pojecie rekreacji s 7 opisz znaczenie trekreacji w polskiej tradycji termonologicznej, podaj 4 znaczenia rekraecjiw polsces18 komisja edukacji narodowej rozdzial XXI i XXV edukacja w ustawach kenu opisz znaczenie cw rekreacyjnych w edukacji fizicznej mlodziezy doby oswiewcenia

s 23 tekat 6

s29 tekast 9 i wiersz z 33 nie obowiazuja

s32-39 o majowkach scenariusz majowki geneza polskich maj9owek opisz dowolna majowke nawybranym przykladzie

s77 gry i zabawy roznice co to jest igrzysko krotofilia zabawa opisz gry studenckie staropolskie albo wspoczesne caly ten rozdzila

s113 tekst 29 s118 tekst30 nie obowiazuja
rozdzial IV s129 caly jordan pionier nowoczesnej rekreacji ruchowej

opisz park jordana

s145 caly rozdzial na dowolnym przykladzie pokaz zasady wychowania do czasu wolnego wskaz kilka zasad obyczajnosci rekreacyjnej

rozdzial VI w zdrowym ciele zdrowy duch mit czy rzeczywistosc jak rozumiesz to halso , geneza tego halsa

rozdzial II nie obowiazuje

z wykladow pojecie turystyki dzialalnosc sokola skauting jordan

cos takiego

i beda 3 pytania po 15 min

Henryk Jordan

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

Henryk Jordan

Tablica pamiątkowa na ul. Wiślnej w Krakowie

Henryk Jordan (ur. 23 lipca 1842 w Przemyślu, zm. 16 maja 1907 w Krakowie) - polski lekarz, społecznik, pionier wychowania fizycznego w Polsce. Od roku 1895 profesor ginekologii i położnictwa na Uniwersytecie Jagiellońskim. Znany głównie z zakładania ogrodów zabaw dla dzieci, tzw. ogródków jordanowskich.

Spis treści [ukryj] 1 Życiorys 1.1 Lata młodzieńcze 1.2 Powrót do Polski 1.3 Funkcje społeczne 1.4 Krakowskie Błonia 2 Działalność i motta 3 Ogródki jordanowskie 4 Medal im. dr. Henryka Jordana

[edytuj] Życiorys

[edytuj] Lata młodzieńcze

Pochodził ze zubożałej szlacheckiej rodziny z Zakliczyna. Był synem Bonifacego Jordana i Salomei z Wędrychowskich Jordanowej. Ojciec jego zarabiał dawaniem korepetycji, matka natomiast prowadziła dom.

Wykształcenie gimnazjalne zdobył w Tarnopolu (pierwsze cztery klasy) i Tarnowie. W 1861 roku brał udział w narodowych manifestacjach, za co groziło mu relegowanie ze szkoły, więc w 1862 wyjechał za granicę do Triestu, a rok później złożył egzamin dojrzałości w języku włoskim (został wyróżniony). Zaczął studia medyczne w Wiedniu. Od roku 1863 kontynuował naukę na Uniwersytecie Jagiellońskim. Studia zakończył w 1867 egzaminem ścisłym, nie przystąpił jednak do egzaminu dyplomowego z powodu zapalenia opłucnej. Wyjechał do Berlina, a stamtąd do Nowego Jorku. W Stanach Zjednoczonych po raz pierwszy zetknął się z gimnastyką szwedzką dla młodych kobiet i dziewcząt (system Lingów), która stała się jego pasją.

W USA rozpoczął praktykę położniczą i ginekologiczną, otworzył też szkołę położnych. Po powrocie do Europy prowadził praktykę w Anglii i Niemczech.

[edytuj] Powrót do Polski

Podobizna Henryka Jordana na medalu jego imienia.

Wrócił do Polski i w 1870 roku otrzymał dyplom doktora medycyny. Zdobył uznanie jako lekarz ginekologii, specjalista położnik. Oprócz praktyki lekarskiej prowadził zajęcia dydaktyczne na Uniwersytecie Jagiellońskim. Był przez rok dziekanem na Wydziale Lekarskim UJ.

