Masa bezwładna-Jest miara bezwładn ciała,tzn miara zmiany prędkości ciała Wywołanej działaniem na nie siły. Masa grawitacyjna-To wielk opisujaca Oddziaływanie grawit 2 punktowych ciał wystepujaca w prawie powsz. ciazenia. Masa spoczynk-W teorii względności to wielk fizyczna charakteryzujaca obiekt fizyczny lub układ obiektów Pęd pkt materialnego-Jest równy iloczynowi masy m i prędkości v punktu Jest wielk wektorową.kierunek i zwrot Pedu zgodny z kier i zwrotem prędkości. Energia potencj-Energia jaka ma układ Ciał umieszczony w polu sił zachowawcz. Wynikajaca z rozmieszczenia tych ciał. Równa jest pracy jaką trzeba wykonać,aby Uzyskać dana konfiguracje ciał,wychodząc Od innego rozmieszczenia dla którego Przyjmuje się wartość 0. Moment siły- moment obrotowy siły F Względem punktu Oto iloczyn promienia Wodzącego r,o pocz w pkt O i końcu w pkt Przyłozenia siły oraz siły F.Wektor osiowy. Jednostka jest niutonometr. Zas d’Alemberta- sposób ogólnego sformuj Łowania praw ruchu dla układu punktów Materialnych,których ruch jest więzami Holonomicznymi dwustronnymi,Z tej zasady Można wyprowadzić równania Lagrange’a Pierwszego rodzaju. Amplituda- w ruchu drgającym i falowym to Największe wychylenia z położenia równowagi Jednostka zalezy od rodzaju ruchu drgającego. Jest liczbą nieujemna okreslająca wielkość Przebiegu funkcji okresowej. Pulsacja- (częstość kołowa,kątowa) to wielkość Okreslajaca jak szybko powtarza się zjawisko Okresowe.Jest powiązana z okresem i częstotliw Oscia.Jest stosowana najczęściej w technice do Okreslania przebiegów sinusoidalnych. Częstotliwosc- okresla liczbe cykli zjawiska okres. Występujących w jednostce czasu.Najczesciej Rozwaza się ja w ruchu obrotowym,napiecia,fali. Okres- czas wykonania pełnego drgania ruchu Drgającym czyli czas pomiedzy wystapieniami tej Samej fazy ruchu drgającego.To także najmniejszy Czas potrzebny na powtórzenie wzoru oscylacji. Dłg fali- najmniejsza odległ m-dzy 2 punktami o Tej samej fazie drgań.Dwa pkt fali SA w tej samej Fazie jeśli wychylenie w obu pkt jest takie samo i Oba znajduja się w etapie wzrostu(zmniejszania) Liczba falowa- 1 z parametrów fali harmonicznej Wektor falowy oznaczany k,wskazujacy kierunek Rozchodzenia się fali i zwrot promienia fali. Predk fazowa- to predk z jaka rozchodza się Miejsca fali o tej samej fazie. Predk grupowa- wielk opisujaca rozchodzenie Się fal nieharmonicznych w sytuacji gdy Natężenie fali nie wpływa na predk ruchu fali. Dla fal rozprzestrzeniających się bez zmiany Kształtu impulsu falowego odpowiada predk Rozchodzenia się impulsu i predk rozchodzenia Się czola fali. Cisnienie- wielk skalarna okreslona jako wartość Siły działającej prostopadle dopowierzchni Podzielona przez powierzchnie na jaką działą. Temp- 1 z podst wielk fizycznych w termo dyn Bedaca miara stopnia nagrzania ciał.Jest zwiazana Ze srednia energia kinetyczna ruchu i drgan Wszystkich czasteczek tworzących dany układ i Jest miara tej energii. Energia wewn- całkowita energia układu bedaca Suma energii oddziaływań m-dzyczasteczkowych I wewnatrzczasteczkowych układu,a także energii Ruchu cieplnego czasteczek oraz wszystkich Innych rodzajów energii występujących w