andrzej szymański

lekarz domowy naturalny dla matek

wydawnictwo w.a.b.

warszawa 1994

Tom

Całość w tomach

$p$w$z$n

$print #f

$lublin #aiig

`pa

Adaptacja na podstawie

książki wydanej przez

$wydawnictwo $w.$a.$b.

$warszawa 1994

Redakcja techniczna

wersji brajlowskiej:

Piotr Kaliński

Skład, druk i oprawa:

$p$w$z$n ¬(¦Print 6Ϭ)¦

ul. Hutnicza 9

#bj-bah Lublin

tel. (#j-ha) #gdf-ab-hj

`st

`tc

Do Czytelniczek

`tc

Książka ta jest poradnikiem i przewodnikiem po medycynie naturalnej. Jej

zadaniem jest służyć radą matkom, które chciałyby dbać o zdrowie swoich

dzieci i pomagać im w chorobie, stosując łagodne, nieinwazyjne metody

leczenia. Metody te to: ziołolecznictwo, odpowiednia dieta, lecenie wodą,

masaże, kompresy i kataplazmy.

Jednym z podstawowych założeń medycyny naturalnej jest idea człowieka

jako pewnej psycho-fizycznej całości. W leczeniu oznacza to taki rodzaj

postępowania, który uwzględniałby cały organizm dziecka, a nie tylko jego

najbardziej chorą część. Tłumaczymy to stosowanie prawie we wszystkich

przypadkach lewatywy jako prostego, skutecznego i nieszkodliwego sposobu

oczyszczania chorego organizmu, czy leków ziołowych o wszechstronnym

działaniu.

Metody medycyny naturalnej matki mogą stosować same. Podobnie jak mogą

leki według przepisów zamieszczonych w naszej książce.

Wszystkie opisane w poradniku metody leczenia dzieci były przedmiotem

szczególnej troski autora i zostały przez niego zweryfikowane. Niemniej

jednak w przypadku jakichkolwiek wątpliwości prosimy Mamy o zasięgnięcie

porady doświadczonego specjalisty. Zwłaszcza w stanach mogących powodować

zagrożenie dla życia nie należy nigdy wahać się z wezwaniem lekarza. Autor

i wydawca nie mogą brać na siebie odpowiedzialności za skutki wynikające ze

stosowania przedstawionych w poniższej książce metod i leków.

Medycyna naturalna uzupełnia diagnozy i wspomaga terapie stosowane w

medycynie tradycyjnej. Niejednokrotnie przynosi ratunek w stanach, w

których medycyna akademicka jest bezradna czy mało skuteczna. Bliska jest

idei samoleczenia i samopomocy medycznej.

`tc

Ciąża i poród

`tc

`tc

Oznaki ciąży

`tc

Ciąża rozpoczyna się od momentu zapłodnienia i trwa od 270 do 280 dni,

czyli 9 miesięcy (10 miesięcy księżycowych, po 28 dni). Sam moment

rozpoczęcia ciąży jest trudny do ustalenia. Doświadczenie uczy, że od

początku ostatniej menstruacji do narodzin dziecka upływa 280 dni. Oznacza

to, że do daty pierwszego dnia ostatniej menstruacji (plus 7 dni) należy

dodać 9 miesięcy kalendarzowych. Dzięki takiemu rachunkowi można określić

datę urodzin dziecka.

Od chwili rozpoczęcia ciąży w organizmie kobiety zachodzą różnorodne

zmiany, uważane za oznaki ciąży.

Pierwszym objawem ciąży jest ustanie menstruacji. Bywa jednak, że ów

sygnał nie jest prawdziwy, zwłaszcza u kobiet miewających nieregularne

menstruacje. U kobiet, które bardzo pragną dziecka lub boją się ciąży, może

dojść do przerwy w cyklu menstruacyjnym. W niektórych przypadkach

menstruacja może trwać aż do połowy ciąży. Jeżeli takiemu objawowi

towarzyszą długotrwałe krwawienia, należy zasięgnąć rady lekarza.

Drugim objawem, który może sygnalizować ciążę, jest zmiana smaku i

nastroju psychicznego. Objaw ten ma znaczenie tylko wówczas, gdy występuje

równocześnie z objawem pierwszym, bowiem zanik menstruacji może być

wynikiem pewnych chorób, zwłaszcza nerwowych. Zdarza się też, że kobiety

bardzo wrażliwe i nerwowe już na drugi dzień po zajściu w ciążę czują się

źle.

Trzecim objawem ciąży jest obrzmienie gruczołów sutkowych, z których w

pierwszych jej tygodniach wypływa wydzielina. Jest to jeszcze jeden

znamienny objaw ciąży, choć może on też zdarzać się u kobiet zdrowych lub

cierpiących na choroby kobiece.

Czwartym sygnałem wskazującym na ciążę są zmiany barwy pochwy, warg

sromowych, a także powiększenie się macicy. Macica może jednak ulec

powiększeniu również w przypadku pewnych chorób, choć nie w takim stopniu

jak w ciąży.

Piątym sygnałem ciąży jest ściemnienie barwy skóry na linii środkowej

brzucha, poniżej pępka.

Wszystkie wymienione objawy razem wzięte, a zwłaszcza pierwszy, trzeci i

piąty wskazują niewątpliwie, że mamy do czynienia z ciążą.

Szóstym objawem ciąży jest powiększenie się brzucha, choć możemy je

zaobserwować także w przypadku guzów i puchliny brzucha.

Od piątego miesiąca ciąży kobieta zauważa u siebie różnorakie zmiany.

Powiększona macica napiera z góry na sąsiadujące a nią narządy - pęcherz

moczowy i jelito grube. Powoduje to między innymi wzmożone oddawanie moczu,

zwłaszcza w ostatnich miesiącach ciąży.

U niektórych skóra brzucha nie zmienia swej barwy. U większości

ciężarnych kobiet brzuch pokrywa się większą lub mniejszą liczbą żyłek.

Żyłki te widoczne są jeszcze długo po rozwiązaniu, aż wreszcie bledną i

nikną.

Podczas ciąży gruczoły sutkowe zwiększają swoją objętość, by wreszcie

osiągnąć pełnię rozwoju fizycznego. W drugiej połowie okresu ciąży gruczoły

te zaczynają wydzielać siarę - mętnawą żółtą ciecz, która pokazuje się po

naciśnięciu piersi. Pełnowartościowe mleko wydzielane jest na drugi lub

trzeci dzień po urodzeniu dziecka.

W okresie ciąży organizm kobiety podlega zdecydowanym zmianom - inaczej

funkcjonują płuca, żyły ulegają rozszerzeniu, przemiana materii jest

wzmożona, wydajniej pracują nerki.

Zdrowa kobieta ciężarna znosi dobrze te wszystkie zmiany, ale kobietom

chorym na gruźlicę, serce lub nerki trudno jest sobie z nimi poradzić,

dlatego ciąża może wpłynąć ujemnie na ich zdrowie.

`tc

Ciąża urojona

`tc

Ciąża urojona zdarza się głównie u kobiet, które mocno pragną mieć

dziecko. Pragnienie takie ma olbrzymi wpływ na organizm. U kobiety, która

"nosi" ciążę urojoną, występuje wiele objawów charakterystycznych dla ciąży

prawdziwej: ustanie menstruacji, niepokój, powiększenie brzucha, zaburzenia

snu. W czwartym miesiącu bez menstruacji kobieta czuje nawet ruchy dziecka,

a w miesiącu dziewiątym kładzie się do łóżka, czuje bóle porodowe i tym

podobne. Dopiero fakt, iż poród nie odbył się, przekonuje ją, że ciąża była

urojona.

`tc

Jak powinna odżywiać się kobieta ciężarna?

`tc

Pożywienie kobiety ciężarnej powinno być lekkie, naturalne

(mleczno-roślinne), łatwo przyswajalne i bogate w witaminę C, którą w

dużych ilościach zawierają jarzyny, świeże owoce i przetwory z dzikiej

róży. Kobieta ciężarna powinna jeść kilka razy dziennie, lecz w

umiarkowanych ilościach. Najkorzystniejsze jest przyjmowanie małych ilości

pokarmów co trzy godziny.

Zaleca się spożywanie wszelkich dostępnych owoców sezonowych, najwięcej

kwaskowatych. Wskazane są także - w umiarkowanej ilości - surowe jarzyny:

szpinak, sałata, marchew, pomidory. Ziemniaków powinno się jadać niewiele.

Wiele zaś przetworów zbożowych, jak ryż, płatki owsiane, otręby pszenne,

chleb ciemny; mało mleka, masła i jaj (1-2 dziennie na miękko). Należy

unikać mięsa fasoli i grochu (można je jadać najwyżej raz na tydzień),

ostrych przypraw, mocnej kawy, czekolady, alkoholu; zamiast octu używać

cytryny.

Jeżeli kobieta ciężarna zastosuje się do powyższych rad, a także rzuci

palenie tytoniu (jeśli pali), wówczas będzie miała wspaniałe samopoczucie,

dobrze zniesie ciążę i łatwo urodzi swoje dziecko.

Spożywanie ciemnego chleba, przetworów mlecznych, miodu, kompotów pozwoli

uregulować pracę żołądka i unikać zaparć.

W ósmym i dziewiątym miesiącu ciąży korzystnie wpływa na samopoczucie

zjedzenie przed obiadem i do kolacji sałatki z jarzyn. Sposób

przyrządzania: do drobno utartych na tarce jarzyn dodajemy łyżkę oliwy i

doprawiamy cytryną do smaku. Po upływie dwudziestu minut sałatka jest

gotowa do spożycia.

W przypadku mdłości najskuteczniej pomaga kilkudniowa głodówka lub

wypicie zaraz po obudzeniu się, jeszcze w łóżku, filiżanki mleka.

Niewłaściwe odżywianie powoduje powstawanie gazów w jelitach, wzdęcia

brzucha, co z kolei utrudnia oddychanie i sprawia ból. Jeżeli pojawią się

takie objawy, niezwykle skuteczna jest filiżanka gorącej wody wypita na

czczo.

`tc

Pielęgnacja ciała i narządów płciowych

`tc

W okresie ciąży zalecane są ciepłe kąpiele co najmniej kilka razy w

tygodniu. Kąpiel taka ma trwać nie dłużej niż 10-15 minut. Temperatura

wody: 36-37 st. C. Podczas kąpieli należy wymyć dobrze całe ciało, używając

delikatnego mydła. Jeżeli kąpiel bierze się w ciągu dnia, należy po niej

odpocząć 1-2 godziny.

Pożądane jest także wykonywanie masaży suchą miękką szczotką. Do siódmego

miesiąca ciąży można kąpać się w rzece lub w morzu, lecz kąpieli te nie

powinny trwać dłużej niż kilkanaście minut. Należy unikać wody zimnej (do

25 st. C) i wody zbyt ciepłej (ponad 37 st. C).

W zaawansowanej ciąży nie wskazane jest płukanie pochwy, ze względu na

możliwość zakażenia.

`tc

Pielęgnacja piersi i nóg

`tc

Co rano należy myć piersi ciepłą wodą z mydłem, spłukiwać je chłodną

wodą, osuszać miękkim ręcznikiem (nie trzeć!). Wieczorem trzeba nacierać

sutki watką nasączoną spirytusem.

Nie wolno myć nóg w gorącej wodzie, gdyż może to wywołać poronienie.

Osoby o zimnych stopach powinny myć codziennie nogi w ciepłej wodzie lub

zakładać na noc mokre, dobrze wyżęte, grube skarpetki.

Podczas ciąży wiele kobiet narzeka na puchnięcie nóg i rozszerzenie żył,

które to dolegliwości sprawiają im czasem dotkliwy ból. Po porodzie

dolegliwości te mijają bez śladu.

`tc

Pielęgnacja położnicy

`tc

Po porodzie kobieta rozpoczyna sześciotygodniowy okres rekonwalescencji.

Każdego dnia rano i wieczorem powinna mierzyć sobie temperaturę i badać

puls. U położnicy, która pomyślnie przeszła poród, tętno powinno mieć

częstotliwość 60-80 uderzeń na minutę. Jej skóra powinna być lekko wilgotna

i ciepła. Narządy rodne należy obmywać dwa razy dziennie ciepłą wodą,

najlepiej za pomocą gazy, nie gąbki. Osoba, która opiekuje się położnicą,

musi bardzo dbać o higienę, a szczególnie często myć ręce.

Pożywienie położnicy nie powinno zawierać mięsa. Przez pierwsze pięć dni

po porodzie położnica musi jadać gęste zupy, mleko, biały ser, chleb

pszenny i razowy, surowe owoce, a następnie do pożywienia należy wprowadzać

kaszę owsianą, płatki owsiane, ryż, delikatniejsze jarzyny, ziemniaki w

mundurkach, jajka na miękko. Położnica powinna jednak przyjmować pożywienie

tylko wówczas, kiedy ma apetyt.

Jeśli położnica uskarża się na zaparcie, nie wolno dawać jej środków

przeczyszczających, a trzeba zrobić lewatywę z 1 litra wody o temperaturze

36-38 st. C. Lewatywę należy wykonywać bardzo wolno, a kobieta powinna

leżeć na lewym boku.

Jeżeli położnica nie oddaje moczu przynajmniej dwa razy dziennie,

stosujemy ciepły kompres na brzuch - z cebuli uduszonej w niewielkiej

ilości wody. Po uduszeniu cebulę należy lekko wycisnąć, po czym dodać 2

łyżki cukru i 2 łyżki otrąb pszennych. Całość przykrywamy płótnem. Taki

kompres kładziemy na brzuch i dodatkowo owijamy go grubą flanelą.

Jeżeli położnica odczuwa bóle, można jej podać napar z kwiatu rumianku

lub ziela melisy (1 łyżka stołowa surowca na szklankę wrzątku).

Zdrowa natka powinna sama karmić swoje dziecko. W okresie karmienie

noworodka, a szczególnie podczas pierwszych 2-3 miesięcy należy unikać

stosunków płciowych, ponieważ powodują one wzmożony dopływ krwi do piersi,

co prowadzi do zmniejszenia ilości pokarmu. Utrzymywanie stosunków

płciowych wpływa także na jakość mleka. Jeżeli z różnych powodów kobieta

nie może zrezygnować ze stosunków płciowych, to powinna przystępować do

karmienia dziecka przynajmniej dwie godziny po stosunku i usuwać pierwszą

porcję pokarmu. Matki, które z jakichś przyczyn postanowiły karmić swe

dzieci sztucznie, powinny wstrzymać się od stosunków płciowych przez sześć

tygodni po porodzie, gdyż tyle trwa gojenie się dróg rodnych.

`tc

Opieka nad noworodkiem

`tc

`tc

Uwagi ogólne

`tc

Zdrowa donoszona dziewczynka waży średnio 3000-3200 gramów, chłopiec zaś

3100-3400 gramów. Noworodki o wadze poniżej 2500 gramów uważa się za

niedonoszone. Wzrost donoszonego dziecka wynosi zwykle około 50

centymetrów. Zarówno u dziewczynek, jak i u chłopców gruczoły sutkowe są

lekko opuchnięte i wydobywa się z nich płyn podobny do mleka. Taki stan

mija sam po jakimś czasie. Opuchnięcie główki, jakie zdarza się niekiedy u

noworodków, znika w kilka dni po przyjściu na świat.

`tc

Kąpanie noworodka

`tc

Z pierwszą kąpielą noworodka związane szczególne zabiegi. Ponieważ jednak

dziecko rodzi się obecnie zazwyczaj w szpitalu położniczym, nie będziemy

ich tutaj omawiać, a skoncentrujemy się na kąpielach i zabiegach

higienicznych, jakim noworodek poddawany jest w domu.

Dziecko należy kąpać raz dziennie. Głowę myjemy dziecku nie częściej niż

dwa razy w tygodniu i wówczas używamy delikatnego mydła. Podczas mycia

główki dziecka należy je trzymać tak, aby mydło nie dostało się do oczu.

Woda, w której kąpiemy dziecko, powinna mieć temperaturę ciała (37 st. C).

Kiedy woda jest zbyt zimna lub zbyt gorąca, dziecko płacze. Kąpiel nie może

trwać dłużej niż 5 minut.

Temperaturę wody zawsze trzeba mierzyć termometrem, nie zaś dłonią lub

łokciem.

Kiedy dziecko może już siedzieć w wanience, polewamy mu ciało obficie

wodą. Pod koniec kąpieli obniżamy temperaturę wody o 1-2 st. C, co sprawi,

że pory skóry dziecka ulegną zamknięciu. Taki zabieg zabezpiecza dziecko

przed przeziębieniem, a jednocześnie powoduje obfite ukrwienie skóry. Po

zakończeniu kąpieli owijamy dziecko w miękki ręcznik. Osuszamy mu dokładnie

buzię i ubieramy do snu. W okresie chłodów można wcześniej zagrzać

łóżeczko. Po kąpieli matka powinna dać dziecku pić i pozostać przy nim aż

do zaśnięcia.

Oczy dziecka należy myć miękkim ręcznikiem zanurzonym w czystej chłodnej

wodzie. Przemywania oczu dokonuje się w kierunku od wewnętrznego kąta oka

ku zewnętrznemu, a nie odwrotnie.

Jeśli skóra na główce dziecka łuszczy się, smarujemy ją wieczorem oliwką

(najlepiej czystą oliwą z oliwek) lub mieszaniną z żółtka i mydła dla

dzieci.

Po każdej kąpieli nacieramy delikatnie dziecku plecki ręcznikiem

namoczonym w chłodnej wodzie. Jest to znakomity zabieg hartujący. W żadnym

wypadku nie wolno polewać pleców dziecka chłodną wodą, ponieważ może to

spowodować przeziębienie. Nacieranie chłodną wodą przeprowadzamy zawsze z

góry na dół (od główki ku siedzeniu). Dziecko powinno być kąpane

codziennie, gdyż kąpiel sprzyja jego właściwemu rozwojowi.

`tc

Rana po odcięciu pępowiny

`tc

Zazwyczaj kikut pępka odpada po 5-8 dniach, natomiast rana, jaka po nim

pozostaje, powinna być troskliwie opatrywana, gdyż może stać się źródłem

zakażenia organizmu noworodka. Opatrunki muszą być sterylne, a osoba

pielęgnująca niemowlę musi zawsze myć ręce mydłem i szczotką. W celu

szybszego zagojenia dobrze jest obmywać ranę roztworem soku z dziurawca (1

łyżeczka do herbaty na 1/4 szklanki przegotowanej wody). Po zamknięciu się

rany opatrunek usuwamy. O kłopotach z pępkiem będziemy jeszcze mówić w

rozdziale "Choroby pępka noworodków".

`tc

Jak używać pieluszek

`tc

Pieluszki należy dokładnie prać, a następnie gotować. Używanie pieluszek

wysuszonych, lecz nie pranych jest poważnym błędem, który odbije się na

zdrowiu dziecka, a zwłaszcza na stanie jego skóry.

Pod żadnym pozorem nie wolno spowijać noworodka w nieogrzane pieluszki.

Najpierw trzeba ogrzać pieluszki do temperatury ciała dziecka (37 st. C) i

dopiero potem zawinąć niemowlę. W przeciwnym razie zimna pieluszka odbierze

dziecku część jego własnego ciepła i spowoduje ochłodzenie, co z kolei

wywoła bóle brzucha.

Podczas zawijania niemowlęcia w pieluszki należy zwracać uwagę na to, aby

nie ściskały one dziecka i nie krępowały jego ruchów. Zbyt ściśle zawinięte

niemowlę źle oddycha.

Niemowlę przewijamy przed każdym karmieniem. Niedoświadczone matki

przewijają dziecko za każdym razem, gdy płacze lub gwałtownie porusza

nóżkami, przypuszczając, że przyczyną płaczu i nadmiernej ruchliwości jest

mokra pieluszka, choć najczęściej, mimo przewinięcia, dziecko nadal płacze.

Przypomnieć należy, że niemowlę moczy się do dwudziestu razy dziennie,

lecz mokra pieluszka nie przeszkadza mu wcale we śnie. Stąd wniosek, że to

nie mokra pieluszka jest przyczyną niepokoju i płaczu dziecka.

Podczas przewijania, kiedy widzimy, że dziecko jest ubrudzone fekaliami,

musimy doprowadzić je do porządku. Po usunięciu zanieczyszczeń, najlepiej

końcem brudnej już pieluszki, myjemy dziecko ciepłą wodą (33-35 st. C),

dokładnie wycieramy suchym ręcznikiem, a następnie pudrujemy specjalnym

pudrem. Najlepiej nasypać odpowiednią ilość pudru na tampon z waty i

dopiero potem nanieść go na ciało.

Kiedy przewijamy dziewczynkę, należy zwrócić uwagę, aby kał nie dostał

się do pochwy lub do przewodu moczowego, ponieważ mogłoby to wywołać stan

zapalny narządów moczopłciowych. Narządy płciowe dziewczynki trzeba

troskliwie umyć, wykonując ruchy od cewki moczowej w stronę odbytu.

`tc

Karmienie noworodków i niemowląt

`tc

Najwartościowszym pokarmem dla noworodka jest mleko jego własnej matki,

gdyż dzięki odpowiednim składnikom chroni go od chorób i zapewnia mu

właściwy rozwój. Pokarm sztuczny zawiera głównie mleko krowie, a organizm

noworodka reaguje na nie najczęściej jak na coś obcego. Nie ma żadnej

wątpliwości, że właśnie sztuczny pokarm jest główną przyczyną chorób

noworodków. Żadna sztuczna kompozycja pokarmowa, bez względu na zawartość

witamin i soli mineralnych, nie zastąpi noworodkowi mleka matki.

Karmienie dziecka własną piersią jest także konieczne dla zdrowia samej

matki, gdyż wydzielanie mleka przez gruczoły piersiowe jest naturalnym

procesem.

Po porodzie dziecko i matka powinni odpoczywać przez 12 godzin. W tym

okresie dziecko nie otrzymuje pokarmu i śpi, a jego przewód pokarmowy i

żołądek przygotowuje się do podjęcia pracy. Jeżeli dziecko zacznie płakać

lub jest niespokojne, można mu podać 1 łyżeczkę ciepłego naparu z kwiatu

rumianku lub z kwiatu lipy posłodzonego miodem.

Zanim matka przystąpi do pierwszego karmienia dziecka powinna przemyć

piersi przegotowaną wodą z mydłem, a następnie roztworem kwasu bornego.

Pierwsze karmienie wiąże się często z różnymi trudnościami. Większość

niemowląt przystępuje energicznie do ssania pokarmu, są jednak i takie,

które nie potrafią poradzić sobie z sutkiem. Takie dzieci trzeba trzymać

dłużej przy piersi i delikatnie wkładać im od czasu do czasu sutek do ust.

Pierwsze nieudane próby nie powinny zniechęcić matki, a już na pewno nie

nakłaniać jej do karmienia dziecka butelką, w obawie, że będzie ono głodne.

Pochopne podanie butelki sprawi, że dziecko z jeszcze większymi oporami

będzie przystępowało do ssania piersi.

Bardzo skutecznym sposobem nakłonienia dziecka do ssania jest

wstrzyknięcie mu do ust odrobiny matczynego mleka.

Zaraz po porodzie, kiedy matka pozostaje jeszcze w łóżku, karmi swe

dziecko na leżąco. Po odzyskaniu sił matka może karmić dziecko siedząc na

niskim stołeczku pod tę nogę, na której udzie spoczywa dziecko. Podczas

karmienia pierś należy podtrzymywać w taki sposób, aby nie napierała ona

zbyt mocno na dolną szczękę dziecka i nie chwytało samej brodawki, co w

następstwie sprawi kłopoty przy dalszym karmieniu.

Co się zaś tyczy czasu karmienia, to decyduje o nim samo dziecko. Dziecko

zdrowe wypija cały pokarm zebrany w piersi matki i zasypia. Samo karmienie

trwa zwykle 15-20 minut i nie zaleca się go przedłużać, gdyż wówczas skóra

sutka ulega rozmiękczeniu, co z kolei doprowadza do spuchnięcia piersi.

Jeżeli sutki nie są obrzmiałe, lecz wpadnięte, wówczas niemowlę nie może

ssać. W takim przypadku wykonujemy następujący zabieg: do butelki z

szerokim otworem, o pojemności 1 litra nalewamy wrzącej wody i trzymamy

butelkę przez gruby ręcznik przez 2-3 minuty; następnie wodę wylewamy, a

pustą przykładamy otworem do sutka i przyciskamy do piersi. Kiedy butelka

zostanie szczelnie przyłożona, sutek wysunie się a pokarm zacznie płynąć do

butelki. Po kilku minutach butelkę odstawiamy, wsuwamy sutek dziecku do ust

i czekamy, aż zacznie ssać. Taki zabieg należy przeprowadzać przez kilka

dni.

Przy każdym karmieniu podaje się dziecku tylko jedną pierś, zachowując

drugą do następnego karmienia. Na kolki, które mogą pojawić się po

pierwszym karmieniu, pomaga napar z kwiatu rumianku osłodzony miodem.

Dodajemy dziecku 1-2 łyżeczki naparu. To pierwsze karmienie decyduje w

istotny sposób o zdrowiu dziecka w przyszłości, gdyż na wielki wpływ na

usunięcie starego kału z jelit, pozostałego tam od czasu, gdy znajdowało

się ono jeszcze w łonie matki. Matczyne mleko jest w tym przypadku

zbawiennym lekarstwem, gdyż powoduje rozmiękczenie i wydalenie kału.

