BEZROBOCIE - to zjawisko gospodarcze polegające na tym, że większa lub mniejsza liczba osób zdolnych do pracy i poszukujących nie znajduje zatrudnienia.

Bezrobocie w Polsce nabrało wielkiej doniosłości ekonomicznej, społecznej i politycznej. Jego rozmiary przekraczają granicę bezrobocia frakcyjnego i nieuniknionego, przekształcając się w zjawisko chroniczne i masowe.

Zgodnie z polskim prawem do bezrobotnych zalicza się tę grupę ludzi, która jest zdolna do pracy i gotowa podjąć ją w pełnym wymiarze czasu pracy, ale nie może jej znaleźć. Rozmiary bezrobocia w gospodarce z jednej strony determinuje wielkość zasobów siły roboczej, zaś z drugiej wielkość zatrudnienia. O skali zjawiska bezrobocia w gospodarce i tempie jego zmian informuje stopa bezrobocia.

Stopa bezrobocia to stosunek liczby bezrobotnych do zasobów siły roboczej.

Na polskim rynku pracy diametralna zmiana sytuacji miała miejsce na początku transformacji społeczno-gospodarczej. Do 1989 roku występowała przewaga popytu na pracę nad podażą. Specjaliści zajmujący się problemami zatrudnienia zwracali uwagę, że wprawdzie w gospodarce jest pełne zatrudnienie, jednak nie zawsze jest ono racjonalne, bowiem występują przerosty zatrudnienia, które są formą bezrobocia ukrytego. W 1990 roku zmienił się kierunek na polskim rynku pracy. Zarysowała się wyraźna przewaga podaży pracy nad jej popytem, która wzrastała w latach następnych. Główną przyczyną tak ukształtowanych tendencji na rynku pracy są trwające do dziś procesy transformacji i restrukturyzacja gospodarki polskiej.

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE KRAJOWEGO URZĘDU PRACY PRZEDSTAWIAJĄCE SKALĘ BEZROBOCIA W GOSPODARCE POLSKI

1. Wskaźnik stopy bezrobocia

1996 rok	13,5%			1998 rok
1997 rok				czerwiec	9,8%
maj	11,7%			lipiec	9,%
sierpień	11,0%			sierpień	9,5%
wrzesień	10,6%			listopad	9,9%
listopad	10,3%			grudzień	10,4%

2. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych w tysiącach

1997 rok				1998 rok
maj	2040,0			czerwiec	1687,6
sierpień	1929,4			sierpień	1671,0
listopad	1800,5			grudzień	1831,0

3. Najwyższa stopa bezrobocia w województwach w 1997 roku

maj	słupskie 22,5%; elbląskie i suwalskie 21,5%
sierpień	słupskie 21%; suwalskie 20,6%
listopad	słupskie 20,4; suwalskie 20,6%

w 1998 roku

czerwiec	suwalskie 18,9%; słupskie 18,6%
sierpień	suwalskie 18,7%; słupskie 18,2%

4. Najniższa stopa bezrobocia w województwach w 1997 roku

maj	warszawskie 3,4%; poznańskie 4,6%
sierpień	warszawskie 3,1%; poznańskie 4,1%

w 1998 roku

czerwiec	warszawskie 2,4%; poznańskie 3,2%
sierpień	warszawskie 2,3%; poznańskie 3,0%

źródło: dzienniki “Rzeczpospolita”

Spadek bezrobocia w kolejnych miesiącach 1997 roku, to między innymi efekt rosnącej liczby ofert pracy, zakłady pracy zgłosiły ich więcej niż w 1996 roku. Do zmniejszenia bezrobocia w 1997 roku przyczyniły się także bardziej rygorystyczne przepisy dotyczące rejestracji bezrobotnych oraz wypłat zasiłków. Wiele osób pozostających faktycznie bez pracy nie rejestrowało się. Urzędy z kolei bardziej zdecydowanie wykreślały ze statystyk każdego, kto nie podejmował oferowanego mu zatrudnienia, gdyż w rozumieniu przepisów nie wyrażał on gotowości do podjęcia pracy i bezrobotnym nie był. Tak więc urzędowa statystyka nie uwzględniała wszystkich, którzy faktycznie nie mieli pracy. Ile takich osób było nie wiadomo. Powódź jak wynika ze statystyk nie zwiększyła bezrobocia, a w niektórych regionach zmniejszyła w związku z rosnącym zatrudnieniem przy pracach budowlano-remontowych. Ponad 1,8 mln osób poszukiwało pracy wśród których największy procent stanowiły kobiety, bezrobotni na wsi i młodzież.

Poziom wykształcenia też był istotnym czynnikiem wpływającym na status osób bezrobotnych. Bezrobocie dotyczyło tylko w niewielkim stopniu osób o wysokich kwalifikacjach zawodowych. Największe problemy z podjęciem pracy miały osoby o niskim poziomie wykształcenia, bez kwalifikacji pożądanych na rynku pracy. Osoby z wykształceniem wyższym posiadają największą umiejętność radzenia sobie na rynku pracy, zaś najniższą gotowość do zmiany zawodu wykazują osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym.

