Prawa:
Prawo Ampere'a
Wartość całki okrężnej wektora natężenia pola magnetycznego, wytworzonego przez stały prąd elektryczny w przewodniku wzdłuż linii zamkniętej otaczającej prąd, jest równa sumie algebraicznej natężeń prądów obejmowanych przez tę linię.
Prawo Avogadra
W jednakowych objętościach różnych gazów, mierzonych przy tych samych warunkach ciśnienia i temperatury, znajduje się taka sama ilość cząsteczek.
Prawo Beera
Dotyczy roztworów o małym stężeniu. Natężenie światła monochromatycznego I przechodzącego przez warstwę roztworu maleje wykładniczo ze stężeniem roztworu c, jego grubością x i współczynnikiem charakterystycznym dla ciała rozpuszczonego m
Prawo Bernoulliego
Prawo dotyczące przepływu cieczy doskonałej przez przewód o zmiennym przekroju. Wiąże ono ciśnienia p i prędkości v przepływu płynu przez poszczególne przekroje poprzeczne strugi z wysokościami względem obranego poziomu odniesienia h. Trzy wyrazy równania przedstawiają kolejno: energie potencjalną elementu płynu w polu ciężkości, energię kinetyczną tego elementu oraz energię potencjalną wynikajacą z istnienia gradientu ciśnienia
p+rgh+1/2pv2=const, gdzie r to gestość cieczy
Prawo Biota- Savarta
Prawo, które określa wielkość i kierunek wektora indukcji magnetycznej B w dowolnym punkcie pola magnetycznego, wytworzonego przez prąd elektryczny I. Wartość liczbowa indukcji, wytworzonej przez nieskończenie mały element przewodnika Dl, jest wprostproporcjonalna do długości elementu przewodnika, natężenia prądu w nim płynącego I oraz sinusa kąta a utworzonego przez kierunki elementu przewodnika i wektora łaczącego element z punktem pomiarowym,a odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości r od punktu pomiarowego do środka elementu przewodnika z prądem
Prawo Boyle- Mariotte'a
Ciśnienie danej masy gazu jest odwrotnie proporcjonalne do zajmowanej objętości w danej w temperaturze, pV=const.
Prawo Brewstera
Całkowita polaryzacja światła podczas odbicia występuje, gdy tangens kąta opadania a jest równy współczynnikowi załamania ; tga = n
Prawo Bunsena
Prędkość v wypływu gazu ze zbiornika przez mały otwór jest proporcjonalna do pierwiastka z różnicy między ciśnieniem w naczyniu p1 i ciśnieniem otoczenia p2 oraz odwrotnie proporcjonalna do pierwiastka kwadratowego z gęstości r
Prawo Charlesa
Ciśnienie p określonej masy gazu doskonałego w danej objętości v0 jest wprost proporcjonalne do jego temperatury bezwzględnej T. p = bv0T, b = 1/273,15 K
Prawo Curie
Podatność magnetyczna paramagnetyka jest równa stosunkowi stałej Curie (charakteryzującej dane ciało) do temperatury bezwzdlędnej ciała.
Prawo Daltona
Ciśnienie wywierane przez mieszaninę gazów p, nie łączących się ze sobą, jest równe sumie ciśnień wywieranych przez składniki mieszaniny gazów, oddzielnie umieszczonych w tej samej objętości i temperaturze.
Prawo Dulonga- Petita
Iloczyn ciepła właściwego ciała stałego i masy jego gramoatomu jest wielkością jest wielkościš stałš, która wynosi 26 dżuli na gramoatom pomnożone przez Kelwin (26J/gramoatom K); wielkość ta to ciepło atomowe
Prawo Einsteina
Każdej masie m odpowiada równoważna ilość energi E. Wartość energii jest równa iloczynowi masy ciała przez kwadrat prędkości światła c. E=mc2
Prawo Gaussa
Strumień pola elektrycznego F przez dowolną zamkniętą powierzchnię równa się iloczynowi całkowitego ładunku Q zamkniętego w tej powierzchni przez 4p.
Prawo Gay- Lussaca
Objętość danej masy gazu pod stałym ciśnieniem jest wprosproporcjonalna do jego temperatury bezwzględnej (V1 = V0T/273,15K)
Prawo Hooke'a
Stosunek naprężenia do związanego z nim odkształcenia w ciele jednorodnym jest wielkością stałą dla danego materiału.