Powszechną praktyką stosowaną w szpitalach położniczych jest pouczanie

młodych matek, aby rezygnowały z pierwszego karmienia, gdyż powoduje ono

rozwolnienie. Jest to rada biorąca się z nieznajomości rzeczy. Jeżeli

pierwszym pokarmem dziecka nie będzie mleko matki, dziecku grożą w

przyszłości ciągłe kłopoty z żołądkiem. Tutaj celowo korzystam z okazji,

aby pomówić trochę szerzej o mleku i jego mitycznej roli w żywieniu dzieci;

chodzi oczywiście o mleko krowie. Wbrew powszechnemu przekonaniu mleko nie

jest wcale idealnym pokarmem dla człowieka. Istnieje wiele sygnałów

świadczących o tym, że duże spożycie mleka i jego przetworów może być

niebezpieczne. Szczegóły na ten temat zawarte są w rozlicznych publikacjach

Departamentu Rolnictwa USA. To prawda, że ludzie piją mleko od zaranie

istnienia gatunku, lecz to, co dzisiaj nosi miano mleka, ma niewiele

wspólnego z tym, co znali i pili nasi praojcowie. Dzisiejsze mleko jest

produktem niewskazanym nie tylko dla dzieci, lecz także dla dorosłych.

Pasteryzacja mleka i dodawanie środków chemicznych przedłużających jego

trwałość powodują zniszczenie witamin i bakterii, a także składników

odżywczych. Mleko jest stworzonym idealnie pożywieniem dla noworodków i

niemowląt. W późniejszym okresie, gdy dziecko może już przyjmować pokarmy

stałe, nie jest, wbrew powszechnej opinii, niezbędne.

Nie oznacza to, że popełniamy niewybaczalny błąd, gdy od czasu do czasu

wypijemy szklankę mleka lub zjemy kawałek sera.Mleko i jego przetwory są

bardzo pożyteczne pod warunkiem jednak, że jadamy je w rozsądnych ilościach

i nie codziennie. Istnieje pewna reguła, której mądre matki powinny się

trzymać, nawet wbrew temu, co podpowiada im "rozsądek": noworodki,

niemowlęta i dzieci nigdy nie powinny być karmione mlekiem krowim. Z badań

Światowej Organizacji zdrowia wynika, że mniej więcej od końca Xviii wieku

w krajach zasobnych zaobserwowano raptowny wzrost wagi i rozmiarów

ludzkiego ciała. Główną tego przyczyną jest nadmierne spożywanie mięsa i

produktów mlecznych.

Tu ciekawostka: znany dietetyk japoński dr Monshita poczynił nader

interesujące spostrzeżenie dotyczące rozwoju cieląt. W chwili przyjścia na

świat to krowie dziecko waży około 50-60 kilogramów, a sześć tygodni

później jego waga wzrasta do 100-110 kilogramów. Ten raptowny wzrost wymaga

szybkiego rozwoju kości. Z tego też powodu mleko krowie zawiera w dużych

ilościach fosfor, pierwiastek nieodzowny dla rozwoju mózgu. Tak więc

dziecko ludzkie rozwija najpierw swój mózg, podczas gdy zwierzęta rozwijają

swe struktury kostne.

Mleko krowie zawiera co prawda więcej białek niż mleko kobiece, lecz na

owe proteiny składa się głównie kazeina - produkt trudno rozpuszczalny i

niesłychanie trudny do strawienia przez małe dzieci. Około 50 procent

białek zawartych w mleku krowim nie jest przez człowieka przyswajanych.

Białka mleka ludzkiego stanowią głównie albuminy, które są rozpuszczalne i

łatwe do strawienia. Białka z mleka matki są przyswajane przez dziecko w

stu procentach. Bardzo istotna jest też różnica w kwasowości mleka

kobiecego i mleka krowiego - pierwsze ma odczyn alkaliczny, drugie zaś

kwaśny. Pamiętajmy przy okazji, że wskaźnik kwasowości (pH) ma decydujący

wpływ na krew i procesy trawienne.

Zastanówmy się więc dobrze, zanim zaczniemy przyzwyczajać nasze dzieci do

picia mleka krowiego.

`tc

Podstawowe reguły karmienia noworodków i niemowląt

`tc

W ciągu trzech pierwszych miesięcy życia jedynym pokarmem niemowlęcia

jest mleko matki. W okresie tym matka powinna karmić dziecko sześć razy

dziennie; w pierwszym miesiącu co dwie godziny, a w drugim i trzecim

miesiącu co trzy. Przestrzeganie powyższej reguły zapewni matce spokój,

dziecku zaś długi sen.

Przy niedostatecznej ilości pokarmu matka może karmić swe dziecko

dodatkowo wywarem z owsa, który świetnie zastępuje mleko. Wywar z owsa

przygotowujemy w następujący sposób: 2 łyżki stołowe owsa przebieramy

dokładnie, płuczemy w wodzie (2-3 razy), gotujemy w 400 mililitrach wody

przez 20 minut, a następnie przecedzamy przez cienkie, gęsto tkane płótno.

Taki wywar, posłodzony miodem, podajemy niemowlęciu po zakończeniu ssania w

ilości 2 łyżeczek do herbaty. Wywar z owsa wspaniale reguluje pracę żołądka

niemowlęcia, zapobiega powstawaniu gazów i wzmacnia mięśnie dziecka.

W czwartym i piątym miesiącu życia niemowlęcia żywienie jest wyjątkowo

ważne, gdyż właśnie wówczas następuje wprowadzenie do diety dodatkowego

pożywienia i przyzwyczajanie dziecka do normalnego pożywienia. W tym

okresie bardzo pomocne jest trzymanie się sprawdzonego, pradawnego

schematu. O godzinie 6.00 i 9.00 rano dziecko ssie pierś. O godzinie 12.00

dziecko zjada pierwszą porcję (1 łyżeczka) zsiadłego mleka. O godzinie

15.00 dziecko ssie pierś, a o godzinie 18.00 dostaje kolejną porcję

zsiadłego mleka lub grysik. I mleko, i grysik działają regulująco na pracę

jelit, zapewniają pełne wypróżnienie i powodują zwiększenie wagi ciała

dziecka. O godzinie 21.00 podajemy dziecku albo pierś, albo mleczko

owsiane. Mleczko owsiane przygotowujemy a 2 łyżek stołowych płatków

owsianych, które zalewamy 400 mililitrami wody, gotujemy przez 10 minut i

przecedzamy przez cienkie, gęste płótno. Przed podaniem dodajemy do mleczka

owsianego 1 łyżkę stołową soku owocowego z jabłek, czereśni lub innych

owoców; zamiast soku owocowego możemy też dodać sok z jarzyn (marchewka,

seler i inne). Mleczko dosładzamy odrobiną miodu, nigdy cukrem.

W szóstym i siódmym miesiącu życia dziecko otrzymuje takie samo

pożywienie jak w czwartym i w piątym, uzupełnione przetartą marchewką,

ziemniakami, szpinakiem, płatkami owsianymi, a ponadto zupką przyrządzoną z

różnych warzyw i zagęszczoną grysikiem.

W ósmym i dziewiątym miesiącu do dotychczasowego pożywienia dziecka

dodaje się niewielkie ilości pokarmu dla dorosłych, przyrządzonego jednak

bez mięsa o oliwy, z odrobiną soli i kawałeczków chleba (bez skórki).

W dziesiątym, jedenastym i dwunastym miesiącu życia wprowadza się

pożywienie mleczne lub owocowo-jarzynowe. Jarzyny i owoce muszą być

dokładnie myte.

`tc

Które kobiety mogą karmić swoje dzieci

`tc

Każda matka powinna karmić swoje dziecko, gdyż jest to zgodne z naturą.

Niemowlęta karmione wyłącznie mlekiem krowim i różnymi mieszankami chorują

o wiele częściej i poważniej niż dzieci odżywiane mlekiem matki. Dziecko

pozbawione mleka matki skazane jest na różne choroby przez całe życie.

Jeżeli po upływie czternastu dni u położnicy pojawi się menstruacja, nie

powinna upatrywać w tym nic niebezpiecznego i dalej może karmić dziecko.

Kobieta bardzo wyczerpana menstruacją musi położyć się, dziecku zaś podawać

w tym czasie niezbyt słodki napar z kwiatu rumianku.

Bywają jednak takie sytuacje, kiedy matka wbrew swej woli nie może karmić

dziecka. Czynna gruźlica, choroby serca i nerek, epilepsja, syfilis, małe,

twarde sutki lub brak pokarmu, puchnięcie sutek, stan zapalny gruczołów

piersiowych nie pozwalają na karmienie dziecka. W takich przypadkach matka

powinna zasięgnąć porady lekarza, po czym rozejrzeć się za mamką bądź

rozpocząć sztuczne karmienie dziecka. Na mamkę trzeba wybrać osobę, która

niedawno sama rodziła i jest absolutnie zdrowa, co musi potwierdzić badanie

lekarskie. Dzisiaj matki nie korzystają już a pomocy mamek, a czynią

nierozsądnie, bo mleko mamki jest dla dziecka lepsze niż sztuczne

pożywienie.

`tc

Zalecenia dla matek karmiących

`tc

Kobieta karmiąca musi wystrzegać się męczącej pracy fizycznej. Lekki

wysiłek fizyczny jest wskazany i ma korzystny wpływ na organizm karmiącej.

Pożywienie karmiącej powinno składać się głównie z mleka, jarzyn i

owoców.

Należy unikać wszystkiego, co powoduje zaparcia lub rozwolnienia.

Przyprawianie pożywienia cytryną nie ma żadnego niekorzystnego wpływu na

pokarm.

Organizm kobiety karmiącej produkuje dziennie jeden litr mleka, trzeba

więc troszczyć się o uzupełnienie strat energetycznych.

Kobieta karmiąca nie powinna przejadać się, lecz nie może nie dojadać.

Jedno i drugie odbije się na ilości i jakości mleka.

Wstrząsy nerwowe i troski powodują natychmiastowe zmiany w składzie

mleka. W takiej sytuacji mleko należy odciągnąć i wylać, dziecko zaś

nakarmić naparem z rumianku, posłodzonym miodem, lub wywarem z owsa (patrz:

"Podstawowe reguły karmienia noworodków i niemowląt").

Pod żadnym pozorem matki karmiące nie powinny pić alkoholu ani palić

tytoniu.

W razie choroby niemowlęcia należy koniecznie zasięgnąć rady lekarza.

`tc

Sztuczne karmienie niemowlęcia

`tc

Jeśli zachodzi potrzeba sztucznego karmienia niemowlęcia, matka powinna

starać się go nie przekarmiać, ponieważ może to spowodować długotrwały

rozstrój żołądka dziecka.

Podstawą sztucznego pokarmu jest mleko krowie, które musi pochodzić od

zwierząt absolutnie zdrowych.

Mleko musi być pełnotłuste, czyli zawierać 3 procenty tłuszczu, bez

jakichkolwiek dodatków.

Używane jako pożywienie dziecka mleko powinno mieć temperaturę 37 st. C,

gdyż taka jest temperatura ciała dziecka. Mleko nieświeże nie może być

pokarmem dla dziecka. Przy okazji należy przypomnieć, że pożywienie dziecka

musi być przyrządzane z bardzo świeżych składników.

Podawane niemowlęciu mleko krowie należy w pierwszym okresie rozcieńczać

z wodą, wywarem z owsa lub wywarem z ryżu. Do tak rozrzedzonego mleka

dobrze jest dodać nieco miodu, który korzystnie wpływa na trawienie.

Przez pierwsze dwa miesiące używa się wywaru z ryżu, owsa, płatków

owsianych, żyta (1 łyżeczkę jednego ze składników rozgotowujemy w 100

mililitrach wody). W trzecim i czwartym miesiącu życia niemowlęcia mleko

rozprowadza się mączką owsianą (czubata łyżeczka od herbaty mączki

rozgotowana w 100 mililitrach wody). Można też używać mączki owsianej

prażonej. Do ukończenia trzeciego miesiąca życia przez dziecko mleko

rozcieńczamy którymkolwiek z omówionych dodatków w stosunku 1:1.

Od czwartego miesiąca życia niemowlęcia mleko rozrzedza się coraz mniej,

a w szóstym miesiącu życia podaje się już dziecku mleko nie rozrzedzone.

Do każdych 100 gramów pożywienia dodaje się 5-8 gramów miodu (1-2

łyżeczki do herbaty).

Sztuczne pożywienie podaje się dziecku w butelce ze smoczkiem, co 4

godziny, czyli pięciokrotnie w ciągu doby. Mleko podajemy w ilości 100

gramów na 1 kilogram wagi dziecka na cały dzień. Mleka czystego (bez

dodatków) nie daje się więcej niż 600 gramów na dobę.

Butelka służąca do karmienia dziecka musi być utrzymana w idealnej

czystości. Najlepiej myć ją po każdym użyciu szczotką, wyparzać wrzątkiem,

po czym ustawiać szyjką do dołu i przykrywać czystą ściereczką.

Obiad dla niemowlęcia powinien składać się z zupy z płatków owsianych,

grysiku, ryżu lub zupy jarzynowej. Zaraz po jednej z zup przygotowuje się

butelkę z kaszką na mleku, kompotem lub rzadkimi płatkami owsianymi, bez

dodatku cukru. Robi się też mieszankę z dwóch gatunków kasz. Kasza owsiana

jest znakomitym pożywieniem, zapewniającym dziecku zdrowe zęby i kości.

Można też dawać niemowlęciu nieco ryżu, przyrządzonego w taki sam sposób

jak kasza owsiana, z dodatkiem tartych jabłek. Czekoladę i słodkie potrawy

należy wykreślić z jadłospisu niemowlęcia, gdyż powodują one zaburzenia

trawienia, działają na dziecko pobudzająco i powodują bóle brzucha.

Skrupulatnie należy też przestrzegać ilości cukru dodawanego do

pożywienia, ponieważ wywołuje on nadmierną fermentację w jelitach, ta zaś

jest bardzo niepożądana. Najlepiej zrezygnować z cukru. Miód ma dużą

wartość energetyczną, zaleca się używać go jako leku w zaburzeniach

trawienia i przy rozstroju żołądka, a poza tym dzieci jedzą go chętnie.

Pamiętajmy, że zawsze lepiej jest, by dziecko zjadło mniej niż za wiele.

Przekarmianie, niestety, jest zjawiskiem nagminnym i przynosi trwałe szkody

małemu człowiekowi.

Dziecku odżywianemu sztucznie dobrze jest podawać sok z cytryn,

pomarańczy lub mandarynek. Bez obaw można podać 4-5 miesięcznemu dziecku

100 gramów soku (podzielone na 3-4 porcje dziennie) z jabłek, czereśni,

winogron, malin, mandarynek lub pomarańczy. Soki muszą być wyciśnięte ze

świeżych owoców. Unikać należy wszelkiego rodzaju soków konserwowanych.

Soki wolno podawać po upływie jednaj godziny od ostatniego karmienia, gdyż

w przeciwnym razie dziecko nabawi się zaburzeń żołądka. Podawanie soków

wprowadza się według następującego planu: pierwszego dnia podaje się 1

łyżeczkę soku, następnego dnia 2 łyżeczki, aż do całe porcji. Po ukończeniu

trzeciego miesiąca życia podaje się dziecku w ciągu dnia sok z 1/2-1

pomarańczy. Z braku pomarańczy, można podać dziennie 100 gramów soku z

marchwi lub soku ze szpinaku. Są to wspaniałe "leki" zabezpieczające przed

krzywicą, szkorbutem i chorobami żołądka.

Należy regularnie ważyć dziecko. Jeżeli nie przybiera na wadze, dodaje

się do jego pożywienia nieco więcej mleka, żółtek jaj, świeżego masła. Ale

zbyt obfite podawanie mleka doprowadzić może do zgubnych skutków, zaś

nadmiar jaj w pożywieniu wywoła niechybnie cuchnące biegunki i wypryski na

skórze. Jajko można podać dziecku dopiero, gdy rozpocznie drugi rok życia i

tylko wbite do zupy.

Kiedy dziecko ma już zęby, może jadać owoce twarde.

Do trzeciego roku życia karmi się dziecko pięć razy dziennie i tylko w

takiej ilości, jaką zjada bez oporu. Jakiekolwiek wmuszanie pożywienia jest

poważnym błędem, który wcześniej czy później odbije się na zdrowiu dziecka.

Najbardziej wskazanym napojem dla dzieci jest przegotowana woda z

dodatkiem kilku kropli soku z cytryny. Woda nie może być chłodna, gdyż

spowoduje zaburzenia trawienia.

Nie należy przyzwyczajać dziecka do smoczka. Dziecko, które ssie smoczek,

jest nerwowe, niespokojne, w jego jamie ustnej wytwarza się nadmiar śliny,

co źle wpływa na żołądek.

`tc

Odstawianie dziecka od piersi

`tc

Mimo iż pokarm matki jest najlepszym pożywieniem dla niemowlęcia, od

pewnego wieku staje się on niewystarczający. Długie karmienie dziecka tylko

mlekiem matki może wywołać takie choroby, jak anemia, krzywica i egzemy.

Przekonanie, że jak najdłuższe karmienie dziecka wyłącznie piersią jest

wyjątkowo korzystne, rozpowszechnione jest głównie na wsi. W pierwszych

miesiącach życia dziecka mleko matki jest rzeczywiście pokarmem

niezastąpionym i wystarczającym, ale od piątego miesiąca wzrasta gwałtownie

zapotrzebowanie na inne składniki mineralne. Jest więc wskazane, aby matka

odstawiła dziecko od piersi między piątym a siódmym miesiącem jego życia.

Dotyczy to dziecka zdrowego. Dziecko chore odstawia się od piersi dopiero

wówczas, gdy wróci do zdrowia. Jeśli nazbyt pośpiesznie odstawi się dziecko

od piersi podczas letnich upałów, może ono zachorować na wyniszczającą

biegunkę.

Dziecko należy więc odstawiać od piersi powoli, w ciągu miesiąca, i

zastępować pokarm matki sztucznym pożywieniem.

Na obiad podajemy dziecku kaszkę z jarzynami, a potem gęstą odżywczą

zupę.

Kaszkę z jarzynami przyrządza się ze szpinaku, marchwi, kalafiora,

niewielkiej ilości ziemniaków i innych dostępnych jarzyn, rozgotowanych i

dokładnie przetartych. 250 gramów którejś z jarzyn myjemy dokładnie i

dusimy z niewielką ilością mleka przez 20-30 minut. Gdy jarzyny są miękkie,

bierzemy 1-2 łyżeczki mączki owsianej i 1 łyżeczkę masła, robimy z tego

zasmażkę i po rozprowadzeniu wodą, pozostałą z gotowania jarzyn, zaprawiamy

przetarte jarzyny i wszystko przecieramy przez gęste sitko.

Gęstą zupę jarzynową przyrządza się z ugotowanych jarzyn z dodatkiem

grysiku bądź ryżu i odrobiny soli kuchennej. Na przykład 250 gramów marchwi

gotujemy w 500 mililitrach wody przez 45 minut, odcedzamy, dodajemy 3-4

łyżeczki grysiku, sól i ponownie gotujemy. Zupę podajemy ciepłą, a nie

gorącą. Jeżeli kaszka z jarzynami wywoła u dziecka rozstrój żołądka

(wzdęcie brzuch, kolki, rozwolnienie), należy podawać soki z owoców lub

jarzyn (ciepłe!). Soczyste jabłka lub marchewkę startą na tarce przecieramy

przez gęste sitko. W porcji całodziennej podajemy dziecku 5-10 łyżeczek

soku z dodatkiem odrobiny miodu.

Jeśli zamiast jednego karmienia piersią wprowadzone zostanie inne

pożywienie, to po upływie 3-4 tygodni należy zrezygnować z następnego

karmienia piersią i wstawić w to miejsce kaszkę na mleku.

Kaszkę z mleka przyrządzamy ze 150-200 mililitrów mleka i 15-20 gramów

mąki owsianej, grysiku, ryżu lub mączki z sago. We wrzącej wodzie

rozprowadzamy 1 łyżkę stołową mączki owsianej lub grysiku i gotujemy przez

6-8 minut. Następnie dodajemy 150 mililitrów surowego mleka, 2 łyżeczki do

herbaty miodu, a na koniec 1 łyżeczkę świeżego masła. Wszystkie składniki

dokładnie mieszamy i razem gotujemy.

Po upływie kolejnych 3-4 tygodni można zrezygnować z trzeciego karmienia

piersią, zastępując je daniem, które przygotowujemy ze 150 mililitrów

mleka, 70 gramów kleiku owsianego i 1 łyżeczki miodu.

Kleik owsiany:

Wywar z owsa przygotowujemy z 30-50 gramów płatków owsianych

rozprowadzonych ciepłą wodą z dodatkiem odrobiny soli, gotujemy prze 15-20

minut ciągle mieszając. Po ugotowaniu dodajemy przegotowaną wodę do pełnej

objętości 1 litra i przecedzamy. Taki kleik rozrzedzamy mlekiem. Kleik

podajemy dziecku w butelce ze smoczkiem.

Z pozostałych karmień rezygnuje się po upływie kolejnych 3-4 tygodni,

zastępując je najpierw rozrzedzanym, a potem nie rozrzedzanym już mlekiem.

Od trzeciego lub czwartego miesiąca życia należy podawać dziecku dziennie

3-6 łyżeczek (do herbaty) soków owocowych, wyciśniętych z pomarańczy,

mandarynek, czereśni, winogron, jabłek lub innych owoców, a także soki

jarzynowe - z marchwi i szpinaku lub innych jarzyn.

Kiedy dziecko ma już od sześciu do ośmiu miesięcy, jedno karmienie

piersią można zastąpić kaszką z dodatkiem tartych jabłek lub rozgniecionych

owoców miękkich, rozrzedzoną odrobiną przegotowanej wody. Oto przepis na

przygotowanie takiej kaszki z jabłkami. 100-150 gramów obranych jabłek

ucieramy na drobnej tarce i dodajemy do nich sucharek lub herbatnik.

Dzieciom 5-6 miesięcznym podajemy tę kaszkę z odrobiną wody. Do kaszki

można dodać sok z pomarańczy lub winogron i posłodzić ją niewielką ilością

miodu.

Pod koniec dziewiątego miesiąca życia niemowlę może już jeść sucharki,

herbatniki, a także żuć skórkę chleba. Do zup można dodawać początkowo 1/2

łyżeczki, potem 1 łyżeczkę, a wreszcie 1 całe żółtko jajka, ale tylko 1-2

razy w tygodniu. Jajko musi być świeże i najlepiej od wiejskich kur, a nie

od kur hodowanych w fermach.

Koniecznie należy dawać dziecku sok z cytryny, i to 3-4 razy dziennie po

5 kropel, ale nie wolno dodawać go do mleka.

Kiedy matka przestaje karmić, musi zatroszczyć się o własne piersi. W tym

celu bandaża o szerokości 15 centymetrów i długości 8 metrów. Bandażowanie

wykonuje inna osoba. Taki "opatrunek" pozostawia się przez 4-5 dni,

poprawiając go jedynie, jeśli bandaż ulegnie rozluźnieniu. Zabieg ten

chroni piersi przed deformacją.

`tc

Jak zapewnić dziecku dostateczną ilość pokarmu

`tc

W karmieniu niemowląt matki popełniają najczęściej dwa błędy:

przekarmiają dziecko lub podają mu za mało pokarmu.

Przekarmianie dziecka ma miejsce wówczas, kiedy powodowana troską matka

daje mu jedną po drugiej obie piersi lub też karmi je zbyt często, na

przykład co 1-2 godziny zamiast co 3 godziny; przekarmianie ma także

miejsce wtedy, gdy dziecko wysysa z piersi za wiele mleka.

Pozwalanie dziecku na wysysanie zawartości dwóch piersi podczas jednego

karmienia jest najczęściej spotykanym błędem. Szkodliwość takiego karmienia

daje o sobie znać powoli. Dziecko regularnie przekarmiane staje się blade,

niespokojne, puszcza wiatry, dokucza mu rozwolnienie. Jeśli matka zauważy

takie objawy, powinna przez kilka dni podawać dziecku tylko pierś. Dziecko

jest niedokarmione, kiedy ssie piersi ubogie w pokarm. Gdy dziecko przez

2-3 dni nie oddaje stolca, a kiedy wreszcie wypróżni się, ilość kału jest

niewielka, oznacza to, że otrzymuje ono za mało pokarmu. Jeśli stan taki

potrwa dłużej, dziecko zacznie chudnąć. Dziecko niedokarmione ma zapadnięty

brzuszek.

Jeżeli zdarzy się nam coś takiego, zastosujmy stary przepis na pokarm

odżywczy, złożony z równych części mleka krowiego, wywaru z owsa i żyta

oraz soku z marchwi. Sposób przygotowania: do 200 gramów wody dodajemy 1

łyżeczkę do herbaty żyta, 2 łyżeczki owsa i gotujemy przez 30 minut. Do

przecedzonego wywaru wlewamy 1 łyżeczkę świeżego soku z marchwi i mieszamy

z mlekiem. Pokarm podajemy ciepły.

Dzieci niedożywione należy karmić częściej - co 2 godziny.

`tc

Kiedy niemowlę płacze

`tc

To, że niemowlę płacze jest raczej zjawiskiem normalnym.

Czas trwania płaczu wskazuje na przyczyny.

Płaczące dziecko może być głodne lub przekarmione; powodem płaczu może

też być powietrze, które połknęło podczas ssania lub jedzenia. Także

zdenerwowanie matki może wywołać płacz dziecka. Dziecko może mieć kolki,

które powodują ból brzucha. Przyczyną tej dolegliwości jest na ogół mleko

matki anemicznej lub przyjmującej lekarstwa. Dziecko płacze, gdy ma

pragnienie. Mogą mu dokuczać mokre pieluszki, uwierać je może jakaś fałda

lub zgrubienie pieluszke; może mu być zimno w nogi, może mieć zziębnięte

ręce. Dolegliwości takich jest wiele, a usunięcie przyczyn sprawi, że

dziecko uspokoi się.

