Indywidualny program do zajęć rewalidacyjno - wychowawczych

chłopiec - lat 14, głęboki stopień upośledzenia umysłowego

SFERA	CEL OGÓLNY	CEL SZCZEGÓŁOWY	PROCEDURA
S A M O O B S Ł U G A	1. WDRAŻANIE DO SAMODZIELNEGO SPOŻYWANIA POSIŁKÓW	a) kształcenie umiejętności samodzielnego trzymania łyżki b) kształcenie umiejętności prawidłowego siedzenia przy stole podczas spożywania posiłków c) wdrażanie umiejętności zasysania płynu z kubka	podczas spożywania posiłku n-l mówi „Kuba trzymaj łyżkę sam”, n-l nabiera na łyżkę porcję podaje Kubie do trzymania i podtrzymuje jego przedramię tak aby chłopiec doniósł łyżkę do ust, w miarę możliwości ogranicza pomoc, za każdym razem chwali, chłopiec spożywa w ten sposób drugie danie przed każdym posiłkiem n-l prawidłowo usadza chłopca przy stole, mówi „Kuba siedź prosto przy stole”, jeśli podczas spożywania posiłku chłopiec zmieni pozycje n-l usadza go ponownie prawidłowo podczas spożywania obiadu n-l podaje kompot z kubka, opiera brzeg kubka o dolną wargę Kuby i tak przechyla kubek aby chłopiec próbował zasysać, n-l mówi „Kuba napij się”
		KSZTALCENIE UMIEJĘTNOŚCI SAMOOBSŁUGI W TOALECIE	a) doskonalenie umiejętności korzystania z sedesu b) kształcenie umiejętności sygnalizowania potrzeby fizjologicznej c) wykształcanie nawyku spuszczania wody po załatwieniu potrzeby fizjologicznej (chwytanie kurka, odkręcanie i zakręcanie)	przed każdym skorzystaniem z sedesu n-l mówi „Kuba usiądź i zrób siku”, n-l kontroluje czas siedzenia, jeśli nie Kuba nie załatwia się od razu to n-l pilnuje aby Kuba nie wstał zbyt szybko z sedesu (optymalny czas 5-7 minut) dwa razy podczas zajęć o stałych godzinach Kuba jest wyprowadzany do łazienki w celu zrobienia siku, jeśli zdarzy się, że załatwi potrzebę fizjologiczną, n-l chwali go słownie lub daje nagrodę po każdym załatwieniu potrzeby fizjologicznej n-l mówi „Kuba spuść wodę”, kieruje jego rękę w stronę kurka i kładzie ją na nim czeka aż Kuba wykona ruch odkręcania, n-l pomaga w miarę potrzeby, podobnie z zakręcaniem kurka, n-l chwali za najmniejsze sukcesy
		3. WYRABIANIE POTRZEBY MYCIA RĄK, ZĘBÓW	a) wykształcanie nawyku mycia rąk po załatwieniu potrzeby fizjologicznej b) kształcenie poprawnego zachowania podczas mycia zębów	po każdym skorzystaniu z toalety n-l mówi „Kuba teraz umyj ręce” lekko nakierowuje chłopca w stronę umywalki pomaga przy odkręcaniu i zakręcaniu kranu oraz myciu rąk, czynności te wykonuje kierując dłońmi chłopca, potem podobnie postępuje przy wycieraniu rąk, uprzedzając go poleceniem „Kuba wytrzyj ręce” w czasie porannej toalety odbywa się mycie zębów, n-l mówi „Kuba umyj zęby”, n-l pokazuje chłopcu jego szczoteczkę opowiada o tym, że nakłada pastę do zębów na szczoteczkę, potem rozpoczyna szczotkowanie jednak to Kuba trzyma szczoteczkę a n-l kieruje jego dłonią ze szczoteczką, jeśli chłopiec nie chce wykonywać tych czynności, n-l chwile czeka potem jeszcze raz próbuje je wykonać, w razie dużego zdenerwowania chłopca n-l przerywa czynności, za najmniejsze nawet sukcesy chwali chłopca
		KSZTALCENIE UMIEJĘTNOŚCI SAMODZIELNEGO UBIERANIA SIĘ I ROZBIERANIA	a) kształcenie umiejętności współdziałania ucznia podczas czynności ubierania i rozbierania	w sytuacjach naturalnych np. przed wyjściem na spacer ubieranie w kurtkę, czapkę i buty, n-l mówi „teraz Kuba założy kurtkę” i czeka na ruch ze strony chłopca (wyciągnięcie ręki aby włożyć rękaw) jeśli chłopiec go wykona n-l chwali go, podobnie postępuje przy zakładaniu czapki czy butów
