1, DEFINICJA PRAWA CYWILNEGO

Prawo cywilne to zespół przepisów regulujących stosunki majątkowe i niemajątkowe pomiędzy osobami fizycznymi i osobami prawnymi w oparciu o regułę autonomii i równorzędności podmiotów.

2, SYSTEMATYKA PRAWA CYWILNEGO

Systematyka prawa cywilnego – podział:

1, Część ogólna - zawiera normy regulujące zagadnienia wspólne dla pozostałych działów prawa cywilnego.

2, W ramach tej części wyróżniamy:

- przedmioty (cywilne, prawne),

- czynności prawne i umowy,

- prawo podmiotowe,

- pełnomocnictwo,

- przedstawicielstwo ustawowe.

Prawo rzeczowe - reguluje formy korzystania z dóbr mająt­kowych. Cechą charakterystyczną praw rzeczowych jest to, że przedmiotem korzystania są rzeczy w ścisłym tego słowa znaczeniu.

Prawo o zobowiązaniach - dotyczy wymiany dóbr i usług przede wszystkim o charakterze majątkowym. Normy regulujące te zagadnienia mają charakter względny.

Prawo o zobowiązaniach dzieli się ną;

- część ogólną - zawiera ona regulacje dotyczące np. różnych rodzajów świadczeń, bezpodstawnego wzbogacenia, tzw. odpowiedzialności deliktowej i kontraktowej, wykonania zobo­wiązania,

- część szczególną - w której unormowane zostały najważniejsze rodzaje umów nazwanych, np. sprzedaż, najem, dzierżawa, umowa o dzieło itp.

- Prawo spadkowe - normy tego prawa regulują przejście praw i obowiązków majątkowych osoby zmarłej na inne podmioty. Prawo to zawiera m.in. unormowania dotyczące dziedziczenia z mocy testa­mentu, czy z mocy ustawy, zachowku, odpowiedzialności za długi spadku itp.

- Prawo rodzinne i opiekuńcze - domenę tego prawa stanowią stosunki o charakterze niemajątkowym. Prawo rodzinne reguluje sto­sunki prawne wynikające z małżeństwa, pokrewieństwa, powinowac­twa, opieki oraz kurateli.

3, PODSTAWOWE ZASADY PRAWA CYWILNEGO

Zasady prawa cywilnego - podstawowe założenia właściwe dla tego prawa. Wyrażają one charakterystyczne dla prawa cywilnego rozwiązania.

Możemy wskazać następujące zasady:

Swoboda umów - strona swobodnie decyduje o tym, czy zawrzeć umowę, z kim ją zawrzeć, w jakiej formie oraz jaką nadać jej treść.

Jednakowa ochrona każdej własności - każde prawo własności bez względu na jego podmiot, a także przedmiot korzysta z jednakowej ochrony.

Wykonywanie praw podmiotowych - nie można czynić ze swojego prawa użytku sprzecznego z zasadami współżycia społecznego oraz ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa. Takie zachowanie nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony.

Ochrona dobrej wiary - znajduje ona zastosowanie zwłaszcza w odniesieniu do podmiotu uzyskującego odpłatnie jakieś prawo podmiotowe.

Odpowiedzialność za szkodę - każdy, kto wyrządził drugiemu szkodę ze swej winy zobowiązany jest do jej naprawienia. Celem tej zasady jest zrekompensowanie poszkodowanemu poniesionych strat wskutek działania innej osoby.

Odpowiedzialność za długi - każdy kto zaciągnął zobowiązanie odpowia­da za jego realizację w zasadzie całym swoim majątkiem. W wypadku tzw. odpowiedzialności rzeczowej gwarancję zapłaty długu stanowi nie cały majątek dłużnika, lecz konkretna rzecz nieruchoma lub ru­chomość.

Ochrona dóbr osobistych - dobra osobiste takie jak np. zdrowie, wolność, cześć, godność, na­zwisko, pseudonim, tajemnica korespondencji podlegają ochronie. Ochrona ta może mieć charak­ter niemajątkowy i majątkowy.

Zasada jedności prawa cywilnego - osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą korzystać, w ramach swojej działalności, z instytucji prawa cywilnego i posługiwać się przewidzianymi w tym prawie środkami ochronnymi zabezpieczającymi te działalność.

4, ŹRÓDŁA PRAWA CYWILNEGO

Źródła prawa cywilnego:

- Konstytucja (jako akt nadrzędny), który reguluje również zagadnienia z prawa cywilnego, te regulacje mają charakter bardzo ogólny.