[edytuj] Funkcje społeczne

Henryk Jordan był wielkim społecznikiem o wszechstronnych zainteresowaniach. Pełnił wiele funkcji społecznych. Od 1895 do 1901 był posłem miasta Krakowa na Sejm Krajowy, ponadto był przedstawicielem Krakowskiego Towarzystwa Ginekologicznego, Towarzystwa Lekarskiego oraz Towarzystwa Nauczycieli Szkół Wyższych. Dzięki działaniom Jordana wprowadzono w szkołach obowiązkowe lekcje gimnastyki (zwanej później kulturą fizyczną czy wychowaniem fizycznym) oraz opiekę lekarską.

[edytuj] Krakowskie Błonia

Największym i najbardziej zapisanym w historii dziełem Jordana było założenie na krakowskich Błoniach (na wzór amerykański) w 1889 pierwszego w Europie publicznego ogrodu zabaw i gier ruchowych dla dzieci do lat 15. W ogrodzie tym mieściły się rozmaite urządzenia sportowe: basen, 12 boisk - każde o innym przeznaczeniu, ścieżki zdrowia i wiele innych. W ogrodzie Jordana można było ćwiczyć lekkoatletykę i gimnastykę.

W parku znajdowały się także sale do zajęć w razie niepogody, prysznice, szatnie, magazyny, a od roku 1906 warsztaty do prac ręcznych i poletka doświadczalne. Była również "Mleczarnia" służąca dożywianiu dzieci.

[edytuj] Działalność i motta

Grafika:Park Jordana w Krakowie - Jordan2.jpg

Park Jordana, Popiersie Henryka Jordana

Wszystkie zajęcia poprawiające rozwój psychomotoryczny dla określonych grup wiekowych były prowadzone przez lekarzy.

Za cel stawiał sobie: "Dawać zdrowie i radość poprzez gry w słońcu i na powietrzu".

Twierdził że: "Ciągle być poważnym i nieustannie pracować żaden człowiek nie zdoła. Zmęczone ciało wymaga odpoczynku, znużony umysł wymaga wytchnienia, a dusza pragnie wesołości, tego nastroju, który życie milszym nam czyni".

[edytuj] Ogródki jordanowskie

Koncepcja ogrodu zabaw Jordana zdobyła wielkie uznanie nie tylko w Polsce. Zgodnie z hasłem, które szerzył dr Jordan - o wychowaniu zdrowego pokolenia Polaków - zaczęto otwierać Ogrody Jordanowskie w innych miastach: Warszawie, Płocku, Kaliszu, Lublinie. W 1928 powstało Towarzystwo Ogrodów Jordanowskich, które propagowało i wspierało zakładanie tego typu obiektów rekreacyjno-sportowych dla dzieci.

Wzorowym tego typu ogrodem jordanowskim jest Park Jordana w Krakowie.

[edytuj] Medal im. dr. Henryka Jordana

W 1974 Towarzystwo Przyjaciół Dzieci ustanowiło Medal im. dr. Henryka Jordana przyznawany za systematyczną pracę na polu rekreacji i usportowienia dzieci i młodzieży.

Źródło: "http://pl.wikipedia.org/wiki/Henryk_Jordan"

Kategorie: Polscy lekarze • Ludzie związani z Krakowem • Zmarli w 1907 • Urodzeni w 1842

Sławomir Nitkowski 

5. POJĘCIE TURYSTYKI.
Turystyka - obejmuje działalność osób podróżujących pozostających poza swym codziennym środowiskiem nie dłużej niż rok, w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych celach turystycznych
Turystyka - (wg WTO) obejmuje ogół czynności osób, które podróżują i przebywają w celach wypoczynkowych, służbowych lub innych, nie dłużej niż rok, bez przerwy poza swoim codziennym otoczeniem

