebie odcinkami.