Jeżeli dziecko płacze nieprzerwanie, powodem może być stan jego nerwów,

podwyższona temperatura, przeziębienie, zaburzenia żołądkowe, głód, kaszel,

bóle uszu.

Jeśli chcemy by dziecko przestało płakać, musimy odkryć przyczynę płaczu.

Dziecku głodnemu lub przekarmionemu należy zmienić ilość podawanego

pokarmu. Powietrze połykane przez dziecko podczas karmienia może wywołać

bóle brzucha,występujące zwłaszcza podczas snu. Nie wolno podawać dziecku

piersi, kiedy jest ono niespokojne lub płacze, gdyż razem z pokarmem

połykać będzie powietrze. Niemowlęta, a także dzieci starsze tracą apetyt

bądź jedzą zbyt wiele, gdy są zdenerwowane, a to powoduje zaburzenia w

pracy żołądka. Nie jest przesadne twierdzenie, że dziecko chłonie jak gąbka

wszystkie wrażenia, te zaś wpływają na stan jego nerwów.

Jeżeli dziecko ma kolki, podaje mu się 1-2 łyżeczki naparu z kwiatu

rumianku, z odrobiną miodu i 1-2 kroplami soku z cytryny. Niemowlę źle

zawinięte należy przewinąć i sprawdzić, czy coś nie dostało się do

pieluszki. Gdy niemowlę ma zimne ręce lub nogi, wkłada mu się do łóżeczka

butelkę z gorącą wodą, a jeśli powodem nieprzerwanego płaczu jest wilgotna

bielizna, bo dziecko spociło się, należy je przebrać. Zakatarzonemu dziecku

czyści się nos tamponikiem z gazy lub waty zamoczonym w ciepłej oliwie.

Gdy wszelkie starania nie uspokajają dziecka, trzeba zasięgnąć porady

lekarza.

`tc

Słońce i powietrze to najlepsze witaminy

`tc

Już w siedem dni po urodzeniu dziecko może przebywać na świeżym

powietrzu. Zimą wynosi się je na powietrze w dni słoneczne w godzinach

południowych. Można też wynosić dziecko w dni pochmurne, lecz wówczas

spacer nie powinien trwać dłużej niż pół godziny. Niemowlę musi być dobrze

okryte, lecz należy wystrzegać się przegrzanie niemowlęcia. Spacery na

świeżym powietrzu są najlepszym sposobem zapewnienia dziecku odporności i

zdrowia. Latem bardzo wskazane są "kąpiele powietrzne", podczas których

dziecko pozostawia się w łóżeczku zupełnie nagie na 5-20 minut. Podczas

takiej "kąpieli" odwraca się dziecko kilkakrotnie na brzuszek, co wpływ

wzmacniająco na mięśnie szyi, pleców i klatki piersiowej.

`tc

Jak podnosić i jak trzymać dziecko

`tc

Nie wolno podnosić dziecka za rączki, lecz trzeba chwytać je pod pachami.

Nie należy też nosić niemowlęci zawsze na tej samej ręce, gdyż może to

doprowadzić do skrzywienia kręgosłupa. Najlepszą ochroną przed skrzywieniem

kręgosłupa jest pozwalać dziecku na raczkowanie, kiedy tylko ma na to

ochotę. Wstającemu na nóżki dziecku pomagamy podtrzymując je delikatnie pod

pachami.

`tc

Sen niemowlęcia

`tc

Dziecko musi zawsze spać przy uchylonym oknie (latem) lub w bardzo dobrze

przewietrzonym pokoju (jesienią i zimą). Świeże powietrze jest równie ważne

dla niemowlęcia jak odżywianie. Obawy, że dziecko przeziębić się, kiedy śpi

przy uchylonym oknie, są nieuzasadnione. Dziecko śpi najlepiej, gdy jest

luźno owinięte w pieluszki. Najlepiej zrezygnować z pieluch na noc.

Wystarczy lekkie ciepłe okrycie. Śpiącego niemowlęcia nie należy budzić

nawet wówczas, kiedy nadchodzi pora posiłku. Sen jest ważniejszy niż

pożywienie.

Jeżeli dziecko kaprysi i nie chce zasnąć, nie wolno kołysać go na rękach

ani wozić w wózku. Najlepiej gdy matka siądzie przy nim i zanuci jakąś

piosenkę. Matki nie zdają sobie sprawy, jak ważne dla niemowląt i starszych

dzieci jest śpiewanie do snu. Podczas nucenia można głaskać dziecko po

główce. Śpiew i pieszczota sprawiają, że dziecko spokojnie zaśnie. Jeżeli

niemowlę wymachuje nóżkami i płacze, należy sprawdzić pieluszki. Gdy te są

suche i nie gniotą dziecka, kładzie się mu na brzuch kompres z ciepłej wody

pozostawia tak długo. aż sam wyschnie Nie wolno dawać dzieciom żadnych

leków nasennych czy uspokajających. Trzeba również dbać o to, aby dziecka

nie budziły hałasy dobiegające z mieszkania. Takie raptowne przebudzenia

sprawią, że przez resztę życia będzie nerwowe.

Przed snem nie daje się niemowlęciu napoi. Przepełniony pęcherz moczowy

powoduje zawsze niespokojny sen. Przed snem dziecko powinno opróżnić

pęcherz.

`tc

Wypróżnienia

`tc

Regularne oddawanie stolca jest rzeczą niesłychanie ważną. Powinno się

przyzwyczajać małe dzieci do oddawania stolca 2-3 razy dziennie. Nie wolno

dopuścić, by dziecko szło spać z zaparciem; gdy ma to jednak miejsce,

należy zrobić lewatywę z ciepłej wody. Po wypróżnieniu kładzie się dziecku

na brzuch kompres z chłodne wody lub ciepłego wywaru z siana.

Dziecko należy przyzwyczajać do sygnalizowania matce swoich potrzeb

naturalnych.

`tc

Waga i wzrost niemowlęcia

`tc

Noworodek waży średnio 3000-3500 gramów. Noworodki słabe ważą 2500

gramów, a noworodki niedonoszone - 1500-2000 gramów. Po upływie 3-4 dni

początkowa waga noworodka zmniejsza się o 100-120 gramów. W ciągu kolejnych

8-10 dni niemowlę znów przybiera na wadze, by powrócić do wagi początkowej.

Gdy dziecko ukończy piąty miesiąc, jego waga zwykle podwaja się; po

ukończeniu jednego roku dziecko waży średnio trzykrotnie więcej niż w

chwili przyjścia na świat. Nowo narodzone dziecko ma zwykle około 50

centymetrów wzrostu. Po ukończeniu roku mierzy o 20 centymetrów więcej.

`tc

Informacje dotyczące rozwoju dziecka w pierwszym roku życia

`tc

Jeżeli dziecko zapadło na żółtaczkę noworodków, jej objawy dadzą o sobie

znać w ciągu 2-4 pierwszych dni życia, miną zaś po około dwóch tygodniach.

Żółtaczka trwająca dłużej wymaga porady lekarskiej.

Pierwsze wypróżnienie następuje w 3-5 dniu życia, gdy niemowlę karmione

jest mlekiem matki.

Resztki pępowiny odpadają po upływie 5-7 dni.

Rana pępowiny goi się zwykle w ciągu 6-10 dni.

Dziecko uśmiechnie się po raz pierwszy w drugim miesiącu życia.

Położone na brzuszku próbuje dźwignąć głowę w 7-8 tygodniu życia.

W 2 miesiącu życia zaczyna interesować się pokazywanymi mu przedmiotami i

wykonuje ruch gałkami oczu.

Dziecko zaczyna gaworzyć zwykle w 2 miesiącu życia.

W 3 lub 4 miesiącu poznaje już twarze osób. które się nim opiekują.

W 4 miesiącu dziecko próbuje stawać na nóżkach podtrzymywane pod pachami.

W 5 miesiącu obserwuje z zaciekawieniem błyszczące przedmioty.

Również w 5 miesiącu podwaja swą wagę urodzeniową.

Od 5 miesiąca życia rozpoczyna się siadanie na ręku matki.

Od 6 miesiąca rozpoczyna się siadanie samodzielne.

W 6 i 7 miesiącu życia wyrzynają się dolne siekacze.

W 7 i 8 miesiącu dziecko potrafi już stanąć wyprostowane, gdy trzyma się

dorosłej osoby.

W 8 miesiącu następuje wyrzynanie się środkowych górnych siekaczy.

W 9 miesiącu dziecko podejmuje próby chodzenia w łóżeczku.

W 10 miesiącu rozpoczynają się pierwsze próby chodzenia z pomocą osoby

dorosłej.

W 9 i 10 miesiącu wyrzyna się reszta górnych siekaczy.

W 12 miesiącu dziecko zaczyna chodzić samodzielnie.

Pod koniec 12 miesiąca następuje potrojenie wagi dziecka.

W 12 miesiącu dziecko jest o połowę wyższe niż w momencie narodzin.

Około 15 miesiąca życia dziecko zaczyna mówić.

`tc

Opieka nad dziećmi od 1 do 14 roku życia

`tc

`tc

Prawidłowe karmienie

`tc

Najlepszym pożywieniem dla dzieci są owoce, jarzyny, nieco mleka i

produktów mlecznych. Rano i wieczorem dziecko powinno dostawać trochę

zsiadłego mleka, jakieś danie jarzynowe, nieco chleba i owoce. Kolację

należy mu podać nie później niż o godzinie 7.00 wieczorem. Późniejsza

kolacja źle wpływa na trawienie i sen. Wszystkie dania powinny być raczej

gęste, by dziecko przyzwyczaiło się do żucia pokarmu. Ilość posiłków

powinna być tak wyliczona, aby nie zmuszać dziecka do jedzenia, gdy żołądek

nie uporał się jeszcze ze swoją zawartością. Nieprzestrzeganie tej reguły

może wywołać u dziecka bóle brzuch i wzdęcia.

Dziecko powinno otrzymywać pożywienie 4-5 razy dziennie w niewielkich

ilościach. Między posiłkami nie dawajmy mu cukierków, czekolady i innych

słodyczy.

Potrawy nie mogą być gorące. Gorące pożywienie źle wpływa na emalię

zębów, a także na śluzówkę ust i przewodu pokarmowego.

Nie mogą też być słone i zawierać zbyt dużo tłuszczu. Nieprzestrzeganie

tej zasady jest częstą przyczyną chorób żołądka i wyprysków na skórze.

I sprawa niezwykle istotna. Pod żadnym pozorem nie przyzwyczajamy dzieci

do cukru, podajemy tylko miód.

Niezwykle ważnym składnikiem pożywienia dzieci jest marchew, ze względu

na dużą zawartość karotenu, który zamienia się w witaminę A. 130 gramów

marchwi lub szpinaku dostarcza dziecku więcej witaminy A niż 30 gramów

tranu. Zielona fasolka i sałata są nader bogate w witaminę A. Zamiast

podawać dziecku tran, dajemy mu w ciągu dnia jedną filiżankę soku z marchwi

z dodatkiem miodu i soku z cytryny. Marchew zawiera ponadto wiele innych

witamin, a zwłaszcza soli mineralnych, tak ważnych dla rozwoju dziecięcego

organizmu.

Skoro jesteśmy już przy solach mineralnych, należy przypomnieć że ich

niedobór w organizmie dziecka może spowodować opóźnienie w rozwoju,

zmniejszenie odporności organizmu (co sprzyja chorobom), anemię, nerwowość,

zahamowanie wzrostu, zaburzenia w rozwoju kości i zębów.

Organizm dziecka wymaga zrównoważonego bilansu wapnia, żelaza i fosforu.

Sole wapnia są niezbędne do rozwoju kości, zębów i do prawidłowego

funkcjonowania układu nerwowego. Świeże mleko obfituje w sole wapnia, lecz

pamiętajmy, by nie przesadzać z karmieniem dziecka mlekiem. Bardzo

potrzebne jest dziecku żelazo, gdyż zapewnia ono tworzenie czerwonych

ciałek krwi, które pobierają tlen z płuc i rozprowadzają po całym ciele.

Dzieci blade i smutne potrzebują zazwyczaj dodatkowych porcji żelaza.

Zawierają je: żółtka jajek, szpinak, chleb z grubej mąki i ziemniaki.

Fosfor potrzebny jest przede wszystkim do prawidłowego rozwoju mózgu

dziecka, lecz także do rozwoju kości i zębów. Niewłaściwy poziom fosforu w

organizmie sprawia, że wapń jest źle przyswajany. Jeżeli zapewnimy dziecku

wapń zapominając o fosforze, sole wapnia będą się odkładać w organizmie, co

doprowadzi do poważnych zaburzeń. Biały ser, ziemniaki,żółtka jaj, ryby i

przetwory zbożowe zawierają dużo fosforu.

I jeszcze jeden pierwiastek - jod - potrzebny organizmowi w minimalnych

ilościach, lecz absolutnie niezbędny. Sporo jodu zawierają orzechy i ryby.

Pamiętajmy też, aby przyprawiać potrawy solą nie oczyszczoną, zawiera ona

bowiem zestaw wszystkich potrzebnych organizmowi mikroelementów.

`tc

Zaspokajanie pragnienia

`tc

Zaspokajanie pragnienia u dzieci jest sprawą niezbyt skomplikowaną,lecz

większość matek wmusza w swoje biedne pociechy niebywałe ilości płynów w

wątpliwej wartości, jak chociażby wszelkiego rodzaju soki konserwowane i

przeróżne lemoniady.

Nie należy poić dziecka mlekiem, gdyż obciąża ono żołądek i, co

najważniejsze, wcale nie gasi pragnienia. Najlepszym napojem dla dzieci są

naturalne soki owocowe (zrobione latem w domu), rozcieńczone niezbyt

chłodną, przegotowaną wodą lub wodą mineralną. Jeżeli dziecko lubi wodę

surową, pozwólmy mu ją pić, dbając jednak o to, by była ona odpowiedniej

jakości i aby nie odbywało się to bezpośrednio po spożyciu owoców, gdyż

dziecko nabawi się biegunki.

Nadmierne pragnienie wskazuje, że dziecko ma kłopoty z przemianą materii

i cierpi na jakieś dolegliwości. W takim przypadku należy przedsięwziąć

kroki, które usuną chorobę. Robimy więc dziecku 1-2 kompresy z ciepłej wody

(32 st. C) na brzuch, które pozostawiamy na ciele przez 5-10 minut, a do

pożywienia wprowadzamy większe ilości owoców i jarzyn. Dziecku cierpiącemu

na zaparcia robimy lewatywę z ciepłej wody.

Powracając do kompresów na brzuch. Dzieci mają często kłopoty z

trawieniem, rodzice zaś zazwyczaj nie zdają sobie z tego sprawy. Przyjmijmy

więc za regułę, aby przed położeniem dziecka spać, położyć mu na brzuch (na

5-10 minut) kompres z ciepłe wody, potem zaś natrzeć skórę brzucha

ręcznikiem zamoczonym w zimnej wodzie. Jest to znakomity środek

poprawiający pracę jelit, a także uspokajający system nerwowy dziecka.

Kompresy takie mają szczególne znaczenie wówczas, kiedy dziecko chodzi już

do szkoły.

`tc

Kąpiel

`tc

Przed pójściem spać dziecko powinno być wykąpane. Kąpiel (lub natrysk) ma

być ciepła i nie trwać dłużej niż 10 minut. Po każdej kąpieli nacieramy

klatką piersiową i plecy ręcznikiem zamoczonym w chłodnej wodzie. Nie

trzeba dodawać, że dziecko powinno mieć dwa ręczniki, tylko do własnego

użytku. Pamiętajmy też, aby przyzwyczaić dziecko do częstego mycia rąk i

czyszczenia paznokci.

Zasada, którą głosili lekarze starożytności, brzmiała:"Dbaj,by twoje

stopy były ciepłe, żołądek pusty, głowa zaś zimna".

`tc

Choroby noworodków

`tc

`tc

Obrzęk pępka

`tc

Nabrzmiały pępek należy smarować oliwą z oliwek lub wazeliną borną.

Dodatkowo rano i wieczorem kładziemy dziecku na brzuch kompres z ciepłego

wywaru z siana. Rano kładzie się kompres na dwie godziny, wieczorem zaś

pozostawia na całą noc. Bardzo skuteczne jest smarowanie pępka

15-procentowym roztworem spirytusowym kitu pszczelego.

`tc

Krwawienie pępka

`tc

Są dwie przyczyny krwawienia pępka. Pierwsza to niestaranne założenie

opatrunku po odcięciu pępowiny, druga - słaba krzepliwość krwi noworodka.

Normalną krzepliwość krwi uzyskuje nowo narodzone dziecko dopiero w piątym

dniu życia.

Ponieważ krwawienie pępka jest dolegliwością poważną, należy niezwłocznie

poradzić się lekarza. Leczenie naturalne polega na stosowaniu kompresów z

chłodnego wywaru ze skrzypu polnego (1 łyżeczkę do herbaty skrzypu gotujemy

przez 15 minut w 1 szklance wody) lub wywaru z kory dębowej (1 łyżeczka do

kawy na 1L wody); wywar należy gotować tak długo, aż pozostanie połowa

płynu, a potem przecedzić przez gęste płótno. Tego rodzaju kompresy

przygotowuje się w sposób następujący: kawałek czystego płótna lub gęstej

gazy składamy czterokrotnie, zanurzamy w jednym z wywarów i kładziemy na

pępek. Całość przewiązujemy bandażem elastycznym. Po 2 godzinach kompres

należy zdjąć i nałożyć nowy. Kompresy stosuje się tak długo, aż ustanie

krwawienie.

`tc

Ropne zapalenie pępka

`tc

Objawy

Opuchlizna i rana pępka, a także podwyższona temperatura.

Leczenie

a) Jeżeli rana pępka nie zawiera ropy, oczyszczamy ją za pomocą watki

zamoczonej w ciepłym naparze z rumianku (1 łyżeczka do herbaty zioła na 1

szklanką wrzątku) i zasypujemy jakąś dezynfekującą zasypką. Gdy pozwala na

to pogoda, wystawiamy dziecko z odkrytym brzuszkiem na słońce (nie dłużej

niż na 10 minut).

b) Kiedy ma się do czynienia z zapaleniem ropnym, trzeba zasięgnąć rady

lekarza. Zanim to nastąpi, przykładamy na pępek kompres z gazy złożonej

czterokrotnie i nasączonej ciepłym naparem z rumianku lub naparem z

dziurawca, powyżej zaś pępka (na brzuch) kładziemy ciepły kompres z wywaru

z siana. Kompres należy zmieniać co 2-3 godziny. Jeśli noworodek ma

zaparcie, robimy mu wieczorem ciepłą lewatywę z naparu z rumianku lub z

ciepłej wody.

`tc

Róża pępka

`tc

Objawy

Choroba daje o sobie znać wysoką temperaturą (39-40 st. C), a następnie

wokół pępka pokazuje się zaczerwienienie, które rozlewa się, obejmując

narządy płciowe, brzuch i nogi noworodka.

Leczenie

Takie samo jak przy ropnym zapaleniu pępka.

`tc

Przepuklina pępkowa

`tc

Przyczyną przepukliny jest słabość tkanek. Pojawia się ona u dzieci,

które mają zaparcie lub wiele płaczą.

Objawy

Małe, przezroczyste wybrzuszenie przy pępku. Dziecko nie czuje żadnego

bólu.

Leczenie

a) Chore miejsce smarujemy olejkiem kamforowym albo 15-procentowym

roztworem spirytusowym kitu pszczelego, a następnie przyciskamy przepuklinę

tamponem z waty owiniętej w gazę i owijamy brzuch dziecka szerokim

elastycznym bandażem.

b) Codziennie stosujemy ciepłą (37"C) kąpiel (trwa ona nie dłużej niż 10

minut) z wywaru ze słomy owsianej. Niezależnie od kąpieli przykładamy na

pępek kompres z tego samego ciepłego wywaru zmieszanego w połowie z octem.

Podczas kompresów i kąpieli zdejmujemy dziecku tampon, zakładając go na

powrót po kąpieli i kompresach.

Jeżeli chore dziecko nie chce ssać, a skończyło już siedem miesięcy

życia, należy dać mu po każdym posiłku jedną łyżeczkę do herbaty kawy

zbożowej osłodzonej miodem. Kiedy dziecko skończy pierwszy rok życia,

porcje kawy mogą być większe.

Dziecku, które nie ssie piersi, daje się więcej owoców, soków owocowych i

jarzynowych, lecz bardzo niewiele mleka.

`tc

Ziarniak pępka

`tc

Objawy

Po odpadnięciu resztek pępowiny u podstawy pępka pojawia się małe,

stożkowate zgrubienie, które jest zaczerwienione, nietwarde, niebolesne,

lecz krwawi. Delikatnie przyciśnięte chowa się, lecz po jakimś czasie znowu

zaczyna wystawać ponad pępek.

Leczenie

a) Jeżeli dziecko ma zaparcie, robimy mu każdego wieczoru lewatywę z

ciepłego naparu z rumianku lub z ciepłej wody.

b) Rano, w południe i wieczorem przykładamy na pępek płócienny woreczek z

ciepłym zaparzonym siane lub liśćmi bzu czarnego. Kompres pozostawiamy na

jedną godzinę. Po usunięciu tego kompresu przykładamy dziecku na brzuch

ciepły kompres z wywaru z siana lub wywaru ze słomy owsianej.

Zabiegi te należy stosować tak długo, aż ziarniak zniknie.

Jeżeli dziecko karmione jest sztucznie, wówczas połowę pokarmu mlecznego

zastępujemy wywarem z owsa i sokami owocowymi.

`tc

Zapalenie sutka u noworodków

`tc

Jest to zjawisko dość częste tak u nowo narodzonych chłopców, jak i u

dziewczynek.

Objawy

Zapaleniu ulega jeden lub dwa sutki. Dziecko jest niespokojne, ma

temperaturę, płacze. Początkowo sutek lub sutki są zaczerwienione, po

upływie 3-4 dni rozpoczyna się ropienie.

Leczenie

Rano, w południe i wieczorem oczyszczamy każdy sutek watką zmoczoną w

naparze z rumianku, a następnie przykładamy kompres z rumianku zaparzonego

w płóciennym woreczku. Po usunięciu kompresu sutki należy przemyć wodą

utlenioną albo, co jest bardziej skuteczne, naparem z dziurawca (może być

sok z dziurawca, rozcieńczony wodą w stosunku 1:1). Następnie kładzie się

dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywary z siana. Kompresy poranne i

popołudniowe pozostawiamy na 3 godziny, kompres wieczorny na całą noc.

`tc

Choroby ogólne

`tc

`tc

Gorączka przemijająca

`tc

Gorączkujące dziecko powinien zbadać lekarz.

Leczenie

Medycyna naturalna proponuje następujące zabiegi:

1. Rano, w południe i wieczorem:

a) Jeżeli dziecko karmione jest piersią, matka powinna wypić na 10 minut

przed spożyciem swojego posiłku 1 łyżeczkę mieszanki przygotowanej z: 250

gramów miodu pszczelego, 1 płaskiej łyżki stołowej utłuczonego siemienia

lnianego, 1 płaskiej łyżeczki do herbaty drobno utartej gałki

muszkatołowej, jednej łyżeczki do herbaty sproszkowanego salmiaku i 1/2

łyżeczki kwasku cytrynowego.

b) Dziecku powyżej dwóch lat można podać 1/4 płaskiej łyżeczki do herbaty

powyższej mieszanki lub 1 łyżeczkę do herbaty naparu z rumianku,

zaprawionego 1/4 łyżeczki do herbaty gałki muszkatołowej.

2. Po upływie 5 minut od przyjęcia jednej z powyższych mieszanek:

a) Jeżeli dziecko karmione jest piersią, matka powinna wypić filiżankę

wywaru z 75 gramów obranych kwaśnych jabłek, do którego dodajemy 3 łyżki

stołowe liści jeżyny i liści poziomki. Składniki zaprawiamy 1 łyżką

wrzątku, dodajemy 500 mililitrów wody i stawiamy na ogniu. Mieszanka musi

gotować się przez 10 minut. Po upływie tego czasu wywar studzimy i

przecedzamy.

b) Dziecku powyżej dwóch lat rano, przed jedzeniem, podajemy 1 filiżankę

z powyższych środków lub na 30 minut przed jedzeniem 1 łyżeczkę do herbaty

oliwy z oliwek, a co pół godziny 1 łyżeczkę przegotowanej wody.

3. Przed położeniem dziecka spać można mu zrobić lewatywę z ciepłe wody

lub zsiadłego mleka przecedzonego przez gęste płótno. Zsiadłe mleko jest

znakomitym środkiem obniżającym temperaturę. Po zrobieniu lewatywy

wykonujemy następujący zabieg (dotyczy to noworodków i dzieci do pięciu

lat): nacieramy ciało dziecka chłodną miksturą składającą się z 1 łyżki

stołowej octu,1 białka ze świeżego jajka, 1 płaskiej łyżeczki do herbaty

sody spożywczej. Dłonią, która powinna być ciepła, nacieramy dokładnie

twarz dziecka i całe ciało, a po zakończeniu odczekawszy 1 minutę zawijamy

dziecko dokładnie w pieluszkę, prześcieradło i koc. Dzięki temu zabiegowi

temperatura bardzo szybko powraca do normy.

Można też natrzeć dziecko mieszanką oliwy z oliwek i terpentyny w równych

częściach lub mieszanką oleju roślinnego i octu w równych częściach z

dodatkiem 1/2 tabletki aspiryny i 1 łyżki stołowej nie solonego smalcu

wieprzowego.

Jeżeli gorączce towarzyszy ból głowy, stosuje się kompres zimny z wody i

octu zmieszanych w równych częściach.

Dzieciom powyżej pięciu lat można zrobić gorącą kąpiel nóg aż do kolan,

trwającą 5-10 minut. Po kąpieli zawijamy dziecko szczelnie w koce i tak

pozostawiamy na 1 godzinę. Można też zastosować jeden z wcześniej

wspomnianych środków. Jeżeli temperatura nie opadnie całkowicie, zabiegi

trzeba powtórzyć.

