DEFINICJA PRAWA

Najbardziej popularna jest pozytywistyczna definicja prawa:

Prawo to zespół norm postępowania pochodzących od państwa i zabezpieczonych przymusem państwowym.

Norma postępowania jest to wypowiedź wskazująca określonemu adresatowi pewien rodzaj zachowania w pewnych okolicznościach. Normy postępowania mogą przybierać różne formy słowne.

Cechy charakterystyczne norm prawnych:

• twórcą norm prawnych jest organizacja państwowa (państwo za pośrednictwem swoich organów),

• realizacja norm prawnych zabezpieczona jest przymusem państwowym, tzn. państwo nie tylko stanowi normy prawne, ale stara się także zabezpieczyć ich realizację.

Przymus państwowy znajduje swoje odzwierciedlenie w tzw. sankcjach. Podstawowa ich funkcja to zabezpieczenie realizacji norm. Wyróżnia się trzy typy sankcji: sankcje karne oraz sankcje egzekucji i sankcje nieważności (sankcje restytucyjne).

Sankcja karna (represyjna) polega na wyrządzeniu pewnego rodzaju zła, dolegliwości osobie, która zachowała się w sposób niezgodny z prawem. Sankcje karne manipulują najbardziej istotnymi dla człowieka wartościami, takimi jak mienie (grzywna), wolność (pozbawienie wolności) i życie (kara śmierci).

Polski kodeks karny wyróżnia tzw. kary podstawowe - grzywna, kara ograniczenia wolności, kara pozbawienia wolności (nie wymienia kary śmierci, polskie sądy kary śmierci orzekać nie mogą).

Z sankcją karną wiążą się dwa pojęcia:

• prewencja ogólna jest to funkcja odstraszająca kary (kary należy tak dobierać, aby odstraszały innych członków społeczeństwa),

• prewencja szczególna jest to funkcja wychowawcza, resocjalizacyjna kary (aby przestępca ponownie nie popełnił czynu przestępczego).

Polskie prawo oprócz kar podstawowych wyróżnia tzw. środki karne, które w swojej istocie stanowią kary dodatkowe, np.:

• pozbawienie praw publicznych,

• zakaz wykonywania zawodu,

• pozbawienie prawa prowadzenia pojazdów mechanicznych,

• podanie wyroku do publicznej wiadomości.

Sankcja egzekucji polega na tzw. przywróceniu stanu poprzedniego. Jeśli ktoś nie zachowuje się w sposób zgodny z prawem, to podejmuje się takie działanie, aby powstał stan wcześniejszy zgodny z prawem.

Sankcja nieważności (często występuje w prawie cywilnym, prawie handlowym i prawie administracyjnym) polega na tym, że jeżeli dana czynność nie została dokonana w sposób zgodny z prawem, to taka czynność nie wywołuje skutków prawnych, czyli jest nieważna.

1

---