Ludność wiejska legitymuje się ogólnie niższym poziomem wykształcenia niż miejska w dużych aglomeracjach co jest dodatkowym czynnikiem pogarszającym jej szanse na rynku pracy. W ujęciu regionalnym największe zagrożenie bezrobociem występowało w makroregionach północnym i północno-wschodnim czyli w regionach zdominowanych przez byłe pegeery. Mimo zmniejszania się bezrobocia poszerzyła się sfera ubóstwa. Powódź zwiększyła liczbę osób potrzebujących pomocy, z którą opieka społeczna nie była wstanie sobie poradzić.

W 1998 roku w pierwszym półroczu następował dalszy spadek stopy bezrobocia i w sierpniu osiągnął najniższy wskaźnik 9,5%. W następnych miesiącach wskaźnik stopy bezrobocia zaczyna rosnąć. Wzrost bezrobocia spowodowany został miedzy innymi rosnącą w drugiej połowie 1998 roku liczbą zwolnień z przyczyn dotyczących zakładów pracy, powrotem do rejestracji osób zatrudnionych przy pracach interwencyjnych i robotach publicznych oraz zatrudnionych na czas ściśle określony ze względu na produkcję sezonową. Liczbę rejestracji zwiększyła także zmiana przepisów o ubezpieczeniach zdrowotnych. Jednakże głównym czynnikiem wzrostu bezrobocia było przede wszystkim osłabienie koniunktury w gospodarce w drugiej połowie 1998 roku. Spadało tempo wzrostu zatrudnienia w przedsiębiorstwach. Przybyło też bezrobotnych absolwentów szkół, a wśród nich najwięcej bo ponad 80% ogółu zarejestrowanych - kończących szkoły - stanowili absolwenci szkół policealnych oraz zasadniczych zawodowych, posiadacze dyplomów wyższych uczelni stanowili 6,6% czekających na pracę absolwentów.

Problem bezrobocia, to skutek niewłaściwego przygotowania ludzi do potrzeb rynku pracy. Brak ciągle pracowników o wysokich kwalifikacjach np. z dziedziny finansów, łączności, technologii komputerowych, marketingu, prawa gospodarczego, konstruktorów i technologów nowoczesnych urządzeń, a nawet pracowników w wielu tradycyjnych zawodach lecz skłonnych do innowacji i stałego rozwoju. Jest wiele ofert zatrudnienia bez odzewu ze strony rynku. Są bezrobotni, lecz brakuje kandydatów odpowiednio przygotowanych do wymagań stawianych im przez pracodawców. Postęp techniczny i organizacyjny też skutkuje ograniczeniem miejsc pracy, a w świecie totalnej konkurencji rynkowej nikt z tego postępu nie zrezygnuje.

Nieprawidłowość w funkcjonowaniu rynku pracy wynika też między innymi ze złej informacji o jego działaniu oraz z jego zmonopolizowania po stronie podaży, co ogranicza mobilność siły roboczej. Lepszą informację o tym rynku może zapewnić rozwój sieci urzędów zatrudnienia. Zwiększenie mobilności siły roboczej można osiągnąć przez ograniczenie przywilejów związków zawodowych, likwidowanie ustaw o płacy minimalnej, ograniczeniu do niezbędnego minimum dostępu do zasiłków dla bezrobotnych, a także rozwój szkoleń zawodowych, które pozwalają na lepsze dopasowanie struktury podaży siły roboczej do zmieniającej się struktury popytu.

Ciężko pracujący robotnik przemysłowy lub budowlany, palacz piecowy, ślusarz, szwaczka, robotnik placowy to zawody dotknięte najwyższym bezrobociem, a do niedawna jakże poszukiwane. W najbliższych latach dojdą do nich inne, o znacznie większym prestiżu społecznym, np. hutnik, górnik czy rolnik, takie są bowiem nieuniknione konsekwencje postępu i zmieniających się preferencji gospodarczych. Choć zawody tradycyjne, podobnie jak łopata i młotek są potrzebne, to jednak nie będą decydować o rozwoju gospodarczym.

Bibliografia:

1/ Roczniki “Rzeczpospolitej” z lat 1997-1998.

2/ Portale: onet.pl; wp.pl, altavista.pl.

3/ Roczniki “Wprost” z lat 1997-1998.

3/ Komunikaty i raporty Krajowego Urzędu Pracy z lat 1997-1998.

4/ Komunikaty i raporty Ministerstwa Gospodarki.

Szukasz gotowej pracy ?

To pewna droga do poważnych kłopotów.

Plagiat jest przestępstwem !

Nie ryzykuj ! Nie warto !

Powierz swoje sprawy profesjonalistom.

---