© Jerzy BrzeziÅ„ski (2006). Pytania egzaminacyjne z metodologii ... (tryb zaoczny)
METODOLOGIA BADAC
PSYCHOLOGICZNYCH
Kierunek: PSYCHOLOGIA
Tryb: ZAOCZNY
1. Wiedza naukowa  Ajdukiewicza zasada racjonalności (mocna i słabsza).
2. Znaczenie replikacji badań.
3. Model indukcjonistyczny poznania naukowego.
4. Model hipotetystyczny poznania naukowego.
5. Funkcje nauk - deskryptywna, eksplanacyjna, prognostyczna.
6. Osiem etapów procesu badawczego w psychologii - bez szczegółowego
omawiania poszczególnych etapów.
7. Etap 7. i 8. procesu badawczego.
8. O(P ) - P ; O(S ) - S ; O (S ) - O (S ).
Y Y Y Y iz Y in Y
9. Charakterystyka problemu badawczego. Cechy dobrze sformułowanego
problemu. Problem badawczy jako pytanie  pytania: dopełnienia i rozstrzygnięcia.
10.Klasyfikacja problemów badawczych.
11. Hipoteza badawcza. Cechy dobrze sformułowanej hipotezy.
12. Klasyfikacja hipotez badawczych.
13. Pojęcie zmiennej. Odmiany zmiennych. Przykłady.
14. Stevensa klasyfikacja zmiennych. Przykłady.
15. Klasyfikacja zmiennych istotnych dla zmiennej Y.
16. Charakterystyka modelu eksperymentalnego.
17. Model eksperymentalny i model quasi-eksperymentalny.
18. Kontrola zmiennych niezależnych-ubocznych w planach  zero-jedynkowych .
19. Analiza wariancji zmiennej zależnej  wariancja międzygrupowa
i wariancja wewnÄ…trzgrupowa.
20. Znaczenie randomizacji.
21. Realizm życiowy i realizm psychologiczny (wg Aronsona).
22. Rola instrukcji maskujÄ…cych cel eksperymentu ( decepcja ).
23. Pojęcie planu eksperymentalnego i quasi-eksperymentalnego.
24. Adekwatność planu eksperymentalnego do treści hipotezy badawczej (analiza
Rys. 12.1. - 12.4., s. 311  312, Metodologia...).
25. Trafność wewnętrzna planu eksperymentalnego.
1
© Jerzy BrzeziÅ„ski (2006). Pytania egzaminacyjne z metodologii ... (tryb zaoczny)
26. Czynniki zakłócające trafność wewnętrzną - historia; dojrzewanie; selekcja;
testowanie. Przykłady.
27. Czynniki zakłócające trafność wewnętrzną - instrumentacja; regresja statystyczna;
utrata osób badanych; interakcja selekcji z: historią, dojrzewaniem i instrumentacją.
Przykłady.
28. Czynniki zakłócające trafność wewnętrzną - Przenikanie informacji...;
kompensujące, programowe zróżnicowanie grup...; kompensowanie mniej
pożądanych...; obrażanie się osób... . Przykłady.
29. Trafność zewnętrzna planu eksperymentalnego.
30. Czynniki zakłócające trafność zewnętrzną.
31. Plan 1., 2., 3. + schematy.
32. Plan 4. (Solomona) + schematy.
33. Plan 5., 6. + schematy.
34. Ograniczenia planów  0-1 .
35. Wybór optymalnego testu istotności  dane niezależne (bez wzorów!).
36. Wybór optymalnego testu istotności  dane zależne (bez wzorów!).
37. Znaczenie pretestu zmiennej Y.
38. Możliwe, wadliwe wnioskowania o dynamice zmian zmiennej Y, gdy badacz nie
przeprowadził pretestu zmiennej Y.
39. Trzy sposoby radzenia sobie z  efektem pretestu .
40. Założenia ANOVA: I.  VII.
41. Cztery transformacje wyników surowych w ANOVA.
42. Plan jednoczynnikowy ANOVA  podział SS i df.
43. Pojęcie efektu głównego i-tego poziomu czynnika A w jednoczynnikowej
ANOVA.
44. Hipoteza zerowa i hipoteza alternatywna w jednoczynnikowej ANOVA
45. MS i test F w jednoczynnikowej ANOVA.
46. Wskaz
nik omega-kwadrat w jednoczynnikowej ANOVA i jego interpretacja.
47. Sumaryczna tabela ANOVA dla planu jednoczynnikowego.
48. Plan dwuczynnikowy ANOVA  podział SS i df.
49. Pojęcie efektów głównych i-tego poziomu czynnika A i j-tego poziomu czynnika
B w dwuczynnikowej ANOVA.
50. Pojęcie efektów interakcyjnych w dwuczynnikowej ANOVA.
51. Hipotezy zerowe i hipotezy alternatywne w dwuczynnikowej ANOVA.
52. Interpretacja geometryczna interakcji AB w dwuczynnikowej ANOVA.
53. Sumaryczna tabela ANOVA dla planu dwuczynnikowego.
2
© Jerzy BrzeziÅ„ski (2006). Pytania egzaminacyjne z metodologii ... (tryb zaoczny)
54. MS i testy F w dwuczynnikowej ANOVA.
55. Wskaz
niki omega-kwadrat w dwuczynnikowej ANOVA i ich interpretacja.