układzie. Ciepło- jeden z 2 sposobów obok pracy na Przekazywanie energii wewn układowi termo dynam. To przekazywanie energii chaotycznego ruchu Czasteczek tworzących układy makroskopowe Pozostające we wzajemnym kontakcie. C.własciwe- energia podnoszaca temperature Ciała o jednostkowej masie o jednostke temp. Entropia- termodynamiczna funkcja stanu Okreslajaca kierunek przebiegu procesów Ponta- Nicznych w odosobnionym układzie termo dynam Jest miara stopnia nieuporządkowania układu. Jets wielkością ekstensywną.Rudolf Clausius Ciśnienie hydrostatyczne- cisnienie wynikające z Ciężaru cieczy znajdującej siew polu grawitacyjnym. Nie zalezy od wielkości i kształtu zbiornika,zalezy Wyłącznie od głębokości. Zasada zachowania pędu- zgodnie z zasada suma wektorowa pedów wszystkich elementów układu izolowanego pozostaje stała.Gdy na układ ciał działa Niezrownowazona sila zewn wówczas ped wypadkowy układu zmienia się.Wynika ona wprost z II zasady dynamiki.Zasada ta jest zawsze spełniona(dla dowolnego Układu izolowanego)w każdym procesie fizycznym,tylko w niektórych zjawiskach opisywanych przez mechanike kwantowa możliwe jest krotkotrwałe jej załamanie. NP.- Przejawem działania tej zasady jest zjawisko odrzutu,polegające na tym zeprzy rozpadzie ciala na2 czesci obie uzyskuja pedy jednakowe co do wartości bewzglednej,lecz przeciwnie skierowane . Zas zachowania energii- empiryczne Prawo stwierdzające ze w układzie izolowanym suma wszystkich rodzajów energii układu jest stała.w konsekwencji energia nie Moz ebyc ani utworzona ani zniszczona,może jedynie zmienic się forma energii.W mechanice klasycznej i kwantowej ta zasada jest konsekwencją symetrii translacji w czasie.W fizyce ma jednak szersze znaczenie.Przyjmuje się ze ta zasada jest spełniona także w układach nieprzejawiających takiej symetrii i nie dających się opisywac przy uzyciu formalizmu hamiltonowskiego.W ramach formalizmu wyprowadzony jest związek mdzy zasadami zachowania a symetriami układów fizycznych. NP.- układy związane z wystepowaniem sily tarcia,układy opisywane przez fizyke statystyczna. Zas zachow momentu pedu- dla dowolnego izolowanego ukladupunktów materialnych całkowita suma ich momentów pedu jest stała.Wynika z niezmienności hamiltonianu względem obrotów w przestrzeni.Predkosc zmiany momentu pedu jest rowna sumie momentów sił zewnętrznych działających na punkty układu. Prawo powszechnego ciazenia - każdy obiekt we wszechświecie przyciąga każdy inny obiekt siła która jest wprost proporcjonalnado iloczynu ich mas i odwrotnie proporcjonalna do kwadratu odległości mdzysrodkami.To ogólne Prawo fizyczne bazujacena empirycznych obserwacjach Newtonaktore nazwał on indukcja. Zasada superpozycji- pole(sila)pochodzące od kilku źródeł jest wektorowa suma Pol(sil)jakie wytwarza kazde z tych zrodeł.Spełniaja ją pole elektromagnetyczne i grawitacyjne Superpozycja fal- to sumowanie się kilku niezależnych ruchow falowych.dla małych amplitud fal prawdziwa jest zasada mowiaca ze fala wypadkowa bedaca wynikiem jednoczesnego nałozenia się kilku ruchów falowych jest suma fal składowych. I Prawo Keplera- Kazda planeta Układu Słonecznego porusza się wokół Slonca po elipsie w ktorej w