- Kodeks cywilny ze stycznia 65 r., jest ustawą zwykłą. Zawarty w 4 księgach:
a) część ogólna
b) własność i inne prawa rzeczowe- reguluje formy korzystania z dóbr majątkowych, np. prawo własności, ograniczone prawo rzeczowe.
c) zobowiązania- dotyczy wymiany dóbr i usług między podmiotami prawa, ma charakter podmiotowy. Reguluje zasady dotyczące wymiany dóbr i usług o charakterze majątkowym.
d) prawo spadkowe- zajmuje się unormowaniem kwestii przejścia majątkowego po osobie zmarłej, pierwszeństwo ma dziedziczenie testamentowe.

- Rozporządzenia- akty wykonawcze

- Akty prawa miejscowego- od 1 maja 2004r. prawo Unijne stało się elementem Polskiego prawa. Normy unijne można stosować bezpośrednio.

- Umowy międzynarodowe

- Konwencje

5, BUDOWA NORMY PRAWA CYWILNEGO

Budowa normy prawnej:

Hipoteza - ujęcie w sposób ogólny i abstrakcyjny pewnej sytu­acji faktycznej, wywołującej normatywny skutek, jaki określa dyspozycja.

Dyspozycja ustala skutki prawne zajścia zdarzenia opisanego w hipotezie, mogące polegać na powstaniu, zmianie lub ustaniu okre­ślonego stosunku prawnego.

Sankcja ustala normatywne skutki powstania sytuacji sprzecznej z postulowaną w dyspozycji. Podstawową sankcją prawa cywilnego jest możliwość przymusowego wyegzekwowania postulowanego przez dyspozycje normy prawnej zachowania się oraz nieważność czynności prawnej dokonanej niezgodnie z dyspozycją.

6, NORMY BEZWZGLĘDNIE, WZGLĘDNIE OBOWIĄZUJĄCE ORAZ NORMY SEMIIMPERATYWNE

Podział norm prawnych na:

-Normy bezwzględnie obowiązujące - zawierają dyspozycję, któ­rej działanie nie może być wyłączone, zmienione lub ograniczone odmienną wolą stron. Normy tego rodzaju nie pozostawiają stronom swobody w ustaleniu treści stosunku prawnego.

-Normy względnie obowiązujące - zawierają dyspozycję działania tylko wtedy, gdy strony nie uregulowały swych stosunków w odmienny sposób, niż czyni to dyspozycja, a więc niczego w tym zakresie nie postanowiły, albo też uregulowały te stosunki tylko czę­ściowo.

-Normy semiimperatywne (jednostronnie bezwzględnie obowiązujące) - wyznaczają minimalny zakres ochrony interesów jednej strony i dlatego zastosowanie takiej normy może być uchylone lub ograniczone przez strony tylko wtedy, gdy postanowienia umowy są ko­rzystniejsze dla strony objętej ochroną. Normy tego typu służą zazwy­czaj ochronie interesów słabszego uczestnika obrotu.

7, ZASADA LEX RETRO NON AGIT

Zasada nieretroakcji (lex retro non agit - ustawa nie działa wstecz) - oznacza ona, że akt normatywny odnosi się jedynie do tych stosunków prawnych, które powstały po jego wejściu w życie, nie obejmuje swoją mocą obowiązującą okresu poprzedzają­cego jej wejście w życie.

8, WYKŁADNIA PRAWA CYWILNEGO

Wykładnia prawa jest procesem myślowym polegającym na ustaleniu znaczenia przepisów. Rodzaje wykładni prawa:

Wykładnię autentyczną - pochodzi ona od organu uprawnione­go do wydania interpretowanego przepisu prawnego,

Wykładnię legalną (oficjalną) - dokonywana jest ona przez upoważniony do tego organ państwowy, ale jej moc obowiązu­jąca płynie dopiero z wydania odpowiedniego aktu normatyw­nego, co daje jej moc obowiązującego przepisu prawa,

Wykładnię praktyczną - dokonywana jest ona przez organ sto­sujący prawo w toku rozpoznawania konkretnej sprawy. Zna­czenie tej wykładni jest ograniczone tylko do tej właśnie spra­wy,

Wykładnię doktrynalną - przeprowadzana jest ona przez naukę prawa, ma znaczenie instrukcyjne, polegające na sformułowaniu wykładni autentycznej, legalnej lub prak­tycznej.

