1. Należało zaznaczyć, które założenia tyczą się wykrywania bodźców (funkcja uwagi -> czujność: zdolność lub stan, dzięki któremu jednostka potrafi w dłuższym okresie wykrywać bodźce specyficzne spośród wielu możliwych bodźców pojawiających się w jej środowisku), nie pamiętam jakie odpowiedzi były dokładnie, więc podaję teorię:

Proporcje poprawnych detekcji i fałszywych alarmów:

• stosunek siły sygnału do szumu

im większy sygnał tym łatwiej go odróżnić na tle szumu

• macierz wypłat

czynniki wpływające na motywacyjne konsekwencje podjęcia określonych decyzji

• oczekiwania

uzależnione od częstości występowania sygnałów w pewnych sytuacjach.

2. Pytanie dotyczyło koncepcji ekologicznej, konstruktywistycznej czyli spostrzeganie bezpośrednie oraz spostrzeganie pośrednie:

• Podejście ekologiczne (zwana teorią percepcji bezpośredniej) - mamy bezpośredni dostęp do świata rzeczywistego. Informacja percepcyjna jest wierna i wystarczająca. (wyjaśnia proces spostrzegania na podstawie stałych właściwości przedmiotów, które umożliwiają przystosowanie się do środowiska),

• Konstruktywizm - nie mamy bezpośredniego dostępu do rzeczywistości, a poznajemy ją za pośrednictwem reprezentacji.

Koncepcja percepcji bezpośredniej (podejście ekologiczne): podmiot faktycznie poznaje własne schematy. Ponieważ schematy te zawierają uogólnioną wiedzę na temat rzeczywistości, w związku z tym poznanie nie może dostarczać całkowicie wiernego obrazu rzeczywistości. Podmiot może rekonstruować tę rzeczywistość, uwzględniając w większym stopniu informacje pochodzące z narządów zmysłowych, jednak ludzie zazwyczaj uwzględniają tylko część takich informacji.

Świat zewnętrzny lub wewnętrzny -> reprezentacja świata, zwykle w postaci schematu -> podmiot, poznanie reprezentacji

Gibson 1979 - rzeczywistość poznajemy bezpośrednio bez odnoszenia do reprezentacji umysłowych

• Informacja sensoryczna jest tak bogata, że człowiek nie musi tworzyć reprezentacji

• Narządy zmysłowe są wyspecjalizowanymi urządzeniami do pobierania zorganizowanej informacji z otoczenia.

• Zaangażowanie podmiotu w proces percepcji jest minimalne (rejestracja).

• Przetwarzanie dół-góra; empiryzm spostrzegania

• Ruch obserwatora pozwala na rejestrację odległości, głębi, struktury (motoryczny charakter percepcji)

• Spostrzeganie jest sprawnością nabywaną w trakcie uczenia się percepcyjnego, w ruchu

• Spostrzeganie polega na wyodrębnianiu niezmienników

• Nawet funkcje przedmiotów są spostrzegane bezpośrednio

Afordancje - akty i zachowania, których wykonanie umożliwiają dany obiekt, miejsce, zdarzenie (drabina - wspinanie się).

Konstruktywizm:

uporządkowana informacja

uzyskiwana za pośrednictwem -> podmiot poznanie bezpośrednie

umiejętności percepcyjnych

• Spostrzeganie jako rozpoznawanie wzorca - system rozpoznaje konkretny symbol (np. Literę a napisaną jakkolwiek, przez kogokolwiek) porównując do modelu wzorca (egzemplarza, prototypu…) lub zestawiając cechy

• Reprezentacja umysłowa może mieć różną postać: obrazową, akustyczną, werbalną, abstrakcyjną

• Przetwarzanie góra-dół: informacja zakodowana w pamięci (umyśle) wpływa na interpretację danych percepcyjnych

• Racjonalizm spostrzegania - wiedza jest podstawą dla interpretacji napływających danych.

• Spostrzeganie jest sterowane przez schematy, kategorie.

Obie koncepcje mogą zostać zinterpretowane jako komplementarne: odnoszą się one do różnych faz spostrzegania.

• teoria percepcji bezpośredniej - wstępne fazy przetwarzania informacji, procesy proste,

• podejście konstruktywistyczne - późne fazy przetwarzania informacji, pozwalające na zrozumienie danych percepcyjnych.