jednym z ognisk jest Slonce.Elipse można opisac na kilka sposobów,w astronomii najczęściej opisuje się je podajac ich wielką półoś(a) oraz mimośród€który okresla stopien spłaszczenia elipsy./// Kazde z 2 ciał porusza się po krzywej stozkowej w ognisku ktorej znajduje się srodek masy całego układu.ze srodkiem tym jest związany inercjalny układ odniesienia co wynika z zasady zachowania pedu II Prawo Keplera- W rownych odstępach czasu promien wodzacy planety poprowadzony od Slonca zakresla rowne pola. Wynika stad ze w peryhelium(pobliżu Slonca)planeta porusza się szybciej niż w aphelium(daleko)czyli planeta w ciagu takiego samego czasu przebywa dłuzsza drogę w pobliżu peryhelium niż w pobliżu aphelium. III Prawo Keplera- Stosunek kwadratu okresu obiegu planety wokół Slonca do sześcianu wielkiej polosi jej orbity jest staly dla wszystkich planet w US/// Jeśli planeta porusza się w polu grawitacyjnym gwiazdy ale jej masa jest na tyle duza ze nie można jej pominąć ale pominie się oddziaływania z innymi ciałami,obowiazuje zależność zwana uogolnionum II prawem Keplera. IV Prawo Keplera- Nie jest uznawane jako Prawo natury a jako przypadkowa ale ciekawa zbieżność.wiaze ze sobą promienie orbit planet.Odkryl ta zależność wpisując i opisując na poszczególnych wielościanach foremnych sfery o promieniach odpowiednio dobranych planet. I Zasada Termodynamiki - jest sformułowaniem zasady zachowania energii dla układów termodynamicznych.zasada stanowi podsumowanie równoważności ciepla i pracy oraz stałości energii układu izolowanego .NP –podgrzewanie ciala bez wykonywania pracy(podgrzewanie wody na herbate)oziębianie ciała bez wykonywania pracy(chłodzenie masła w lodowce) II Zasada Termodynamiki(silniki cieplne) mowi o kierunkowości procesów zachodzących w przyrodzie.Formułuje się ja na kilka sposobów: //niemożliwy jest proces którego jedynym skutkiem byloby pobranie ciepla z ciala chłodniejszego i przekazanie go cialu cieplejszemu//niemożliwe jest skonstruowanie silnika cieplnego(perpetum mobile 2 rodzaju)pracującego cyklicznie i w całości zamieniającego pobrane ze zrodla cieplo na prace//wszystkie procesy zachodzące samoczynnie w przyrodzie,prowadza do przejscia układu ze stanu bardziej uporządkowanego do mniej uporządkowanego,czyli o większej entropii S. Entropia S- jest miara stopnia nieuporządkowania zamknietego układu termodynamicznego.Im wieksze jest np. nieuporządkowanie czasteczek w gazie tym mniejsza jest jego entropia. Procesy nieodwracalne- procesy zachodzące zawsze w 1 kierunku,niedające się odwrocic,np. przeplyw ciepla z ciala cieplejszego do chłodniejszego,zjawisko dyfuzji. Procesy odwracalne- zjawiska w których układ wraca do pierwotnego stanu przechodząc w obu kierunkach przez identyczne stany pośrednie i nie powodując po drodze zmian w otoczeniu np. ruch wahadła matematycznego bez oporu powietrza ruch planet wokół Slonca. Procesy kolowe- zjawiska w których układ termodynamiczny po cyklu roznego rodzaju przemian wraca do stanu o początkowych parametrach Silnik Carnota- idealny silnik cieplny o maksymalnej możliwej sprawności.nie istnieje w praktyce,wyznacza jednak pewien fizyczny wzorcowy model do którego mogą dazyc