Dieta lecznicza

Dzieciom karmionym piersią należy zmniejszyć ilość podawanego pokarmu, aż

temperatura wróci do normy. Jeżeli dziecko karmione jest sztucznie, trzeba

ograniczyć ilość pożywienia oraz wykluczyć z jadłospisu mięso i wywary

mięsne. Dziecku podajemy dziennie 2-3 filiżanki naparu z kwiatu lipowego z

miodem i sokiem z cytryny (10 kropel). Gdy dziecko ma pragnienie, podajemy

mu przegotowaną wodę z miodem i sokiem z cytryny.

W dwie godziny po każdym posiłku całą procedurę powtarzamy.

`tc

Gorączka uporczywa

`tc

Taka gorączka może zwiastować poważną chorobę, należy więc zasięgnąć

porady lekarza.

Leczenie

Rano, w południe i wieczorem na 10 minut przed każdym posiłkiem dajemy

dziecku 1-2 łyżki stołowe ciepłego wywaru z 3 orzechów włoskich utłuczonych

drobno razem z łupinami a moździerzu i 2 łyżek stołowych korzenia

prawoślazu. Składniki te gotujemy w 1 litrze wody przez 20 minut. Po

upływie tego czasu dodajemy 3 łyżki stołowe mieszanki kwiatu prawoślazu,

ziele dziurawca, ziele bazylii, liści leszczyny, liści pobiału i liści

topoli, 2 łyżki stołowe miodu i 1/2 cytryny, razem ze skórką, podzielonej

na kilka części. Wszystko gotujemy jeszcze przez 10 minut, a gdy wystygnie,

przecedzamy.

Wywar należy schować do lodówki, aby nie skwaśniał.

Dwie godziny po jedzeniu daje się dziecku, tak jak przed posiłkiem, 1-2

łyżki wywaru.

Wieczorem przed snem, jeśli dziecko ma zaparcie (nawet jednodniowe),

robimy mu lewatywę z ciepłej wody, a potem kąpiel z dodatkiem wywaru z

gałązek sosnowych wraz z igliwiem, szczypty krwawnika, garści liści orzecha

włoskiego. Wywar przygotowuje się następująco: do wiadra wody dodajemy

wymienione składniki i gotujemy przez 20 minut; pod koniec gotowania

wsypujemy pełną garść soli kuchennej i wszystko razem mieszamy, potem

przecedzamy. Tak przygotowany wywar może być używany do kąpieli przez trzy

dni z rzędu. Po kąpieli nacieramy całe ciało dziecka jednym dobrze

rozbitym, świeżym jajkiem, spłukujemy ciepłą wodą i zawijamy w dwa koce,

aby dziecko się spociło. Po wypoceniu wycieramy dziecko do sucha i

nakładamy mu piżamę.

Jeżeli nazajutrz dziecko ma nadal temperaturę wyższą niż 38 st. C,

stosujemy jeszcze jeden zabieg. Przygotowujemy miksturę z 1 białka, 1/2

łyżki wódki, 1 łyżki octu i 1/2 łyżeczki do herbaty sody oczyszczonej.

Miksturą tą nacieramy dziecko, po czym bardzo dokładnie zawijamy je w koc

na 1 godzinę. po tym czasie temperatura ciała spada. Po zabiegu ubieramy

dziecko w czystą piżamę.

Gdyby następnego dnia temperatura znów podskoczyła, trzeba położyć

dziecku na brzuch kompres z zimnej wody i octu w równych częściach, dobrze

je okrywać i pozostawić w łóżku przez dwie godziny.

`tc

Dziecko smutne, zmęczone i płaczliwe

`tc

Gdy przyczyną są robaki, dziecko trzeba leczyć według zasad wyłożonych w

rozdziale "Robaki". Jeśli jednak dziecko nie cierpi na robaki, należy

przeprowadzić kurację według następującego schematu:

a) Przez dwa wieczory z rzędu robimy dziecku ciepłe lewatywy z naparu z

rumianku.

b) Dwa razy w tygodniu robimy bardzo ciepłą kąpiel nóg, po której

kładziemy na brzuch kompres z chłodnego wywaru ze słomy i siana w równych

częściach. Kompres pozostawiamy na dwie godziny.

c) Każdego ranka wykonujemy dziecku delikatnie suchy masaż całego ciała

za pomocą miękkiej szczotki, a następnie nacieramy je ręcznikiem. Wieczorem

kładziemy dziecku na brzuch ciepły kompres (36 st. C) z wywaru ze słomy

owsianej lub siana.

Niezależnie od wspomnianych zabiegów dziecko musi dużo przebywać na

świeżym powietrzu.

Rano, w południe i wieczorem na 10 minut przed posiłkiem podaje się

dziecku napar ze znamion kukurydzy (sposób przygotowania patrz: "Ostre i

przewlekłe zapalenie nerek").

Dziecku podajemy wyłącznie pożywienie mleczno roślinne, z niewielką

ilością soli. Mięso, ryby i rosoły są zabronione. Może natomiast spożywać

dowolną ilość owoców i soków owocowych. Inne płyny ograniczamy.

Dzieci płaczą najczęściej wówczas, gdy mają mokro, są zanieczyszczone

odchodami, kiedy dokuczają im choroby skórne, są zbyt mocno zawinięte w

pieluszki, gdy mają zaparcie, kiedy im zimno (zwłaszcza w nogi), gdy mają

gorączkę lub otrzymują niewłaściwe pożywienie. Dzieci płaczą, gdy dokucza

im hałas, zbyt mocne oświetlenie, głód. Krótko mówiąc, dzieci płaczą z tak

wielu powodów, że trudno je nawet wymienić.

Jak uspokoić płaczące dziecko? Przede wszystkim matka powinna rozwinąć

dziecko z pieluszek i sprawdzić, czy nie ma tam jakichś przedmiotów, które

uwierają. Usunięcie tego, co drażni dziecko, sprawia, że przestaje ono

płakać. Gdy mimo to nadal płacze, należy sądzić, że jest głodne.

Bardzo często obserwuje się u dzieci nakarmionych zjawisko "ulewania".

Aby tego uniknąć, należy dziecko po nakarmieniu unieść wyprostowane na

rękach. Gdy to nie pomaga, znaczy, że dziecko jest przekarmione. W tym

miejscu trzeba przypomnieć starą, znaną wszystkim prawdę, że lepiej dać

dziecku za mało pokarmu niż za wiele.

Bywa, Ze dziecko płacze, przyzwyczajone zostało do pewnych sposobów

obchodzenia się z nim i w ten sposób wymusza, by od tych sposobów nie

odstępowano. Płacze wtedy dość głośno, a przy tym wymachuje energicznie

rękami i nogami. Taki płacz nie zwiastuje niczego złego i po jakimś czasie

dziecko uspokoi się samo. Nie należy go wówczas kołysać, nosić i tym

podobnie.

Jeżeli nakarmienie dziecka nie spowoduje ustania płaczu, a płacz ten jest

ostry i towarzyszy mu wzdęcie brzucha, wywołane nagromadzeniem się gazów,

niemowlęciu dokucza prawdopodobnie rozstrój żołądka. W takim przypadku

można zastosować jeden z trzech zabiegów:

a) Kładziemy dziecko brzuszkiem do dołu na swoich kolanach i klepiemy je

delikatnie po plecach. Taka pozycja sprzyja wydobyciu się gazów i dziecko

uspokoi się.

b) Gdy dziecko ma zaparcie, robimy mu ciepłą lewatywę lub wsuwamy w odbyt

kawałeczek delikatnego mydła glicerynowego.

c) Jeśli lewatywa lub czopek z mydła nie pomogą, dziecko wije się

konwulsyjnie, ma siną buzię, nóżki zimne, kładziemy mu na brzuch kompres z

ciepłych otrąb lub płatków owsianych. (3-4 łyżki stołowe płatków owsianych

zalewamy taką ilością wody, aby powstała gęsta papka, którą wkładamy do

płóciennego woreczka. Ważne jest, by papka była dość ciepła).

Ból ucha lub uszu wyraża dziecko najczęściej silnym płaczem, kręceniem

główką w obie strony i dotykaniem jej rączkami. Może ono wystąpić, gdy do

ucha dostało się jakieś ciało obce, znajduje się w nim stwardniała

woskowina, dziecko zachorowało na zapalenie błony bębenkowej lub cierpi na

zapalenie ucha środkowego. Zanim przybędzie lekarz, należy przykładać na

bolące ucho i jego okolice ciepły kompres z duszonej cebuli. Sposób

przygotowania kompresu: sporą główkę cebuli kroimy drobno i z dodatkiem

niewielkiej ilości wody dusimy w emaliowanym rondelku. Uduszoną cebulę

zawijamy w gęstą gazę i przykładamy ciepłą do ucha i za uchem. Kompres

osłaniamy flanelą i bandażujemy. Usuwamy go po upływie dwóch godzin. Jeżeli

ból nie ustąpi, zabieg powtarzamy aż do skutku.

`tc

Choroby głowy

`tc

`tc

Wodogłowie

`tc

Różnorodne mogą być przyczyny wywołujące u noworodka wodogłowie.

Najczęściej jest ono wynikiem infekcji nabytych przez płód w łonie matki.

Przyczyną wodogłowia mogą też być urazy porodowe. Dość często cierpią na

wodogłowie dzieci alkoholików. Powodem wodogłowia mogą okazać się takie

choroby, jak grypa, dur brzuszny, zapalenie płuc, nieżyt jelit, odra,

zapalenie ucha środkowego.

Dziecko chore na wodogłowie ma wysoką gorączkę, napady drgawek,

spowolnioną reakcję źrenic. Najważniejszym objawem jest napięte i

uwypuklone ciemiączko. Źle leczone wodogłowie może przejść w stan

chroniczny.

Skuteczne leczenie wodogłowia wymaga wiele czasu i cierpliwości i powinno

odbywać się w szpitalu.

Medycyna naturalna proponuje leczenie skierowane przede wszystkim na

wzmocnienie całego organizmu noworodka.

Starym, sprawdzonym, choć zapomnianym sposobem jest przysypka z węgla

drzewnego, którą pudrujemy główkę dziecka przez 2-3 dni, nakładając potem

czapeczkę z płótna. Proszek z węgla drzewnego wysysa ciecz z główki,

oczyszczając przy okazji organizm dziecka z innych szkodliwych substancji.

Jeżeli pudrowanie węglem drzewnym nie skutkuje, stosujemy następujące

leczenie:

a) Rano, w południe i wieczorem dziecku karmionemu piersią podajemy na 10

minut przed karmieniem 1 kieliszek do wina wywaru sporządzonego z

następujących ziół: korzenia wilżyny ciernistej, korzenia pietruszki,

owoców bzu czarnego i pokrzywy zwyczajnej w ilości 50 gramów każdego z

ziół. Po dokładnym wymieszaniu ziół dodajemy jeszcze 50 gramów nasienia

kozieradki. 2 łyżki stołowe mieszanki i 1 płaską łyżeczkę do herbaty nasion

kopru włoskiego zalewamy 600 mililitrami zimnej wody i gotujemy na małym

ogniu przez 30 minut, po czym przecedzamy.

Dzieciom karmionym sztucznie można podać 2-3 łyżeczki do herbaty

powyższego wywaru osłodzonego miodem.

Jeżeli dziecko karmione jest piersią, matka powinna przejść na dietę

mleczno-roślinną z przewagą owoców i jarzyn. Ostre przyprawy, alkohol i

tytoń są absolutnie wzbronione. Ponadto przed karmieniem południowym i

wieczornym matka powinna zjeść 1-2 główki pieczonej cebuli z dodatkiem

cukru (cebulę piecze się tak jak jabłka), ale bez chleba; po obiedzie i

wieczorem - 1 łyżeczkę miodu pszczelego i ćwierć łyżeczki od herbaty

proszku ze skorupek od jaj. Proszek ze skorupek jaj kurzych przygotowujemy

w sposób następujący: 8-10 skorupek jaj kurzych zalewamy wrzątkiem, a potem

odcedzamy na sitku i suszymy. Po ususzeniu mielemy je w młynku do kawy na

proszek, który przesypujemy do suchego słoiczka.

Dzieciom karmionym sztucznie dodajemy do pożywienia proszek ze skorupek

jaj na czubku noża.

Do picia dajemy wywar z owoców dzikiej róży. 2 łyżki stołowe owoców

dzikiej róży zalewamy 500 mililitrami wody, gotujemy przez 10 minut, a po

ostygnięciu przecedzamy. Napój przyprawiamy miodem i cytryną.

b) W dwie godziny po jedzeniu (jeżeli dziecko karmione jest piersią)

matka powinna wypić 1 filiżankę wywaru z kłączy perzu, liści podbiału,

owoców dzikiej róży i znamion kukurydzy w ilości 50 gramów każdego z ziół.

Do 2 łyżek stołowych tej mieszanki dodajemy 1 łyżeczkę od herbaty dobrze

zmiażdżonych owoców jałowca, zalewamy 500 mililitrami wrzątku i zaparzamy

przez 10 minut na małym ogniu, a po wystygnięciu odcedzamy.

Dzieciom powyżej szóstego miesiąca życia karmionym sztucznie dajemy 0,5

łyżeczki od herbaty mikstury sporządzonej z 3 świeżych kurzych jaj dobrze

umytych i zalanych sokiem z 9-10 cytryn (sok musi pochodzić z cytryn

świeżych!). Jajka powinny pozostać w soku cytrynowym przez 3-4 dni, bo

dopiero wówczas skorupki rozpłyną się; gdy to nastąpi, widelcem rozbijamy

sok z jajkami, dodajemy 200 gramów cukru rafinowanego i 2 łyżki stołowe

czerwonego wina. Miksturę przechowujemy w lodówce. Po upływie 10 minut od

podania dziecku mikstury dajemy mu do wypicia 2-3 łyżeczki od herbaty

wywaru z ziół opisanego w punkcie a.

c) Jeżeli dziecko ma zaparcia, wówczas przed położeniem go spać robimy mu

lewatywę ze 150 gramów ciepłego naparu z rumianku (1 łyżkę stołową kwiatu

rumianku zalewamy 1 szklanką wrzątku, odstawiamy na 1 godzinę pod

przykryciem i następnie przecedzamy). Po zrobieniu dziecku lewatywy

nakładamy mu na główkę kompres sporządzony z 4 łyżek stołowych kasztanów

utartych na tarce razem ze skórką i 1 płaskiej łyżeczki sproszkowanego

salmiaku. Wszystkie składniki wsypujemy do woreczka z cienkiego płótna, i

po stronie, która przylegać będzie do główki, smarujemy ją miodem. Tak

przygotowany kompres kładziemy dziecku na główce, a na to nakładamy

czapeczkę z płótna, a następnie czapeczkę wełnianą.

d) Każdego dnia rano robimy dziecku ciepłą kąpiel (38 stopni C), która

nie powinna trwać dłużej niż 10 minut. Do kąpieli dodajemy wywar ze słomy

owsianej przygotowany z dwóch garści sieczki owsianej i dwóch garści ziela

dziurawca. Taką ilość składników wsypujemy do dużego garnka z wodą i

gotujemy przez 20 minut; po upływie tego czasu dodajemy 1 garść liści

orzecha włoskiego, gotujemy przez następne 10 minut, a tuż przed zdjęciem

ognia wsypujemy 1 łyżeczkę do kawy soli. Wywar przecedzamy. Po kąpieli

zawijamy dziecko dokładnie w 2 koce, aby mogło się wypocić. Po upływie 2

godzin wycieramy dziecko do sucha i przebieramy. Dziecko wyzdrowieje

szybciej, jeżeli w ciągu dnia położymy ,u na główce suchy kompres z

podgrzanej soli kuchennej, przesypanej do płóciennego woreczka. Na kompres

z solą nakładamy miękką czapeczkę wełnianą. Kompres usuwamy po 15 minutach.

Przez 1 dzień w tygodniu dziecko poimy tylko wywarem z ziół,

przestrzegając, naturalnie, opisanej diety.

Proponowane leczenie jest żmudne i długotrwałe, ale skuteczne.

`tc

Krwiak zewnątrzczaszkowy

`tc

Krwiak zewnątrzczaszkowy powstaje podczas porodu, bywa wielkości orzecha

lub jabłka i pokryty jest normalną skórą. Krwiak objawia się zwykle 3-4 dni

po urodzeniu, po upływie 2-3 tygodni zmniejsza się, a po 3-4 miesiącach

znika całkowicie. Krwiak należy chronić przed pęknięciem, osłaniając go

watą wkładaną pod czapeczkę dziecka.

`tc

Choroby dróg oddechowych

`tc

`tc

Katar

`tc

Katar niemowląt nie jest wcale tak niewinną chorobą, jak mogłoby się

wydawać, a w przypadku niemowląt i dzieci anemicznych jest dość

niebezpieczny.

Dziecko zakatarzone jest przygnębione, niespokojne, kicha, ma zajęty nos

i utrudniony oddech. Katarowi dość często towarzyszy podwyższona

temperatura ciała.

Nieleczony katar może przerodzić się w zapalenie oskrzeli, zapalenie

płuc, zapalenie uszu lub wywołać ogniska ropne w organizmie. Często

przewlekły katar powoduje zapalenie zatok przynosowych.

Małe dzieci katarem zarażają się najczęściej od dorosłych, przez

pocałunek lub używanie wspólnych ręczników.

Jeżeli dziecko ma przy katarze bóle głowy i jest osłabione, kładziemy je

do łóżka i rozpoczynamy leczenie według następującego planu:

Leczenie dziecka do drugiego roku życia.

Gdy dziecko ma także zaparcie, podajemy mu napar z liści senesu w celu

oczyszczenia jelit i żołądka. Rano robimy dziecku kąpiel (38 stopni C),

która powinna trwać najwyżej 10 minut. Po kąpieli zawijamy dziecko

szczelnie, aby się spociło. Wieczorem kładziemy dziecku na brzuch ciepły

kompres z wywaru z siana lub chłodny kompres ze zwykłej wody (15 stopni C).

Przy wysokiej temperaturze ciała robimy kompres z wody zmieszanej w połowie

z octem (30-procentowym). Nos dziecka oczyszczamy delikatnie watą namoczoną

w chłodnej, przegotowanej wodzie i 2-3 razy dziennie smarujemy wewnątrz

wazeliną. Aby dziecko mogło w nocy oddychać bez przeszkód, kładziemy mu na

czoło kompres z chłodnej wody.

Kompresy i kąpiele, częste przebywanie na świeżym powietrzu i spanie w

dobrze przewietrzonym pomieszczeniu szybko uwolnią dziecko od kataru.

Leczenie dziecka starszego niż dwuletnie.

Co drugi dzień robimy dziecku chłodną lewatywę (30 stopni C) z 200

mililitrów wody, po czym aplikujemy kąpiel (38 stopni C), trwającą nie

dłużej niż 10 minut, z następującym po niej suchym zawijaniem. Na początku

suchego zawijania podajemy dziecku do wypicia 1 filiżankę naparu z kwiatu

lipowego z dodatkiem miodu. Po upływie około 1 godziny, kiedy dziecko już

się wypoci, nacieramy je ręcznikiem namoczonym w zimnej wodzie i zaraz

potem przykładamy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana. Wieczorem,

przed snem, kładziemy dziecku na czoło chłodny kompres, na brzuch zaś

kompres z ciepłego wywaru z siana.

W ciągu dnia nakłońmy dziecko, aby 3-4 razy dziennie wciągało nosem

roztwór złożony z 0,5 łyżeczki soli rozpuszczonej w szklance wody. Zawsze

używajmy ciepłego roztworu.

Rano i wieczorem podajemy dziecku 0,5 filiżanki naparu z ziela szałwii,

przyprawionego miodem i cytryną.

`tc

Ciężki oddech noworodka

`tc

Rezultatem długotrwałego porodu może być spuchnięcie nosa i ust

noworodka, co sprawia, że ma on kłopoty z oddychaniem. Oznaką takiego stanu

są słabe ruchy klatki piersiowej i brzucha, głos dziecka jest słaby.

Dziecko robi się blade i sinawe najpierw na twarzy, a potem na całym ciele.

W przypadku powikłań oddechowych u noworodka konieczna jest szybka pomoc

lekarska. Medycyna naturalna zaleca kłaść noworodkowi na brzuch trzy razy

dziennie kompres z ciepłej wody lub, co jest bardziej skuteczne, kompres z

ciepłego wywaru z siana. Po upływie godziny zawijamy dziecko w kocyk,

kładziemy wzdłuż jego boków dwie butelki z ciepłą wodą i owijamy drugim

kocykiem. Zawinięte dziecko pozostawiamy na półtorej godziny, potem zaś

przebieramy je w suchą bieliznę. Kompresy na brzuch kładziemy trzy dni z

rzędu.

`tc

Nieżyt gardła

`tc

Przyczyną nieżytu gardła może być zanieczyszczone powietrze, którym

oddycha noworodek, ciało obce w gardle, za ciepły lub za zimny pokarm.

Noworodka lub niemowlę chore na zapalenie gardła leczymy w sposób

następujący:

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mieszanki złożonej z 300 gramów miodu

pszczelego, gotowanego uprzednio w łaźni wodnej (naczyniu z wrzącą wodą, do

którego wstawiamy mniejsze naczynie z przygotowywaną mieszanką) przez 10

minut, aby nie drażnił jelit. Do tak przygotowanego miodu dodajemy potem

sok z jednej cytryny.

b) Po upływie 10 minut dajemy dziecku 1 filiżankę naparu z ziela

prawoślazu, ziela babki szerokolistnej, lukrecji i siemienia lnianego. Po 1

łyżeczce każdego ze składników zalewamy 500 mililitrami wrzątku i gotujemy

przez 10 minut, a kiedy wywar wystygnie, przecedzamy go i dodajemy miód

(gotowany uprzednio przez 10 minut w łaźni wodnej) oraz sok z cytryny do

smaku.

Matki karmiące powinny przestrzegać diety mleczno-roślinnej. Dzieciom

zaś, które odżywiają się już normalnie, nie dajemy żadnego mięsa ani ryb.

Rano, na czczo, dziecko powinno wypijać jedno żółtko zmieszane z jedną

łyżeczką miodu (gotowanego uprzednio w łaźni wodnej przez 10 minut), z

odrobiną soku z cytryny. Przed obiadem i kolacją dajemy mu 1 niedużą

pieczoną cebulę z niewielką ilością chleba. Po każdym jedzeniu dziecko

powinno płukać gardło ciepłą wodą z dodatkiem 0,5 łyżeczki soli.

c) Jeżeli dziecko ma zaparcie, robimy mu przed snem lewatywę ze 150

mililitrów ciepłej wody. Po lewatywie nakładamy na brzuch kompres ciepły;

po upływie 5 minut kompres zdejmujemy wycieramy brzuch do sucha. Teraz

przystępujemy do przygotowania kompresu, który nałożymy dziecku na szyję i

pozostawimy na całą noc. Sposób przygotowania kompresu: w 250 mililitrach

wody rozgotowujemy siemię lniane, aż nabierze konsystencji ciasta. Kiedy

siemię ostygnie do odpowiedniej temperatury (ma być ciepłe), wkładamy je do

długiego, płóciennego woreczka. Tę stronę woreczka, która dotykać będzie

skóry, smarujemy cienko miodem. Na kompres kładziemy flanelę, całość zaś

owijamy wełnianym szalem.

d) Każdego ranka myjemy dziecko chłodną wodą pod pachami i spryskujemy mu

brzuch, a potem wycieramy do sucha.

`tc

Dławiec rzekomy (koklusz)

`tc

Doświadczenie uczy, że dzieci pozbawione pokarmu matki bardzo często

zapadają na dławiec rzekomy i skurcz krtani. Choroby te są niezwykle

rzadkie u niemowląt karmionych piersią.

Objawy dławca rzekomego występują nagle, zazwyczaj podczas snu, i

towarzyszy im na ogół nieżyt górnych dróg oddechowych. Dziecko jest

niespokojne, ma gorączkę, oddech jego jest wytężony, świszczący, kaszle

głucho i spazmatycznie, głos ma ochrypły. Nad ranem atak dławca ustępuje,

by następnej nocy powrócić. Dzieci nerwowe są szczególnie narażone na

dławiec. Gdy takie dzieci dorosną, staną się, najprawdopodobniej,

astmatykami.

Pierwsza pomoc

a) Na okolice krtani kładziemy kompres z rozgotowanego siemienia lnianego

(patrz: "Nieżyt gardła", punkt c).

b) Stopy dziecka ogrzewamy termoforem lub butelkami z ciepłą wodą.

c) Na brzuch kładziemy kompres z chłodnej wody (25 stopni C).

d) Obok główki dziecka układamy ręcznik namoczony w gorącej wodzie z

dodatkiem kilku kropel terpentyny lub olejku eukaliptusowego. Jeżeli

dziecko ma zaparcie, robimy mu lewatywę z ciepłej wody (38 stopni C).

Poza tym podajemy dziecku wywar z siemienia lnianego (1 łyżkę stołową

siemienia, skórkę z 1 jabłka i 2 łyżeczki miodu gotujemy przez 1O minut w

300 mililitrach wody). Wywar podajemy ciepły, rano, w południe i wieczorem,

na 1O minut przed jedzeniem.

`tc

Skurcz krtani

`tc

Skurcz krtani występuje najczęściej u dzieci od szóstego miesiąca do

drugiego roku życia.

Na skurcz krtani zapadają zazwyczaj dzieci z krzywicą, dzieci sztucznie

karmione (patrz "Dławiec rzekomy"), cierpiące na uporczywe zaparcia,

przekarmione (zwłaszcza mlekiem i produktami mlecznymi), a także dzieci

nerwowe. Skurcz krtani towarzyszy często przewlekłemu nieżytowi gardła.