3. Pyt dot. Różnych koncepcji świadomości - były 2 pyt bardzo szczegółowe, więc najlepiej się nauczyć wszystkich:

Koncepcja Kartezjusza - metafora teatru - Kartezjusz na określenie procesu „wymiany informacji” używa przestrzennej metafory „teatru”: ciało wystawia w nim przedstawienie, widzem jest „dusza rozumna”, której udzielają się emocje odgrywane przez aktorów. Dlatego w ujęciu Kartezjusza odczucia pochodzące z ciała są dla ludzkiej duszy czymś zewnętrznym choć bliskim i głęboko przeżywanym.

Kartezujsz - tezy:

• w metodologii - kryterium jasności i wyraźności w poznaniu, oraz program powszechnej wiedzy racjonalnej, zbudowanej na wzór matematyki. Metoda sceptycyzmu jako sposobu na znalezienie wiedzy niezawodnej.

• w metafizyce - przede wszystkim dualizm Boga (substancji nieskończonej) i stworzonego przez niego świata (substancji skończonej). Nieograniczona wolność Boga i ludzkiej woli.

• w filozofii przyrody - mechanistyczne pojmowanie materii i jej nieatomistyczna budowa - główną i jedyną własnością ciała jest rozciągłość. Ciała są w związku z tym nieskończenie podzielne.

• w teorii poznania - znalezienie pewności samowiedzy "myślę więc jestem". Przeświadczenie, że idee są nam wrodzone oraz woluntarystyczna teoria sądu.

Koncepcja funkcjonowania świadomości wg. Thomas Reid - metafora „strumienia świadomości”:

• Ta metafora wskazuje na dynamizm, zmienność i nieuchwytność: strumień to coś więcej niż woda i brzegi - to prąd, ruch, energia. Koncepcja świadomości ujawniona w tej metaforze integruje różne tradycje myślenia o tym zjawisku. Świadomość zatem to coś więcej niż wrażenia zmysłowe - tak jak strumień to nie tylko woda. To coś więcej niż aparat percepcji (zmysły) i refleksji (mózg) - tak jak strumienia nie tworzą tylko jego brzegi. Tym „czymś więcej” jest dynamika przeżywania świata. Świadomość zaś nie musi mieć cokolwiek wspólnego z myśleniem, a zwłaszcza z myśleniem analitycznym. Ludzka zdolność do analizy informacji dostarczanej przez zmysły jest niekoniecznym komponentem świadomości. Świadomość bowiem, w ujęciu Reida, to proces (metafora strumienia) niezależny od intelektualnych zdolności a nawet woli Jest ona wewnętrznym odpowiednikiem zmysłów, jej podstawową funkcją jest bardziej odczuwanie „samego siebie” niż odbiór świata.

Metafora komputerowa:

- sposób przedstawiania przebiegu przetwarzania informacji w umyśle

(pochodzi z ujęcia - Blokowe modele umysłu). Umysł przetwarza informacje sekwencyjnie i steruje zachowaniem za pomocą instrukcji warunkowych. Przetwarzanie sekwencyjne oznacza, że umysł może wykonać najpierw operację A, potem operację B, zaś kolejną operację może wykonać po zakończeniu poprzedniej. Instrukcje warunkowe są charakterystyczną częścią klasycznych języków programowania, wskazują do wykonania jakieś polecenia w zależności od spełnienia określonego warunku. W przypadku umysłu można to przedstawić następująco: "jeżeli widzę to a to, podejmuję takie to a takie działania". Umysł miał być czymś w rodzaju oprogramowania i sądzono, że jako taki może być realizowany przez dowolną maszynę o dowolnej budowie, o ile jest ona w stanie taki program wykonać. W przypadku komputerów takie myślenie jest prawdziwe - ten sam program mogą realizować komputery o różnej architekturze, w różny sposób, prowadząc w ostateczności do tych samych efektów.

Metafora skrzynki z narzędziami wg. Fodor'a:

• umysł składa się z trzech rodzajów budulca:

• Przetworników - pozyskiwanie energii i przekształcanie jej w postać dostępną dla mechanizmów psychologicznych,

• Systemów centralnych - wnioskowanie, tworzenie przekonań,

• Modułów - ich rola jest pośredniczenie miedzy przetwornikami a systemami centralnymi, „dostarczanie świata” myślom:

• Dotyczą niższych funkcji poznawczych tj. percepcja i motoryka,

• Są specyficzne, wyspecjalizowane (np. do rozpoznawania twarzy, bądź liter); niezależne od siebie.