2. PREKURSORZY TURYSTYKI POLSKIEJ
- Stanisław Staszic (1805 opisuje swoje przeżycia z wędrówek po Tatrach w książce pt. „O ziemiorództwie gór dawnej Sarmacji a później Polski”), współtwórca Komisji Edukacji Narodowej, jako pierwszy w 1805 wszedł na Łomnice w Tatrach)
- Julian Ursyn Niemcewicz (podróżnik, pisarz, wyraz obserwacji z podróży dal w „Pamiętniku naszych czasów” oraz „Podróżach historycznych”)
- Wincenty Pol (poeta, profesor na Uniw. Jagiellonskim, patriota, popularyzator piekna ziemi polskiej „Piesń o ziemi naszej”)
- Tytus Chałubiński (popularyzator piękna Tatr, lekarz i przyrodnik, wspolzalozyciel Tow. Tatrzanskiego, odkryl Zakopane które w ciagu polwiecza stalo się siedziba artystow i znanym uzdrowiskiem)
- Oskar Kolberg (sformulowal podstawy krajoznawstwa i wiedzy o folklorze poczynione podczas wedrowek poprzez wszystkie zabory, które zawarl w 30-tomowym dziele „Lud, jego zwyczaje”)
- Mariusz Zaruski ( zeglaz, taternik, pisarz, zalozyciel TOPR w 1909, pionier polskiego narciarstwa, dzialacz Tow. Tatrzanskiego)
- Kazimierz Kulewieć (przyrodnik, krajoznawca, dzialacz spoleczny, wspolzalozyciel i prezes PTK, wydawca czasopisma „Ziemia”, redaktor „Naokolo świata”)
- M. Orłowicz - dzialacz turystyki i karajoznawstwa, wspoltworca polskiej tur. Zespolowej, wspoltworca Polskiego Tow. Tatrzanskiego i PTK, autor przewodników)
- W okresie zaborów wszelkie formy zorganizowanej działalności były ograniczone

Ruch skautowy na ziemiach polskich

[edytuj]

Z Wikipedii

Skocz do: nawigacji, szukaj

To jest artykuł z cyklu Historia harcerstwa

Początki ruchu skautowego na świecie

Ruch skautowy na ziemiach polskich

Harcerstwo do II wojny światowej

Harcerstwo podczas II wojny światowej

Odrodzenie harcerstwa

Harcerstwo w okresie stalinizmu

Harcerstwo PRL

Odnowa harcerstwa KIHAM - RHS

Rozłam harcerstwa RH - RHR - POH - ZHK Zawisza - ZHR - ZHP-1918 - SH

Współczesne harcerstwo

Znani instruktorzy harcerscy

Organizacje harcerskie

Geneza ruchu skautowego w Polsce sięga 1909 roku, kiedy to na polskie tereny przeniknęły pierwsze wiadomości o rozwijającym się w Wielkiej Brytanii skautingu (w dwóch czasopismach warszawskim i lwowskim m.in. artykuł Edmunda Naganowskiego w "Słowie Polskim"). Wieści te padły na podatny grunt. Młodzież polska, wychowana w duchu pozytywizmu, przeniknięta hasłami niepodległościowymi, garnęła się do kół turystycznych, sportowych, gimnastycznych, samokształceniowych związków etyczno-abstynenckich oraz organizacji przysposobienia wojskowego głoszących hasło zbrojnej walki o niepodległość Polski.

Atrakcyjność metod skautowych oraz ich przydatność do celów wyszkolenia wojskowego, a także wartości pedagogiczne skautingu, bardzo szybko zostały odkryte przez niektóre z organizacji młodzieżowych takich jak: Organizacja Młodzieży Niepodległościowej "Zarzewie", Towarzystwo Gimnastyczne Sokół, Ruch Etyczny "Eleusis". One to wśród wewnętrznych sporów i kontrowersji przystąpiły do tworzenia polskiego skautingu, a następnie przekształcenia go w harcerstwo.

Spis treści [ukryj] 1 Ruch skautowy na ziemiach polskich (1909-1920) 1.1 Narodziny harcerstwa 1.2 Podziały ideowe i organizacyjne 1.3 Powstanie ZHP 1.4 Zjednoczenie harcerstwa 2 Ruch skautowy na Pomorzu (1911-1918) 2.1 Tajne organizacje na Pomorzu 2.2 Kontakty z ruchem skautowym 2.3 Początki harcerstwa na Pomorzu

[edytuj] Ruch skautowy na ziemiach polskich (1909-1920)