Przy dokonywaniu wykładni prawa stosowane są cztery meto­dy wykładni:

Wykładnia gramatyczna dąży do ustalenia rzeczywistego zna­czenia wyrażeń i zwrotów użytych w przepisie prawa przez analizę tekstu słownego tego przepisu.

Wykładnia logiczna wysnuwamy z tekstów przepisów prawnych bezpośrednio w nich nie wyrażone normy, przy zastosowaniu reguł wnioskowania. Najczęściej stosuje się następujące wnio­skowania:

argumentum a maiori ad minus - polega na wysnuciu z tek­stu, określającego w pewien sposób zakres uprawnień lub obowiązków,

argumentum a minor i ad maius - wnioskowanie to oparte jest na założeniu, że komu nie wolno czynić mniej, temu nie wolno tym bardziej czynić więcej.

argumentum a contrario tzw. wnioskowanie z przeciwień­stwa. Przy zastosowaniu tej metody dokonujący wykładni opiera się na założeniu, iż przepis prawny wyrażają 2 prawidłowości:

-wypowiedziane,

-proste przeciwieństwo pierwszego (wypowiedzenia).

wnioskowanie z celu na środki - jeżeli przepis prawa wyraźnie dozwala pewnych czynności, dozwala również ta­kich czynności, o których wyraźnie nie wspomina, ale bez których nie dałoby się dokonać czynności wyraźnie dozwo­lonych.

Wykładnia systemowa obejmuje dyrektywy interpretacyjne, wynikające z faktu, że interpretowany przepis jest częścią sys­temu norm prawnych obowiązujących w Polsce.

Wykładnia funkcjonalna zawiera dyrektywy interpretacyjne wynikające z funkcji, które spełnia przepis prawa w aktualnym układzie stosunków społecznych i gospodarczych.

9, ZBIEG NORM

Zbieg norm - mamy z nią do czynienia wówczas, gdy obowiązu­jący porządek prawny z taką samą sytuacją faktyczną, wyrażoną w różnych hipotezach przepisów prawnych, łączy dwie lub więcej różnych w swej treści dyspozycji.

10,ZBIEG ROSZCZEŃ

Zbieg roszczeń – ma miejsce gdy skutkiem rzeczywistego zbiegu norm powstają dwa lub więcej roszczeń o tym samym przedmiocie uprawnienia, ale prawna możliwość realizacji istnieje tylko jednorazowo, co do jednego roszczenia, w tym rozumieniu, że zaspokojenie jednego z tych roszczeń zaspokaja pozostałe.

Do najczęstszych przypadków zbiegu roszczeń należą przypadki:

Naprawienie szkody wyrządzonej działaniem, stanowiącym zarówno niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania, jak i czyn niedozwolony,

Z prawa rzeczowego, między nimi również roszczeń windykacyjnych, czy nawet z tytułu posiadania,

Z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia z roszczeniami z prawa rzeczowego,

Zbiegu roszczeń z tytułu wyzysku z roszczeniami ex delicto.

Metody rozwikłania zbiegu roszczeń:

-Przyznanie pewnym roszczeniom pierwszeństwa przed innymi, w tym rozumieniu,

-Przyznanie uprawnionemu prawa wyboru jednego z przysługu­jących mu roszczeń,

-Przyjęcie koncepcji jednego roszczenia o charakterze kombi­nowanym, mieszanym, zawierającego te elementy każdego ze zbiegających się roszczeń, które są korzystniejsze dla poszko­dowanego oraz eliminującego elementy mniej korzystne,

-Przyznanie uprawnionemu równolegle wszystkich zbiegają­cych się roszczeń.

11, POJĘCIE ORAZ ELEMENTY STOSUNKU CYWILNOPRAWNEGO

Stosunkiem cywilnoprawnym nazywamy stosunek społeczny uregulowany przez prawo cywilne. Jako główne i podstawowe kryterium pozwalające wyodrębnić stosunek cywilnoprawny wymienia się formalną równość stron tego stosunku. Równość ta oznacza brak podporządkowania jednej strony drugiej stronie, które występuje.

Ele­menty stosunku cywilnoprawnego:

-Podmiot stosunku - mogą być osoby fizycz­ne, ułomne osoby praw­ne (zwane niekiedy ustawowymi lub niepełnymi) i osoby prawne. W każdym stosunku prawnym występować muszą co najmniej dwa podmioty, tworzące jego dwie strony. Po każdej ze stron wystę­puje jeden lub większa liczba podmiotów,

- Przedmiot stosunku - zachowanie się podmio­tów, a więc pewne działanie lub zaniechanie, np. zapłata ceny kupna itp.