Wygląd dziecka nie zapowiada najczęściej opisywanej choroby; dziecko jest

rumiane, dobrze odżywione, często nawet otyłe. Choroba daje o sobie znać po

raz pierwszy kaszlem podczas snu, po którym dziecko zaczyna się dusić,

sinieje, leży nieruchomo z rozłożonymi rękoma i nogami, skórę pokrywa mu

zimny pot. Taki atak nie trwa zwykle dłużej niż 0,5 minuty, lecz może się

powtarzać dość często. Początkowo choroba daje znać o sobie rzadko (raz w

miesiącu), lecz z czasem ataki występują coraz częściej, nawet kilka razy

dziennie.

Pierwsza pomoc

a) Należy rozluźnić pieluszki (lub ubranko) dziecka, ułożyć jego główkę

na niezbyt wysokiej poduszce i położyć zimny kompres na czoło, a kompres z

ciepłego octu na szyję.

b) Nogi, a zwłaszcza stopy dziecka trzeba rozgrzać termoforem lub

butelkami z ciepłą wodą.

c) Robimy dziecku lewatywę ze 100 mililitrów letniej wody z dodatkiem 1

łyżeczki octu lub soli.

d) Jeżeli skurcz trwa nadal, kąpiemy dziecko w ciepłej wodzie (38-4O

stopni C) z dodatkiem 0,5 l octu. Zanim włożymy je do wody, nacieramy mu

główkę ciepłą wodą.

e) Podczas kąpieli rozcieramy dziecku energicznie skórę i 2-3 razy

przewracamy je na brzuch, aby polać mu plecy chłodną wodą.

f) Po kąpieli dziecko dobrze okrywamy, aby mogło się wypocić. Po

wypoceniu nacieramy dziecku całe ciało ręcznikiem namoczonym w chłodnej

wodzie (27 stopni C).

Leczenie

a) Przez 2-3 wieczory z rzędu robimy dziecku ciepłe lewatywy z naparu z

kwiatu rumianku, a jeśli ma ono zaparcie, dodatkowo zwyczajną lewatywę z

ciepłej wody.

b) Codziennie rano robimy dziecku ciepłą kąpiel (37 stopni C), która

powinna trwać 15 minut. Do kąpieli dodajemy wywar z igliwia sosnowego.

Wywar przygotowujemy w sposób następujący: 1 garść igieł sosnowych gotujemy

przez 15 minut w wiadrze wody. Po upływie tego czasu dodajemy garść soli

kuchennej (najlepiej szarej, bogatej w mikroelementy), gotujemy przez

kolejne 15 minut, a następnie przecedzamy. Po kąpieli zawijamy dziecko

dobrze w koce, aby się spociło, a na zakończenie nacieramy je ręcznikiem

zamoczonym w chłodnej wodzie.

Wieczorem kładziemy dziecku na brzuch ciepły kompres z wywaru z siana lub

z ciepłej wody. Dziecko układamy do snu w łóżeczku dobrze ogrzanym

termoforem lub butelkami z ciepłą wodą.

Odżywianie dziecka

Jeśli dziecko nie ukończyło jeszcze szóstego miesiąca życia, a głównym

jego pożywieniem jest mleko lub sztuczne mieszanki, wówczas przed

karmieniem podajemy mu wywar z owsa z dodatkiem 1-2 łyżeczek świeżego,

zsiadłego mleka krowiego. Pokarm przyrządzamy z 1 łyżki stołowej płatków

owsianych, które gotujemy na ostrym ogniu w 400 mililitrach wody przez 10

minut. Po przecedzeniu płatków przez gęste sitko dodajemy do nich porcję

zsiadłego mleka krowiego. Do mleka, którym karmimy dziecko, dodajemy różne

soki owocowe lub jarzynowe, lecz pamiętajmy o tym, aby zawsze dodawać do

mleka tylko jeden z tych soków.

Jeżeli zauważymy u dziecka jakieś nieprawidłowości w budowie kośćca,

wówczas dobrze jest dodawać do mleka wodę wapienną (do nabycia w aptece) w

ilości jednej łyżeczki do kawy. Dwulatkom można podać miksturę sporządzoną

z jajka i cytryny. Prócz tego po obiedzie i kolacji dziecko powinno wypijać

sok z marchwi z dodatkiem miodu i soku z cytryny.

`tc

Kaszel

`tc

Na początku kaszel jest suchy, lecz po 1-2 dniach dziecko kaszlące

wypluwa przezroczystą flegmę, która może zmienić barwę na szarą lub żółtą.

Gdy kaszlowi nie towarzyszy gorączka bądź temperatura ciała nie przewyższa

37,2 stopno C, mamy do czynienia z łagodną postacią kaszlu.

Leczenie

Kaszlącemu dziecku, które karmione jest piersią, przez 1-3 dni robimy

wieczorem ciepłe lewatywy. Co drugi dzień przez trzy wieczory kąpiemy

dziecko w wodzie z dodatkiem gorczycy, po kąpieli zawijamy je dokładnie w

koc, aby się wypociło. Gdy dziecko wypoci się, kładziemy mu na piersi

kompres z ciepłej oliwy, który pozostawiamy na całą noc. Następnego

wieczoru smarujemy dziecku klatkę piersiową ciepłym miodem i owijamy

flanelą. Bardzo skuteczne jest równoczesne położenie dziecku na brzuch

kompresu z ciepłego naparu z rumianku. Obydwa kompresy pozostawia się na

całą noc. Gdy kaszel nie ustąpi całkowicie, zabiegi powtarzamy, z tym że

zamiast kompresu z naparu z rumianku kładziemy dziecku na brzuch kompres z

ciepłego wywaru z siana, który usuwamy po dwóch godzinach.

Dzieciom karmionym sztucznie i tym, które odżywiają się już same,

podajemy na 10 minut przed każdym posiłkiem lub na 2 godziny po każdym

posiłku 0,5 filiżanki naparu z kwiatu bzu czarnego i liści podbiału, które

to zioła mieszamy w równych częściach (na przykład po 25 gramów).

Przyrządzając napar bierzemy 2 łyżki stołowe ziół, dodajemy do nich 1 łyżkę

stołową miodu, zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i gotujemy pod

przykryciem przez 10 minut, a po wystygnięciu przecedzamy.

Przy silnym i męczącym kaszlu stosujemy syrop z cebuli, który

przygotowujemy w osobnym naczyniu w następujący sposób: w 500 mililitrach

wody rozpuszczamy 1 kilogram cukru, wkładamy do tego syropu 250 gramów

drobno poszatkowanej cebuli i gotujemy wszystko tak długo, aż cebula zrobi

się miękka, wówczas przecedzamy sok przez gęsto tkane płótno. Do

otrzymanego soku z cebuli dolewamy syrop i znów gotujemy przez 5 minut. Po

wystygnięciu syrop jest gotowy do spożycia. Syrop podajemy dziecku po

jedzeniu, 4-5 razy dziennie po 1 łyżeczce.

Silny i męczący kaszel można także leczyć według przepisu zamieszczonego

w rozdziale "Ostry nieżyt oskrzeli".

Dieta

Jest taka sama jak podana w rozdziale "Katar"

`tc

Ostre zapalenie tchawicy

`tc

Chorobę tę sygnalizuje kaszel, któremu towarzyszy uczucie zranienia w

klatce piersiowej. Początkowo chory nie odpluwa flegmy, lecz potem wydziela

ją w dużej ilości. Często ostremu zapaleniu tchawicy towarzyszy podwyższona

temperatura ciała.

Leczenie naturalne przebiega podobnie jak przy ostrym nieżycie oskrzeli,

z tą wszakże różnicą, że wieczorem, przed położeniem dziecka spać,

kładziemy mu na klatkę piersiową ciepły kompres z siemienia lnianego

rozgotowanego w mleku. Kompres przykrywamy grubą flanelą, a klatkę

piersiową dziecka owijamy ciepłym grubym ręcznikiem. Leczenie będzie

bardziej skuteczne, gdy równocześnie położymy dziecku ciepły kompres na

brzuch.

Trzy razy dziennie (na 10 minut przed każdym głównym posiłkiem) podajemy

dziecku 1 łyżeczkę wywaru ze skorupek orzecha włoskiego. Wywar ze skorupek

orzecha włoskiego przygotowujemy w sposób następujący: 5 orzechów włoskich

utłuczonych razem ze skorupką, 2 główki cebuli razem z łupinami przecięte

na pół i 1 łyżkę stołową korzenia lukrecji gotujemy przez 20 minut w 1,2 l

wody, następnie dodajemy 2 płaskie łyżki stołowe siemienia lnianego, 1

płaską łyżkę stołową nasion anyżku, kilka ziarenek kamfory i 250 gramów

miodu pszczelego. Gotujemy to wszystko na małym ogniu jeszcze przez 10

minut. Po wystygnięciu wywar przecedzamy.

Po upływie 10 minut podajemy dziecku 1 filiżankę wywaru z ziela bazylii,

kwiatu bzu czarnego, ziela poziewnika zwyczajnego, liści babki

szerokolistnej, ziela macierzanki i liści podbiału. Mieszamy po 50 gramów

każdego ze składników, a następnie 2 czubate łyżki stołowe mieszanki, 1

łyżkę stołową siemienia lnianego i 1 łyżeczkę do kawy anyżku zalewamy 700

mililitrami wrzącej wody. Po chwili dodajemy 2 łyżki stołowe miodu i

gotujemy przez 10 minut, a następnie wywar przecedzamy.

`tc

Ostry nieżyt oskrzeli

`tc

Na ostry nieżyt oskrzeli zapadają zazwyczaj dzieci o osłabionej

odporności, w wieku od trzech lat. Ostry nieżyt oskrzeli bywa zwyczajny i

skurczowy.

Objawy

Początkowo dziecko ma suchy kaszel, potem podczas kaszlu wydziela się

dużo gęstej flegmy, zwłaszcza w nocy i rano po obudzeniu. Temperatura ciała

utrzymuje się zwykle w granicach 37-38 stopni C. W przypadkach cięższych

dziecko oddycha z trudem, widać wzmożoną pracę nozdrzy. Twarz i skóra

całego ciała nabiera sinawej barwy. Kiedy dziecko zaczyna powracać do

zdrowia, często płacze i mocno się poci. Nie leczony nieżyt oskrzeli może

przerodzić się w stan przewlekły lub wywołać odoskrzelowe zapalenie płuc.

Leczenie

Dziecku karmionemu piersią robimy przez dwa kolejne wieczory ciepłą

lewatywę, a prócz tego (jednorazowo) ciepłą kąpiel z dodatkiem gorczycy

białej (50 gramów gorczycy białej tłuczemy na proszek, zalewamy 2 litrami

ciepłej wody i po upływie 10 minut przecedzamy wprost do ciepłej kąpieli).

Kąpiel nie może trwać dłużej niż 10-15 minut. Po kąpieli dziecko dobrze

zawijamy w koce, aby się wypociło. Następnie kładziemy mu na klatkę

piersiową kompres z ciepłego mleka i jednocześnie na brzuch ciepły kompres

z wywaru z siana. W cięższych przypadkach stawiamy wieczorem 3-6 baniek na

plecy i klatkę piersiową (jednego wieczoru stawiamy bańki na plecy, a

następnego wieczoru bańki na klatkę piersiową). Bańki powinny pozostać na

skórze przez 10 minut. Po zdjęciu baniek kładziemy na brzuch dziecka ciepły

kompres.

Gdy dziecko ma więcej niż rok życia, stosujemy następujące leczenie:

a) Rano, w południe i na 10 minut przed snem dajemy dziecku do wypicia

1-2 łyżeczki syropu z igliwia sosnowego i orzechów (7 orzechów włoskich

utłuczonych dokładnie razem ze skórką, 4 łyżki stołowe igieł sosnowych, 2

przekrojone na pół główki cebuli wraz z łupinami, 1 łyżkę stołową siemienia

lnianego i 1 łyżeczkę do kawy nasion anyżku, 10 ziarenek kamfory i 500

gramów miodu pszczelego gotujemy przez 30 minut na małym ogniu w 2 litrach

wody. Następnie syrop przecedzamy i ciepły dajemy do picia).

Dziecko powinno być na diecie mleczno-roślinnej z przewagą owoców i

jarzyn. Z mięsa należy zrezygnować całkowicie. Po jedzeniu dajemy dziecku 1

łyżeczkę do herbaty powideł z owoców bzu czarnego i miodu (3-4 łyżki

stołowe owoców bzu czarnego zalewamy niewielką ilością wody i po dodaniu 1

łyżki stołowej miodu gotujemy na małym ogniu przez 10 minut).

Spragnionemu dziecku podajemy napar z kwiatu rumianku.

b) Dwie godziny po jedzeniu dajemy dziecku syrop opisany w punkcie a.

c) Przy nawet jednodniowym zaparciu robimy dziecku wieczorem lewatywę z

250 mililitrów ciepłej wody, a następnie okład z miodu na klatkę piersiową,

który pozostawiamy na całą noc.

d) Rano robimy okład z ciepłej oliwy na klatkę piersiową i plecy

(jednocześnie).

Nie wolno dopuścić do tego, by stopy chorego dziecka były wilgotne lub

zimne.

`tc

Odoskrzelowe zapalenie płuc

`tc

Doświadczenie uczy, że dzieci zapadają na odoskrzelowe zapalenie płuc

najczęściej jesienią i zimą. W miesiącach letnich choroba ta zdarza się

rzadko. Przeważnie odoskrzelowe zapalenie płuc jest następstwem grypy.

Choroba rozpoczyna się zwykle od dreszczy, towarzyszy jej gwałtowny

wzrost temperatury ciała. Skóra chorego jest gorąca i lekko wilgotna; chory

mocno kaszle, ma przyspieszony oddech, skarży się na ból w jednej połowie

klatki piersiowej. Niepokój chorego wzmaga się pod wieczór wraz ze wzrostem

temperatury do 39,5-40,5 stopni C. Puls jest przyspieszony i wynosi 130-160

uderzeń na minutę. Dzieci wymagają pomocy lekarza, który potrafi odróżnić

odoskrzelowe zapalenie płuc od zwykłego nieżytu oskrzeli.

Leczenie

W przypadku odoskrzelowego zapalenia płuc należy przede wszystkim wywołać

poty nóg dziecka, czyli odciągnąć krew od płuc. W tym celu stosujemy

zawijanie pobudzające, czyli zawijanie nóg do kolan wraz ze stopami.

Zawijanie pobudzające wykonujemy w następujący sposób: odpowiednio dużym

kawałkiem płótna zamoczonego w chłodnej wodzie owijamy stopę dziecka i

dalej nogę ponad kolano. Pamiętajmy, aby płótno było wyżęte i dobrze

przylegało do skóry. Następnie owijamy nogę dziecka suchym ręcznikiem.

Podobnie postępujemy z drugą nogą. Zawijaniu powinien towarzyszyć niezbyt

ciepły kompres (25 stopni C) na klatkę piersiową, którą następnie trzeba

ściśle owinąć grubym ręcznikiem. Zawijanie i kompres należy zmieniać co

dwie godziny. Dodatkowo kładziemy obok nóg dziecka butelki z gorącą wodą

lub dwa termofory owinięte w mokre ręczniki. Kiedy nogi dziecka rozgrzeją

się mocno, wówczas butelki usuwamy, płótno odwijamy, nacieramy nogi chłodną

wodą i robimy ponowne zawijanie. Tak samo postępujemy z kompresem.

Przy wysokiej temperaturze kompres kładziony na klatkę piersiową należy

słabiej wyżąć, płótno zaś do kompresu złożyć 4-5-krotnie i częściej je

zmieniać.

W ciężkich przypadkach zamiast kompresu na klatkę piersiową stosujemy

zawijanie całego ciała, o takiej samej temperaturze jak zawijanie nóg, na

głowę zaś nakładamy kompresy z chłodnej wody i zmieniamy je często (co 10

minut).

Prócz tego codziennie należy kąpać dziecko w ciepłej (37 stopni C)

wodzie. Zawijanie i kompresy robimy tak długo, aż gorączka ustąpi i stan

zdrowia dziecka poprawi się.

Jeśli dziecko nadal kaszle, co godzinę powinno przyjąć 1 łyżeczkę do

herbaty syropu przygotowanego w następujący sposób: 150 gramów główek

cebuli wraz z łupinami kroimy na cztery części, dodajemy 300 gramów cukru,

300 mililitrów wody, 150 gramów miodu i wkładamy do emaliowanego garnka,

którego pokrywkę oblepiamy ciastem z mąki i wody, stawiamy na małym ogniu i

gotujemy przez 4 godziny, aż zostanie połowa zawartości naczynia. Następnie

syrop przecedzamy przez gęste płótno, dobrze wyciskając.

Dieta

Dieta chorego dziecka musi być lekkostrawna i składać się głównie z soków

owocowych i jarzynowych, zsiadłego mleka i gęstej kaszki z płatków

owsianych. Sól należy ograniczyć do minimum. Dodatkowym napojem może być

napar z rumianku.

`tc

Astma

`tc

Astmę zalicza się do tak zwanych chorób alergicznych, czyli

uczuleniowych. Chory na astmę jest uczulony na przeróżne substancje

znajdujące się w powietrzu, pożywieniu, roślinach; często uczulenie

wywołują sierść lub skóra zwierzęcia. Ostatnimi laty specjaliści coraz

większą wagę przywiązują do leków, przede wszystkim do antybiotyków jako

przyczyn astmy.

Astma objawia się dusznością i trudnościami w oddychaniu, a cierpią na

nią nawet noworodki. Pierwszy atak duszności przychodzi nieoczekiwanie,

głównie podczas snu. Dziecko zaczyna oddychać z trudem, potem wręcz dusi

się. Utrudnionemu oddychaniu towarzyszy zwykle charczenie w płucach, tętno

słabe. Temperatura ciała pozostaje bez zmian. Takie ataki duszności mogą

się powtarzać dość często.

Najbardziej skuteczne sposoby leczenia astmy należą do zabiegów

hydropatycznych, czyli z użyciem wody. Ten zapomniany już dziś sposób

leczenia jest niezwykle stary i od czasu do czasu zalecany bywa przez

światłych lekarzy.

Leczenie

Podczas ataku astmy działamy za pomocą ciepła rozkurczająco na włókna

mięśniowe oskrzeli.

Aby zatrzymać atak astmy u małego dziecka, obnażamy mu klatkę piersiową

oraz brzuch i natychmiast kładziemy na te części ciała niezbyt gorące

kompresy, które zmieniamy co kilka minut. Ponieważ atakowi astmy towarzyszy

zazwyczaj wzdęcie brzucha i nadmierna ilość gazów, robimy dziecku lewatywę

z ciepłej wody. Kiedy dziecko poczuje się lepiej, podajemy mu 5-10 łyżeczek

do herbaty wywaru z nasion anyżku (1 płaską łyżeczkę do kawy nasion anyżku

zalewamy 1 szklanką wrzątku, gotujemy na małym ogniu przez 10 minut i potem

odcedzamy). Wywar podajemy ciepły. Gdy podczas ataku stwierdzimy, że

dziecko ma zimne stopy, robimy mu kąpiel nóg w ciepłej wodzie, potem zaś

kładziemy je do łóżka i okładamy mu nogi butelkami z gorącą wodą,

owiniętymi w wilgotne ręczniki. Tu uwaga: jeżeli nasze dziecko ma skłonność

do ataków astmy, musimy zawsze dbać o to, by miało ciepłe nogi i chronić je

przed gwałtownymi zmianami temperatury. Aby zabezpieczyć dziecko przed

nawrotami ataków astmy, leczymy je według poniższych zaleceń:

1. Wieczorem przed snem robimy dziecku lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody, a zaraz po lewatywie:

a) jeżeli dziecko ma więcej niż siedem lat, robimy mu inhalację z 1

łyżeczki do herbaty miodu dodanego do 500 mililitrów wrzącej wody. Podczas

inhalacji naczynie z wodą miodową i główę dziecka okrywamy szczelnie dużym

ręcznikiem.

b) Dziecku w wieku poniżej siedmiu lat kładziemy na noc "kamizelkę"

uszytą z dwukrotnie złożonej flaneli, którą następnie przeszywamy tak, aby

powstały w niej biegnące poziomo "kieszenie" o szerokości 4 centymetrów. Do

ogrzanej wcześniej "kieszeni" sypiemy mieszankę soli kuchennej i siarki

oczyszczonej, w proporcji 5 łyżek stołowych soli na 1 łyżkę stołową siarki.

Tak przygotowaną "kamizelkę" nakładamy dziecku na gołe ciało, na nią zaś

koszulkę.

Dziecku zakatarzonemu wkraplamy do nosa po jednej kropli olejku

migdałowego, na czoło zaś kładziemy odpowiedniej wielkości woreczek,

napełniony 50 gramami ryżu ugotowanego na miękko w 150 mililitrach wody. Do

ryżu dodajemy 5 śliwek węgierek (mogą być z kompotu) bez pestek i dobrze

rozgniatamy. Kompres z ryżu pozostawiamy na całą noc.

2. Rano wykonujemy suche nacieranie klatki piersiowej ręcznikiem, z góry

na dół i z dołu do góry. Po nacieraniu smarujemy klatkę piersiową dziecka

spirytusem kamforowym lub bursztynowym.

Uwagi

a) Nakłońmy dziecko, aby rano i wieczorem wykonywało 10 głębokich wdechów

i wydechów przez nos (każdym z nozdrzy oddzielnie). Jednocześnie trzymamy

blisko nosa dziecka watę nasączoną kroplami walerianowymi.

b) Sól i siarkę w "kamizelce" zmieniamy co 15 dni.

c) Nie wolno podawać dziecku zimnych napojów i zimnego pożywienia.

`tc

Zapalenie opłucnej

`tc

Jest to stan zapalny powłok płucnych, którego przyczyną bywa najczęściej

źle leczone zapalenie płuc, przeziębienie, a także gruźlica.

Objawy

Dziecko jest przygnębione, nie ma apetytu, uskarża się na kłucia w

piersiach; oddycha z trudem, kaszel sprawia mu ból. Temperatura ciała przy

zapaleniu opłucnej waha się między 38,5 stopnia C a 39 stopni C.

Ponieważ choroba jest poważna, dziecko powinien zbadać lekarz.

Leczenie

W przypadku stanów zapalnych opłucnej najważniejszym środkiem leczniczym

jest zawijanie nóg, które różni się nieco od zawijania stosowanego przy

astmie. Na nogi chorego dziecka naciągamy mokre skarpetki (najlepiej

wełniane), na nie zaś drugą parę suchych skarpetek wełnianych. Mokre

skarpetki zmieniamy co 1-2 godziny. Równocześnie na klatkę piersiową

kładziemy kompres z chudego twarogu (jeśli twaróg jest suchy, rozprowadzamy

go ciepłą wodą do konsystencji gęstej śmietany). Kompres z twarogu

zmieniamy 3-4 razy dziennie. Sam kompres wykonujemy w sposób następujący:

na kawałek płótna wielkości piersi dziecka nakładamy warstwę twarogu

grubości pół centymetra i przykładamy twarogiem do skóry. Taki kompres

usuwa ból i gwałtownie obniża temperaturę ciała. Kiedy zaobserwujemy

polepszenie, rozpoczynamy następujące zabiegi:

a) Dwa razy w tygodniu wykonujemy zawijanie klatki piersiowej z ciepłego

wywaru ze słomy owsianej. Celem tych zawijań jest usunięcie z organizmu

szkodliwych substancji.

b) Dwa razy w tygodniu robimy kompresy z chłodnej wody na brzuch i klatkę

piersiową. Pozostawiamy je na 45 minut. Kompresy takie działają

wzmacniająco na organizm i przyśpieszają wyzdrowienie.

c) Dwa razy w tygodniu polewamy dziecku kolana niezbyt ciepłą wodą lub

nakłaniamy je, aby brodziło w niezbyt ciepłej wodzie przez 2-3 minuty, a

następnie wycieramy mu nogi suchym ręcznikiem.

d) Co drugi dzień robimy dziecku kąpiel w ciepłej wodzie, sadzając je

tak, aby sięgała mu ona nieco powyżej pępka. Po kąpieli dziecko należy

wytrzeć do sucha.

e) W czasie leczenia dziecko powinno wypić codziennie 1 filiżankę naparu

z krwawnika, dziurawca i piołunu. 1 łyżkę stołową krwawnika, 1 łyżkę

stołową dziurawca i 1 łyżeczkę do kawy piołunu zalewamy dwiema szklankami

wrzątku, przykrywamy i odstawiamy w ciepłe miejsce na 30 minut. Napar

podajemy ciepły. Bardzo pożądane jest podawanie dziecku codziennie po 1

łyżeczce do herbaty oliwy z oliwek.

f) Jeżeli dziecko skarży się na bóle głowy, kładziemy mu wieczorem na

głowę kompres z tartych ziemniaków, które ucieramy na drobnej tarce (tak,

jak na placki ziemniaczane), do przecieru dodajemy 50 mililitrów octu

winnego, dobrze mieszamy i odstawiamy na 30 minut. Przed nałożeniem

kompresu przecier ziemniaczany dobrze wyciskamy, aby był wilgotny, lecz nie

mokry. Na głowę dziecka nakładamy czapkę z cienkiego płótna, na nią tarte

ziemniaki, które przykrywamy kawałkiem flaneli. Na to wszystko zakładamy

dziecku wełnianą czapkę. Kompres pozostawiamy na całą noc. Jest on

niezwykle skuteczny na wszelkie bóle głowy.

g) Dziecku choremu na zapalenie opłucnej podajemy jeden raz dziennie 1

łyżeczkę do herbaty powideł z bzu czarnego i jeden raz dziennie proszek ze

skorupek jaj na czubku noża. Powinno też wypijać 3 razy dziennie po 1

filiżance wywaru z kłączy perzu.