4. Czym jest prototyp:

• Prototyp - uśredniona wielkość egzemplarzy danej kategorii lub egzemplarz najbardziej reprezentatywny, będący punktem odniesienia w kategoryzacji szeregu innych zniekształconych bodźców.

5. Było pyt dotyczące procesu kategoryzowania, czym jest i z jakim przetwarzaniem jest związana (góra-dół, dół-góra?):

• procesy spostrzegania są powiązane z myśleniem pojęciowym, z procesami pamięciowymi z procesami uczenia się. Człowiek dysponuje określoną wiedzą (zakodowanym w pamięci sposobem organizowania spostrzeganych przedmiotów), która służy do tworzenia kategorii. Wiedza ta stanowi wewnętrzną reprezentację oczekiwanego rozkładu przedmiotów i zdarzeń w otaczającym świecie i umożliwia szybką adaptację do środowiska - proces góra-dół.

• Analiza cech obiektu - proces dół-góra.

6. Asocjacjonizm vs strukturalizm:

Asocjacjonizm (atomizm):

• prymat części nad całością,

• wrażenia są pierwotne, a spostrzeżenia wtórne,

• łączenie wrażeń w spostrzeżenia następuje na podstawie praw kojarzenia,

• wszystkie części w polu percepcyjnym są jednakowo ważne,

• nie są znane fizjologiczne podstawy wrażeń subiektywnie pierwotnych,

• główny problem: jakie wrażenia stanowią konstytutywną część spostrzeżenia.

Strukturazlim:

• prymat całości nad częściami,

• spostrzeżenia są pierwotne, a wrażenia można poznać dopiero na podstawie analizy spostrzeżeń,

• wyodrębnianie całości następuje na podstawie zasad Wertheimera; zasady te mają charakter wrodzony,

• w polu percepcyjnym można wyodrębnić figurę (część ważniejsza) oraz tło (część mniej ważna),

• nieznane są fizjologiczne podstawy spostrzeżeń oraz ich spoiwa,

• główny problem: izomorfizm, czyli powstawanie, obrazów nerwowych w mózgu

7. Były co najmniej 2 pytania z uwagi ekstensywnej i intensywnej, na pewno były pytanie jaki mechanizm dominuje w każdej z nich, oraz z jaką aktywnością jest związana:

Uwaga Ekstensywna:

• O szerokim zakresie,

• Duża wrażliwość na bodźce zmysłowe,

• Relatywnie mała głębia przetwarzania,

• Przetwarzanie bardziej zmysłowe,

• Podstawa dla globalnego przetwarzania,

• związana z aktywnością parateliczną (zorientowanie na samo działanie),

• Dominuje mechanizm orientacyjny uwagi (przenoszenie uwagi z obiektu na obiekt),

• interferencja w teście Stroopa mniejsza.

Uwaga intensywna:

• O wąskim zakresie,

• podstawa dla analitycznego przetwarzania,

• Przetwarzanie głębokie,

• związana z aktywnością telliczną ukierunkowana na cel,

• aktywacja kodów semantycznych,

• Dominuje mechanizm wykonawczy uwagi (organizowanie i kontrola czynności celowych),

8. Co to jest Pandemonium:

• opracowany przez Olivera Selfridge'a. Koncepcja zakładająca zestawienie cech w obiekt. Korzyścią z istnienia tych koncepcji to podkreślenie, że percepcja opiera się na detektorach cech (komórkach nerwowych wyspecjalizowanych w odbiorze określonego rodzaju cech),

Percepcja obrazów możliwa jest dzięki systemowi DEMONÓW:

• DEMONY OBRAZU - rejestrują obraz sygnału zewnętrznego,

• DEMONY CECH - analizują obraz szukając w nim określonych cech (linia prosta, kąt, krzywa),

• DEMONY POZNAWCZE - śledzą reakcje demonów cech i reagują wtedy, gdy wystąpi układ, za który są odpowiedzialne.

9. Synteza percepcyjna - teoria geonów wskaż poprawne założenia, czy coś takiego:

- Irving Biederman - teoria geonów (geon = geometryczny jon)

• Przykład prostej koncepcji konstruktywistycznej

• Rozpoznawanie oparte na wykrywaniu prostych elementów

• Liczba tych prostych elementów jest ograniczona

• 24 geony, które (podobnie jak litery) tworzą system

• liczba kombinacji ogromna

• Według Biedermana 3 geony uporządkowane we wszystkie możliwe układy tworzą 1,4 miliarda kombinacji.