- Uprawnienia i obowiązki, które składają się na treść stosunku - Uprawnienia jednej strony są odpowiednikiem obowiązków drugiej strony i odwrotnie. W pewnej grupie stosunków jedna strona jest tylko uprawniona, druga zaś zobowiązana, natomiast w innych stosunkach obie strony są zarazem uprawnione i zobowiązane.

12, ZDARZENIE CYWILNOPRAWNE

Zdarzenia cywilnoprawne - powstanie, zmiana lub ustanie stosunku prawnego zależne jest od istnienia pewnych zdarzeń, z którymi norma prawna łączy ten stosunek. Zdarzenie cywilnoprawne powoduje powstanie zmian lub ustanie stosunku cywilnoprawnego. Zdarzeniami cywilnoprawnymi nie są natomiast orzeczenia sądowe o charakter deklaratoryjnym, stwierdzające jedynie istnienie albo nieistnień prawa lub stosunku prawnego.

Spośród zdarzeń wyróżniamy te, które są:

niezależne od woli człowieka - zdarzeń w ścisłym tego słowa znaczeniu, np. upływ czasu, pożar, powódź, śmierć człowieka itp.,

świadomej, zależne od woli człowieka - działania, mogą nastąpić albo w postaci:

czynności zmierzają­cych do wywołania skutków prawnych - rozróżniamy czynności prawne, orzeczenia sądowe i akty admi­nistracyjne,

w postaci czynów.

13, POJĘCIE PRAWA PODMIOTOWEGO

Prawo podmiotowe - jest sferą możności postępowania w określony sposób. Istnieje ono więc zarówno wtedy, gdy podjęte zostały działania stanowiące realizację treści tego prawa, a także wtedy gdy żadne działanie przez uprawniony podmiot nie zostało podjęte.

Źródłem prawa podmiotowego jest norma prawna, która przyznaje oraz zabezpiecza realizację prawa podmiotowego.

14, NORMATYWNE POSTACI PRAW PODMIOTOWYCH !!!!!

Normatywne postaci praw podmiotowych:

Prawa podmiotowe bezpośrednie - są to prawa, w których zakres dozwolonego przez normę prawną zachowania się uprawnionego podmiotu został określony w oderwa­niu od związanych z prawem podmiotowym obowiązków innych osób. Jedną z cech tego typu praw jest możliwość bezpośredniego oddziaływania na przedmiot tych praw.

Roszczenia - istota roszczenia sprowadza się do możliwości żądania określonego zachowania się od oznaczonej osoby. Zachowanie to musi odpowiadać treści stosunku prawnego.

Prawa kształtujące - polegają one na tym że uprawniony, może poprzez własne działanie doprowadzić do powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego.

15, RODZAJE PRAW PODMIOTOWYCH

Rodzaje praw podmiotowych :

Prawa podmiotowe BEZWZGLĘDNE I WZGLĘDNE !!!!!

prawa bezwzględne są to prawa podmiotowe, które są skuteczne względem wszystkich. Podmiot uprawniony może żądać od wszystkich, aby nie ingerowano w sferę jego uprawnień. Od każdego, kto nie zastosuje się do takiego żądania i do­kona ingerencji uprawniony może domagać się podjęcia działań mających na celu przywrócenie stanu zgodnego z prawem oraz zaniechani naruszeń w przyszłości. Charakter praw podmiotowych bezwzględnych posiadają np. prawa rzeczowe, z prawem własności na czele.

prawami względnymi są te prawa podmiotowe, które są skuteczne w odniesieniu do stron oznaczonego stosunku prawnego. Np. wierzyciel może tylko od dłużnika żądać spełnienia określonego świadczenia. Żądania tego nie może kierować w stosunku do nie określonego kręgu podmiotów.

Prawa majątkowe i niemajątkowe

prawami majątkowymi są te prawa, które chronią interes ekonomiczny uprawnionego podmiotu, np. prawo własności i inne rzeczowe.

prawami niemajątkowymi - prawo chroni interesy osobiste (niegospodarcze), np. prawa osobiste czy prawa rodzinne,

Prawa zbywalne i niezbywalne

prawami zbywalnymi - są te prawa, które mogą być przeniesione na inną osobę. Z reguły mają one charakter majątkowy.

prawami niezbywalnymi - związek z osobą uprawnioną jest tak duży, iż nie jest dopuszczalne przeniesienie ich na inną osobę. Prawami niezbywalnymi są prawa niemajątkowe, aczkolwiek ustawodawca niejednokrotnie dopuszcza niezbywalność także i praw majątkowych, np. prawo odkupu i pierwokupu.