konstruktorzy realnych silników. Cykl silnika sklada się z 4 procesów ://12(rozprężanie izotermiczne)23(adiabatyczne)34(sprężanie izotermiczne)41(adiabatyczne) III Zasada Termodynamiki – (zasada Nernsta)może być sformulowana jako postulat: nie można za pomoca skonczonejliczby kroków uzyskac tempzera bezwzględnego jeżeli za punkt wyjscia obierzemy niezerowa temp bezwzg.. IV Zasada Termodynamiki - tzw relacja wzajemności Onsagera,która stwierdza symetrie związków mdzy uogólnionymi siłami termodynamicznymi a wywołanymi przez nie przeplywami. Prawo Pascala – jeżeli na plyn w zbiorniku zamknietym wywierane jest cisnienie zewn to cisnienie wewnątrz jest wszedzie jednakowe i rowne cisnieniu zewn.Prawo jest prawdziwe wówczas gdy można pominąć sily grawitacji i inne siły masowe oraz cisnienia wywołane przepływem plynu.Prawo to wynika z tego ze czasteczki plynu mogą poruszac się w dowolnym kierunku, wywieranie nacisku z 1 strony zmienia ruch czastekwe wszystkich kierunkach. Prawo Archimedesa – Na cialo zanurzone w plynie(cieczy gazie plazmie)działa pionowa skierowana ku gorze sila wyporu,Wartosc sily jest rowna ciezarowi wypartego plynu.Sila ta jest wypadkowa wszystkich sił parcia plynu na ciało.WNIOSKI//siła wyporu jest tym wieksza im ciezszy jest plun-wieksza sila wyporu jest w wodzie,niż w powietrzu i wieksza w rtęci niż w wodzie.///sila wyporu jest tym wieksza im wieksze jest ciało	Lepkość- właściwość plynów oraz ciał Plastycznych charakteryzujaca ich opór Wewnętrzny przeciw płynięciu.Lepkościa nie Jest opór przeciw płynieciu powstający na Granicy płynu i scianek naczynia.Lepkosc jest Jedna z najważniejszych cech płynów. L.dynamiczna- wyraza stosunek naprężeń Ścinających do szybkości scinania. L.kinematyczna- nazywana tez kinetyczna, Jest stosunkiem lepkości dynamicznej do Gęstości płynu. Metr- jest równy drodze jaka przebywa w Prozni światło w ciagu czasu 1/299792458s Sekunda- to czas równy 9 192 631 770 Okresom promieniowania związanego z Przejsciem m-dzy dwoma nadsubtelnymi Poziomami stanu podstawowego atomu Cs – 133. Kelwin(K)- jednostka temp termo dynam Rowna 1/273,16 temp termo dynam Punktu potrojnego wody. Amper(A)- natężenie prady stalego który Plynac w dwu nieskonczenie dlugich i Cienkich przewodach prostoliniowych Umieszczonych rownolegle w prozni w odleg 1m od siebie wywołałby m-dzy nimi sile Magnetyczna o wartości 2*10^-7N na każdy Metr długości przewodnika Kandela(Cd) to światłość jaka ma w danym Kierunku zrodło emitujące monochromatyczne Promieniowanie o czestosci 540*10^12Hz i Majace w tym kierunku wydajność Energetyczną 1/683 W/Sr Mol to ilość materiizawierajacej tyle samo Elementów ile jest atomów zawartych w 0,012kg Czystego nuklidu wegla C-12. JEDNOSTKI UKŁADU SI I INNE: Długosc-metr-1m/Masa-kilogram-1kg/Czas-sek-1s Natez pradu elektr-amper-A/Siła-niuton-N/ Moment obrotowy-niutonometr-Nm/Moc-wat-W Energia-dzul-J/Cisnienie-paskal-Pa/Temp-kelwin-K Predkosc-V-m/s Przyspieszenie-a-m/s^2 Czestotliwosc-f-1/sHz Ciężar-Q-1N=1kg*m/s^2 Gęstość-q-kg/m^3 Cięzar właściwy-d-N/m^3 Ciepło właściwe-c-J/kg*K Przyspiesz ziemskie-g-m/s^2 Współ przenikania ciepła-k-W/m^2*K Ciśnienie-p-P- Pa=N/m^2,bar Ilość ciepła-Q-J / Entropia-s-J/kg*K Objetosc własciwa-v-m^3/kg Predk kątowa-w-rad/s Przysp katawe-E-1rad/s^2 ZJAWISKA FIZYCZNE Rezonans mechaniczny- zjawisko polegające na przepływie energii mdzy kilkoma układami drgającymi. Warunkami koniecznymi do zajscia rezonansu są: Jednakowa lub zblizona częstotliwość drgan własnych, Istnienie mechanicznego połaczenia mdzy układami. Przykladem układu z rezonansem mechanicznym jest Układ wahadeł sprzężonych.Zjawisko to zachodzi gdy Częstotliwość siły wymuszającej zbliza się do częstości Drgan własnych.Ze zjawiskiem rezonansu spotykamy się np. jadac autobusem.Przy pewnej prędkości katawej obrotów silnika,szyby lub czesci karoserii zaczynaja drgać. Ma decydujące znaczenie dla procesu powstawania i wzmacniania dźwięku w instrumentach muzycznych. Interferencja- zjawisko powstawania nowego Przestrzennego układu fali w wyniku nakładania się dwóch lub wiecej fal.Zazwyczaj odnosi się do interakcji fal które SA skolerowane lub spojne ze sobą dlatego ze pochodza z tego samego zrodla.Interferencja fal spojnych daje stały przestrzennie rozkład amplitudy fali. Przemiana gazu dosk. Proces zachodzący dla Stałej masy gazu.w wyniku procesu zmianie ulegają Pewne parametry stanu gazu przy czym jeden z Parametrów pozostaje stały. Prz.izotermiczna- opisuje tzw Prawo BoyleaMariottea Dla danej stałej masy gazu iloczyn jego cisnienia I objętości jest wielkością stałą p*V=const. PPrzykladem przemiany jest bardzo powolne sprężanie Gazu w naczyniu o sciankach dobrze przewodzących Ciepło Prz.izobaryczna- tzw Prawo Guy-Lusaca/dla danej Stałej masy gazu iloraz jego objętości i temp bezwzgl Jest wielkością stałą. V/T=const. Przykładem jest ogrzewanie gazu w szczelnym Naczyniu które zamkniete jest ruchomym tłokiem Mogącym się swobodnie przesuwac. Prz.izochoryczna- Prawo Charlesa / dla danej stałej Masy gazu iloraz jego cisnienia i temp bezwzgl Jest wielkością stała p/T=const. Przykładem jest Ogrzewanie gazu w szczelnie zamknietym naczyniu Zbudowanym z materiału o bardzo małej Rozszerzalności cieplnej.	Prz.adiabatyczna- p*V^K=const. / p,V,T Zmieniaja się ale Q=0 Przykładekm jest Sprężanie powietrza w silniku Diesla.Wykres przemiany Adiabatycznej w układzie p-V przypomina izoterme Ale adiabata jest bardziej stroma. Równanie Clapeyrona- to równanie stanu opisujące Związek mdzy temp,cisnieniem i objętością gazu Doskonałego,a w sposób przybliżony opisujacy gazy Rzeczywiste.Sformułowane zostało w 1834r. Jest wyprowadzone na podstawie założeń: Gaz sklada się z poruszających czasteczek,czasteczki Zderzaja się ze soba oraz ze sciankamin naczynia, Objętość czasteczek jest pomijana,zderzenia Czasteczek SA doskonale sprężyste. Rozkład Maxwella- równanie określające jaką czesc ogólnej liczby czasteczek gazu doskonałego porusza się W danej temp z okreslona prędkością przy Założeniu równowagi termicznej tego gazu.Zaleznosc Ma charakter gęstości prawdopodobieństwa. Predk srednia- okresla przecietna prędkość z jaka Poruszaja się czasteczki w układzie.Ze względu na to ze rozkład Maxwella jest asymetryczny to prędkość srednia jest wyzsza niż prędkość najbardziej prawdopodobna. Jest srednia arytmetyczna z prędkości wszystkich czasteczek. Dyfuzja- proces