SYSTEM EDUKACJI PRZEDSZKOLNEJ I WCZESNOSZKOLNEJ

W WYBRANYCH KRAJACH EU I NA ŚWIECIE

(NIEMCY, JAPONIA, ANGLIA)

ANGLIA

1. Edukacja przedszkolna

Cechy edukacji przedszkolnej:

• obejmuje dzieci w wieku od 2 do 5 lat

• poprzedza okres obowiązkowego nauczania

• prawo nie wymaga od lokalnej władzy zapewnienia edukacji dzieciom poniżej 5 r.ż.

• dzieci przyjmowane są do przedszkoli i klas przedszkolnych na podstawie kryteriów wcześniej ustalanych przez poszczególne lokalne władze edukacyjne

Przedszkola:

• pierwszą i najczęściej spotykaną placówką jest przedszkole całodzienne funkcjonujące wraz
  ze żłobkiem. W takiej placówce, w większości prywatnej, przyjmuje się dzieci od 3 miesiąca do 5 roku życia

• placówki otwarte są zazwyczaj w godzinach od 7.30 - 18.00.

• w przedszkolu, które przyjmuje od 2 r.ż., zapewniona jest opieka w zakresie treningu czystości
  i higieny - nie oczekuje się tu od malucha pełnej samodzielności

• występują również przedszkola przygotowujące do nauki w szkole. Zorganizowane są one przy szkołach prywatnych, państwowych lub jako oddzielne instytucje. Działają na zasadzie polskich zerówek. Przeznaczone są dla dzieci od 3 do 5 lat. Otwarte są zazwyczaj od 9.00 - 15.00, z tym, że dziecko może przyjść tylko na 3 - 4 godziny dziennie

• Istnieją również grupy zabaw oraz centra zabawy, gdzie rodzice wraz z dziećmi mogą uczęszczać
  na kilkugodzinne sesje zabaw edukacyjnych. Koszt jest symboliczny (wynosi ok. 3 - 6 funtów za sesję)

Cele edukacji przedszkolnej:

rozwój intelektualny rozwój lingwistyczny

rozwój fizyczny rozwój osobowości

Jak zapisać dziecko do przedszkola całodziennego?

1. Najpierw trzeba znaleźć przedszkole w pobliżu swojego miejsca zamieszkania.

2. Następnie należy zarezerwować miejsce dla dziecka i upewnić się, że przedszkole je przyjmie.

3. Podczas rejestracji musimy mieć przy sobie potwierdzenie adresu, akt urodzenia dziecka, paszport swój
   i dziecka. Najlepiej, jeśli dziecko jest też zarejestrowane w przychodni i ma swojego lekarza.

Ustawa Children Act

Jest to ustawa z 1989 roku, która zaleca aby minimum 2 wychowawców przypadało na każde 26 dzieci w klasach przedszkolnych i na każde 20 dzieci w przedszkolu (jeden wykwalifikowany nauczyciel oraz asystent przedszkolny). W placówkach opieki dziennej zalecana proporcja wynosi jeden do ośmiu.

2. Szkolnictwo podstawowe

• po ukończeniu 5 r.ż. dziecka wchodzi w okres obowiązku szkolnego, który trwa do 16 r.ż. Łączny okres obowiązkowej nauki trwa 11 lat. Istnieje również możliwość rozpoczęcia nauki w wieku 4 lat.

• trwa 6 lat i obejmuje dwa etapy:

• szkoły małego dziecka - dla uczniów od 5 do 8 lat - zakończone egzaminem z języka angielskiego i matematyki

• szkoły dla dzieci starszych - dla uczniów od 8 do 11 lat - zakończone egzaminem z języka angielskiego, matematyki i przedmiotu wybranego

• dalsza nauka po szkole początkowej odbywa się już w różnych typach zróżnicowanej programowo średniej szkoły przeznaczonych dla różnych warstw społecznych

Zadania szkoły początkowej:

