Damian Kuźniak ( gr. CA3 )
Referat nr 7
Instrumenty radzieckiej polityki imperialnej , rola Armii Czerwonej , Sojuszniczej komisji kontroli , NKWD , wykorzystanie lokalnych organizacji komunistycznych ,komunistów przybyłych wraz a Armią Czerwoną , towarzystw mieszanych .
Po wygranej wojnie Stalin ciągle chciał zdominować Europę . Rozszerzenie ZSRR miało nastąpić poprzez stopniową Sowietyzacje krajów Europy środkowo-wschodniej . Głównym celem w polityce ZSRR było budowanie imperium zewnętrznego, a przynajmniej utrzymanie tego, co udało się dotychczas uzyskać w wygranej wojnie . Związek Radziecki chciał być potęgą i taką się stał . Co ciekawe polityka Stalina mogła być realizowana bez zbytnich sprzeciwów ze strony zachodu ,który wolał realizować swoje interesy szczególnie dotyczące zachowania wpływów w Grecji i Turcji dotyczących kontroli cieśnin śródziemnomorskich . Niektóre kraje zostały niejako ukarane przez zachód ( Bułgaria ,Rumunia .Węgry ) za wspieranie Trzeciej Rzeszy podczas wojny . Dla zachodu ważne było utrzymanie sojusznika a nie denerwowanie go swoją polityką stąd decyzja o „ poświęceniu „ krajów Europy środkowo-wschodniej .
ZSRR postawił sobie za cel totalne zsowietyzowanie krajów Europy śr. -wsch. ,które miało się dokonać na trzy sposoby w zależności od kraju i jego sytuacji . Pierwszym z nich była inkorporacja . Dotyczyła ona krajów bałtyckich oraz terenów przedwojennej wschodniej części Polski . Zawierała się we włączeniu tych krajów do związku radzieckiego i stopniowym ujednoliceniu systemowym tych państw. Większość urzędów aparatu partyjnego i policyjnego sprawowali ludzie z Moskwy co było efektem braku miejscowego poparcia dla tych działań . Szefami partii komunistycznych byli zrusyfikowani karjowcy zaś ich zastępcami Rosjanie .
Drugim torem działań był tzw. Eksport Rewolucji . Dotyczył takich państw jak Polska , NRD, Rumunia , Węgry ,Bułgaria, Czechosłowacja. Charakter tego działania polegał na stopniowym przejęciu władzy poprzez słabe lokalne partie komunistyczne przy dużej pomocy sił zbrojnych i policji politycznej ZSRR oraz wysłanników Moskwy w tych krajach . Związek radziecki eliminował ludzi , partie polityczne i zwolenników innych systemów niż socjalizm za pomocą pseudo demokratycznych działań ,fałszowania kolejnych wyników wyborów i wzrostu wpływów swoich ludzi w tych krajach lub komunistów już uczestniczących w życiu politycznym w danym państwie . Gdy kraje te podpisywały ugodę z zachodem niejako godziły się na zdominowanie przez ZSRR a zachód w tym czasie zupełnie nie zajmował się tymi krajami .
Trzecią drogą była Rewolucja lokalna . Dotyczyła Albanii i Jugosławii . W tych krajach partie komunistyczne dochodziły do władzy bez większej pomocy wszelkich sił zbrojnych ZSRR ale były pod ciągłą kontrolą i wspierały politykę Stalina .
Rola Armii Czerwonej i NKWD w procesie Sowietyzacji była bardzo istotna . Siły zbrojne ZSRR wchodziły na tereny państw Europy środkowo -wschodniej w celu przejęcia kontroli nad terytorium kraju i kontroli aparatu wojskowego państwa . Rola armii była znacząca . Przede wszystkim chodziło o zastraszenie społeczeństwa w danym kraju oraz wyeliminowanie działań wszelkiej opozycji . Siła armii była bardzo duża więc nie straszne były jej jakiekolwiek przejawy braku zgody na jej działania .Polityka zastraszania to:
jeńcy wojenni - celowo brano do niewoli, wywożąc na Syberię, a znaczniejsze osoby - do Moskwy, w rezultacie jeden z członków każdej rodziny znajdował się w bliżej nieokreślonym miejscu w granicach ZSRR, należało wiec postępować ostrożnie;
b) fale grabieży, gwałtu, rekwirunku;
c)prześladowania elit intelektualnych i przywódców religijnych.