Prawo Hubble'a
Przesunięcie linii w widmach galaktyk, interpretowane jako prędkoć dopplerowska ich oddalania, jest proporcjonalne do odległości obserwowanych galaktyk. Prędkość radialna galaktyk v jest proporcjonalna do odległości r i stałej stałej Hibble'a H (v = Hr).
Prawo Joule'a- Lenza
Ilość ciepła wydzielająca się w przewodniku elektrycznym jest proporcjonalna do iloczynu oporu przewodnika przez kwadrat natężenia prądu i czasu przepływu.
Prawo Kirchhoffa
Stosunek zdolności emisyjnej żródła promieniowania termicznego (dla dowolnej długości fali i temperatury) do jego zdolności absorpcyjnej (dla tych samych wartoci temp. i dł. fali) równy jest zdolności emisyjnej ciała doskonale czarnego.
Prawo Lamberta
światłość żródła w danym kierunku jest równa iloczynowi światłości żródła w kierunku normalnym do powierzchni żródła i cos kąta między danym kierunkiem a kierunkiem normalnej.
Prawo Malusa
Natężenie światła spolaryzowanego liniowo po przejściu przez polaryzator optyczny I jest równe iloczynowi współczynnika pochłaniania światła (przez polaryzator) a i natężenia światła padającego I0 i kwadratu cosinusa kąta między płaszczyzną polaryzacji światła padającego a płaszczyzną światła po przejściu przez polaryzator a (I = aI0cos2a)
Prawo Plancka
Opisuje zdolność emisyjną ciała doskonale czarnego w zależności od długości fali jego promieniowania termicznego i temperatury bezwzględnej z uwzględnieniem kwantowej natury promieniowania.
Prawo podziału
W stanie równowagi międzyfazowej układu termodynamicznego stosunek aktywności składnika w dwu różnych fazach zależy od zmiany temperatury i od ciśnienia.
Prawo Poissona
Prawo dotyczy przemiany adiabatycznej gazu doskonałego, które wyraża równanie pVk=const, gdzie p jest ciśnieniem, vV objętością a k = Cpw.
Prawo przesunięć spektroskopowych
Serie linii iskrowych n-krotnie zjonizowanych atomów pierwiastka o liczbie atomowej Z są identyczne do seri linii łukowych obojętnych atomów pierwiastka o liczbie atomowej Z-n.
Prawo przesunięć Wiena
Wraz ze wzrorstem temperatury bezwzględnej ciała doskonale czrnego długość fali, odpowiadająca maksimum przesunięć zdolności emisyjnej ciała, przesuwa się w kierunku krótszych fal. Obserwuje się zmianę barwy świecącego ciała ze zmianą temperatury. Długość fali, odpowiadajšca maksimum widma l, jest odwrotnie proporcjonalna do temperatury bezwzględnej T ciała świecącego (l=b/T , gdzie b to stała Wiena).
Prawo rozpadu promieniotwórczego
Liczba jąder, które w jednostce czasu ulegają przemianie promieniotwórczej, jest proporcjonalna do liczby jąder nierozpadniętych w danym czasie.
I Prawo Kirchhoffa
Suma natężeń prądów wpływających do węzła jest równa sumie prądów wypływających z węzła.
II Prawo Kirchhoffa
W dowolnie zamkniętym obwodzie (oczku) suma algebraiczna sił elektromotorycznych równa się sumie algebraicznej spadków napięć spowodowanych przez opór.
Prawa Faradaya
I: Masy produktów elektrolizy wydzielone na elektrodach są proporcjonalne do natężenia prądu oraz do czasu jego przepływu 9lub proporcjonalne do ładunku przepływającego przez elektrolit)
II: Masy produktów elektrolizy wydzielane na elektrodzie z różnych elektrolitów w tym samym czasie są proporcjonalne do gramorównoważników chemicznych danych substancji.
Prawa Keplera
I: Wszystkie planety poruszają się po torach eliptycznych i Słońce znajduje się we wsóplnym ognisku.
II: pola zakreślone w równych odstępach czasu przez promień wodzący przeprowadzony od Słońca (ogniska) do planety (na torze) są sobie równe.