Prawa związane i akcesoryjne

prawa związane – cechą charakterystyczną jest to, że podmiotem jednego prawa może być osoba, która jest jednocześnie podmiotem innego prawa. Innym przykładem praw związanych mogą być służebności gruntowe.

prawo akcesoryjne (niesamoistnych) zalicza się np. hipotekę, czy zastaw. W wypadku praw niesamoistnych prawo główne wyzna­cza treść prawa akcesoryjnego. Prawo akcesoryjne nie może powstać bez prawa głównego. Razem z nim też wygasa.

16, PIERWOTNE I POCHODNE NABYCIE PRAW PODMIOTOWYCH !!!!!

Nabycie prawa podmiotowego - może polegać na przejściu już istniejącego prawa z jednego podmiotu na drugi. Może też nastąpić równocześnie z powstaniem tego prawa.

Wyróżniamy: Nabycie pierwotne i pochodne

pochodne nabycie prawa podmiotowego – mamy z nim do czynie wówczas, gdy przesłanką nabycia jest istnienie nabywanego prawa u innej osoby, od której nabywca uzyskuje dotychczasowe prawo. Np.dziedziczenie, czy umowne nabycie prawa własności,

pierwotne nabycie prawa podmiotowego - gdy dane prawo nikomu nie przysługiwało , lub gdy przysługiwało innej osobie , ale z mocy postanowienia ustawy dochodzi do nabycia tego prawa niezależnie od woli osoby , która była poprzednio uprawniona

17, TRANSLATYWNE I KONSTYTUTYWNE NABYCIE PRAW PODMIOTOWYCH !!!!!

Nabycie translatywne i konstytutywne

translatywne nabycie prawa podmiotowego - dochodzi wówczas, gdy prawo już istniejące przechodzi, w dotychczasowej postaci, na nabywca.

konstytutywne nabycie prawa podmiotowego – jest to uzyskanie przez dany podmiot prawa nowego, dotychczas nieistniejącego. Jednocześnie z nabyciem powstaje prawo podmiotowe.

18, SUKCESJA UNIWERSALNA I SYNGULARNA

Nabycie pod tytułem ogólnym i szczególnym (sukcesja uniwersalna i syngularna)

nabycie pod tytułem ogólnym - jeżeli nabywca, wskutek, zaistnienia jednego stanu faktycznego, wstępuje w ogół praw majątkowych poprzednika, nabywając w ten sposób cały jego majątek albo tylko określoną jego część. Do tego typu nabycia praw podmiotowych, dochodzi np. przy dziedziczeniu.

nabycie pod tytułem szczególnym - jeżeli zaś przedmiotem sukcesji jest jedno (lub kilka) konkretnie oznaczone prawo. W takim wypadku nabywca uzyskuje np. własność konkretnie oznaczonej rzeczy.

19, WYKONYWANIE PRAWA PODMIOTOWEGO

Wykonywanie prawa podmiotowego - polega na podejmowaniu przez podmiot uprawniony działań, które mieszczą się w sferze możności postępowania, określonej tym prawem. Prawo podmiotowe może być wykonywane tylko w granicach treści tego prawa. Granice te wyznaczają normy prawne. Mogą one zostać zawężone np. poprzez obciążenie danego prawa innym prawem. Także i ustawa może nakazywać zwężenie sposobu wykonywania prawa.

20, NADUŻYCIE PRAWA PODMIOTOWEGO

Nadużycie prawa podmiotowego - ten, kto nadużywa prawa działa w granicach prawa. Na takiej osobie spoczywa jednak obowiązek naprawienia szkody, jako że nadużycie prawa uznawane było za czyn niedozwolony z uwagi na niedozwolone po­budki działania. Konstrukcja nadużycia prawa nie powinna być nadmiernie szeroko stosowana. Zalecany jest w tej sprawie umiar.

21, SĄDOWA OCHRONA PRAW PODMIOTOWYCH !!!!!

Ochroną praw podmiotowych - uprawniony, w razie naruszenia prawa, podejmuje działania, których celem jest przywrócenie stanu zgodnego z prawem. Uprawniony może dochodzić ochrony swoich praw przed sądem oraz poprzez własne działania.