Zdjęcie ślubne Olgi i Andrzeja Małkowskich

Skauting przyjął się w Polsce nazdwyczaj szybko. Początki datować można na rok 1910 w którym to Andrzej Małkowski tłumaczy na język polski podręcznik Roberta Baden-Powella "Scouting for boys" (jest to kara wymierzona za spóźnienie się na ćwiczenia "Zarzewia"). Małkowski szybko staje się entuzjastą idei skautingu i jej aktywnym popularyzatorem. We wrześniu 1910 uczniowie I Gimnazjum św. Anny w Krakowie zakładają "Zastęp Kruków". 26 lutego 1911 roku na spotkaniu członków największych organiacji młodzieżowych zostaje podjęta decyzja o stworzeniu skautingu na ziemiach polskich. Uzyskanie poparcia naczelnika "Sokoła" dr. Kazimierza Wyrzykowskiego pozwala na zorganizowanie w okresie od marca do maja 1911 roku pierwszego kursu instruktorskiego. 21 maja 1911 roku powstaje Komenda Skautowa we Lwowie. Dzień później A. Małkowski wydaje rozkaz w którym powołuje pierwsze drużyny skautowe:

• I Lwowska Drużyna Skautów im. Tadeusza Kościuszki - drużynowy Czesław Pieniążkiewicz

• II Lwowska Drużyna Skautów im. Jana Karola Chodkiewicza - drużynowy Franciszek Kapałka

• III Lwowska Drużyna Skautek im. Emilii Plater - drużynowa Olga Drahonowska

• IV Lwowska Drużyna Skautów im. Szymona Mohorta (??)

W lipcu zostaje wydana książka "Skauting jako system wychowania młodzieży" (autorstwa Baden-Powella, tłumaczenia Andrzeja Małkowskiego). 15 października we Lwowie ukazuje się pierwszy numer czasopisma "Skaut Pismo Młodzieży Polskiej", na pierwszej stronie wydrukowano wiersz Ignacego Kozielewskiego "Wszystko, co nasze" (późniejszy hymn harcerski). W drugim numerze "Skauta" (wydanym 1 listopada) ukazuje się treść ślubowania i 9 punktów prawa skautowego. Pierwsze skautowe publikacje docierały na bibułach do wszystkich zaborów. W tym samym roku w Krakowie powstają pierwsze drużyny skautowe.

[edytuj] Narodziny harcerstwa

W 1912 roku ukazuje się książka Eugeniusza Piaseckiego i Mieczysława Schreibera "Harce Młodzieży Polskiej", w której po raz pierwszy użyto wyrazów takich jak: "harcerz" (zastąpił określenie "skaut polski"), "zastęp" (zastąpił określenie "pluton"), "drużyna", "hufiec", "chorągiew", "harce". Zaproponowano w niej także używane do dziś nazwy stopni i funkcji.

W tym samym roku zakończył się ogłoszony przez "Skauta" konkurs na odznakę harcerską - żadna z prac nie okazała się na tyle interesująca, by od razu wprowadzić ją do użytku. Po wprowadzeniu szeregu zmian wszedł do użytku zaprojektowany przez ks. Kazimierza Lutosławskiego krzyż harcerski wzorowany na orderze Virtuti Militari.

Latem odbywają się pierwsze obozy harcerskie. W Warszawie działa już 12 drużyn, w Poznaniu 4. Pierwsze drużyny pojawiają się w Łodzi, Pabianicach, Ozorkowie, Tomaszowie Mazowieckim, a także w Śremie, Kórniku, Chełmie, Grudziądzu, Pleszewie, Gnieźnie, Ostrowie Wlkp., Wałczu, Nakle, Chojnicach, Chełmie, Świeciu, Inowrocławiu i Bydgoszczy.

[edytuj] Podziały ideowe i organizacyjne

Już w końcu 1913 roku zarysował się rozłam wśród instruktorów, spowodowany różnicą poglądów pomiędzy grupą reprezentującą idee zachowawcze "Sokoła" a zwolennikami haseł zarzewiackich, charakteryzujących się propagowaniem walki zbrojnej z zaborcami.

Wynikiem tego konfliktu było utworzenie w Warszawie Naczelnej Komendy Skautowej, która zapewniając sobie jednak pewną autonomię, zgodziła się działać w oparciu o dyrektywy ze Lwowa. Dopiero wybuch I wojny światowej uwidocznił różnice polityczne i spowodował zasadniczy zwrot w kierunku rozwoju prac harcerskich. Ośrodek ich przeniósł się z Galicji do Królestwa.