• Rozpoznawanie złożonych elementów następuje na podstawie rozpoznania elementów prostych (RBC),

• Geony konstytuują swoisty alfabet. Różne kompozycje geonów używane są w tworzeniu różnych obiektów.

10. Aktywna oko-ruchowa eksploracja obrazu - rola ruchów sakkadowych, badania White'a:

• Gdy uniemożliwiono aktywne poruszanie kamerą rozpoznanie było niemożliwe.

11. Co pozwala nam widzieć w ciemności - (odpowiedzią na pewno nie są pręciki!!):

- Widzenie barw - Teoria trójchromatyczna (Young T. Helmholtz V.):

• W oku znajdują się trzy różne fotoreceptory - czopki odpowiedzialne za odbieranie różnych kolorów (czerwony, zielony, niebieski).

• Pozostałe kolory widzimy z powodu współdziałania różnych czopków

• Mózg rozróżnia sygnały pochodzące od każdego rodzaju komórek

• ich wzajemny stosunek r : g : b uświadamia wrażenie barwy. Jednakowe pobudzenie receptorów odpowiada wrażeniu bieli lub szarości (przy małej sumie),

• suma tych sygnałów ( r + g + b) wyznacza odczucie jasności bodźca,

• W siatkówce występują 3 rodzaje czopków (Niebieski - 4%, Zielony 32%, Czerwony 64%). Wewnątrz nich substancje światłoczułe reagujące selektywnie na określoną długość fali świetlnej.

12. Coś o Prawach psychofizycznych:

- Określają związek między zmianami fizycznymi a zmianami psychologicznymi

• Ile zmniejszyć/powiększyć produkt aby to zostało/nie zostało zauważone:

Zmiana wielkości produktu bez zmiany ceny.

13. Wyjaśnij:

- Próg różnicy (ledwie dostrzegalna różnica) - minimalna rozróżnialna różnica między intensywnością dwóch bodźców (wykrywana w 50%),

- Próg absolutny (za Rathus, 2004) - bodziec o najmniejszej wielkości, który człowiek potrafi odróżnić od braku bodźca (wykrywany w 50%).

14. Czy jest bodziec dystalny:

- to bodziec działający z pewnej odległości, dowolny bodziec poza organizmem działający na nasze narządy zmysłowe.

15. Zaznacz która dotyczy Teorii osłabiacza Treisman:

• należało zaznaczyć, że informacje w ignorowanym kanale jeśli są ważne to wzmacniane i mogą być zauważone.

16. Teoria uwagi Kahneman vs Teoria Modułów Allporta:

Kahneman:

• Uwaga jest formą energii psychicznej, którą można wykorzystać do realizacji różnych celów

• Różne formy aktywności w różnym stopniu wymagają wysiłku

• W tym samym czasie można wykonywać różne działania jeśli suma zaangażowanej energii nie przekracza całkowitych zasobów

• Ognisko uwagi może zostać przeniesione z jednego działania na inne działanie

• Zapotrzebowanie czynności na zasoby modyfikowane np. poziomem pobudzenia czy trudnością zadania

• Polityka alokacji zasobów uwagi decyduje na czym zostanie skupiona uwaga.

Teoria Kahnemana należy do teorii postulujących istnienie jednej puli zasobów uwagi. Każde dodatkowe zadanie pochłania zasoby uwagi i prowadzi do ogólnego pogorszenia w wykonywaniu zadań pozostałych (było na egzaminie)

Allport:

• Istnieją niezależne kanały informacyjne, struktury wykonawcze

• Uwaga jest systemem względnie niezależnych modułów (kanałów) przetwarzania informacji.

• Każdy moduł ma swoją pulę zasobów

• czytanie i słuchanie muzyki

• jednoczesna gra na pianinie (moduł manualny) i powtarzanie fragmentu prozy (moduł werbalny)

• Jeśli czynności poznawcze „obsługiwane' są przez różne kanały to nie interferują.

17. Czynności automatyczne vs kontrolowane:

18. Badanie Posnera:

- Efekt alarmowy oblicza się odejmując średni RT w warunkach „duble-cue” od średniego RT w warunkach „no-cue”.