Ochrona sądowa praw podmiotowych może być realizowana w dwóch trybach:

procesowym - występują w nim dwie przeciwstawne strony, których interesy są sprzeczne co do zasady. Postępowanie jest wszczynane na żądanie zaintere­sowanej strony. W postępowaniu proceso­wym żądanie to określane jest jako powództwo

nieproceso­wym, w którym występują uczestnicy postępowania. Postępowanie jest wszczy­nane bądź to na wniosek, bądź to z urzędu. W postępowaniu proceso­wym żądanie to określane jest jako wniosek

22, POJĘCIE I RODZAJE DOMNIEMAŃ !!!!!

Domniemanie polega na wnioskowaniu na podstawie faktu udowodnionego o fakcie nie udowodnionym, ale mającym istotne znaczenie dla sprawy. W wypadku domniemania mamy więc do czynienia z tzw. dowodem pośrednim, polegającym na tym, że przedmiotem dowodu nie jest bezpośrednio sporny fakt, lecz inny fakt, czyniąca fakt sporny prawdopodobnym.

Domniemania dzieli się na:

faktyczne - polega one na tym, że np. sędzia wnioskuje o istnieniu faktu na podstawie innego faktu, który został udowodniony. Wnioskowanie to opiera się o logikę, doświadczenie życiowe, czy osiągnięcia nauki. Jako przykład domniemania faktycznego podaje się często wniosko­wanie z faktu nadania listu poleconego o tym, że list ten dotarł do adresata.

prawne - są to domniemania ustanowione przez normę prawną. Na­kazują one sędziemu, aby w wypadku ustalenia jakiegoś faktu uznał za udowodniony inny fakt. Domniemania prawne dzieli się na:

usuwalne - takie, które mogą być obalone tzw. dowodem przeciwnym,

nieusuwalne - niewzruszal­ne przy pomocy dowodu przeciwnego.

23, DOMNIEMANIE DOBREJ WINY

Domniemanie dobrej wiary - błędne (mylne), ale w danych okolicznościach, usprawiedliwione przekonanie o ist­nieniu prawa lub stosunku prawnego. Dobra wiara w tym znaczeniu jest więc subiektywnym odczuciem danej osoby. Dane błędne wyobrażenie musi być jednak w konkretnych okolicznościach usprawiedliwione. Polega to na tym, iż dana osoba pomimo zachowania należytej staranności nie mogła się dowiedzieć o rzeczywistym stanie prawnym.

24, TOŻSAMOŚĆ OSOBY FIZYCZNEJ

Osoby fizyczne- to my, każdy człowiek, tak jak z punktu widzenia biologicznego jesteśmy jednostkami niepowtarzalnymi (własny kod genetyczny, własne odciski), ale i w świetle prawa- akt urodzenia, płeć, imię, nazwisko.

25, STAN CYWILNY OSOBY FIZYCZNEJ

Stan cywilny - potocznie - żonaty, panna czy kawaler. Z punktu widzenia prawa należy odnieść stan cywilny człowieka do jego przynależności rodzinnej. Stan cywilny określa stosunki prawno-rodzinne w rodzinie dwupokoleniowej z wyłączeniem stosunku prawnego między rodzeństwem.

Stan rodzinny - posiadanie dzieci.

26, STAN OSOBISTY

Stan osobisty – jest to zespół cech najściślejszy związany z daną osobą. Do tych cech zaliczyć można np. płeć, wiek. Polskie prawo zna tylko wyłącznie płeć męską i żeńską. Znaczenie ma także wiek osoby fizycznej. Wiek tej osoby jest jednym z czynników wpły­wających na zdolność do czynności prawnych osób fizycznych

27, MIEJSCE ZAMIESZKANIA OSOBY FIZYCZNEJ

Miejscem zamieszkania - jest miejsco­wość, w której osoba fizyczna przebywa z zamiarem stałego pobytu. Miejscem zamieszkania osoby fizycznej jest ż reguły określona miejscowość. Dlatego też pojęcie zamieszkania nie jest tożsame z adresem osoby fizycznej ani z jej zameldowaniem.