Na osłabienie ruchu harcerskiego w Galicji wpłynęło odejście starszyzny harcerskiej do Legionów, co spotkało się z niezadowoleniem endeckiego Naczelnictwa Skautowego, którego postawa z kolei zniechęciła młodzież. W przeciwieństwie do Galicji, w Królestwie, w Poznańskiem i Rosji harcerstwo w tym okresie charakteryzuje ogromny postęp, o czym zadecydował czynny jego udział w aktualnych wydarzeniach, aktywna postawa jaką organizacja zajęła wobec wypadków politycznych. Jednocześnie ówczesne harcerstwo stanowiło wewnętrznie zawiły splot rozmaitych grup i organizacji, na przemian to dzielących się, to łączących, co wynikało z walki między zwolennikami Piłsudskiego a endekami.

W wyniku tych kontrowersji nastąpiło rozbicie Naczelnej Komendy Skautowej, w związku z czym w 1915 powstał w Warszawie Wydział Rad Drużynowych Naczelnej Komendy Skautowej, który reprezentował kierunek piłsudczykowski, oraz - nieco wcześniej - Związek Skautek Polskich, całkowicie podporządkowany POW, zaś w Piotrkowie utworzyła się Polska Organizacja Skautowa, pomyślana jako ekspozytura POW. Pod koniec 1915 rozpoczęła sięganie po drużyny warszawskie, co udało się jednak tylko częściowo. Młodzież miejska i robotnicza skupiała się w organizacji "Junactwo", która działała głównie na Lubelszczyźnie.

Tak więc, w 1916 na terenach polskich działały następujące organizacje harcerskie: w Królestwie - Naczelna Komenda Skautowa w Piotrkowie, Związek Skautek Polskich w Łodzi, "Junactwo" na Lubelszczyźnie; w Galicji - Związkowe Naczelnictwo Skautowe; w Wielkopolsce - dwie organizacje skautowe, których nazw nie udało się ustalić; na terenie Rosji i Ukrainy - Naczelnictwo Harcerskie w Kijowie.

[edytuj] Powstanie ZHP

Połączenie Naczelnej Komendy Skautowej i Polskiej Organizacji Skautowej nastąpiło w dniu 2 maja 1916, a 1 listopada 1916 wszystkie cztery organizacje działające na terenie Królestwa utworzyły razem Związek Harcerstwa Polskiego, którego przewodniczącym został ks. Jan Mauersberger. Tendencje unifikacyjne trwały nadal. Większość instruktorów rozumiała, że w odradzającym się państwie polskim potrzebna jest jedna, wspólna dla wszystkich harcerzy i harcerek organizacja.

Z tych też względów rozpoczęto próby nawiązania kontaktu z organizacjami harcerskimi w Małopolsce, Wielkopolsce i w Rosji. Wskutek wzmagających się prześladowań okupantów, w 1918 ZHP oddał się pod opiekę Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego.

W maju 1918 powstał w Ministerstwie Inspektorat Harcerski w składzie 2 osób: Tadeusz Strumiłło i Maria Wocalewska jako naczelna inspektorka. Jednocześnie powołana została w Ministerstwie komisja do spraw harcerstwa. W czerwcu 1918 na Zjeździe Harcerskim w Krakowie powstało Biuro mające na celu przeprowadzenie porozumienia pomiędzy istniejącymi samodzielnie organizacjami harcerskimi. Latem 1918 w Straszenie odbył się zorganizowany przez naczelny Inspektorat Harcerski kurs męski i żeński, w którym wzięli udział harcerze ze wszystkich organizacji.

[edytuj] Zjednoczenie harcerstwa

W dniach 1 i 2 listopada 1918 odbył się w Lublinie zjazd połączeniowy, na którym zostało uchwalone połączenie się harcerstwa w jedną organizację noszącą nazwę ZHP z Naczelną Radą Harcerską na czele, spośród której wybrano Wydział Wykonawczy.

Na pierwszym i drugim Zjeździe NRH brak było oficjalnej delegacji NKS ze Lwowa, dopiero III zjazd NRH, który odbył się w dniach 10 i 11 lipca 1919, był pełnym zjazdem reprezentującym wszystkie dzielnice kraju.