`tc

Choroby krwi

`tc

`tc

Hemofilia

`tc

Hemofilia zaliczana jest do chorób dziedzicznych i jako taka objawiać się

może u noworodka zaraz po jego przyjściu na świat. Najmniejsze zranienie

powoduje krwotok niesłychanie trudny do zatamowania.

Leczenie

Sprowadza się ono do wzmocnienia organizmu dziecka:

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed karmieniem, dajemy

dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mikstury sporządzonej z 3 surowych świeżych

jaj kurzych, które myjemy bardzo dokładnie i wkładamy do emaliowanego

naczynia, po czym zalewamy je sokiem wyciśniętym z 9 cytryn. Po upływie 3

dób skorupki rozpłyną się pod działaniem soku z cytryn. Wówczas

roztrzepujemy zawartość naczynia widelcem i usuwamy błony. Przechowujemy

miksturę w chłodzie.

b) Po 10 minutach od przyjęcia wspomnianej mikstury podajemy dziecku 1

filiżankę naparu sporządzonego z mieszanki następujących ziół: dziurawca,

krwawnika, liści poziomki, ziela ptasznika, liści babki szerokolistnej,

korzenia łopianu, korzenia goryczki i korzenia jasnoty białej - wszystkich

ziół po 50 gramów. 1 czubatą łyżkę stołową ziół zalewamy 300 mililitrami

wrzącej wody i gotujemy przez 20 minut na małym ogniu. Po ostygnięciu wywar

przecedzamy, doprawiamy miodem i sokiem z cytryny.

c) W dwie godziny po jedzeniu dajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty

mikstury sporządzonej z 500 gramów miodu pszczelego, 10 listków aloesu i 10

słodkich migdałów. Liście aloesu i migdały ucieramy dokładnie w moździerzu,

dodajemy 2 cytryny zmieszane w maszynce do mięsa razem ze skórką, lecz bez

pestek, po 5 mililitrów (1 łyżeczka do herbaty) nalewki walerianowej,

nalewki z głogu i 1 płaską łyżeczkę do herbaty cynamonu. Całość dobrze

mieszamy i odstawiamy na 1 godzinę.

d) Wieczorem przed snem robimy dziecku lewatywę z 250 mililitrów wody i

nakładamy mu flanelową koszulkę zamoczoną w ciepłym wywarze z kory dębowej

i siana (250 gramów kory dębowej i 50 gramów siana). Korę i siano gotujemy

przez 30 minut w 3 litrach wody, przecedzamy i używamy do kompresów.

Koszulka powinna być dobrze wyżęta. Po nałożeniu dziecku koszulki, owijamy

je dokładnie w koce i tak pozostawiamy na 2 godziny, po czym wycieramy

dziecko do sucha i przebieramy. Na główkę kładziemy mu kompres z utartych

ziemniaków, który osłaniamy najpierw czapeczką płócienną, a potem wełnianą.

Kompres pozostawiamy na całą noc.

e) Latem dbamy o to, aby dziecko przebywało na słońcu z główką osłoniętą

kapelusikiem. W ogóle kąpiele słoneczne powinny być bardzo krótkie.

Uwagi

a) Dziecku, które ma krwawienia z ust, nosa lub odbytu, podajemy rano, w

południe i wieczorem, na 30 minut przed posiłkiem, następującą miksturę:

0,5 białka ze świeżego jajka roztrzepujemy widelcem, dodajemy 0,5 łyżeczki

do herbaty proszku ze spalonej wełny i ćwierć łyżeczki do herbaty proszku

ze skorupek jaj. Przez 2-3 dni dziecko powinno unikać ciepłych posiłków.

b) Na wiatr, śnieg i deszcz dziecko nie może wychodzić bez nakrycia

głowy, gdyż to źle wpływa na jego zdrowie.

`tc

Niedokrwistość

`tc

W przypadku niedokrwistości medycyna naturalna proponuje takie samo

leczenie jak w hemofilii.

Uwagi

a) Rano dajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mikstury, którą sporządzamy

w następujący sposób: 500 mililitrów czerwonego wina, 500 gramów cukru

pudru, 2 goździki i 1 łyżeczkę do herbaty cynamonu w proszku łączymy i

dobrze wstrząsamy, a następnie gotujemy w łaźni wodnej przez 30 minut.

Używamy następnego dnia, po przegotowaniu. Pilnujemy, by przez godzinę

dziecko nie wstawało z łóżka.

b) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut po wypiciu mikstury, dajemy

dziecku 1 filiżankę wywaru sporządzonego z 50 gramów orzechów włoskich

dobrze utłuczonych razem z łupinami, z dodatkiem 2 łyżek stołowych ziaren

owsa i po jednej łyżce stołowej korzenia pietruszki, pokrzywy zwyczajnej i

ziela podróżnika. Wszystkie składniki gotujemy przez 20 minut na małym

ogniu, a po ugotowaniu dodajemy jedną łyżkę stołową mchu islandzkiego,

jedną łyżkę stołową skrzypu, 1 łyżkę szyszek chmielu i 1 cytrynę

przekrojoną na cztery części. Całość gotujemy jeszcze przez 15 minut, a po

wystygnięciu przecedzamy przez gęsto tkane płótno.

`tc

Choroby narządów trawiennych

`tc

`tc

Choroby jamy ustnej i przełyku

`tc

`tc

Usta stale otwarte

`tc

Powodem stale otwartych ust i oddychania przez nie są zwykle polipy w

nosie, powiększone migdały, katar nosa lub skrzywienie przegrody nosowej.

Oddychanie przez stale otwarte usta wywołuje częste stany zapalne gardła i

przeziębienia.

Leczenie

Polipy, powiększone migdały, skrzywioną przegrodę nosową leczymy w myśl

porad zawartych w odpowiednich rozdziałach.

W celu przywrócenia oddychania przez nos stosujemy następującą kurację:

a) Codziennie wieczorem robimy dziecku inhalację z naparu z rumianku.

Inhalacja powinna trwać pięć minut.

b) Co drugi wieczór robimy dziecku kąpiel nóg, na przemian w ciepłej i

zimnej wodzie. Po zakończeniu kąpieli zawijamy je szczelnie w koc, aby się

dobrze wypociło. Następnie wycieramy ciało dziecka ręcznikiem namoczonym w

chłodnej wodzie. Przed snem kładziemy dziecku na szyję kompres z ciepłej

wody i dobrze zawijamy flanelą, a potem wełnianym szalem. Kompres

pozostawiamy na całą noc.

Codziennie rano wykonujemy masaż całego ciała miękką, suchą szczoteczką.

Masaż ma trwać pięć minut.

Uwagi

a) Dzieci, które cierpią na krwawienie z nosa, nie powinny dużo pić i

jeść zbyt dużo soli kuchennej.

b) Latem wskazane jest, by dziecko korzystało z kąpieli słonecznych,

które nie mogą jednak trwać dłużej niż 20-30 minut. Zaleca się także, by

chodziło boso, zwłaszcza po rosie.

c) W razie zaparcia robimy dziecku ciepłe lewatywy z 200 mililitrów wody.

`tc

Ślinienie stałe lub nadmierne

`tc

Przyczyną stałego lub nadmiernego ślinienia u dzieci bywa zapalenie

gruczołów ślinowych, używanie smoczka, zapalenie języka i krtani.

Jeżeli nie znamy prawdziwej przyczyny stałego lub nadmiernego ślinienia

się dziecka, wówczas:

a) W razie zaparcia robimy dziecku ciepłą lewatywę.

b) Każdego wieczoru kładziemy dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru

z siana. Aby zwiększyć skuteczność kompresu, wywar z siana mieszamy z taką

samą ilością octu. Nie pozwalamy dziecku na korzystanie ze smoczka.

Dla dzieci starszych wskazana jest płukanka do ust, którą przygotowujemy

w następujący sposób: 25 gramów ałunu gotujemy w 150 mililitrach wody.

Każdorazowo bierzemy 1 łyżeczkę do herbaty płukanki na 1 szklankę ciepłej

wody.

`tc

Afty

`tc

Białe, okrągłe naloty wielkości ziaren kaszy jaglanej z wąską czerwoną

obwódką na zaczerwienionej śluzówce policzków, warg i języka - to afty.

Czasami pojawiają się także na podniebieniu. Dziąsła są obrzękłe, często

krwawią. Afty mogą towarzyszyć zaburzeniom trawienia.

Zapobieganie

Aby zabezpieczyć dziecko, zwłaszcza niemowlę, przed aftami, należy po

każdym posiłku wycierać mu delikatnie usta watką zamoczoną w naparze z

rumianku. Niemowlętom karmionym sztucznie nie podaje się mleka krowiego;

trzeba też dbać o higienę ich ust.

Leczenie

1. Leczenie dzieci karmionych piersią i dzieci do drugiego roku życia:

a) Po każdym karmieniu matka powinna nawinąć na palec czystą gazę

zanurzoną w naparze z dziurawca i rumianku (1 łyżkę stołową mieszanki tych

ziół, w równych częściach, zalewamy 250 mililitrami wrzącej wody i stawiamy

na małym ogniu na 10 minut, w dobrze przykrytym naczyniu) i przemyć usta

dziecka, a następnie natrzeć delikatnie jamę ustną czystym miodem

pszczelim.

b) Każdego wieczoru robimy dziecku ciepłą kąpiel (37 stopni C). Do wody

wlewamy wywar z gałązek sosnowych razem z zielonymi szyszkami (1 garść

drobno pokrojonych gałązek gotujemy w wodzie przez 20 minut). Po kąpieli

zawijamy dziecko szczelnie w dwa koce, aby się wypociło. Następnie dziecko

wycieramy do sucha i przebieramy. W tym samym wywarze można kąpać dziecko

trzykrotnie.

2. Leczenie dzieci w wieku powyżej dwóch lat:

a) Rano, w południe i wieczorem, przed głównymi posiłkami, dziecko

powinno płukać jamę ustną naparem z dziurawca (1 łyżka stołowa zioła na 1

szklankę wrzątku). Można też zmieszać dziurawiec w równych częściach z

zielem skrzypu; wówczas gotujemy dziurawiec i skrzyp przez 10 minut;

przecedzamy wywar, gdy już ostygnie.

b) Natychmiast po wypłukaniu ust dziecko musi wypić 1 filiżankę wywaru z

mięty pieprzowej, kłączy perzu, kwiatu rumianku i ziela dziurawca. Mieszamy

dokładnie po 50 gramów każdego z ziół; bierzemy 2 łyżki stołowe mieszanki,

zalewamy, 500 mililitrami wrzątku, dodajemy 2 łyżki stołowe miodu

pszczelego, gotujemy wszystko przez 5 minut, a po ostygnięciu przecedzamy.

Zalecana jest dieta z przewagą jarzyn i owoców, z małą ilością soli. Mleko

i mięso wyłącza się z pożywienia. Wieczorem podajemy dziecku przed

jedzeniem 1-2 główki pieczonej cebuli. Pożywienie musi być dobrze gryzione.

Po każdym jedzeniu dziecko powinno płukać jamę ustną naparem z kwiatu z

rumianku, do którego na czubku noża (na 1 szklankę płukanki) dodajemy

sproszkowany ałun.

Uwagi

a) Podczas leczenia cukier zastępuje się miodem pszczelim.

b) Jeżeli dziecko skarży się na bóle głowy, robimy mu wieczorem kompres z

tartych ziemniaków, który pozostawiamy na całą noc.

c) Każdego ranka miękką, suchą szczotką wykonujemy masaż całego ciała.

`tc

Wrzodziejące zapalenie jamy ustnej

`tc

Przyczyną wrzodziejącego zapalenia jamy ustnej bywa zwykle nieprawidłowa

przemiana materii, zaburzenia trawienia, anemia, niedobór w organizmie

witaminy B2 i różne infekcje.

Objawy

Wrzodziejące zapalenie jamy ustnej atakuje zwykle dzieci po wyrżnięciu

się pierwszych zębów. Dziąsła nabrzmiewają, stają się czerwone i krwawią, a

zęby zaczynają się chwiać.

Leczenie

Takie jak w przypadku aft.

Uwagi

a) Rano, w południe i wieczorem, przed innymi zabiegami, robimy dziecku

gorącą kąpiel dolnej szczęki. Miednicę napełniamy wodą na tyle gorącą, aby

nie sprawiała dziecku przykrości. Dziecko zanurza w wodzie brodę aż po

dolną wargę. Kąpiel dolnej szczęki nie powinna trwać dłużej niż 2-3 minuty.

Dzieciom małym robimy umiarkowanie gorący kompres na brodę.

b) W pożywieniu dziecka musi być dużo witaminy C. Jeżeli dziecko cierpi

na zaburzenia trawienia, podajemy mu dodatkowo witaminę B2 (dwie tabletki

dziennie).

`tc

Pleśniawki

`tc

Niedostateczna higiena jamy ustnej, nieświeże pożywienie to najczęstsze

przyczyny powstawania pleśniawek. Na pleśniawki zapadają częściej dzieci

karmione sztucznie. Niemowlęta karmione piersią chroni przed pleśniawkami

obecny w pokarmie matki kwas mlekowy i octowy, który niszczy drożdże.

Objawy

Pleśniawki wyglądają jak grudki ściętego mleka i umiejscawiają się na

śluzówce jamy ustnej, języku i dziąsłach.

Dziecko chore na pleśniawki może zarazić nimi sutki matki, toteż powinna

ona po każdym karmieniu przemywać sutki roztworem sody oczyszczonej (1

łyżeczka do herbaty sody na 0,5 szklanki chłodnej przegotowanej wody).

W ciężkich przypadkach pleśniawki pokrywają jamę ustną bardzo gęsto, mogą

też opanować przewód pokarmowy i ścianki żołądka. Dziecko ma wówczas

gorączkę, oddycha z trudem, cierpi na wzdęcia brzucha i biegunkę; odchody

są początkowo żółte, potem zielone; wokół odbytu powstaje zaczerwienienie.

Pleśniawki dzieci miewają najczęściej w miesiącach letnich.

Leczenie

a) Przez kolejne 2-3 wieczory, przed snem, robimy dziecku lewatywę z

ciepłego naparu z kwiatu rumianku.

b) Codziennie (rano i wieczorem) robimy dziecku ciepłą (39 stopni C)

kąpiel całkowitą, która powinna trwać 10 minut. Po zakończonej kąpieli

polewamy dziecko wodą chłodniejszą (35 stopni C) i dobrze zawijamy w koc,

aby się spociło.

c) Codziennie, na przykład między godziną 10.00 i 11.00 albo 16.00 i

17.00, kładziemy dziecku na brzuch ciepły kompres z płatków owsianych.

d) Wieczorem kładziemy dziecku na brzuch ciepły kompres z wywaru z siana

i pozostawiamy go na całą noc.

e) Kilka razy dziennie myjemy dziecku jamę ustną chłodnym naparem z ziela

dziurawca (1 łyżeczka do herbaty ziela na 1 szklankę wrzątku).

f) 3-4 razy dziennie podajemy dziecku po 2-3 łyżeczki do kawy naparu z

szałwii posłodzonego miodem (1 łyżeczkę do herbaty ziela szałwii zalewamy

300 mililitrami wrzącej wody i odstawiamy na 10 minut).

g) Kilka razy dziennie dajemy dziecku po 1 łyżeczce do herbaty naparu z

kopru włoskiego.

Uwaga

Dziecko chore karmimy małymi porcjami i częściej niż dziecko zdrowe.

`tc

Rak wodny

`tc

Rak wodny, nazywany też zgorzelą policzka, atakuje głównie dzieci

osłabione. Jest następstwem ciężkiej choroby zakaźnej lub niewłaściwego

odżywiania.

Objawy

Rak wodny rozpoczyna się od obrzmienia jednej połowy twarzy i nacieku

śluzówki policzka. Nieleczony rak wodny może doprowadzić do zniszczenia

dużej części policzka. Dziecku cuchnie z ust, ma podwyższoną temperaturę

ciała, cierpi na uporczywe biegunki.

Niezbędna jest wizyta u lekarza.

Leczenie

a) Przez kilka kolejnych wieczorów robimy dziecku ciepłe lewatywy

(150-250 mililitrów płynu) z wody lub naparu z kwiatu rumianku.

b) Rano i przed obiadem przygotowujemy dziecku kąpiel parową głowy z

naparu kwiatu rumianku. Powinna ona trwać 10-15 minut. Po kąpieli zawijamy

dziecko w koc, aby się spociło, a następnie kładziemy mu na brzuch kompres

z ciepłego wywaru z siana i taki sam kompres na chory policzek. Zmieniamy

je co godzinę.

c) Wieczorem, tuż przed snem, robimy dziecku kąpiel przemienną nóg. Po

kąpieli dziecko dobrze zawijamy w koc, aby się spociło, a następnie

przebieramy je w suchą bieliznę oraz kładziemy mu ciepły kompres na

brzuszek i policzek, jak w punkcie b.

d) 3-5 razy dziennie przemywamy dziecku jamę ustną naparem z ziela

dziurawca. Zamiast naparu można stosować sok z dziurawca (do nabycia w

aptekach) w proporcji jedna łyżeczka do herbaty na pół szklanki ciepłej

wody.

e) 3 razy dziennie dajemy do wypicia 50 mililitrów wody destylowanej.

Dieta

Chore dziecko karmimy przede wszystkim sokami z owoców i jarzyn.

Najbardziej wskazane są soki z marchwi i szpinaku.

Karmiąca matka powinna przestać jeść mięso i wprowadzić do swego

pożywienia dużo jarzyn i owoców.

`tc

Zaburzenia wywołane nadmiernym spożyciem mleka i przetworów mącznych

`tc

Zaburzenia te medycyna tłumaczy zachwianiem równowagi w spożyciu białka,

tłuszczu, soli i witamin.

Objawy

Głównym objawem zaburzeń jest nieprawidłowe zwiększenie się wagi ciała,

czemu towarzyszy obrzękły, ciastowaty wygląd. W niektórych przypadkach

obserwujemy nadmierne napięcie mięśni; twarz jest blada, tętno

nierównomierne. Dziecko skłonne jest do stanów ropnych i obrzmień gruczołów

limfatycznych, głównie na szyi. Na ciemieniu główki dziecka pojawiają się

wilgotne wypryski. Zlokalizowane początkowo tylko na głowie, przenoszą się

one następnie na twarz i szyję.

Gdy przyczyną choroby jest zła przyswajalność przetworów mącznych,

dziecko jest "nalane", senne, łatwo zapada na zapalenie oskrzeli, zapalenie

płuc i uszu. Ma często biegunkę.

Leczenie

a) Przez 2-3 kolejne wieczory robimy dziecku lewatywy z ciepłego naparu z

kwiatu rumianku.

b) Przed snem robimy mu kompres na brzuch z ciepłego wywaru z siana.

c) W okresie letnim bardzo skuteczne są kąpiele słoneczne (20-30 minut),

po których powinno nastąpić chłodne nacieranie całego ciała lub kompres na

brzuch z ciepłego wywaru z siana.

d) W ciągu tygodnia robimy dziecku 3-4 kąpiele całkowite w wywarze z

siana. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 10 minut. Po kąpieli zawijamy

dziecko szczelnie w koc, a kiedy się spoci, robimy mu chłodne nacieranie

całego ciała.

e) Na 10 minut przed każdym posiłkiem dajemy dziecku napar z kwiatu

rumianku (dzieciom karmionym piersią daje się 1 łyżeczkę do kawy, dzieciom

starszym 1-2 łyżeczki do herbaty naparu lub mały kieliszek wody

destylowanej.

Dieta

Dzienną porcję mleka należy zmniejszyć do 0,5 litra, a jeszcze lepiej

jest część zmniejszonej już porcji zastąpić wywarem z owsa lub płatków

owsianych, w przypadku zaś dzieci starszych - płatkami owsianymi na mleku.

Inne produkty mączne wyłączamy z diety. Po upływie 1-2 godzin od głównego

posiłku podajemy dziecku sok z 2-3 pomarańczy, mandarynek lub innych

soczystych owoców. W braku tych owoców - sok z marchwi lub szpinaku.

Nie wolno dziecka przekarmiać.

`tc

Drgawki

`tc

Pojawiają się u dzieci w pierwszym roku życia i są na ogół następstwem

gorączki, grypy i innych chorób infekcyjnych.

Objawy

Dziecko ma wysoką temperaturę ciała, której towarzyszą gwałtowne kurcze

mięśni twarzy i kończyn, jest blade i oddycha z trudem. Po chwili atak

mija.

Leczenie

W czasie ataku kładziemy dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z

siana, który zmieniamy co 25 minut.

3-4 razy dziennie dziecko powinno pić ciepłe mleko, do którego dodajemy 1

łyżeczkę do herbaty wywaru z nasion kopru włoskiego (1 łyżkę stołową nasion

kopru włoskiego zalewamy 500 mililitrami wody i gotujemy przez 20 minut).

Dieta

Dzieciom nie karmionym piersią dajemy głównie soki owocowe i jarzynowe.

Kiedy atak minie, karmimy dziecko pokarmami mleczno-jarzynowymi.

`tc

Zapalenie migdałów i gardła

`tc

Objawy

Choroba rozpoczyna się gwałtownym podniesieniem temperatury ciała, co

powoduje raptowne pogorszenie się stanu chorego dziecka. Cała tkanka

migdałków puchnie, sprawia ból, utrudnia połykanie i ruchy mięśni jamy

ustnej. Stan zapalny migdałków prowadzi zazwyczaj do silnego ropienia.

Oględziny gardła pozwalają stwierdzić mocne zaczerwienienie śluzówki i

powiększenie się jednego lub obydwu migdałków. Migdały są czerwone i

upstrzone białymi plamkami wielkości łebka szpilki.

Leczenie

Rozpoczynamy je od nałożenia na szyję dziecka ciepłego kompresu, który

trzeba zmieniać co godzinę. Pamiętać należy, że kompres musimy szczelnie

owinąć wełnianym szalem.

Jeżeli dziecko ma zimne stopy, wraz z kompresem na szyję kładziemy mu

obok stóp butelki z gorącą wodą lub termofor owinięte w wilgotny ręcznik.

Po kompresie na szyję i rozgrzaniu stóp wykonujemy nacieranie całkowite

ręcznikiem zamoczonym w wodzie o temperaturze 25 stopni C.

Przy mocnych bólach gardła ciepłe kompresy na szyję często zmieniamy.

Bardzo skuteczne jest płukanie jamy ustnej ciepłą wodą z dodatkiem pół

łyżeczki miodu.

Wszelkie stany zapalne migdałków i gardła należy leczyć natychmiast, gdy

tylko stwierdzimy pierwsze objawy choroby.

Zapalenie gardła bardzo skutecznie leczą płukanki z mieszanki ziela

szałwii, kwiatów malwy i nasion kozieradki w równych częściach.

Kilka razy dziennie zanurzamy ręce dziecka w chłodnej wodzie, co

przyśpiesza ustąpienie stanu zapalnego gardła.

Dziecku o spuchniętych gruczołach limfatycznych szyi nakładamy trzy razy

w tygodniu długą koszulkę namoczoną w ciepłym wywarze z siana i dobrze

wyżętą.

Dieta

W okresie choroby nie daje się dziecku żadnych potraw mięsnych.

Pożywienie składa się z jarzyn i owoców. Spożycie mleka trzeba zdecydowanie

ograniczyć.

Uwagi

Dziecko skłonne do zapaleń migdałków i gardła warto nauczyć prostego

masażu i nakłonić je, aby wykonywało go aż do siedemnastego roku życia.

Dzieciom małym robimy masaże sami. Zabieg ten uchroni przed nawrotami

zapalenia migdałków.

Masaż wykonujemy w następujący sposób: dotykamy kciukami zagłębienia pod

dolną szczęką, blisko tchawicy, i wykonujemy delikatnie okrężny masaż

migdałków, które w tym właśnie miejscu są łatwo dostępne i wyraźnie

wyczuwalne, zwłaszcza gdy są powiększone. Rano i wieczorem wykonujemy po 20

okrężnych ruchów.

Skutecznym i sprawdzonym sposobem leczenia w przypadku powiększonych

migdałków jest zakraplanie do każdego z otworów nosowych 2-3 kropli

świeżego soku wyciśniętego z cebuli. Dzieciom do siódmego roku życia

rozcieńczamy sok z cebuli sokiem z dziurawca w stosunku 1:1.

`tc

Zapalenie i przerost migdałka gardłowego (tak zwanego trzeciego migdałka)

`tc

Dzieci cierpiące na przerost migdałka gardłowego są zwykle nabrzmiałe

(szczególnie na twarzy), śpią z otwartymi ustami, chrapią, są skłonne do

nawrotów nieżytów jamy nosowo-gardłowej i stanów zapalnych ucha środkowego,

mają niemal stale obrzmiałe szyjne gruczoły limfatyczne.

Objawy

Ogólna słabość, blada skóra, słaby apetyt, skłonność do zaziębień i

chorób zakaźnych, a także trudności z koncentracją uwagi, co daje wrażenie

pewnego niedorozwoju umysłowego. Wiele takich dzieci cierpi na wycieki

ropne z uszu i osłabienie słuchu, dokuczają im katary górnych dróg

oddechowych i krwotoki z nosa. Charakterystycznym objawem jest chrapanie i

duszenie się podczas snu.

Leczenie

Wyjąwszy przypadki, które wymagają interwencji chirurgicznej, leczenie

naturalne polega na wzmocnieniu organizmu dziecka i sprowadza się do

stosowania kuracji podobnej jak w przypadku anginy, uzupełnionej o

następujące zabiegi:

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed posiłkiem, dajemy dziecku

1 filiżankę wywaru z kwiatu rumianku, siemienia lnianego i miodu (2 łyżki

stołowe kwiatu rumianku, 1 łyżkę siemienia lnianego i 1 łyżkę miodu

gotujemy przez 10 minut w 500 mililitrach wody i po ostygnięciu

przecedzamy). 2 godziny po jedzeniu podajemy dziecku 1 filiżankę wywaru z 2

łyżek stołowych łupin orzechów włoskich i 1 łyżki mchu islandzkiego.

