London Stock Exchange (LSE) - jedna z największych pod względem obrotów giełda papierów wartościowych na świecie. Założona w 1801 roku w Londynie.
Obecna siedziba giełdy mieści się na Paternoster Square, niedaleko katedry św. Pawła w Londynie.
Historia
Handel udziałami spółek w Londynie, ma swój początek w potrzebie sfinansowania dwóch wypraw morskich: Kompanii Moskiewskiej usiłującej dotrzeć do Chin przez Morze Białe oraz wyprawy Kompanii Wschodnioindyjskiej do Indii i pozostałych państw Orientu. Przedsiębiorstwa niezdolne do sfinansowania tych kosztownych wypraw samodzielnie, zdobyły pieniądze sprzedając udziały kupcom, co dało im prawo do części ewentualnych zysków.
Pomysł przyjął się bardzo szybko i już w 1695 roku obracano udziałami około 140 przedsiębiorstw. Handel akcjami skupił się wokół Exchange Alley w Londynie, a szczególnie w dwóch kawiarniach: Garraway's i Jonathan's, gdzie makler John Castaing opublikował cennik akcji i towarów The Course of the Exchange and other things. W roku 1697 wydano prawo mające "ograniczyć liczbę i szkodliwe praktyki maklerów oraz osób zawodowo działających na giełdzie" w związku z insider trading i licznymi przypadkami manipulacji cenowych. Nakazywało ono, aby wszyscy maklerzy posiadali licencję i składali przysięgę, że będą działać w sposób legalny.
Giełda na Change Alley rozwijała się znakomicie, aż w roku 1720 nastąpiło załamanie. Przyczyną była Kompania Mórz Południowych, która wywołała wielkie, a podsycane przez maklerów, jej właściciela Johna Blunt oraz rząd zamieszanie na rynku. Tworząc niedochodową spółkę 9 lat wcześniej, rząd miał nadzieję, że przejmie ona ogromne zadłużenie państwa poprzez sprzedaż jej akcji do obrotu publicznego. Akcje przedsiębiorstwa, które na początku roku kosztowały £128, w czerwcu tego samego roku były warte już £1,050. Jednakże, bańka spekulacyjna wkrótce pękła, doprowadzając do spadku cen akcji do £175, a później nawet do £124. Incydent ten wywołał falę oburzenia, które wymusiło na parlamencie zmianę prawodawstwa, aby zapobiec kolejnej bańce, co na długi czas zabezpieczyło giełdę i pozwoliło jej odzyskać równowagę.
Wkrótce Exchange Alley stała się zbyt mała, aby pomieścić wciąż rosnącą liczbę interesantów oraz ludzi związanych z giełdą. Czarę goryczy przepełnił pożar kawiarni Jonathan's w 1748 r., który zmusił maklerów do stworzenia nowej siedziby na Threadneedle Street (tzw. New Jonathan's) oraz pobierania opłat za wstęp. Niedługo potem zmieniono nazwę budynku na Stock Exchange (ang. Giełda Papierów Wartościowych), którą z kolei przemianowano w 1801 roku na Stock Subscription Room z nowymi zasadami członkostwa. Jednakże, przeprowadzka nie spełniła oczekiwań, więc giełda przeniosła się w tym samym roku do Capel Court. Do 1820 r. giełda odrobiła straty wynikłe z zamieszania lat poprzednich, głównie dzięki gwałtownemu rozwojowi kolei, kanalizacji, górnictwa i sektora ubezpieczeń. Na terenie całej Wielkiej Brytanii zaczęły powstawać regionalne giełdy papierów wartościowych. Pozwolono także handlować obligacjami.