• wychowanie fizyczne

• wyrobienie woli i charakteru

• kształcenie zainteresowania nauką szkolną

• wychowanie religijne

• osiągnięcie wyników w zakresie nauki czytania, pisania i rachunków

Program pierwszych dwu klas dla dzieci w wieku 5 - 6 lat przewiduje zajęcia:

• zabawy ruchowe przy akompaniamencie muzyki, tańce, śpiew, gra na instrumentach perkusyjnych

• gimnastyka i gry, rozwijające umiejętności szybkiego reagowania, utrzymywania równowagi

• obserwacja przyrody i życia bliskiego środowiska

• ćwiczenia wstępne w czytaniu, opowiadaniu na podstawie tekstu i własnej obserwacji

• rysowanie, praca ręczna

• ćwiczenia wstępne w pisaniu, recytowaniu i rachowaniu

Jak wyglądają zajęcia?

• praca z dziećmi opiera się na teorii spontanicznego rozwoju dziecka

• nauka czytania i pisania odbywa się w toku organizowanych dla tego celu zajęć dowolnych

• zajęcia przed południem zaczynają się od słuchania czytanego przez nauczyciela tekstu lub opowiadania

Ciekawostki:

• w szkołach obowiązują mundurki. Większość ubrań można dostać w zwykłych sklepach. Bluzę, blezer, krawat trzeba zakupić w szkole. Kompletny mundurek ze strojem gimnastycznym to wydatek 50 funtów

• podręczniki, zeszyty i wszystkie przybory dla mniejszych dzieci zwykle zapewnia szkoła. Większe dzieci
  (od 10 lat) przynoszą własne piórniki, długopisy i drobne przybory

• lekcje zaczynają się o 9.00 i kończą o 15.00 z godzinną przerwą na lunch

• na koniec semestru dzieci dostają podsumowanie wyników w formie opisowej, natomiast na koniec roku szkolnego rodzice otrzymują obszerny, bardziej szczegółowy raport

• Średnio na jedną klasę przypada 30 uczniów. W przypadku niektórych zajęć często spotykany jest podział na grupy według uzdolnień. Zajęcia organizowane są w sposób uczący dzieci pracy w zespole

NIEMCY

1. Edukacja przedszkolna

• obejmuje dzieci między 3 a 6 rokiem życia

• do przedszkoli uczęszcza 80% dzieci, a blisko 100% pięciolatków chodzi do przedszkola lub klas wstępnych

• liczba dzieci w grupie to 20 - 25

• główny cel wychowania przedszkolnego to uspołecznienie dziecka i wyrównywanie braków rozwojowych

• większość placówek - ponad 70% - utrzymana jest przez Kościoły, organizacje dobroczynne i osoby prywatne, a tylko 30% podlega władzom samorządowym

1. Typy przedszkoli w Niemczech:

Wiek dziecka	Rodzaj placówki oświatowej	Status
Poniżej 3 lat	„Kinderkrippen”, „Creches” (żłobek)	Dobrowolny, płatny, prowadzony przez dany Land lub organ prywatny.
Poniżej 6 lat	„Kindergarten” (przedszkole)	Dobrowolne, w zasadzie darmowe, prowadzone przez dany land lub organ prywatny; nadzór merytoryczny Ministerstwo Spraw Socjalnych (większość Landów) lub Ministerstwo Edukacji.
	„Vorklassen”, „Schulkindergarten”, „Sondekindergarten”	1-roczne przedszkola dla dzieci nie nadążających za rówieśnikami.

2. Ramowe cele nauczani przedszkolnego: Podstawa programowa

• Ponieważ obecnie Kinderkrippen i Kindergarten oficjalnie nie są częścią publicznego systemy szkolnictwa, nie istnieje uniwersalny sylabus, określający program nauczania przeznaczony do zrealizowania w przedszkolach, kompetencje w tym zakresie zostały całkowicie przekazane dyrektorom placówek. Znane są tylko ramowe cele nauczania, zapisane w akcie Jugendwohlfahrtsgesetz, które każda placówka powinna realizować: Promować rozwój dziecka poprzez skupianie jego uwagi na zabawie, bez szczególnego wyróżniania żadnego z obszarów wiedzy, przeznaczonych do późniejszego opanowania w szkole. Dbać o rozwój zarówno fizyczny, jak i intelektualny dzieci, rozwijać umiejętności życia w grupie i społeczeństwie, sukcesywnie przygotowywać do wdrożenia dziecka w zbliżającej się obowiązki szkolne.