Składniki gotujemy w 600 mililitrach wody przez 20 minut, po ostygnięciu

przecedzamy, doprawiamy miodem i sokiem z cytryny.

b) Wieczorem, przed snem, wkraplamy do każdej dziurki nosa 1-2 krople

mikstury złożonej z 2 łyżeczek do herbaty oliwy z oliwek i 1 kropli soku z

cytryny.

Dieta

W czasie leczenia usuwamy z pożywienia mięso, wywary mięsne i ograniczamy

spożycie mleka oraz jego przetworów.

`tc

Ropień pozagardłowy

`tc

Ropień pozagardłowy występuje głównie u dzieci, które nie przekroczyły

drugiego roku życia.

Objawy

Pierwszym sygnałem wskazującym na ropień pozagardłowy jest następujący

objaw: dziecko ma gorączkę i podczas karmienia (piersią lub butelką) po

pierwszych kilku pociągnięciach odmawia przyjmowania pokarmu. Przy bardziej

rozwiniętym nabrzmieniu pozagardłowych gruczołów chłonnych następuje bardzo

charakterystyczny szmer podczas oddechu, tak zwane skrzypienie w gardle;

dziecko stale odchyla głowę do tyłu, ma kłopoty z oddychaniem.

Leczenie

Jeśli ropień nie jest jeszcze wykształcony, można stosować leczenie

naturalne, w przeciwnym wypadku konieczna jest interwencja chirurga.

Przyniesie ona dziecku natychmiastową ulgę.

a) Dziecku choremu karmionemu piersią kładziemy 3-6 razy dziennie na

szyję kompresy z ciepłego surowego mleka, na noc zaś kompres z ciepłej

wody. Przed położeniem kompresu smarujemy dziecku szyję oliwą z oliwek.

Bardzo skuteczny jest kompres na brzuch z ciepłego wywaru z siana, który

kładziemy na noc jednocześnie z kompresem na szyję.

b) Dziecko starsze nakłaniamy do płukania gardła chłodnym naparem z ziela

dziurawca.

Po samoistnym pęknięciu wrzodu lub przecięciu go przez chirurga, przez 10

dni, rano i wieczorem kładziemy dziecku na szyję kompres z ciepłego wywaru

z siana. Przy towarzyszących chorobie zaparciach każdego wieczoru robimy

lewatywę z ciepłej wody.

Dieta

Taka jak przy zapaleniu migdałków.

`tc

Choroby języka

`tc

`tc

Zapalenie języka

`tc

Najczęstszą przyczyną zapalenia języka bywa krzywo osadzony ząb, choć

zdarza się, że towarzyszy ono anemii lub nieżytowi przewodu pokarmowego.

Objawy

Język nabiera ciemniejszej barwy i jest bardzo wrażliwy na najmniejszy

dotyk.

Leczenie

Bardzo skutecznym zabiegiem jest płukanie ust chłodnym naparem z ziela

prawoślazu.

`tc

Spuchnięcie języka

`tc

Spuchnięcie języka następuje zwykle po ukąszeniu przez owady lub po

oparzeniu gorącym pożywieniem. Może je wywołać także tyfus, nieżyt przewodu

pokarmowego i zła przemiana materii.

Objawy

Język puchnie do tego stopnia, że wypełnia szczelnie całą jamę ustną.

Silne bóle utrudniają ruchy języka i powodują obfity ślinotok. Połykanie

jest utrudnione.

Leczenie

a) Przez trzy dni wieczorem robimy dziecku lewatywy z ciepłego naparu z

rumianku lub z ciepłej wody.

b) Codziennie kładziemy po kilka kompresów na brzuch i szyję; kompresy

muszą być chłodne, namoczone w wodzie zmieszanej w połowie z octem.

c) Każdego wieczoru robimy ciepły kompres nóg z następującym po nim

suchym zawijaniem, wywołującym poty. Prócz tego rano, w południe i

wieczorem, przed położeniem kompresów, wykonujemy ciepłą kąpiel dolnej

szczęki, potem zaś masujemy szyję używając oliwy z oliwek.

d) Co dwie godziny dziecko powinno płukać jamę ustną naparem z ziela

prawoślazu.

Dieta

Dzieciom karmionym sztucznie usuwa się z jadłospisu mleko i przetwory

zbożowe, zastępując je sokami owocowymi i jarzynowymi lub rzadkimi płatkami

owsianymi.

`tc

Język geograficzny

`tc

Zaczerwieniony i popękany język miewają często dzieci odstawione nagle od

piersi lub nigdy nie karmione mlekiem matki. Zdarza się, że w ciągu 2-3

miesięcy zaczerwienienie i spękania zajmują powierzchnię całego języka.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed posiłkiem, dajemy dziecku

0,5 filiżanki naparu z kłączy perzu, ziela dziurawca, kwiatu rumianku,

liści mięty pieprzowej i ziela prawoślazu (50 gramów każdego ze składników

dokładnie mieszamy, bierzemy 1 łyżkę stołową mieszanki, zalewamy 250

mililitrami wrzącej wody i stawiamy na 5 minut na małym ogniu; kiedy napar

wystygnie, przecedzamy go i dodajemy 0,5 łyżeczki do herbaty miodu).

b) Dwie godziny po jedzeniu dajemy dziecku napar z ziela dziurawca, ziela

krwawnika, liści babki (50 gramów każdego ze składników dokładnie mieszamy,

1 łyżkę stołową mieszanki zalewamy 250 mililitrami wrzącej wody i stawiamy

na 5 minut na małym ogniu; kiedy napar wystygnie, przecedzamy go i dodajemy

0,5 łyżeczki do herbaty miodu).

c) Wieczorem przed snem robimy dziecku ciepłą lewatywę z 250 mililitrów

naparu z kwiatu rumianku (1-2 łyżki stołowe kwiatu rumianku zalewamy

wskazaną ilością wody, pozostawiamy na 20 minut i przecedzamy).

d) Codziennie wieczorem kładziemy dziecku na brzuch na pół godziny ciepły

kompres z wywaru z siana.

`tc

Choroby zębów

`tc

`tc

Ząbkowanie

`tc

Kolejność wyrzynania się zębów jest zwykle następująca: pomiędzy szóstym

i dziewiątym miesiącem życia dziecka pojawiają się najpierw siekacze

środkowe dolne; do końca pierwszego roku życia wyrzynają się siekacze

środkowe górne, zewnętrzne górne i zewnętrzne dolne. W drugim roku życia

wyrzynają się zęby górne i dolne przedtrzonowe, potem kły. W trzecim roku

życia wyrzynają się pierwsze zęby trzonowe. Z tych 20 zębów składa się

uzębienie mleczne dziecka.

U dziecka zdrowego zęby wyrzynają się bez większych problemów. Jedynie u

dzieci nerwowych lub neuropatycznych, prócz podrażnienia miejscowego,

którego objawem jest ślinotok, daje się często zauważyć rozdrażnienie, zły

sen, brak apetytu. Te zaburzenia nie wymagają leczenia.

Powtórne wyrzynanie się zębów rozpoczyna się w szóstym lub siódmym roku

życia i są to pierwsze stałe zęby trzonowe. Potem następuje wypadanie zębów

mlecznych, mniej więcej w tej samej kolejności, w jakiej się pojawiły, i

zastępowanie ich zębami stałymi. Na krótko przed dojrzewaniem płciowym

wyrzyna się czwarta para trzonowców, a na samym końcu, zwykle po

osiągnięciu dojrzałości płciowej, piąta para trzonowców, czyli tak zwane

zęby mądrości.

Pielęgnowanie zębów mlecznych należy rozpoczynać jak najwcześniej. Od

połowy drugiego roku życia dziecka, po głównych posiłkach, czyścimy mu zęby

miękką szczoteczką. Dziecko samo przywyknie do samodzielnego czyszczenia

zębów.

Najważniejsze jest czyszczenie wieczorne. Zęby należy zawsze czyścić w

kierunku pionowym (górne od góry do dołu, dolne od dołu do góry); trzeba

również czyścić dokładnie wewnętrzną powierzchnię łuków zębowych.

`tc

Jak zapewnić dziecku zdrowe, silne zęby

`tc

a) Matka powinna karmić swe dziecko piersią, nie dłużej jednak niż przez

12 miesięcy. Mleko matki zawiera wszystkie witaminy niezbędne do

prawidłowego rozwoju.

b) Należy ograniczać pokarmy zawierające skrobię (chleb i kasze), podając

dziecku więcej świeżego mleka, które jest bogate w witaminę D; ta właśnie

witamina reguluje przyswajanie wapnia i innych soli mineralnych.

c) Od dziewiątego miesiąca życia oprócz pokarmów gotowanych podaje się

dziecku także pokarm twardy (chleb, sucharki, herbatniki), soki owocowe i

jarzynowe. Taki pokarm wzmocni zęby.

`tc

Trudności z wyrzynaniem się zębów mlecznych

`tc

Objawy

Przed wyrzynaniem się zębów dziecko staje się kapryśne, niespokojne,

często płacze, wkłada do buzi różne twarde przedmioty i gryzie je

dziąsłami. W tym okresie dziecko ślini się obficie, ma zaczerwienione

policzki, najczęściej z tej strony, gdzie się pojawi pierwszy ząb. Czasami

wyrzynaniu się zębów towarzyszy niezbyt wysoka gorączka. Niektóre dzieci

dostają biegunki lub chorują na nieżyt dróg oddechowych.

Leczenie

a) Przez pierwsze dwa wieczory robimy dziecku lewatywy z ciepłej wody.

Prócz tego przebywamy z nim jak najczęściej na świeżym powietrzu i

przygotowujemy mu codzienną kąpiel całkowitą (37 stopni C) z dodatkiem

wywaru z siana i dwóch łyżek stołowych soli kuchennej. Wieczorem, przed

snem, robimy mu kompres na brzuch z chłodnego wywaru z siana, po którym

nacieramy dziecku stopy chłodną wodą i nie osuszając ich nakładamy na nogi

wełniane skarpetki. Aby ułatwić dziecku wyrzynanie się zębów, podajemy mu

do gryzienia figi, kawałek korzenia ślazu lub korzeń lukrecji (korzenie

ślazu i lukrecji wygotowujemy przez chwilę we wrzącej wodzie). Bardzo

pomocne jest masowanie dziąseł dziecka (kilkakrotnie w ciągu dnia) palcem

posmarowanym miodem.

b) Rano, w południe i wieczorem, na 20 minut przed każdym posiłkiem,

podajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mikstury z całych jaj kurzych,

rozpuszczonych wraz ze skorupkami w soku z cytryn.

Dieta

Dziecko karmione piersią nadal może korzystać z pokarmu matki.

Dziecko odżywiane sztucznie powinno otrzymywać pokarm lekki: wywar z

płatków owsianych oraz soki jarzynowe i owocowe. Najbardziej pożądane są

soki z marchwi i szpinaku.

`nv

`tc

Ból zęba

`tc

Objawy

Dziecko skarży się na ból w jamie ustnej, który przeszkadza mu w

przyjmowaniu pokarmu. Często pojawia się obrzęk jednego lub obydwu

policzków. W takich przypadkach konieczne jest zwrócenie się do lekarza

stomatologa.

Leczenie

Jeżeli bólowi zęba towarzyszy obrzęk policzka, robimy dziecku lewatywę z

ciepłej wody. Po lewatywie kładziemy dziecku na chory policzek kompres ze

świeżego twarogu, który zmieniamy co dwie godziny, albo kompres z zimnej

wody, który należy zmieniać co godzinę. Kompresy sprawią, że obrzęk

zniknie.

Starszym dzieciom robimy ciepłą kąpiel dolnej szczęki.

`tc

Zęby krzywe

`tc

Najczęstszą przyczyną wyrastania krzywych zębów są uwarunkowania

dziedziczne lub niewłaściwe odżywianie, w wyniku którego powstaje niedobór

wapnia i witaminy D. Czasami powodem wyrastania krzywych zębów jest

niedorozwój szczęk bądź słabość dziąseł, spowodowane podawaniem dziecku

wyłącznie miękkich i płynnych pokarmów.

Objawy

Nad osadzonym jeszcze w zębodole zębem mlecznym pojawia się ząb stały,

który rośnie krzywo na zewnątrz lub do wewnątrz. W takim przypadku trzeba

udać się z dzieckiem do stomatologa. Aby zapobiec wyrastaniu zębów

krzywych, należy przestrzegać zaleceń podanych w rozdziale "Jak zapewnić

dziecku zdrowe, mocne zęby?".

`tc

Zęby słabe

`tc

Pierwsze stałe zęby przednie wyrastają zwykle około siódmego roku życia,

lecz formują się one już w wieku dwóch lat.

Najczęstszą przyczyną słabych zębów jest nieprawidłowe odżywianie; ma ono

zasadniczy wpływ na kształtowanie się całej struktury kostnej dziecka.

Główną przyczyną jest brak soli wapnia i innych soli mineralnych.

Objawy

Żółtawe plamki na emalii zębów są wskazówką, że jej warstwa jest zbyt

cienka. Ostro zakończone zęby wskazują na brak niezbędnych soli

mineralnych.

Leczenie

Każdego ranka robimy dziecku masaż całego ciała suchą szczotką, a zaraz

po nim gorącą kąpiel dolnej szczęki.

Przez 2-3 kolejne wieczory, przed snem, wykonujemy ciepłą lewatywę z

wywaru z rumianku, po niej gorącą kąpiel szczęki dolnej. Na zakończenie

kładziemy dziecku na brzuch ciepły kompres z wywaru z rumianku, który

pozostawiamy na całą noc.

Leczenie wewnętrzne i dieta jak w rozdziale "Trudności z wyrzynaniem się

zębów mlecznych".

`tc

Usuwanie zębów mlecznych

`tc

Zęby mleczne należy usuwać bardzo uważnie i systematycznie.

Przedwczesne usuwanie zębów mlecznych źle wpływa na prawidłowy wzrost

zębów stałych. W takich przypadkach, nie znajdując oporu, zęby stałe mogą

wyrastać krzywo lub zbyt rzadko. Takie samo niebezpieczeństwo powstaje,

kiedy razem z zębem mlecznym wyrwiemy zarodek zęba stałego, położony między

korzeniami zębów mlecznych.

Nie usuwajmy więc zęba mlecznego, zwłaszcza trzonowego, zanim się nie

rozchwieje. W ten sposób zabezpieczymy prawidłowy rozwój zęba stałego.

Najlepiej jest pozwolić, by zęby mleczne usuwał stomatolog.

`tc

Wystawanie szczęki dolnej lub górnej

`tc

Wypchnięta do przodu szczęka dolna jest zwykle wrodzonym defektem.

Natomiast przyczyną deformacji szczęki górnej jest na ogół zbyt długie

używanie smoczka.

Objawy

Zęby szczęki dolnej zamiast wsuwać się swobodnie pod zęby szczęki górnej

(co jest normalne), wysuwają się przed zęby szczęki górnej, a nawet

zachodzą na nie, powodując wadę zgryzu i zmieniając wyraz twarzy. Dziecko

ma wówczas kłopoty z prawidłowym gryzieniem i rozdrabnianiem pokarmu.

Leczenie

Należy unikać karmienia dziecka przez smoczek. Konieczne jest zwrócenie

się do lekarza ortodonty.

`tc

Zgrzytanie zębami we śnie

`tc

Pierwszą przyczyną zgrzytania zębami we śnie jest powiększenie gruczołów

limfatycznych w gardle, wywołane szkarlatyną, dyfterytem, ospą, a także

stanem zapalnym migdałków. Inne przyczyny to: robaki, rozstrój nerwowy,

ziębnięcie podczas snu.

Objawy

Dziecko oddycha z trudem przez nos, śpi z otwartymi ustami, jego sen jest

niespokojny, co sprawia, że jest wciąż niewyspane. Cierpi też na

upośledzenie słuchu i jest skłonne do nieżytów dróg oddechowych. Wymienione

zaburzenia mają duży wpływ na rozwój zębów i kształt szczęk, a szczególnie

na kształt pierwszego stałego zęba trzonowego, który wyrzyna się około

siódmego roku życia. Przy silnym zgrzytaniu zębami rzadko rozstawione zęby

wychylają się do przodu, co może spowodować niewłaściwy zgryz.

Leczenie

a) Powiększone migdałki lub robaki należy leczyć zgodnie z zaleceniami

zawartymi w odpowiednich rozdziałach.

b) Przy skłonnościach dziecka do odkrywania się w nocy trzeba nad nim

czuwać szczególnie pieczołowicie.

c) Nadwrażliwość i nerwowość też wymagają leczenia.

`tc

Choroby żołądka

`tc

`tc

Brak apetytu i niechęć do jedzenia

`tc

Objawy

Dziecko zjada niewiele pokarmu i czyni to niechętnie. Bywają dzieci w

wieku dwóch i trzech lat, które odmawiają jedzenia przez kilka dni z rzędu,

a potem znów jedzą normalnie. Stan takich dzieci jest zadowalający, są

wesołe i radosne. W żadnym razie nie należy ich wtedy zmuszać do jedzenia.

Tu uwaga ogólniejszej natury. Dzieci należy przyzwyczajać do jedzenia od

pierwszych dni życia. W późniejszym wieku apetyt dziecka zależy od stopnia

urozmaicenia podawanych mu potraw. Pamiętać też należy, że gotowane mleko

spożywane w dużych ilościach źle wpływa na apetyt dziecka. Większość

rodziców jest przekonana, że dziecko powinno dużo jeść, aby było zdrowe.

Jest to fatalne przeświadczenie. Dziecko powinno jeść tyle, ile sobie

życzy. Jeżeli rodzice, powodowani źle pojętym dobrem dziecka, zmuszają je

do jedzenia, stosując często różne sztuczki, sami staną się sprawcami

kłopotów żołądkowych swego dziecka.

Leczenie

1. Dzieciom, które kapryszą podczas karmienia, przygotowujemy małe porcje

i karmimy je co 4 godziny, nie zmuszając do pozostawiania pustego talerza.

Zasada ta musi być rygorystycznie przestrzegana w stosunku do dzieci, które

stale wykazują niechęć do jedzenia. Trzeba jednak być konsekwentnym: kiedy

dziecko oświadcza, że jest już syte, nie podsuwajmy mu deseru.

2. W przypadkach wyjątkowych leczymy dziecko według następującego

schematu:

a) Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 filiżankę wywaru z kłączy perzu, ziela dziurawca, krwawnika,

ziela cykorii i piołunu (30 gramów każdego ze składników dokładnie

mieszamy, 1 łyżkę stołową mieszanki zalewamy 250 mililitrów wrzątku i

stawiamy na 10 minut na małym ogniu. Po ostygnięciu wywar przecedzamy, a

następnie dodajemy miód do smaku).

b) W godzinę po każdym jedzeniu dajemy dziecku 1 filiżankę wywaru jak w

punkcie a.

c) Wieczorem, przed snem robimy dziecku lewatywę z 200 mililitrów

ciepłego wywaru z kwiatu rumianku, a zaraz po lewatywie kładziemy na brzuch

kompres z ciepłego naparu z liści mięty (3 łyżki stołowe liści zalewamy 500

mililitrami wrzątku, pozostawiamy na 5 minut na małym ogniu, a po

ostygnięciu przecedzamy). Kompres pozostawiamy na całą noc.

d) Rano wykonujemy dziecku masaż całego ciała suchą, miękką szczoteczką.

Zaraz po masażu dziecko ma wykonać 10 głębokich wdechów przez nos,

wydychając powietrze przez usta. Ćwiczenia oddechowe muszą być powtarzane

także w południe i wieczorem.

e) W okresie letnim, między godziną 11.00 a 12.00, polewamy całe ciało

dziecka chłodną wodą, do której poprzedniego dnia wieczorem wrzuciliśmy 1

łyżkę stołową liści orzecha włoskiego i 1 garść soli kuchennej. Po polaniu

wycieramy dziecko do sucha.

Dieta

Pożywienie dziecka powinno być wyłącznie roślinne, z przewagą owoców. Nie

dajemy dziecku absolutnie żadnego mięsa, zup na rosołach, ograniczamy

spożycie mleka i przetworów mlecznych. Wprowadzamy do jadłospisu dużo

cebuli pod różnymi postaciami.

`tc

Przekarmianie dziecka i złe tego następstwa

`tc

Troskliwe matki przekarmiają często swe dzieci nie wiedząc, że wyrządzają

im w ten sposób wielką krzywdę. Nadmierna ilość jedzenia nie może zostać

szybko strawiona i zalega w żołądku. Żołądek dziecka szczególnie źle trawi

wszelkie produkty i przetwory zbożowe, co powoduje wzdęcia i kolki.

Objawy

Wzdęcie brzucha, kłujące bóle w brzuchu, uczucie przepełnienia żołądka.

Leczenie

Jeżeli dziecko ma przeładowany żołądek, podajemy mu jedną filiżankę

naparu z ziela rumianku (łodyga i kwiat), a następnie robimy lewatywę z

ciepłej wody lub z ciepłego wywaru z kwiatu rumianku. Zaraz po lewatywie

kładziemy na brzuch kompres z zimnej wody zmieszanej w połowie z octem. Po

takich zabiegach gazy zostaną wydalone, co przyniesie wyraźną ulgę.

Przed każdym posiłkiem podajemy dziecku jedną filiżankę wywaru z nasienia

kopru włoskiego, zmielonego na pył w młynku do kawy (1 łyżkę stołową

sproszkowanego nasienia zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i stawiamy na

10 minut na małym ogniu, a po przecedzeniu dodajemy do wywaru nieco

surowego mleka). Wywar z kopru włoskiego jest niezastąpionym lekiem

naturalnym przeciwko bólom brzucha, zalecanym zwłaszcza dla osesków i

małych dzieci.

Dieta

W ciągu 24 godzin podajemy dziecku tylko soki owocowe i jarzynowe.

`tc

Kolki brzucha

`tc

Noworodek cierpi na kolki po przyjściu na świat i trwa to tak długo, aż

jego żołądek nie przyzwyczai się do siary. Gdy siara przestała się

wydzielać i osesek dostaje już tak zwane mleko przejściowe swej matki,

kolki mogą wystąpić ponownie, i utrzymywać się do czasu, aż dziecko

przywyknie do nowego pokarmu.

Dzieci starsze cierpią na kolki z powodu zaburzeń w trawieniu (zbyt

gorący albo zbyt zimny pokarm), chociaż kolki mogą im dokuczać także

wówczas, gdy cierpią na zapalenie ucha środkowego, nieżyt gardła lub

choroby nerwowe.

Objawy

Brzuch dziecka jest wzdęty, napięty, staje się ono niespokojne, płacze w

dzień i w nocy, ciężko oddycha.

Kolki u noworodków nie są niczym niebezpiecznym, lecz jeśli trwają zbyt

długo, mogą przejść w stan chroniczny. Wówczas konieczna jest pomoc

lekarska, ponieważ częste kolki mogą zapowiadać jakąś poważną chorobę.

Leczenie

Dzieciom karmionym piersią dajemy między posiłkami 1-2 łyżeczki do

herbaty naparu z kwiatu rumianku lub kopru włoskiego.

Jeżeli dziecko płacze po nakarmieniu, a brzuch ma twardy i napięty,

świadczy to najczęściej o tym, że podczas karmienia nałykało się powietrza,

choć nie można wykluczyć, że jest to sygnał choroby żołądka lub jelit.

Cierpiąca na zaparcie matka karmiąca piersią powinna przed karmieniem

wykonać 15 ruchów tułowiem, pochylając się do przodu i do tyłu. Taka

gimnastyka wpłynie korzystnie na jakość pokarmu.

Dzieci karmione piersią leczymy na kilka sposobów:

a) 4-5 razy dziennie dajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty wody osłodzonej

odrobiną miodu.

b) Można też stosować syrop z miodu i nasion kopru włoskiego (200

mililitrów wody i 100 gramów miodu gotujemy razem z 1 łyżeczką do herbaty

nasion kopru włoskiego).

c) Napar z mięty kędzierzawej (zaparzamy tak jak zwykłą herbatę, czyli na

1 szklankę wrzątku sypiemy 0,5 łyżeczki do herbaty mięty). Napar z mięty

dziecko powinno wypijać przed każdym posiłkiem, w ilości 0,5 filiżanki do

kawy. Można posłodzić go miodem.

Dieta

Jeżeli dziecko nie jest karmione piersią, w pożywieniu powinny przeważać

soki owocowe i jarzynowe. Ograniczamy spożycie mleka.

`tc

Rozstrój żołądka

`tc

Dzieci karmione smoczkiem zapadają o wiele częściej na rozstrój żołądka

niż dzieci karmione piersią.

U dzieci starszych rozstrój żołądka jest zazwyczaj wynikiem niewłaściwego

odżywiania, głównie przekarmiania, zmiany wody, przeziębienia, złego

przyswajania różnych pokarmów roślinnych, a także picia zimnych napojów po

ciepłych posiłkach.

Objawy

Dziecko staje się niespokojne, smutne, sinieje po jedzeniu, wiotczeją mu

mięśnie. Twarz ma bladą, brzuch wzdęty. Wypróżnia się z trudnością, a

odchody o szaro-żółtej barwie i konsystencji tak zwanego krowiego kału -

cuchną.