28, AKTA STANU CYWILNEGO

Akt stanu cywilnego – pojedynczy wpis w księdze stanu cywilnego, który rejestruje stan cywilny osoby poprzez urzędowe odnotowanie określonych zdarzeń. W prawie polskim istnieją trzy rodzaje takich aktów: akt urodzenia, akt małżeństwa i akt zgonu

29,POCZĄTEK ZDOLNOŚCI PRAWNEJ OSOBY FIZYCZNEJ

Zdolność prawna osób fizycznych - jest to przyznana przez obowiązujące przepisy prawa możliwość posiadania praw i obowiązków w sferze prawa cywilnego. Człowiek jest podmiotem prawa od chwili urodzenia, aż do śmierci. Zdolność prawna człowieka ustaje z jego śmiercią.

Początek zdolności prawnej- każdy człowiek z chwilą urodzenia uzyskuje zdolność do czynności prawnej. Przez chwilę urodzenia rozumie się chwilę odłączenia się dziecka od ciała matki, nie zaś chwilę rozpoczęcia porodu. Istotne jest aby dziecko w chwili urodzenia żyło , nie ma znaczenia czy jest ono zdolne do dalszego życia.

30, ZAKRES ZDOLNOŚCI PRAWNEJ OSOBY FIZYCZNEJ (?)

Zdolność do czynności prawnych - daje podmiotowi możność wywołania we własnym imieniu, na własny rachunek, w drodze złożonego oświadczenia woli skutków prawnych w postaci powstania, zmiany lub ustania stosunków prawnych. Można mieć zdolność prawną, a nie mieć lub mieć ograniczoną zdolność do czynności prawnych.

31, KONIEC ZDOLNOŚCI PRAWNEJ OSOBY FIZYCZNEJ !!!!!

Koniec zdolności prawnej osoby fizycznej

Śmierć osoby fizycznej - najczęstsza przyczyna ustania zdolności prawnej osoby fizycznej. Skutkiem śmierci jest wygaśnięcie praw i obowiązków niemajątkowych. Zaś prawa i obowiązki majątkowe przechodzą, z za­strzeżeniem odstępstw, na spadkobierców danej osoby. Dokumentem stwierdzającym zgon jest akt zgonu. Sporządzany jest on przez kierownika u.s.c. na podstawie karty zgonu. Zgon osoby fizycznej wymaga stwierdzenia przez lekarza. Może on wydać świa­dectwo zgonu tylko na podstawie badania dokonanego osobiście.

Sądowe stwierdzenie zgonu może nastąpić wówczas, gdy niemożliwe jest sporządzenie aktu zgonu. Przyczyną takiego stanu rzeczy może być np. brak zwłok. Ponadto przesłankami sądowego stwierdze­nia zgonu jest to, by śmierć danej osoby była niewątpliwa. Nie musi ona być jednak absolutnie pewna.

Sąd w swoim postanowieniu stwierdzają­cym zgon zobowiązany jest oznaczyć chwilę śmierci danej osoby stosownie do wyników postępowania. Jeżeli ustalenie chwili śmierci jest niemożliwe, sąd powinien za chwilę śmierci przy­jąć chwilę najbardziej, w danych okolicznościach, prawdopodobną.

Postanowienie o stwierdzeniu zgonu jest podstawą do sporządze­nia aktu zgonu. Jeżeli okaże się, że osoba, której zgon został stwierdzony pozostaje przy życiu wówczas sąd uchyla wydane postanowienie o stwierdze­niu zgonu. W wypadku, w którym osoba taka stawi się osobiście w są­dzie i wykaże swoją tożsamość sąd niezwłocznie i bez dalszego postę­powania uchyli postanowienie orzekające stwierdzenie zgonu. W innych wypadkach konieczne jest przeprowadzenie dowodu, że osoba, której zgon został stwierdzony pozostaje przy życiu. Dowód ten może być przeprowadzony tylko w postępowaniu o uchylenie postanowienia stwierdzającego zgon.

Uznanie za zmarłego - Przesłankami uznania za zmarłego są: zaginięcie osoby, upływ pewnego okresu czasu.

O uznaniu za zmarłego orzeka sąd. Zaginięcie danej osoby oznacza, iż nie ma wiadomości o danej osobie. Nie jest wiadome, czy ona żyje W postanowieniu o uznaniu za zmarłego powinna zostać oznaczona chwila śmierci danej osoby. Za chwilę śmierci przyjmuje się chwilę najbardziej prawdopodobną. Jeżeli ustalenie takiej chwili jest niemożliwe, to za chwilę śmierci przyjmuje się pierwszy dzień terminu, z upływem którego uznanie za zmarłego stało się możliwe. Je­żeli zaś w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego chwila śmierci została oznaczona tylko datą dnia, wówczas za chwilę śmierci uważa się koniec tego dnia. W wypadku zaginięcia kilku osób w następstwie tego samego zda­rzenia często usta­lenie kolejności śmierci jest niemożliwe. W takich wypadkach przyjmuje się, że osoby te zmarły jednocześnie.