Dawna Stock Exchange Tower mieszcząca się na Threadneedle Street została otwarta w 1972 przez królową Elżbietę II jako parkiet giełdy, gdzie kupcy mogli się spotkać i prowadzić interesy. Stało się to w dużej mierze zbyteczne wraz z nadejściem tzw. Big Bang 27 października 1986 roku, gdy premier Wielkiej Brytanii Margaret Thatcher doprowadziła do deregulacji londyńskiej giełdy, prywatyzując wiele sfer jej działalności, umożliwiając zakup akcji bez udziału maklerów, likwidując przekupne komisje nadzorujące transakcje oraz dopuszczając do handlu akcjami komercyjne banki i firmy ubezpieczeniowe. Pozwoliło to na szybką komputeryzację giełdy, a co za tym idzie rezygnację z handlu akcjami twarzą w twarz.
20 lipca 1990 r. w siedzibie giełdy wybuchła bomba, podłożona przez IRA w męskiej toalecie, niedaleko galerii dla gości. Budynek został wcześniej ewakuowany, więc nikt nie odniósł obrażeń. Jednakże, na długi okres czasu giełda musiała ograniczyć swoją działalność handlową, będąc jedynie atrakcją turystyczną, aż do momentu ponownego otwarcia galerii w roku 1992.
W lipcu 2004 roku, London Stock Exchange przeprowadziła się z Threadneedle Street na Paternoster Square, niedaleko katedry św. Pawła, jednak nadal na obszarze "Square Mile" (City of London). Giełda została ponownie otwarta przez królową Elżbietę II i jej męża księcia Edynburga, 27 lipca 2004 r. Budynek posiada zamówioną specjalnie na jego potrzeby dynamiczną rzeźbę autorstwa Greyworld, zwaną "The Source" (ang. źródło).
Oferty fuzji z LSE
W grudniu 2005 r. London Stock Exchange odrzuciła wartą £1.6 miliarda ofertę przejęcia przez Macquarie Bank. LSE uznała tę propozycję za "szyderczą", co odbiło się szerokim echem wśród akcjonariuszy. Wkrótce potem z podobną ofertą wystąpił NASDAQ, podnosząc cenę do £2.4 miliarda. Jednak zgodnie z przewidywaniami i ona została odrzucona. NASDAQ podbił więc stawkę, wykupując 11 kwietnia 2006 roku, część największego udziałowca London Stock Exchange, należącą do Ameriprise Financial Threadneedle Asset Management, nabywając 35.4 milionów udziałów po £11.75 za akcję. NASDAQ zakupił również 2.69 miliona dodatkowych akcji[1], stając się posiadaczem 15% udziałów w LSE. Choć oficjalnie nie ujawniono danych sprzedawcy, to wkrótce stało się jasne, że jest nim Scottish Widows, który pozbył się w tym samym czasie własnych udziałów (2.69 miliona) w London Stock Exchange. Ruch ten został uznany za próbę zmuszenia LSE do negocjacji, jak również ograniczenia jej strategicznej elastyczności na rynku.[2]
Późniejsze nabytki zwiększyły udziały NASDAQ do 25.1%, skutecznie powstrzymując konkurencyjne oferty przez kilka miesięcy.[3] Prawo finansowe w Wielkiej Brytanii nakazywało jednak, aby NASDAQ odczekał pewien okres czasu przed ponowieniem starań przejęcia. 20 listopada 2006 r. w około dwa miesiące od upłynięcia tego czasu, NASDAQ zwiększył swoje udziały w LSE do 28.75%, występując jednocześnie z wrogą propozycją zakupu pozostałych akcji po najniższej możliwej cenie £12.43, która była najwyższą jaką NASDAQ zapłacił na otwartym rynku za swoje udziały. London Stock Exchange natychmiast ją odrzuciło, stwierdzając, że "nie odpowiada realnej wartości" przedsiębiorstwa.