NKWD miało za zadanie sprawowania kontroli nad działaczami partii komunistycznych i wszystkich nowych członków którzy chcieli wstąpić do partii .Rolą aparatu bezpieczeństwa było kontrolowanie i wykorzystanie środków do realizacji polityki sowietyzacji . Nie można było dopuścić do utraty swoich wpływów w tych krajach .
Rosja radziecka wykorzystywała ponadto szereg innych osób ,grup społecznych w celu sowietyzacji krajów . Lokalne organizacje i partie komunistyczne oraz komuniści którzy mieli stanowić autorytety w swoich krajach a także instytucje takie jak Sojusznicze komisja kontroli były narzędziem zdobywanie władzy w danym państwie . Za ich pomocą wprowadzano nacjonalizacje gospodarki , kolektywizacje rolnictwa , system „demokracji ludowej „ i konstytucje socjalistyczną . Poszczególni przywódcy partyjni byli wzywani osobiście do Moskwy w celu uniemożliwienia im samodzielnego myślenia i szantażu . Sami przywódcy mogli w ten sposób powiększyć swoją rolę w kraju . Krok po kroku tworzono partie komunistyczne które spełniały charakter monopartii. W ten sposób opanowywano kraj ,wszystkie ważne dziedziny gospodarki i życia a reżim rósł w siłę . W 1948 roku liczba członków partii komunistycznych wynosiła ok. 20 mln .
Związek radziecki utworzył także instytucje ,która na szeroką skalę miała kontrolować rozwój komunizmu . Kominform - Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych utworzone 27 września 1947 r. na naradzie partii komunistycznych i robotniczych w Szklarskiej Porębie - Józef Stalin zwołał konferencję w odpowiedzi na kontrowersje wśród komunistycznych rządów europejskich, czy wziąć udział w paryskiej konferencji dotyczącej planu Marshalla w lipcu 1947 r. Pierwszą siedzibą Kominformu był Belgrad, jednak po usunięciu Jugosławii w czerwcu 1948 r. została przeniesiona do Bukaresztu. Celem Biura była koordynacja działań partii komunistycznych kierowanych przez ZSRR, de facto było ono narzędziem polityki sowieckiej. Kominform został rozwiązany w kwietniu 1956 r.
Zbiór partii komunistycznych współ założonych przez ZSRR w krajach podległych oraz ich przywódcy w latach 1944-48 :
Komunistyczna Partia Czechosłowacji- Klement Gotwald
Związek Komunistów Jugosławii do momentu usunięcia go w czerwcu 1948 r.- Josip Tito
Polska Zjednoczona Partia Robotnicza- Bolesław Bierut
Komunistyczna Partia Rumunii- Gheorge Gheorghiu Dej
Komunistyczna Partia Węgier- Matyjas Rakosi
Bułagarska Partia Komunistyczna- Giorgi Dymitrov
Ciekawostki : Taktyka salami - sposobem przejmowania władzy przez komunistów min. na Węgrzech /salami, tradycyjną węgierską wędlinę, kroi się na cienkie plasterki; podobnie przejmowano władzę - powoli, stopniowo, zachowując pozory demokracji parlamentarnej i systemu wielopartyjnego, opanowywano milicję, wojsko, gospodarkę, administrację, eliminowano przeciwników politycznych/
Narzędzia imperialnej polityki radzieckiej przyniosły efekt . System ten ukształtował się w tych krajach na wiele lat .Związek Radziecki wykorzystywał w tej polityce wszystko i wszystkich . Instytucje militarne i polityczne oraz ludzi a zastraszone społeczeństwa musiały się pogodzić ze złowieszczą polityką która niewątpliwie zahamowała rozwój i indywidualizm tych krajów na arenie międzynarodowej .