Katedra i Zakład Chemii Medycznej
UM w Lublinie
Ćwiczenie 3: Iloczyn rozpuszczalności
1. Czynniki wpływające na rozpuszczalność osadów.
Zależność rozpuszczalności substancji od temperatury
W 2 probówkach wirówkowych umieścić po 0,5 ml roztworu Pb(CH3COO)2. Do pierwszej z
nich dodawać kroplami roztworu 2M HCl, a do drugiej K2CrO4 do momentu pojawienia się
osadu (2-5 kropli!!!). Poczekać chwilę, aż wytrącone osady osiądą na dnie probówek, a
następnie je odwirować (5 min). Przesącz zlać znad osadów, a do probówek z osadami wlać
znaczną ilość wody destylowanej, a następnie przenieść ją wraz z osadem do czystych
probówek szklanych. Probówki ogrzewać na wrzącej łaz
ni wodnej przez ok. 10 minut,
okresowo wstrzÄ…sajÄ…c.
Podać wyniki obserwacji. Przebiegające reakcje zapisać w formie jonowej. Sformułować
wnioski. Co obserwuje się po oziębieniu roztworów?
Zależność rozpuszczalności substancji od pH
W dwóch oddzielnych probówkach strącić osad szczawianu wapnia, używając po 5 kropli
roztworów CaCl2 i (NH4)2C2O4. Do jednej probówki dodać 2 ml 2M HC1, a do drugiej
roztworu CH3COOH. Zmierzyć pH roztworów w obu probówkach za pomocą papierka
wskaz
nikowego.
Podać wyniki obserwacji. Przebiegające reakcje zapisać w formie jonowej. Sformułować
wnioski.
Zależność rozpuszczalności od stężenia
W trzech jednakowych probówkach umieścić po jednej kropli roztworu Pb(CH3COO)2. Do
dwóch z nich dodać wody destylowanej - do pierwszej ok. 4 ml, a do drugiej 8 ml. Następnie
do każdej z próbówek dodać po jednej kropli roztworu KI i wymieszać zawartość.
Przebieg zachodzącej reakcji zapisać w formie jonowej. Podać wyniki obserwacji.
Wpływ wspólnego jonu i efekt solny
Do dwóch probówek dodać po 2 ml roztworu CaCl2 i 0,5 ml roztworu H2SO4. Probówki
wstrząsać 20 sekund, obserwując powstawanie pierwszych kryształków osadu, następnie do
probówki pierwszej dodać 2 ml roztworu Na2SO4, a do drugiej roztworu NaCl. Probówki
wstrząsać 1 minutę i porównać ilości powstałych osadów.
Zapisać jonowo przebieg reakcji wytrącania osadu. Opisać wpływ dodanych jonów na
przebieg reakcji. Sformułować wnioski.
2. Badanie kolejności strącania osadów
Przeprowadzić w dwóch probówkach następujące reakcje:
probówka 1: AgNO3 + K2CrO4,
probówka 2: AgNO3 + NaCl.
Zanotować kolor i jakość powstających osadów.
Następnie w trzeciej probówce umieścić po 2 krople roztworów NaCl i K2CrO4. Dolać ok. 4
ml wody destylowanej i wymieszać. Dodawać kroplami roztwór AgNO3 mieszając dokładnie
po dodaniu każdej kropli. Obserwować kolejność strącania osadów.
Zapisać jonowo przebieg reakcji. Sformułować wnioski.
str. 1
Katedra i Zakład Chemii Medycznej
UM w Lublinie
Tabela 1. Wartości iloczynu rozpuszczalności dla soli otrzymywanych w ćwiczeniach 1-2
Związek Iloczyn rozpuszczalności Związek Iloczyn rozpuszczalności
PbCl2 1,7"10-5 CaC2O4 2,6"10-9
PbCrO4 1,8"10-14 CaSO4 6,3"10-5
PbI2 8,7"10-9 Ag2CrO4 4,1"10-12
AgCl 1,6"10-10
3. Rozpuszczalność kwasu moczowego i jego soli
Do trzech probówek dodać niewielką ilość kwasu moczowego, a następnie 1 ml wody
destylowanej i energicznie wytrząsać. Większość kwasu moczowego pozostaje
nierozpuszczone, ponieważ sÅ‚abo rozpuszcza siÄ™ w wodzie (25 mg/l w 18°C).
Pierwszą probówkę zostawić jako kontrolę. Następnie do drugiej probówki dodać 1 ml
wodorotlenku sodu, a do trzeciej 1 ml stężonego amoniaku. Porównać rozpuszczalność
powstałych soli. Zawartość drugiej probówki zakwasić dodając kroplami rozcieńczony HCl.
Obserwować wypadanie kwasu moczowego z roztworu.
Sformułować wnioski.
4. Kolorymetryczne oznaczanie stężenia kwasu moczowego w surowicy i moczu
Kwas moczowy jest końcowym produktem katabolizmu nukleotydów purynowych u ssaków.
Kwas moczowy redukuje kwas fosforowolframowy (odczynnik Folina-Denisa) w obecności
węglanu sodowego do tlenku wolframu barwy niebieskiej. Intensywność barwy jest wprost
proporcjonalna do zawartości kwasu moczowego w badanej próbie.
Wykonanie:
Krzywa wzorcowa: Do sześciu czystych szklanych probówek odpipetować kolejno po 3 ml
wody destylowanej do pierwszej probówki, a do probówek 2-6 kolejno roztworu kwasu
moczowego o stężeniach 2,5 mg%, 3 mg%, 4 mg%, 4,5 mg% i 5 mg %. Następnie do każdej
z nich dodać 0,6 ml roztworu Na2CO3 z mocznikiem oraz 0,15 ml odczynnika Folina-Denisa,
wymieszać, pozostawić na 10 minut w temperaturze pokojowej, a następnie odczytać
absorbancję przy długości fali 635 nm. Sporządzić wykres zależności stężenia roztworu
kwasu moczowego od absorbancji.
Przygotowanie próby badanej: Do probówki wirówkowej odpipetować 0,9 ml surowicy, 5 ml
2% roztworu Na2WO3 oraz 3,6 ml roztworu 0,16 N H2SO4 i wymieszać a następnie
odwirować (5 min przy 3000 rpm). Zlać supernatant znad osadu.
Próba badana: Do szklanej probówki odpipetować 3 ml supernatantu (X1, X2, X3), dodać 0,6
ml roztworu Na2CO3 z mocznikiem oraz 0,15 ml odczynnika Folina-Denisa, wymieszać i
pozostawić na 10 minut w temperaturze pokojowej. Następnie odczytać absorbancję próby
badanej przy długości fali 635 nm. Stężenie kwasu moczowego w próbce należy odczytać z
krzywej kalibracyjnej wykonanej dla roztworów kwasu moczowego o znanym stężeniu.
Prawidłowe stężenie kwasu moczowego w surowicy u osób dorosłych wynosi 2,5-7 mg.
str. 2