K O M U N I K A C J A	5. KSZTALCENIE UMIEJĘTNOŚCI NAŚLADOWANIA SYLAB, PROSTYCH SŁÓW	kształcenie umiejętności naśladowania sylab: ma, ta, ba, ła, ka... kształcenie umiejętności naśladowania prostych słów np. mama, Kuba, ciocia	podczas różnych zabaw muzycznych, ale również w chwilach kiedy występują echolalie n-l nawiązuje kontakt słowny, najpierw powtarza za Kubą wypowiedziane sylaby potem stopniowo narzuca swoje (inne od tych wypowiadanych przez chłopca) i czeka aż je wypowie, chwali jeśli się tak stanie podczas codziennych zajęć jeśli występuje u Kuby chęć mówienia n-l wchodzi z nim w dialog, najpierw powtarza słowa wypowiedziane przez Kubę potem próbuje nakłonić go do wymówienia słów wypowiedzianych przez n-la, chwali za każde wykonane ćwiczenie
	6. KSZTALCENIE UMIEJĘTNOŚCI ROZUMIENIA SLÓW, POLECEŃ WYPOWIADANYCH PRZEZ NAUCZYCIELA	a) kształcenie umiejętności wykonywania prostych poleceń popartych gestem b) wdrażanie do kojarzenia nowych (prostych) poleceń z konkretną sytuacją	w sytuacjach codziennych, podczas zajęć, n-l prowadząc zajęcia zwraca się do chłopca możliwie najprostszymi, krótkimi poleceniami, czeka aż chłopiec przynajmniej spróbuje je wykonać, jeśli to nie następuje n-l naprowadza jego ruchy tak aby zmierzały do wykonania polecenia w sytuacjach nowych lub takich, które nie zdarzają się codziennie, n-l wypowiada takie same polecenia odnośnie tej samej sytuacji, muszą być proste i konkretne
		7. DOSKONALENIE ZNAJOMOŚCI SCHEMATU WŁASNEGO CIAŁA	a) wdrażanie umiejętności wskazania głowy, ręki, nogi	podczas zajęć met. W. Sherborne, podczas programu wprowadzającego M. Ch. Knill'ów, podczas zabaw różnych np. opukiwanie piłką kolan, stóp, dłoni, podczas masaży, wskazywanie głowy podczas zajęć z lustrem, zdejmowanie szarfy z nadgarstka, stopy, przy każdych tego typu zajęciach n-l powiada chłopcu o jego nodze, ręce, głowie adekwatnie do ćwiczenia
U S P O Ł E C Z N I E N I E	8. ROZWIJANIE ZACHOWAŃ SPOŁECZNYCH	kształcenie umiejętności reagowania na własne imię b) kształcenie potrzeby nawiązywania kontaktu wzrokowego c) kształcenie umiejętności reagowania na „zakaz” ze strony nauczyciela, rodzica d) wygaszanie zachowań nietypowych: pisk, drapanie, chwytanie za włosy	podczas zajęć z uczniem n-l zwraca się do niego po imieniu, unika zdrobnień, jeśli mówi do ucznia kieruje się w jego stronę, szuka kontaktu wzrokowego, tak aby wiedział, że wypowiedź jest kierowana właśnie do niego podczas codziennych zajęć z uczniem n-l rozpoczynając każde ćwiczenie najpierw stara się o to aby nawiązać kontakt wzrokowy, po zaistnieniu którego przechodzi do realizacji zadania, chodzi o to aby uczeń czul że jest traktowany indywidualnie podczas zajęć n-l konsekwentnie egzekwuje swoje polecenia, zwraca uwagę na to aby prawidłowo wykonywało jego polecenia w razie wystąpienia takich zachowań n-l stara się go wyciszyć, uspokoić, zaprowadza go w spokojne miejsce, włącza muzykę relaksacyjną, przerywa zadanie, które go tak zdenerwowało
M O T O R Y K A M A L A I D U Ż A	9. USPRAWNIANIE MANUALNE	a) redukowanie nadwrażliwości dotykowej dłoni kształcenie umiejętności chwytania całą dłonią c) wdrażanie umiejętności wykonywania celowych ruchów dłonią	masaże dłoni oliwką i aparatem do masażu, masowanie dłoni Kuby materiałami o różnej fakturze (gładkiej, szorstkiej) zabawy materiałami niestrukturalizowanymi np. kisiel, woda, ugniatanie masy solnej, plasteliny, ciastoliny, ciasta z mąki i wody podczas codziennych sytuacji np. chwytanie za klamkę, chwytanie łyżki, chwytanie piłki, woreczka, szyszki itp., n-l kontroluje aby chwyt był wykonany prawidłowo najczęściej podczas otwierania drzwi kiedy Kuba zbliża się do uchylonych drzwi, n-l motywuje go słowami „Kuba otwórz drzwi” i dba o to aby czynność ta została wykonana prawidłowo, podczas obiadu, kiedy chłopiec jest głodny (początek obiadu) próbuje sięgać po łyżkę, n-l motywuje go słowami „Kuba weź łyżkę do ręki”,