samorzutnego rozprzestrzeniania się czasteczeklub energii w danym osrodku bedacy konsekwencją chaotycznych zderzen czasteczek dyfundującej substancji mdzy soba lub z czasteczkami Otaczającego ja osrodka. (sledzona) to proces Mikroskopowy polegajacy na chaotycznym ruchu Pojedynczej czasteczki (chemiczna) proces Makroskopowy obejmujący makroskopowe ilości Materii zwykle opisywany równaniem dyfuzji i Prowadzacy do wyrównania stężenia każdej z Dyfundujących substancji w calym układzie.Dyfuzja zachodzi zarówno w stanie równowagi jak i poza nią., Dyfuzje sledzona bada się w stanie równowagi a chemiczna w układach nierównowagowych. Przykladem dyfuzji jest zjawisko osmozy polegające na Przemieszczeniu się czasteczek i jonów przez błony Półprzepuszczalne w kierunku wyrównywania się Stężenia związku chemicznego lub jonu zdolnego do Przenikania przez blone. Prawo Fouriera- mówi ze gęstość przewodzonego strumienia ciepła jest wprost proporcjonalna do gradientu temperatury. PRAWA I ZASADY ZACHOWANIA I Zasada Dynamiki(zasada bezwładności) W inercjalnym układzie odniesienia jeśli na ciało nie działa żadna siła lub siły działające równowaza się to ciało Pozostaje w spoczynku lub porusza się ruchem Jednostajnym prostoliniowym. LEX1- Kazde ciało trwa w swym stanie spoczynku lub ruchu prostoliniowego jednostajnego,jeżeli sily Przyłożone nie zmusza ciała do zmiany tego stanu. Dlatego I zasada dynamiki jest traktowana jako Postulat istnienia inercjalnego układu odniesienia i Jest formułowana-Istnieje układ odniesienia w którym ciało nie podlegające oddziaływaniom zewnętrznym spoczywa lub porusza się po prostej ze stała prędkością. NP. auto jadace ze stała prędkością(rownowaga siły Ciagu silnika i oporow powietrza)spadania ze stala predk ciałą(rownowaga sily grawitacji i oporu powietrza) Ruch pocisku karabinowego na krotkim odcinku drogi Jest w przybliżeniu jednostajny prostoliniowy. Na większej powierzchni TOS pocisku odchyla się do linii Prostej pod wpływem przyciągania ziemskiego. Predk pocisku w kierunku poziomym zmienia się bardzo powoli tylko wskutek oporu powietrza. II zasada dynamiki- Jelsi siły działające na ciało Równoważą się to ciało porusza się z przyspieszeniem Wprost proporcjonalnym do siły wypadkowej a Odwrotnie proporcjonalnym do masy ciała. LEX2- Zmiana ruchu jest proporcjonalna do przyłożonej silyporuszajacej i odbywa się w kierunku prostej,wzdłuż Ktorej sila jest przyllozona. NP- spadanie jablka z drzewa,pilki z wysokości,auto zwiększające swoja prędkość pod wpływem dzialania sily. III zasada dynamiki-(akcji<>reakcji) Oddzialywania cial SA zawsze wzajemne.sily wzajemnego oddziaływania dwoch cial maja takie same wartości taki sam kierunek przeciwne zwroty i rozne pkt przyłożenia. Kazdej akcji towarzyszy reakcja rowna co do wartości i kierunku lecz przeciwnie zwrocona. LEX3 Względem każdego dzialania istnieje przeciwdziałanie zwrócone przeciwnie i rowne, Wzajemne działania 2 ciał SA zawsze rowne i zwrócone przeciwnie./Zasada ta zakłada ze oddziaływania rozchodza się w przestrzeni z nieskonczona prędkością(cialo oznacza punkt materialny,ruch dotyczy ruchu względem układu odniesienia będącego układem inercjalnym)