Długość terminu, po upływie którego uznanie za zmarłego staje się możliwe zależy od tego, czy zaginięciu towarzyszyły okoliczności zwiększające prawdopodobieństwo śmierci czy też nie.

Wyróżnia się następujące długości terminu:

normalne - zaginięciu nie towarzyszyły okoliczności zwiększa­jące prawdopodobieństwo śmierci. zaginiony może być uznany za zmarłego po upływie 10 lat od końca roku kalendarzowego, w którym według dostępnych wiadomości jeszcze żył. Jeżeli jednak w chwili uznania za zmarłą dana osoba ukończyłaby 70 lat, wspomniany termin skraca się do 5 lat.

kwalifikowane - zaginięciu towarzyszyły okoliczności zwięk­szające prawdopodobieństwo śmierci. Ustawo­dawca zalicza do nich następujące sytuacje:

zaginięcie nastąpiło w czasie podróży statkiem morskim lub powietrznym w związku z katastrofą statku lub w związku z innym wydarzeniem - termin uznania za zmarłego wynosi 6 miesięcy od dnia, w którym nastąpiła katastrofa lub wspomniane inne, szczególne zda­rzenie. Jeżeli doszło do zaginięcia statku bieg tego terminu rozpoczyna się z upływem roku od dnia, w którym statek miał przybyć do portu przeznaczenia. Jeżeli brak było takiego portu bieg terminu rozpoczyna się z upływem 2 lat od dnia, w którym była ostatnia wiadomość o stat­ku.

zaginięcie nastąpiło w związku z innym zdarzeniem niosącym bezpośrednie zagrożenie dla życia (np. powódź, trzęsienie ziemi, lawina itp.) - termin wynosi 1 rok, licząc od dnia, w którym niebezpieczeństwo ustało, lub też powinno było ustać.

zaginięcie nastąpiło w związku z wojną lub działaniami wojen­nymi - uznanie za zmarłego może nastąpić po upływie roku od końca roku kalendarzowego, w którym wojna lub działania wojenne zostały zakończone jeżeli np. zaginiony brał udział w działaniach wo­jennych.

Skutkiem uznania za zmarłego jest m.in.:

-orzeczenie sądowe stwarza domniemanie śmierci,

-otwiera się spadek po takiej osobie, wygasają prawa i obowiązki niemajątkowe uznanego za zmarłego, domniemywa się, że małżeństwo ustało z chwi­lą, która w orzeczeniu o uznaniu za zmarłego danego małżonka zosta­ła oznaczona jako chwila śmierci.

Jeżeli osoba uznana za zmarłą żyje musi wówczas doprowadzić do uchylenia skutków omawianego orzeczenia. Konieczne staje się w takim wypadku uchylenie postanowienia o uznaniu za zmarłego.

Jeżeli uchylenie postanowienia o uznaniu za zmarłego nastąpi, wówczas osoba zaginiona może żądać zwrotu rzeczy uzyskanych przez „spadkobierców" wskutek „dziedziczenia". Jeżeli zaś małżonek osoby uznanej za zmarłą zawarł nowy związek małżeński, to nie może on zostać unieważniony, chyba że oboje małżonkowie wiedzieli, w chwili zawarcia małżeństwa, że uznany za zmarłego małżonek żyje.

32,PEŁNA ZDOLNOŚĆ DO CZYNNOŚCI PRAWNYCH OSOBY FIZYCZNEJ

Pełną zdolność do czynności prawnych - posiadają ją osoby po osiągnięciu pełnoletniości o ile nie zostały ubezwłasnowolnione, czyli ukończyły 18 lat oraz pełnoletnia jest osoba, która uzyskała pełnoletniość poprzez zawarcie małżeństwa, chodzi tutaj o kobiety, które zawarły małżeństwo mając ukończone 16 lat. Osoby te mogą dokonywać wszelkich czynności prawnych.

Zdolność procesowa osób fizycznych - mają osoby fizyczne posiadające pełną zdolność do czynności prawnych. Osoba fizyczna nie mająca zdolności procesowej może podejmo­wać czynności procesowe tylko przez swojego przedstawiciela usta­wowego.