Na zjeździe tym przekształcono dotychczasowy Wydział Wykonawczy NRH na Naczelnictwo ZHP, wybierając na Przewodniczącego ZHP Tadeusza Strumiłłę. W strukturze organizacyjnej Naczelnictwa wydzielono Główną Kwaterę z wyodrębnionymi działami: Pracy męskiej ze Stanisławem Sedlaczkiem i pracy żeńskiej z Marią Wocalewską na czele.

W dniu 19 marca 1920 r. Minister WR i OP wyraził zgodę na przedłożony mu przez NRH projekt statutu, który następnie w sierpniu tegoż roku został zatwierdzony przez MSW.

Już uprzednio drogą korespondencyjną ukonstytuowały się nowe władze Związku w składzie: generał Józef Haller jako przewodniczący, ks. Jan Mauersberger i dr Tadeusz Strumiłło jako wiceprzewodniczący.

Dnia 18 grudnia 1920 ministerstwo WRiOP przekazało kierownictwo drużyn byłej Kongresówki Naczelnictwu ZHP. W dniach 30-31 października i 1 listopada 1920 odbył się V zjazd NRH, który zajął się przygotowaniem I Walnego Zjazdu ZHP. Odbył się on w dniach 31 grudnia 1920 r. - 2 stycznia 1921 r. - podsumowano na nim i zatwierdzono dotychczasowy dorobek Związku. Tak więc rok 1920 zakończył się dla harcerstwa całkowitym i faktycznym zjednoczeniem.

[edytuj] Ruch skautowy na Pomorzu (1911-1918)

Niespełna cztery miesiące po powstaniu pierwszych drużyn skautowych we Lwowie, w maju 1911 r. w Chojnicach 5 września tego roku zawiązała się I tajna drużyna skautowa. Aby określić przyczyny szybkiego przeniesienia się idei harcerstwa z dalekiego Lwowa do Chojnic, i to o rok wcześniej niż w Poznańskiem, należy sięgnąć do historii polskiego ruchu młodzieżowego na Pomorzu.

[edytuj] Tajne organizacje na Pomorzu

Rosnący nacisk germanizacyjny i niedostateczna ilość lekcji języka polskiego w gimnazjach skłoniły polską młodzież do zakładania tajnych organizacji samokształceniowych, w których uczono się języka, literatury i historii ojczystej oraz pielęgnowano ideały narodowe.

Na Pomorzu pierwsze takie organizacje powstały około 1840 r. w gimnazjach: chojnickim i chełmińskim. Później rozprzestrzeniały się na te wszystkie inne ośrodki, w których kształciła się młodzież polska, jak: Brodnica, Gdańsk, Grudziądz, Kwidzyn, Lubawa, Malbork, Nowe Miasto Lubawskie, Starogard Gdański, Świecie nad Wisłą, Toruń, Wałcz, Wejherowo. W XIX wieku te tajne związki nosiły często nazwy: „Mickiewicz”, „Zan”, „Koło Filomatów”, „Towarzystwo Filomatów”, w ich bowiem ideologii nawiązywano do dzieła filomatów wileńskich i szczególnym kultem otaczano postać Adama Mickiewicza.

W początkach XX wieku powstało Towarzystwo Tomasza Zana, którym opiekowali się polscy studenci z uniwersytetów niemieckich, zrzeszeni w tajnej organizacji Związek Młodzieży Polskiej, zwanej w skrócie Zet, a także doświadczeni w walce z germanizacją starsi obywatele, jak adwokaci, lekarze itd.

Z inicjatywy tych ludzi, a w szczególności na skutek działań adwokata poznańskiego i posła do sejmu pruskiego dr Bernarda Chrzanowskiego, począwszy od 1905 r. rozpoczęto organizowanie wycieczek wakacyjnych członków TTZ, nie tylko do Galicji, gdzie w warunkach daleko posuniętej autonomii bujnie rozwijała się polska oświata i kultura. W tych corocznych wyjazdach brała również udział młodzież z Pomorza.

Kilkutygodniowy pobyt w Krakowie, zapoznanie się z pamiątkami narodowymi na Wawelu, bezpośrednie zetknięcie się z pamiątkami naszej historii, wywierało na tej młodzieży głębokie, niezapomniane przeżycia.