III: stosunek kwadratów okresów obiegów poszczególnych planet dookoła Słońca jest równy odpowiedniemu stosunkowi sześcianów ich średnich odległości od Słońca (połowy wielkiej elipsy).
Prawa odbicia fal (prawa o zachowaniu się fali na granicy dwóch ośrodków)
I: Promień fali padającej, odbitej i normalna (prosta prostopadła do powierzchni padania fali), przechodzące przez punkt padania fali, leżą w jednej płaszczyźnie.
II: Kąt padania fali jest równy kątowi odbicia tej fali; kąty te są zawarte pomiędzy normalną i odpowiednimi promieniami odbicia i padania.
Prawo Archimedesa
Na każde ciało zanurzone w cieczy działa siła wyporu skierowana pionowo w górę, równa ciężarowi wypartej cieczy.
Prawo Coulomba
Dwa ładunki odpychają się lub przyciągają z siłą wprost proporcjonalną do iloczynu wartości tych ładunków, a odwrotnie proporcjonalnie do kwadratu odległości między nimi. k-wspóczynnik proporcjonalności
Prawo Grawitacji (Powszechnego ciążenia)
Dwa ciała (punkty materialne) o masach m1 i m2 przyciągają się wzajemnie siłą wprost proporcjonalną do iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalną do kwadratu odległości między nimi.
Prawo Ohma
Natężenie prądu I płynącego przez przewodnik elektryczny (w stałej temperaturze) jest wprost proporcjonalny do napięcia U i odwrotnie proporcjonalne do oporu przewodnika.
Prawo Pascala
Przyrost ciśnienia wewnętrznego cieczy nieściśliwej i nieważkie, wywołany działaniem sił powierzchniowych, ma stałą wartość we wszystkich punktach cieczy.
Prawo równowagi w naczyniach połączonych
Ciecz w naczyniach połączonych pozostaje w równowadze (spoczynku), jeśli ciśnienia na tych samych poziomach w różnych naczyniach są jednakowe.
Prawo Stefana- Boltzmanna
Całkowita energia promieniowania, wyemitowana przez jednostkową powierzchnie ciała doskonale czarnego w jednostce czasu, jest proporcjonalna do czwartej potęgi temperatury bezwzględnej
Prawo Stokesa
Siła oporu F działająca na cztywna kulkę, poruszającą się w lepkim płynie jest wprostproporcjonalna do lepkości dynamicznej płynu h, promienia kulki r i do prędkości względnej kulki v, czyli F= 6p h r v
Prawo Torricellego
Prędkość wypływu cieczy doskonałej z otworu na głębokości h pod powierzchnią swobodną cieczy jest równa prędkości ciała swobodnie spadającego w próżni z wysokości h.
Prawo Volty
W zamkniętym obwodzie, złożonym z dowolnej liczby elementów metalowych przewodnika, suma wszystkich napięć kontaktowych jest równa zero.
Prawo Webera- Fechnera
Wywołane wrażenie słuchowe (wzrokowe) u człowieka jest wprost proporcjonalne do logarytmu natężenia dźwięku (światła).
Prawo zachowania dziwności
W odziaływaniach silnych i elektromagnetycznych sumy dziwności cząstek przed i po procesie rozpadu są sobie równe.
2. Zasady:
Zasady dynamiki Newtona (prawa ruchu)
I Zasada Dynamiki Newtona: Jeżeli na ciało nie działają żadne siły lub siły działające na ciało się równoważą to ciało pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem jednostajnym prostoliniowym.
II Zasada Dynamiki Newtona: Jeżeli na ciało działają siły, które nie równoważą się (lub działa tylko jedna siła) to ciało porusza się ruchem przyśpieszonym, przy czym przyśpieszenie jakie posiada to ciało jest wprost proporcjonalne do siły wypadkowej działającej na ciało i odwrotnie proporcjonalne do masy ciała. a = Fw/m
III Zasada Dynamiki Newtona (zwana zasadą akcji i reakcji): Jeżeli pierwsze ciało działa siłą na drugie ciało, to drugie ciało działa na pierwsze siłą o takiej samej wartości lecz przeciwnie skierowaną.
Zasada d' Alemberta
Siły działające na punkty układu materialnego są równoważone siłami bezwładności tych punktów.