12 grudnia 2006 roku, NASDAQ skorygował swoją ofertę (uznaną raczej za "nieproszoną" niż "próbę wrogiego przejęcia"), sygnalizując, że możliwe byłoby zawarcie porozumienia na zasadzie: 50% udziałów (plus jedna akcja) w LSE, a nie 90% jak to wcześniej planowano. Jednakże, amerykańska giełda nie zwiększyła swojej oferty. Natomiast wiele funduszy ubezpieczeniowych zgromadziło w London Stock Exchange ogromne środki, a ich managerowie, jak również Furse uznało, że propozycja nadal nie była satysfakcjonująca. Oferta NASDAQ okazała się jednak skomplikowana, ponieważ została opisana jako "finalna", co według brytyjskiego prawa oznaczało, że jej wartość nie może zostać podwyższona (z wyjątkiem pewnych okoliczności). W końcu oferta NASDAQ została odrzucona przez akcjonariuszy LSE. Uzyskawszy zgodę jedynie 0.41% akcjonariuszy LSE przed upływem ostatecznego terminu zawarcia umowy, czyli 10 lutego 2007 roku, propozycja NASDAQ upadła.
W poniedziałek 20 sierpnia 2007 roku, NASDAQ ogłosił porzucenie swojego planu przejęcia LSE i rozpoczęcie poszukiwań możliwości pozbycia się 31% udziałów (61.3 miliony akcji) w London Stock Exchange. W sierpniu 2007 r. NASDAQ zgodził się sprzedać większość swoich akcji Borse Dubai - mieszczącej się w Zjednoczonych Emiratach Arabskich giełdzie, która stała się w ten sposób posiadaczem 28% udziałów w LSE.
Na LSE możemy inwestować w:
Fundusze inwestycyjne typu ETF (Exchange Traded Funds) należą do funduszy, których tytuły uczestnictwa są dostępne w obrocie na rynku regulowanym lub zorganizowanym, najczęściej na giełdzie. Ich polityka inwestycyjna polega na biernym śledzeniu określonego uznanego indeksu giełdowego, jednocześnie charakteryzują się niskim poziomem kosztów. Niektóre fundusze ETF mogą być także funduszami zharmonizowanymi z prawem wspólnotowym, tj. Dyrektywą Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).
ETC- prosty i przejrzysty otwarty/ luźny papier wartościowy
ETN- papiery wartościowe podobne do ETF
Produkty strukturyzowane- produkty finansowe, w których wypłata uzależniona jest od wyników jednego lub większej liczby instrumentów bazowych. Oparte m.in. o pojedyncze akcje, koszyki akcji, indeksy, koszyki indeksów, określone strategie inwestycyjne, kredyt, poziom inflacji czy towary. Charakteryzują się małym ryzykiem w stosunku do otrzymywanej stopy zwrotu.
Global Depository Receipt (GDR) (Globalny [Międzynarodowy] Kwit Depozytowy) - certyfikat (rodzaj papieru wartościowego) wydawany najczęściej przez banki międzynarodowe w więcej niż jednym kraju. Certyfikat jest poświadczeniem akcji złożonych w depozycie banku - emitenta certyfikatu (akcje nabywane są w spółkach, w których inwestorzy mogliby mieć trudności z lokowaniem kapitału ze względu np. na położenie za granicą, a więc GDR-y mają za zadanie ułatwienie obrotu akcjami spółek zagranicznych). GDR-y są notowane w obrocie publicznym i mogą być przedmiotem zbycia czy ustanowienia na nich ograniczonych praw rzeczowych, ich kurs jest często zbliżony do wartości rynkowej akcji, na których podstawie certyfikaty są wystawiane. Bardzo podobnym w kształcie papierem do Globalnych Kwitów Depozytowych są tzw. ADR-y. W terminologii nazewniczej GDR-y mogą też być spotykane pod nazwą Global Depositary Receipt.
Systemy na LSE:
SETS- najważniejszy elektroniczny system zamówień na LSE, obsługujący handel indeksami FTSE 100. FTSE 250 i FTSE SmallCap oraz innymi płynnymi papierami wartościowymi. Giełda operuje także zmodyfikowaną wersją SETS do obsługi handlu warrantami I innymi produktami strukturyzowanymi.
SETSqx- system obsługujący mniej płynne papiery wartościowe od tych obsługiwanych na SETS.