• Utrzymanie uwagi rozproszonej, nie wiadomo czy target pojawi się u góry czy na dole - wtedy uwaga obejmuje duży potencjalny obszar obejmujący dwie potencjalne lokalizacje, dyfuzja uwagi

- Efekt orientacyjny uwagi mierzy się przez odjęcie średniej RT na wskazywaną lokalizację od „center-cue”

Wskazana lokalizacja, zorientowanie uwagi w określonym miejscu. Koncentrowanie na danej lokalizacji

- Efekt wykonawczy - obliczany przez odjęcie średniego RT na wszystkie „spójne” od średniego RT na „niespójne”.

19. Motywacja telliczna vs parateliczna:

• Motywacja teliczna - cel determinuje uwagę dowolną, intensywną, związaną z wysiłkiem i podtrzymywaniem kierunku.

• Motywacja parateliczna - przetwarzanie bardziej zmysłowe, właściwe uwadze ekstensywnej.

• Uwaga intensywna mały zakres, głębokie przetwarzanie - przewaga mechanizmu wykonawczego.

• Uwaga ekstensywna duży zakres płytkie przetwarzanie - „uwolnienie” mechanizmu orientacyjnego.

20. Według Wickensa intereferenca nie zajdzie, kiedy jednostka używa różnych:

• modalności wejściowych i wyjściowych - np. wzroku, słuchu, kończyn, mowy

• faz przetwarzania informacji - np. spostrzegania, pamięci, przygotowywania reakcji

• kodów przetwarzania informacji - np. kodów wizualnych lub kodów werbalnych

• sposobów reagowania.

21. Badanie Sternberga:

• Wniosek: przetwarzanie w pamięci STM jest seryjne, sekwencyjne, automatyczne.

22. Wyobrażenia to:

• to umysłowa reprezentacja rzeczy (obiektów, zdarzeń, miejsc, relacji przestrzennych), które nie są w danym momencie odbierane przez zmysły,

Cechy wyobrażeń:

1. mają fizyczne cechy spostrzeżenia - wielkość, kolor, kształt, położenie

2. odpowiedniość w stosunku do reprezentowanego obiektu

3. analogowy charakter

4. „ogórnie” aktywizowane.

23. Koncepcja podwójnego kodowania - Paivio:

• Człowiek reprezentuje rzeczywistość w dwóch systemach

• Niewerbalnym (sensorycznym)

• Werbalnym (językowym)

• Systemy te są specyficzne - inaczej reprezentuje się obrazy (dane wizualne), inaczej słowa (dane werbalne)

• Dane niewerbalne kodowane są w jednym z 5 podsystemów (w zależności od modalności)

• powstaje specyficzny obraz umysłowy w każdej modalności zmysłowej (wizualny, dźwiękowy, dotykowy, smakowy, zapachowy)

• Dane werbalne kodowane są w jednym z 3 podsystemów w zależności od kanału informacyjnego (wizualny, akustyczny, dotykowy

• Reprezentacje sensoryczne to imageny

• holistyczne

• przetwarzane szybko i równolegle

• analogowy charakter

• Reprezentacje werbalne to logogeny

• kodują w postaci symboli językowych, etykiet werbalnych

• przetwarzane szeregowo i wolno

• umowny, symboliczny charakter

Systemy są niezależne ale powiązane (też było na egzaminie)

• Relacje referencjalne - reprezentacjom obrazowym odpowiadają reprezentacje werbalne

• Relacje reprezentacyjne - reprezentacje odpowiadają określonym rzeczywistym bądź hipotetycznym obiektom

• Relacje asocjacyjne - reprezentacje łączą się na zasadzie skojarzeń. Logogeny hierarchicznie, imageny liniowo.

24. Poziomy hierarchii pojęć Badania Rosch nad efektem typowości:

• poziom najwyższy

obejmuje pojęcia bardzo ogólne, charatkteryzowane za pomocą niewielkiej liczby cech]

• poziom podstawowy

zajmuje pozycję pośrednią, obiekty o bogatych charakterystykach i jednocześnie o cechach

pozwalających na stosunkowo najłatwiejsze odróżnianie obiektów od siebie

• poziom najniższy

występuje wiele cech wspólnych, ale cechy te pokrywają się w znacznym stopniu z cechami

charakteryzującymi inne grupy obiektów

25. Pogląd Klasyczny, probabilistyczny, egzemplarzowy i prototypowy - zwrócić uwagę przede wszystkich na cechy pojęcia (np. czy granice są ostre, czy cechy są równoważne), definicję i rozpoznanie egzemplarza.

---