3. Metody nauczania

• Dopuszczalna pełna dowolność, wybór sposobu nauczania po dokonaniu ewaluacji potrzeb danej grupy dzieci przez prowadzących zajęcia. Jedynym odnotowanym wymogiem jest to,
  aby stosowane techniki mieściły się w ramach generalnych celów i założeń pedagogicznych. Placówka ma oficjalną możliwość przekazywania swoich własnych wartości, np. ideologicznych lub religijnych.

4. Rekrutacja

• Czy rodziny niemieckie korzystają z przedszkoli? W zasadzie tak, choć na szeroką skalę dopiero od
  4 roku życia swoich dzieci. W 1999 roku tylko 54,3% dzieci w wieku od 3 do 4 lat uczęszczało do tych placówek, podczas gdy dzieci w wieku 4-5 lat już ponad 83%, a pięciolatków 90%.

5. Formalne ocenianie

• Nie stosuje się, w razie potrzeby, organizowane są indywidualne spotkania kadry z rodzicami.

2. Edukacja wczesnoszkolna

• obowiązek szkolny obejmuje wszystkich od 6 do 18 roku życia

• liczba dzieci w grupie to 20-25

• główne cele edukacji podstawowej to: alfabetyzacja, umiejętność komunikacji, umiejętności społeczne, ogólna wiedza o świecie

• obejmuje: szkołę podstawową oraz podzieloną na dwa stopnie (niższy i wyższy), szkołę średnią

• obecnie odpowiedzialność za oświatę i jej rozwój ponoszą niemieckie kraje związkowe. Od landu zależy długość obowiązku szkolnego, która wynosi 9 lub 10 lat. Każdy z nich ma własne Ministerstwo Oświaty.

Typy szkół:

1. Grundschule - podstawówka:

• obowiązkowa, bezpłatna

• trwa 4 lata (w Berlinie i Branderburgii 6)

• w pierwszej fazie uczniowie są oceniani opisowo, a potem według sześciostopniowej skali ocen

• ukończenie uprawnia do dalszego kształcenia w szkole średniej

2. Hauptschule:

• program kształcenia ogólnego jest tu najniższy

• trwa 5 lat (kl. 5 - 9)

• kończy się egzaminem Berufschulreife

• ukończenie tej szkoły nie daje możliwości zdania matury, można jedynie przysposabiać się do zawodu w szkole zawodowej Berufschule

lub Realschule (Mittelschule):

• trwa 6 lat (kl. 5 - 10)

• na tym kończy się obowiązek szkolny w Niemczech dla uczniów tego rodzaju szkół

• kończy się egzaminem Mittlere Reife

• absolwenci Realschule po dokształceniu mogą uzyskać prawo zdawania matury i dalszego kształcenia w szkołach wyższych, jednak po samej Realschule nie można podjąć studiów wyższych

lub Gimnazjum:

• gimnazjum jest przygotowaniem najzdolniejszych przedstawicieli młodego pokolenia

• szkoła średnia o trzech profilach: klasyczny, języków nowożytnych i matematyczno - przyrodniczy

• trwa 9 lat (kl. 5 - 13)

• kończy się maturą (Abitur)

• można studiować lub iść do dwuletniej szkoły zawodowej Fachoberschule

Ciekawostki:

• system oceniania to dokładna odwrotność naszego - tam 1 jest najlepszą oceną!