Zasada ekwipartycji energii
Na każdy stopień swobody ruchu cząstki przypada w równowadze termodynamicznej jednakowa część energii wewnętrznej, która jest równa połowie iloczynu stałej Boltzmanna k i wartości temperatury bezwzględnej T (E = 1/2 k T)
Zasada Fermata
Światło biegnie między dwoma dowolnymi punktami po takiej drodze, aby czas potrzebny na jej przebycie był jak najkrótszy lub jak najdłuższy.
Zasada Huygensa- Fresnela
Każdy punkt ośrodka, do którego dotrze fala, staje się źródłem nowej fali cząstkowej (kulistej w przestrzeni i kolistej na płaszczyźnie).
Zasada komplementarności
Mówi ona, że nie można przeprowadzić jednego eksperymentu, w którym ujawniłyby się obok siebie dopełniające się (komplementarne) cechy materii, np. własności korpuskularne i falowe materii.
Zasada korespondencji (odpowiedniości)
Prawa mechaniki kwantowej, opisujące ruch układu dla bardzo dużych liczb kwantowych, można sprowadzić do praw mechaniki klasycznej (kiedy można pominąć stałą Plancka).
Zasada momentu pędu (zasada krętu)
Pochodna krętu względem czasu układu materialnego, względem obranego punktu lub osi obrotu równa jest sumie momentów wszystkich sił działających na układ.
Zasada nieoznaczoności Heisenberga
Niemożliwe jest równoczesne dokładne określenie pewnych par wielkości fizycznych układu, do opisu którego stosuje się mechanikę kwantową.
Zasada niezależności
Jeśli punkt materialny uczestniczy równocześnie w kilku ruchach (ruch złożony), to każdy z tych składowych ruchów odbywa się bez zakłuceń w ten sposób, jakby pozostałych ruchów nie było.
Zasada pędu i popędu
Zmiana pędu układu materialnego w określonym przedziale czasu równa się popędowi sił działających na ten układ.
Zasada superpozycji
Suma przyczyn wywołuje skutek będący sumą skutków cząstkowych mających indywidualne przyczyny.
Zasady Termodynamiki
O: (zerowa zasada) dwa układy termodynamiczne znajdują się w równowadze względem siebie, jeśli każdy z dwóch układów jest w równowadze z trzecim układem.
I: Przyrost energii wewnętrznej w jakimkolwiek procesie układu zamkniętego jest równy sumie energii doprowadzonej w tym procesie do układu w wyniku wykonania pracy lub wymiany ciepła.
II: Zmiana ciepła na pracę w silniku termodynamicznym jest możliwa tylko wtedy, gdy źródło dostarczające ciepło ma temperaturę wyższą od najzimniejszego ciała w jego otoczeniu.
III: entropia dowolnego układu skończonego dąży do wartości skończonej, gdy temperatura dąży zera bezwzględnego.
Zasada względności Einsteina
Prawa fizyki we wszystkich układach inercyjnych mają taką samą postać; prędkość światła jest jednakowa we wszystkich układach inercyjnych i jest niezależna od ruchu jego żródła.
Zasada względności Galileusza
Prawa mechaniki są takie same we wszystkich inercyjnych układach odniesienia.
Zasada wzrostu entropii
W układzie odosobnionym adiabatycznie zachodzą samorzutne zjawiska nieodwracalne, powodujące zwiększenie entropii.
Zasada Younga
Natężenie wypadkowej fali świetlnej, powstającej w wyniku nałożenia się dwuch fal, zależy od różnicy ich faz; jeżeli są zgodne następuje wzmocnienie, jeli przeciwne - osłabienie
Zasada zachowania energii
W zamkniętym układzie ciał (izolowanym) całkowita energia układu nie ulega zmianie.
Zasada zachowania ładunku
W zamkniętym układzie ciał całkowity ładunek układu nie ulega zmianie.
Zasada zachowania masy
W zamkniętym układzie suma mas jest stała.
Zasada zachowania pędu
W zamkniętym układzie ciał całkowity pęd (p=mv) układu nie ulega zmianie.
Zasady zachowania momentu pędu
Moment pędu jest stały, gdy nie działa na układ zewnętrzny momentu pędu.