56. Charakterystyka ogólna modelu EPF. Model eksperymentalny a model EPF.
57. Odmiana eksploracyjna EPF.
58. Odmiana konfirmacyjna EPF.
59. Zasady prowadzenia wywiadów oraz kodowania danych z wywiadów
w modelu EPF.
60. Zasady szkolenia osób prowadzących wywiady i sędziów kompetentnych.
61. Zalety i ograniczenia modelu EPF.
62. Wybór optymalnego współczynnika siły związku między zmiennymi.
63. Interpretacja geometryczna modelu jedno-jednozmiennowego.
64. Współczynnik determinacji r2 i jego interpretacja. Interpretacja geometryczna.
YX
65. Interpretacja geometryczna modelu jedno-wielozmiennowego.
66. Współczynnik determinacji wielokrotnej R2 . Interpretacja geometryczna
Y.12
67. Kiedy R2 = r2 + r2 a kiedy R2 `" r2 + r2 ?
Y.12 Y1 Y2 Y.12 Y1 Y2
68. Zmienne standaryzowane w modelu MR; wagi  beta .
69. Współczynnik korelacji semicząstkowej i współczynnik korelacji cząstkowej.
70. Interpretacja przyczynowo-skutkowa współczynnika korelacji (trzy warunki).
71. W jaki sposób wprowadzać zmienne jakościowe do modelu MR?  kodowanie
 zero-jedynkowe jednej (tylko!) zmiennej jakościowej. Przykład.
72. W jaki sposób wprowadzać zmienne jakościowe do modelu MR?  kodowanie
 zero-jedynkowe dwóch (bez interakcji!) zmiennych jakościowych. Przykład.
73. Kodowanie interakcji dwóch zmiennych jakościowych w modelu MR  wedle
 zero-jedynkowego systemu kodowania.
74. Ustalanie porządku istotnościowego w obrębie zbioru zmiennych tworzących
model MR.
75. Osobliwości badania psychologicznego wg Rosenzweiga.
76. Dlaczego badacz, który zna treść hipotez badawczych nie powinien sam
prowadzić wywiadów z osobami badanymi?
77. Efekt oczekiwań interpersonalnych (efekty: Pigmaliona, Galatei, Golema). Cztery
czynniki pośredniczące w jego powstawaniu (wg Rosenthala).
78. Czynniki sprzyjające wystąpieniu efektu oczekiwań interpersonalnych badacza.
79. Czynniki blokujące wystąpienie efektu oczekiwań interpersonalnych badacza.
80. Czynniki wpływające na ewolucję wstępnych oczekiwań interpersonalnych.
81. Charakterystyka czynników pośredniczących I0 i II0, związanych z osobą
psychologa (wg rys. II-20, s. 291 - Brzeziński, Kowalik 1998).
3
© Jerzy BrzeziÅ„ski (2006). Pytania egzaminacyjne z metodologii ... (tryb zaoczny)
82. Charakterystyka czynników pośredniczących I0 i II0, związanych z osobą (wg rys.
II-20, s. 291 - Brzeziński, Kowalik 1998).
83. Różnice w traktowaniu osób przypisanych do  grupy sukcesu i  grupy
niepowodzenia .
84. Status motywacyjny osoby badanej  psychologiczny portret ochotnika
85. Charakterystyka wskazówek sugerujących hipotezę badawczą WSH (wg Orne a).
86. Trzy procedury kontroli WSH.
87. Koncepcja lęku przed oceną (wg Rosenberga).
88. Dwie metody badania wpływu lęku przed oceną na wyniki badania
psychologicznego.
89. Omówienie instrukcji wywołujących i obniżających lęk przed oceną.
90. Czynniki wyzwalające lęk przed oceną.
91. Problem współpracy osoby badanej z badaczem. Poglądy Ornea i Rosenberga.
92. Oczekiwania interpersonalne, a lęk przed oceną.
93. Aktywne i bierne granie roli (wg Greenwooda).
94. Krytyka eksperymentów laboratoryjnych (wg Greenwooda).
95. Pułapki we badaniach psychologicznych związane z osobą badacza (wg Barbera).
96. Pułapki we badaniach psychologicznych związane z osobą eksperymentatora
(wg Barbera).
97. Omówienie zasad prowadzenia badań naukowych (psychologicznych) z
udziałem ludzi w roli obiektów badanych (10 zasad).
98. Pięć sytuacji - wg Ethical principles in the conduct of research with human participants
- w których dopuszczalne jest okłamywanie osób badanych. Co o tym sądzisz?
99. Postawa rygoryzmu etycznego, indyferentyzmu moralnego i realizmu etycznego w
rozwiązywaniu dylematów etycznych, jakie rodzą badania psychologiczne.
100. Etyczna ocena eksperymentów Ascha, Milgrama i Zimbardo.
4