• terminy rozpoczęcia i zakończenia roku szkolnego są różne, w zależności od danego Landu. Ferie letnie trwają jedynie 6 tygodni. Za to ferie wiosenne a przerwy świąteczne są dłuższe

• klasy drugie są odpowiedzialne za opiekę nad młodszymi kolegami

• tradycją jest przygotowywanie pierwszoklasistom prezentów powitalnych. Każdy uczeń otrzymuje ogromną, kolorową tubę w kształcie stożka, wypełnioną cukierkami i drobnymi przyborami szkolnymi. Wiele radości jest w odkrywaniu co znajduje się w tajemniczym opakowaniu

JAPONIA

3. Wychowanie przedszkolne

System wychowania dzieci i młodzieży w Japonii rozpoczyna się od ukończenia pierwszego roku życia. Szczególną uwagę poświęca się wychowaniu moralnemu oraz wszechstronnemu rozwojowi jednostki.
Podkreśla się przy tym rolę przedszkola i żłobków w stymulowaniu pozytywnych cech społecznego rozwoju wychowanków. Przedszkola i żłobki nie są odrębnymi instytucjami, przyjmowane są tam dzieci od pierwszego
do piątego roku życia tylko na początku roku szkolnego, czyli w kwietniu. Dzięki temu zachowana jest
ciągłość w edukacji.

Ministerstwo Oświaty sformułowało 5 głównych celów metodycznych, które powinny być przestrzegane przez nauczycieli i wychowawców:

• wychowanie to obraz życia we współczesnym świecie. Zadaniem nauczyciela jest nie uczyć, ale żyć
  z dziećmi. Nauczyciel powinien być wzorem i przykładem społecznego i moralnego zachowania

• wychowanie powinno być nastawione na kształtowanie określonych jakościowo norm, bez których nie można wyrosnąć na dobrego, zdyscyplinowanego, pracowitego i odpowiedzialnego obywatela Japonii

• nauczyciel powinien uświadamiać dzieciom obecność i interesy innych członków społeczności
  i ich wzajemne zależności

• ważną formą wychowania jest wychowanie grupowe, które rozpoczyna się w przedszkolu już
  w grupie dzieci rocznych. Celem jest uświadomienie każdemu dziecku jego roli, jaką spełnia w społeczności

• należy przyuczać dzieci do rozwiązywania trudnych problemów grupy i swoich indywidualnych. Dzięki temu dziecko uczy się samodzielności oraz przestrzegania zakazów i norm życia w społeczeństwie.

Wychowanie przedszkolne pełni bardzo ważną rolę w Japonii, gdyż uznaje się, iż dobrego obywatela można wychować tylko wtedy, gdy edukację rozpocznie się od wczesnego dzieciństwa.

4. Szkolnictwo podstawowe

Cechy:

• obowiązkowe i bezpłatne dla wszystkich dzieci. Dzieci zaczynają edukację w wieku 6 lat
  i kontynuują ją przez kolejne 6 lat. 99% szkół podstawowych w Japonii to instytucje publiczne, a tylko
  1% szkół to kosztowne szkoły prywatne. Pomimo, iż jest to edukacja bezpłatna rodzice ponoszą pewne koszty związane z wykupieniem obiadów, dodatkowych kursów, wycieczek czy pomocy naukowych

• duża liczebność klasy - około 30 uczniów. Dzieci pracują na zajęciach w małych grupkach, które mają swoje zadania zarówno naukowe, jak i obowiązki

• nacisk położony jest na naukę czytania i pisania - dzieci muszą w ciągu 6 lat szkoły podstawowej poznać 2 japońskie sylabariusze (po 45 znaków każdy) i ok. 1000 znaków graficznych
  (tzw. kanji). Standardowy program nauki zawiera: język japoński, nauki społeczne, nauki ścisłe, arytmetykę, a dodatkowo: sztukę, zajęcia techniczne, zajęcia muzyczne, zajęcia domowe, zajęcia fizyczne, lekcje na temat moralności

• kadra nauczycielska bardzo dobrze wyposażona w materiały edukacyjne, sprzęt audiowizualny, komputery. Nauczyciele szkół podstawowych są odpowiedzialni za wszystkie przedmioty

---