[edytuj] Kontakty z ruchem skautowym

Począwszy od 1911 roku, uczestników wycieczek do Galicji zapoznawano również z działalnością tworzących się tam polskich organizacji wojskowych, tj. Polskich Drużyn Strzeleckich, a także z rodzącym się wówczas ruchem skautowym.

W tamtym czasie w tajnych organizacjach nie poprzestawano już na pracy samokształceniowej, ale coraz częściej zaczynano akceptować potrzeby zbrojnego wywalczenia niepodległości a tym dążeniom odpowiadał utworzony w 1911 skauting.

Przedstawiciele TTZ z gimnazjów pomorskich, począwszy od 1911, w każde wakacje letnie brali bardzo aktywny udział w ćwiczeniach polowych pierwszych drużyn harcerskich w Galicji.

Role zasadniczą w tym szkoleniu odegrały kursy instruktorskie we Wschodnich Karpatach, organizowane przez Lwowską Komendę Skautową. Uczestnicy tych kursów, wróciwszy w swoje rodzinne strony, na Pomorzu przeszczepiali zdobytą wiedzę oraz ideologię skautingu na swych kolegów zrzeszonych w kole TTZ. To właśnie z inicjatywy tych członków TTZ, którzy uczestniczyli w wycieczkach do Galicji, powstały wówczas pierwsze drużyny harcerskie na Pomorzu.

W 1911 roku koło TTZ przy Gimnazjum Chojnickim wydelegowało na obóz do Krakowa Stefana Łukowicza z Dziemian. Wraz z kolegami z innych ośrodków przeszedł on przeszkolenie skautowe. Po powrocie do Chojnic zwołał w dniu 5 września 1911 w okolicznym lesie zebranie koła TTZ, na którym po wygłoszeniu referatu na temat skautingu i zademonstrowaniu ćwiczeń z musztry postawił wniosek o utworzenie przy Chojnickim TTZ drużyny skautowej. Wniosek został jednogłośnie przyjęty.

[edytuj] Początki harcerstwa na Pomorzu

Pierwsze drużyny harcerskie na Pomorzu nie były zbyt liczne, chociaż realizowano zasadę, że do skautingu wstępowali wszyscy członkowie TTZ. Przez największą drużynę w Chełmie przewinęło się w latach 1912 - 1914 około 70 członków, a w Chojnicach w latach 1911 - 1914 było około 60 skautów.

Mała liczba członków sprzyjała zachowaniu w tajemnicy przed władzami faktu istnienia organizacji. Trzeba bowiem podkreślić, że TTZ, jak i wyłonione z niego harcerstwo, pracowało w całkowitej konspiracji. Zdawano sobie doskonale sprawę, że wykrycie tajnego związku przez policję pruską zaprowadziłoby jego członków do więzienia i złamałoby im kariery życiowe. Toteż na miejsce zbiórek chłopcy schodzili się pojedynczo i różnymi drogami, porozumiewano się hasłami rozpoznawczymi. Zbiórki odbywały się w ustronnych miejscach za miastem, najczęściej w lesie. Na zbiórkach przeprowadzano takie ćwiczenia jak: marsze wg mapy, musztra, patrolowanie, podchodzenie przeciwnika, chwytanie jeńca itd. Zbiórki kończono zazwyczaj krótkim podsumowaniem oraz odśpiewaniem Roty lub Jeszcze Polska nie zginęła.

Okres wakacji letnich wykorzystywano na dłuższe wycieczki piesze, na których uczono się praktycznego terenoznawstwa oraz poznawano piękno Ziem Północnych.

Praca pierwszych drużyn harcerskich na Pomorzu została zahamowana z chwilą wybuchu I wojny światowej, bowiem wszystkich harcerzy zaciągnięto do niemieckiego wojska. Wyjątkiem była drużyna z Brodnicy, która aktywnie działała do jesieni 1916 r. Po zakończeniu wojny, wielu harcerzy pomorskich przedostało się do szeregów powstańców wielkopolskich i wzięło udział w walkach z Niemcami. Wyszkolenie zdobyte w pracy harcerskiej przydało się w bojach o wyzwolenie Ziem Zachodnich z niewoli niemieckiej.

---