		10. DOSKONALENIE SPOSOBU LOKOMOCJI	usprawnianie umiejętności chodzenia b) kształcenie umiejętności omijania przeszkód d) kształcenie umiejętności poruszania się w sposób celowy e) zmniejszanie wiotkości mięśni rąk i nóg	najczęściej podczas spacerów, n-l skłania ucznia aby pokonywał jak najdłuższy odcinek drogi, potem pozwala mu odpocząć na wózku i po chwili motywuje go do dalszego spaceru, chwali za aktywne uczestnictwo ćwiczenia w sali, na holu lub w sali rehabilitacyjnej, na początku bardzo proste ćwiczenia - ominięcie jednej piłki, z czasem po osiągnięciu pewnych sukcesów można dołączyć kolejne przeszkody np. piłkę, przeszkoda musi być dobrze widoczna dla Kuby podczas codziennych zajęć n-l wykorzystuje naturalne sytuacje np. wyjście do łazienki, n-l mówi „Kuba idziemy zrobić siku” i czeka aż Kuba skieruje się w kierunku łazienki, przed obiadem n-l mówi „Kuba chodź jeść” i czeka aż Kuba skieruje swoje kroki w stronę stołu, chwali za prawidłowo wykonane polecenia, przed zajęciami „porannego kręgu” n-l mówi „Kuba chodź na poranny krąg” i czeka aż Kuba skieruje kroki w stronę sali w której odbywają się te zajęcia wszelkie ćwiczenia ruchowe podczas zajęć rewalidacyjno - wychowawczych jak również ćwiczenia rehabilitacyjne
F U N K C J E P O Z N A W C Z E	11. STYMULACJA PERCEPCJI: DOTYKOWEJ, SMAKOWEJ, WĘCHOWEJ, WZROKOWEJ, SŁUCHOWEJ	a) zmniejszanie nadwrażliwości dotykowej twarzy i dłoni b) wdrażanie umiejętności kojarzenia konkretnych produktów spożywczych z konkretnym smakiem c) wdrażanie umiejętności reagowania na zapach jedzenia (obiad, zapach owoców, warzyw) e) kształcenie umiejętności koncentracji uwagi na bodźcach wzrokowych f) kształcenie umiejętności koncentracji uwagi na bodźcach słuchowych g) kształcenie koordynacji wzrokowo - ruchowej h) wzbudzanie aktywności ucznia podczas zajęć	masaże dłoni i twarzy, aparatem do masażu lub masaż dłonią podczas poznawania owoców i warzyw n-l opowiada o smaku każdego z nich potem następuje poznawanie smaku, n-l obserwuje reakcje, chwali chłopca jeśli zaobserwuje u chłopca adekwatną reakcję na określony produkt np. nie będzie chciał zjeść cytryny przed obiadem n-l zwraca uwagę ucznia na to, że będzie jadł obiad, podaje do powąchania charakterystyczne zapachowo danie, poznawanie owoców (jabłko, banan), warzyw (ogórek zielony), oglądanie, wąchanie potem smakowanie, n-l obserwuje reakcje chłopca opowiada o danym produkcie (owoce i warzywa n-l pokazuje po jednym na każdym z zajęć) podczas zajęć „porannego kręgu” wskazywanie światła, podczas zajęć w ciemni, podczas zajęć plastycznych z kolorowymi farbami, itp. n-l mówi „Kuba popatrz na...”, chwali ucznia jeśli wykona choć minimalny ruch w tym celu podczas zajęć muzycznych, gry na instrumentach, słuchania muzyki (różnej), podczas różnych uroczystości ośrodkowych i pozaośrodkowych, podczas zajęć „porannego kręgu”, n-l chwali ucznia jeśli koncentracja ta wystąpiła i trwała określoną chwilę podczas ćwiczeń zakładania i zdejmowania kółek na paliki, wkładania i wyjmowania klocków, szyszek, kasztanów do miski, n-l pomaga wykonać te ćwiczenia kierując dłonią chłopca, w miarę możliwości ogranicza swą pomoc, chwali za aktywne uczestnictwo w wykonaniu zadania n-l wzbudza zainteresowanie chłopca wszystkim co się wokół niego dzieje podczas zajęć, zwraca uwagę na to aby Kuba możliwie jak najwięcej aktywnie uczestniczył w zajęciach grupowych i indywidualnych

Metody stosowane w pracy rewalidacyjno - wychowawczej:

• metoda „porannego kręgu”

• metoda ruchu rozwijającego W. Sherborne

• metoda F. Affolter

• program wprowadzający M. Ch. Knill'a

• elementy integracji sensorycznej

• stymulacja wszystkich zmysłów

• proste gesty

• metoda zabawy

• poprzez naśladownictwo

• praktycznej działalności dziecka

• wykorzystywanie sytuacji codziennych

• metoda świąt

• metoda masażu wg. Shantali

---