Leczenie

a) Jeżeli dziecko odżywia się normalnie, dajemy mu rano na

przeczyszczenie napar z liści senesu, który przygotowujemy w następującej

proporcji: dla dzieci do drugiego roku życia - 3 listki, dla dzieci

starszych - 5 listków senesu. Listki zalewamy filiżanką wrzącej wody,

odstawiamy na 15 minut i przecedzamy. Wieczorem nie daje się naparu z liści

senesu, bo dziecko może mieć kłopoty z zaśnięciem.

b) Przez 3-4 kolejne wieczory robimy dziecku przed snem lewatywę z

ciepłego naparu z rumianku lub z ciepłej wody.

c) Każdego wieczoru robimy ciepłą kąpiel całkowitą w wywarze z liści

orzecha włoskiego i siana, która nie powinna trwać dłużej niż 10 minut.

Zaraz po kąpieli kładziemy dziecku na brzuch kompres z wody o temperaturze

37 stopni C. Powinien być dobrze wyżęty, a brzuch dziecka po położeniu

kompresu trzeba owinąć flanelą. Gdy dziecko obudzi się w nocy, kompres

można usunąć. Po usunięciu kompresu nacieramy brzuch ręcznikiem namoczonym

w chłodnej wodzie. W cięższych przypadkach kompres na brzuch kładziemy dwa

razy dziennie.

d) Dzieci, które ukończyły rok życia, powinny wypijać codziennie rano 1

łyżeczkę do herbaty oliwy z oliwek.

e) Dzieciom starszym, prócz oliwy z oliwek, można podawać wywar z kopru

włoskiego. Wywar należy pić rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed

jedzeniem, w ilości 0,5 filiżanki do kawy.

Dieta

Dla dzieci karmionych piersią najlepszym lekarstwem jest mleko matki.

Jeżeli dziecko karmione jest z butelki, podajemy mu zsiadłe mleko krowie,

rozrzedzone w połowie wywarem z ryżu lub owsa (płatków owsianych); podajemy

też soki z surowych owoców, głównie z marchwi i jabłek. Prócz tego karmimy

dziecko wywarem z owsa lub płatków owsianych: (50 gramów płatków owsianych

gotujemy w 200 mililitrach wody, a gdy są miękkie, dodajemy odrobinę soli i

miodu), po czym gotujemy jeszcze przez chwilę. Wywar przecedzony przez

gęste sitko należy pić ciepły.

Kiedy wzdęcia ustąpią, kał stanie się miękki, ciemny i przestanie

cuchnąć.

`tc

Wymioty

`tc

Wymioty są zwykle następstwem rozstroju żołądka, wywołanego zazwyczaj

lekami lub spożyciem nieświeżego, trudnego do strawienia pokarmu. Wymioty

mogą być także przejawem nerwicy żołądka.

Objawy

Dość często wymiotom towarzyszy biegunka, bóle w brzuchu, podwyższona

temperatura ciała i pragnienie.

Konieczna jest pomoc lekarska. Zanim przybędzie lekarz, należy położyć

dziecko do łóżka.

Po konsultacji z lekarzem możemy zastosować leczenie naturalne.

Leczenie

a) Robimy dziecku ciepłą lewatywę z naparu z kwiatu rumianku lub z

ciepłej wody, a po lewatywie kładziemy na brzuch złożony podwójnie ręcznik,

zamoczony w chłodnej wodzie, zmieszanej pół na pół z octem, na wierzch zaś

nakładamy kawałek suchego płótna. Sposób ten powściąga napięcie żołądka,

usuwa wymioty, ślinotok i pragnienie. Jeśli istnieje taka potrzeba,

kładziemy kompres octowy 2-3 razy dziennie.

b) W cięższych przypadkach skuteczny jest okład ze świeżego twarogu lub

kompres z serwatki, który pozostawiamy na brzuchu przez dwie godziny.

c) 1 łyżkę stołową miodu pszczelego gotujemy przez 5 minut w 200

mililitrach wody i po ostudzeniu podajemy dziecku co 0,5 godziny 1 łyżkę

stołową płynu. Woda miodowa jest bardzo skutecznym lekiem, zwłaszcza gdy

dziecko zjadło coś niestrawnego.

d) Można też podawać ciepły napar z liści mięty kędzierzawej.

e) Dość skutecznie działa napar z ziela piołunu (1 łyżkę stołową ziela

zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody, pozostawiamy na 5 minut na małym

ogniu i przecedzamy).

f) Korzystne działanie ma olejek anyżowy, podawany w ilości 2-3 kropli na

kawałku cukru.

Dieta

Przez 1-2 dni dziecko nie otrzymuje innego pożywienia niż soki owocowe i

jarzynowe. Po upływie tego czasu przez kilka dni mleko w pożywieniu

zastępujemy wywarem z owsa lub płatków owsianych.

Ponieważ dziecko ma pragnienie, dajemy mu do picia co pół godziny jedną

łyżkę stołową chłodnej, przegotowanej wody, do której można dodać odrobinę

miodu.

`tc

Odbijanie

`tc

Powodem odbijania jest najczęściej przekarmienie dziecka, złe trawienie,

kłopoty z oddychaniem.

Objawy

Dziecko często wkłada palec do buzi, porusza wargami, jak gdyby chciało

ssać, i sprawia wrażenie, że jest głodne; często mu się odbija.

Leczenie

Dziecko należy wziąć na ręce i uderzać delikatnie dłonią po plecach.

Jeżeli taki zabieg nie pomoże, kładziemy je na plecach i delikatnie

głaszczemy po brzuchu z prawa na lewo. Po takim masażu robimy dziecku

ciepłą lewatywę z naparu z kwiatu rumianku lub z czystej wody, a następnie

kompres na brzuch z chłodnej wody zmieszanej pół na pół z octem; kompres

usuwamy po dwóch godzinach. Kompres położony wieczorem pozostawiamy na całą

noc.

Kilka razy dziennie podajemy dziecku wywar z anyżku (0,5 łyżeczki do

herbaty nasion anyżku gotujemy przez 5 minut w 150 mililitrach wody):

oseskom 1-2 łyżeczki do herbaty, a dzieciom starszym 3-4 łyżeczki.

`tc

Czkawka

`tc

Czkawkę powoduje nadmierne ssanie, nadmierne picie i przeziębienie.

Leczenie

Czkawką krótkotrwałą nie należy się niepokoić. Jeśli utrzymuje się

dłużej, wówczas:

a) W razie zaparcia robimy lewatywę z ciepłego naparu z kwiatu rumianku

lub z ciepłej wody.

b) Zaraz po lewatywie stosujemy kompres na brzuch z ciepłego naparu z

rumianku.

Dzieciom w wieku powyżej trzech lat wkraplamy do nosa 3-4 krople ciepłej

wody dobrze zakwaszonej sokiem z cytryny.

Dieta

Dzieciom nie karmionym piersią wyłączamy z pożywienia wszelkie kasze, a

zamiast nich podajemy wywar z płatków owsianych lub mleczko owsiane,

ponadto soki i przeciery jarzynowo-owocowe.

`tc

Ostry nieżyt żołądka i jelit

`tc

Przyczyną nieżytów żołądka i jelit bywa na ogół przekarmianie dziecka lub

podawanie mu nieświeżego pokarmu.

Objawy

Choroba rozpoczyna się zwykle od odbijania. W lżejszych przypadkach

odbijania są pojedyncze, w cięższych zaś wielokrotne i uporczywe.

Najczęściej żołądek oczyszcza się sam i następuje wyzdrowienie. W

przypadkach ciężkich po upływie 12-24 godzin dziecko dostaje silnej

biegunki: kał jest rzadki i śluzowaty, ma zielonkawą barwę, zawiera kawałki

niestrawionego pokarmu. Dziecku burczy w brzuchu. Ma podwyższoną

temperaturę, nie chce jeść, a jeżeli coś zje, pokarm zwraca. Język jest

obłożony, oddech ma kwaśny zapach. Dziecko jest coraz bardziej wyczerpane i

niespokojne.

Leczenie

Konieczna jest porada lekarska. Medycyna naturalna zaleca w takim

przypadku zabiegi, które wzmacniają organizm dziecka. W tym celu należy

stosować leczenie opisane w rozdziale "Rozstrój żołądka". Przy gwałtownej

biegunce robimy dziecku lewatywę z białek jaj lub wywaru z siemienia

lnianego (1 łyżkę stołową siemienia lnianego, przypieczonego uprzednio na

patelni, zalewamy 200 mililitrami wrzątku, gotujemy na małym ogniu przez 25

minut, studzimy do właściwej temperatury i używamy do lewatywy).

Dla zaspokojenia pragnienia podajemy dziecku często po jednej łyżeczce do

herbaty wywaru z nasienia kopru włoskiego lub naparu z liści mięty

kędzierzawej.

Dieta

Przez 12 godzin dziecko nie powinno przyjmować żadnego pokarmu, tylko

przegotowaną wodę. Dziecku karmionemu z butelki cierpiącemu na biegunkę

podajemy wywar z płatków owsianych, a także nieco zsiadłego mleka. Dzieci

starsze mogą pić sok z jabłek - bardzo skuteczny środek powstrzymujący

biegunkę.

`tc

Przewlekły nieżyt żołądka i jelit

`tc

Przyczyną przewlekłego nieżytu żołądka i jelit są błędy dietetyczne, a

także odżywianie dzieci głównie mlekiem i przetworami mącznymi. Nieżyt

żołądka i jelit bywa też konsekwencją przebytej krwawej biegunki.

Objawy

Dziecko ma biegunkę, odczuwa bóle, jego skóra jest blada i zwiotczała.

Oddawany kał cuchnie i zawiera wiele niestrawionego pożywienia.

Leczenie

Stosujemy leczenie opisane w rozdziale "Ostry nieżyt żołądka i jelit".

Jedynie przy silnych bólach brzucha zamiast kompresu na brzuch kładziemy

termofor owinięty w wilgotny ręcznik.

Przy podrażnieniu jelita grubego i odbytu wywołanym biegunką robimy

dziecku lewatywy z wywaru z kory dębowej (szczegóły w rozdziale

"Wypadnięcie odbytu i odbytnicy").

Dieta

Na początku leczenia choroby podajemy dziecku wywar z płatków owsianych

lub ryżu (1 łyżkę stołową ryżu gotujemy przez 20 minut w 500 mililitrach

wody, a następnie przecedzamy), nieco później podajemy dziecku płatki

owsiane lub ryż na wodzie. Owoców (z wyjątkiem jabłek), a także jarzyn

należy unikać. Mogą one wzmagać biegunkę. Kiedy biegunka zostanie

wstrzymana, włączamy do diety zsiadłe mleko.

`tc

Nerwowy ból żołądka

`tc

Objawy

Choroba atakuje przeważnie dzieci starsze i charakteryzuje się silnymi

bólami żołądka.

Leczenie

a) Przez pierwsze 2-3 wieczory z rzędu robimy lewatywy z ciepłego naparu

z rumianku lub z ciepłej wody, powtarzając je, gdy dziecko cierpi na

zaparcia.

b) Każdego ranka wykonujemy suchy masaż całego ciała miękką szczotką, a

zaraz potem kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana, który

usuwamy po 15 minutach. Wieczorem kładziemy dziecku na brzuch kompres z

ciepłego wywaru ze słomy owsianej.

c) Raz w tygodniu przygotowujemy gorącą kąpiel nóg, a kiedy dziecko spoci

się, kładziemy mu na brzuch kompres z ciepłego wywaru ze słomy owsianej,

który pozostawiamy na całą noc.

Dajemy także do picia wywar z ziela dziurawca i cynamonu (1 łyżkę stołową

ziela dziurawca i 0,5 łyżki kory cynamonowej zalewamy 800 mililitrami

wrzącej wody, odstawiamy na mały ogień i gotujemy tak długo, aż pozostanie

połowa płynu). Po jednej filiżance naparu należy pić na czczo przez dwa

tygodnie.

Dieta

Pokarm dziecka powinien składać się głównie z jarzyn i owoców. Mleko i

mięso odstawiamy.

Korzystne jest długotrwałe przebywanie dziecka na świeżym powietrzu.

`tc

Kurcz i zwężenie odźwiernika

`tc

Choroba ta atakuje w pierwszych tygodniach życia głównie dzieci płci

męskiej i w tym przypadku należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Objawy

Pierwszym jej zwiastunem są wymioty, które nie dają się opanować. W

niektórych przypadkach występują one od czasu do czasu, w innych zaś po

każdym przyjęciu pokarmu. W wymiocinach brak żółci. Następstwem wymiotów

jest zaparcie, skąpe oddawanie moczu, zapadnięty brzuch, postępujące

chudnięcie dziecka i częste odbijanie.

Leczenie

a) Jeżeli dziecko ma więcej niż dziesięć lat, podajemy mu napar z liści

senesu (5-6 listków senesu zalewamy 1 filiżanką wrzątku, odstawiamy na 15

minut w ciepłe miejsce, przecedzamy, a następnie dajemy choremu dziecku,

które ma pić napar wolno, małymi łykami). Napar można posłodzić miodem.

Prócz tego przez 2-3 wieczory z rzędu robimy dziecku lewatywy z ciepłego

naparu z kwiatu rumianku. W razie zaparcia lewatywę stosujemy każdego

wieczoru.

b) Codziennie rano i wieczorem - a w razie bólów także w południe -

kładziemy dziecku na brzuch kompres z ciepłego naparu z kwiatu rumianku lub

z ciepłego wywaru z siana.

c) Dwa razy dziennie dajemy po 0,5 łyżeczki do herbaty olejku migdałowego

lub 2-3 razy dziennie po 1 filiżance naparu z ziela tymianku (1 łyżkę

stołową ziela zalewamy 200 mililitrami wrzącej wody i odstawiamy na 30

minut, a następnie przecedzamy).

Dieta

Dieta musi być stosowana od pierwszej chwili choroby. Dzieciom, które

odżywiają się samodzielnie, posiłki podajemy często i w małych porcjach;

potrawy powinny być płynne.

`tc

Trudności z żuciem i połykaniem

`tc

Dziecko skarży się, że nie może połykać pokarmu; gryzie go z wyraźnym

trudem i niechęcią.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed posiłkami, dajemy dziecku

1-2 łyżeczki do herbaty następującej mikstury: 3 całe świeże jaja kurze ze

skorupkami myjemy dokładnie, wkładamy do emaliowanego naczynia, a następnie

zalewamy sokiem z kilku cytryn (tak, aby jajka były w nim zanurzone) i

pozostawiamy w chłodnym miejscu na 3 dni. Po upływie tego czasu ubijamy

zawartość naczynia widelcem, wyławiamy resztki skorupek, dodajemy 150-200

gramów cukru pudru i 1 łyżkę stołową koniaku, aby mikstura nie skwasiła

się.

b) Po upływie 10 minut od podania dziecku mikstury powinno ono wypić 1

filiżankę wywaru z kłączy perzu, ziela krwawnika, ziela szałwii i liści

mięty pieprzowej i ziela dziurawca (50 gramów każdego ze składników

dokładnie mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami

wrzącej wody i gotujemy przez 10 minut na małym ogniu, a kiedy wywar

ostygnie, przecedzamy go).

c) Dwie godziny po jedzeniu podajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty syropu

z babki szerokolistnej (5 łyżek stołowych ziela babki szerokolistnej

zalewamy 1 litrem wody, gotujemy przez 30 minut na małym ogniu, następnie

dodajemy 300 gramów miodu, 1 płaską łyżeczkę do herbaty nasion selera i

gotujemy jeszcze przez 10 minut. Kiedy wywar wystygnie, przecedzamy go).

d) Przed snem robimy dziecku lewatywę z pół litra naparu z rumianku (2

łyżki stołowe kwiatu rumianku zalewamy 500 mililitrami wrzątku, odstawiamy

na 20 minut, odcedzamy). Po lewatywie kładziemy dziecku na głowę ciepły

kompres z ugotowanego jęczmienia (ziarno jęczmienia gotujemy przez 5 minut,

a następnie używamy do kompresów). Kompres zdejmujemy po 15 minutach i

niezwłocznie robimy dziecku przemienną kąpiel nóg do połowy łydek.

Następnie nacieramy plecy z dołu do góry suchym ręcznikiem i na zakończenie

kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

Dieta

Pożywienie powinno składać się głównie z jarzyn i owoców. Można je lekko

przyprawić cytryną i odrobinę osolić. Po ustąpieniu objawów chorobowych

odżywiamy dziecko kaszami z dodatkiem świeżego masła śmietankowego;

ziemniaki nie są wskazane. Usuwamy z pożywienia mięso i jego przetwory.

Ograniczamy spożycie mleka.

`tc

Choroby jelit

`tc

Objawy

Brzuch dziecka jest twardy, wzdęty; dziecko płacze, kurczy nogi i

przyciska je do brzucha. Gazy nie odchodzą i sprawiają dziecku ból. Może

pojawić się obstrukcja, a po niej biegunka.

Leczenie

Na początku choroby kładziemy dziecku codziennie na brzuch kompres z

ciepłego wywaru z owsa (2 łyżki stołowe ziarna owsa lub płatków owsianych

zalewamy 1 litrem wody i gotujemy przez 30 minut). Kompres taki usuwamy

dopiero po 2 godzinach. W przypadkach ciężkich smarujemy dziecku brzuch

maścią sporządzoną z 1 łyżki stołowej wazeliny i 0,5 łyżeczki do herbaty

dobrze utłuczonego kminku.

Dzieciom karmionym piersią lub butelką podajemy 3 razy dziennie po 1

łyżeczce do herbaty wywaru z anyżku.

Dzieciom starszym dajemy także 3 razy dziennie 0,5 filiżanki wywaru z

nasion kopru włoskiego lub 1-2 łyżeczki do herbaty liści pokrzywy utartych

na proszek i zmieszanych z miodem. I wywar, i proszek pokrzywowy z miodem

podajemy dziecku po jedzeniu.

Dieta

Dzieciom karmionym z butelki podajemy pomiędzy jednym karmieniem a drugim

ciepły napar z kwiatu rumianku z dodatkiem niewielkiej ilości miodu. Dzieci

odżywiane normalnie powinny dostawać dużo jarzyn, ale mniej mleka. Pokarmy

mięsne odstawiamy; do picia podajemy dziecku przegotowaną wodę z dodatkiem

miodu i soku z cytryny.

`tc

Stolce niemowlęcia

`tc

Zwykłe stolce dziecka karmionego mlekiem matki mają jasnobrązową barwę i

kwaskowaty zapach, mogą być bardziej lub mniej gęste, bardziej lub mniej

obfite, zawierać wiele śluzu, a także przybierać barwę zielonkawą. Jeżeli

rozwój dziecka przebiega bez zaburzeń, wygląd stolca nie ma wielkiego

znaczenia.

Zdrowe niemowlę oddaje stolce 3-4 razy dziennie, choć bywa, że czyni to

4-5 razy.

Niemowlęta karmione sztucznie mlekiem i produktami zbożowymi oddają kał

jasnej barwy, o nieprzyjemnym zapachu. W kale u dzieci karmionych

przecierami jarzynowymi mogą znaleźć się nie strawione resztki jarzyn. W

takim przypadku wyłączamy z diety przeciery jarzynowe.

Do picia zalecany jest napar z kwiatu rumianku osłodzony miodem.

`tc

Zaparcia

`tc

Oseski cierpią na zaparcie najczęściej z powodu otrzymywania

niedostatecznej racji mleka. Dzieci starsze miewają zaparcia z powodu

przejadania się, zbyt jednostajnego pożywienia i niespokojnego snu.

Przyczyną zaparcia mogą być także lekarstwa i nadmierna nerwowość dziecka.

Objawy

Dziecko oddaje stolec tylko raz dziennie, a w niektórych przypadkach

jeden raz na 2-3 dni; kał jest twardy, dziecku dokuczają gazy. Jest przy

tym niespokojne, płacze, nie ma apetytu, nie chce jeść, ma obłożony język,

oddycha z trudem.

Leczenie dzieci do 4 roku życia

a) Jeżeli dziecko ma więcej niż 6 miesięcy, dajemy mu 0,5 łyżeczki do

herbaty olejku migdałowego.

b) Dziecku powyżej 6 miesięcy dajemy 1 łyżeczkę do herbaty olejku

migdałowego.

c) Dzieciom do 4 roku życia podajemy 3 łyżeczki do herbaty czystego miodu

(działa rozwalniająco) lub napar z liści senesu (przygotowany według

przepisu podanego w rozdziale "Rozstrój żołądka").

d) Rano i wieczorem masujemy delikatnie brzuch dziecka dłonią z prawa na

lewo (zgodnie z ruchem wskazówek zegara), a następnie robimy dziecku

chłodną (30 stopni C) lewatywę z 2-3 łyżek stołowych wody.

e) Kompresy na brzuch i kąpiele należy stosować według zaleceń zawartych

w rozdziale "Rozstrój żołądka".

f) Przy stolcach zbyt twardych zaleca się stosowanie czopków

glicerynowych. Jeśli jeden czopek nie wywoła stolca, wkładamy drugi.

Odrobina krwi, jaka może pojawić się w kale, nie powinna budzić niepokoju

matki.

g) Oseskom podajemy rano (na pusty żołądek) 0,5 łyżeczki do herbaty oliwy

z oliwek.

h) 10 minut później podajemy dziecku do wypicia 0,5 filiżanki wywaru z

jęczmienia (1 łyżkę stołową jęczmienia gotujemy przez 20 minut w 150

mililitrach wody, przecedzamy, studzimy do odpowiedniej temperatury dla

dziecka wlewamy do butelki, dodajemy nieco miodu).

i) Dzieciom, które przekroczyły miesiąc życia, dobrze jest podać przed

karmieniem 1-2 łyżeczki do herbaty wywaru ze śliwek suszonych (5 śliwek

suszonych gotujemy w 300 mililitrach wody, aż będą miękkie, dodajemy 3

łyżeczki cukru i przecedzamy).

j) Można też dawać dziecku 3-4 razy dziennie sok z marchwi z dodatkiem

niewielkiej ilości miodu. Sok z marchwi daje się 2 godziny po jedzeniu,

potem karmi się dziecko, i znowu daje się sok z marchwi i tak dalej.

k) Bardzo skuteczne jest podawanie dziecku czystej, przegotowanej wody

przed każdym karmieniem, w ilości jednej łyżeczki do herbaty.

Dla dzieci, które jedzą samodzielnie, bardzo skuteczny jest wywar z 250

gramów owsa z dodatkiem 5-6 śliwek suszonych i 1 łyżeczki do herbaty

siemienia lnianego przypieczonego na patelni. Powyższe składniki gotujemy

przez 20 minut w 1 litrze wody, a następnie przecedzamy. 1 łyżkę stołową

wspomnianego wywaru dodajemy do 150 mililitrów świeżego ciepłego mleka i

podajemy dziecku jako pierwszy pokarm.

Dzieciom starszym dajemy do wypicia co godzinę 1 łyżeczkę do herbaty

zimnej przegotowanej wody, która bardzo skutecznie usuwa zaparcia.

Dieta

Po ukończeniu czwartego miesiąca życia dziecko powinno otrzymywać soki

owocowe i jarzynowe, a po ukończeniu piątego miesiąca przeciery owocowe i

jarzynowe. Wtedy na ogół kończą się kłopoty z nieregularnym oddawaniem

stolca.

Dzieci karmione piersią powinny jeść dużo śliwek suszonych i innych

dostępnych owoców i jarzyn.

Karmionym z butelki dodajemy do mleka miód. Dwa razy dziennie dziecko

powinno dostawać do wypicia wywar z jęczmienia lub jedną filiżankę do kawy

wywaru z płatków owsianych (przepis podano w części omawiającej karmienie

oseska).

Leczenie dzieci w wieku od 4 do 10 roku życia:

a) Przy zaparciach dajemy dziecku rano, w południe i wieczorem, na 20

minut przed jedzeniem, 3-5 kropli nalewki z bazylii na kostce cukru.

Nalewkę z bazylii przygotowujemy w sposób następujący: do butelki o

pojemności pół litra wsypujemy do połowy ziele bazylii, zalewamy je czystą

oliwą z oliwek do pełna i odstawiamy na 20 dni. Po upływie tego czasu

nalewkę przecedzamy przez gęste sitko, nalewamy do buteleczek z ciemnego

szkła i dobrze je korkujemy.

b) W 10 minut po podaniu nalewki dziecko powinno wypić 1 filiżankę naparu

z otrąb żytnich (1 czubatą łyżkę stołową otrąb zalewamy 200 mililitrami

wrzątku, pozostawiamy na 1 godzinę i przecedzamy). Napar słodzimy miodem.

c) W przypadku zaparcia chronicznego 10 minut przed każdym głównym

posiłkiem podajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty czystej oliwy z oliwek, a

10 minut po posiłku dziecko powinno wypić 1 filiżankę naparu z otrąb

żytnich.

Dieta

a) Przy sporadycznych zaparciach dajemy dziecku dużo jarzyn i owoców,

odstawiamy mleko, mięso i wywary mięsne, ograniczamy sól. Zimą dajemy

dziecku owoce z kompotu (najlepiej śliwki i gruszki), latem zaś dużo owoców

świeżych.

b) Przy zaparciach chronicznych przed każdym głównym posiłkiem należy

podać dziecku 1 dużą pieczoną cebulę (pieczemy ją jak jabłka). W ciągu dnia

dajemy dziecku do picia napar z mięty pieprzowej lub ziela dziurawca

osłodzony miodem.

c) W dwie godziny po jedzeniu należy wypić napar z otrąb żytnich.

d) Wieczorem, przed snem, robimy dziecku lewatywę ze 150 mililitrów

ciepłej wody, a następnie kompres na brzuch z ciepłego naparu z kwiatu

rumianku, który pozostawiamy na całą noc.

Jeśli przedstawione tu leczenie nie przyniesie wyników, trzeba pokazać

dziecko lekarzowi, ponieważ zachodzi podejrzenie zwężenia jelita grubego.

`tc

Biegunka

`tc

Najczęściej cierpią na biegunkę dzieci karmione sztucznie. Powodem

biegunki bywa mleko krowie. Niektóre dzieci chorują na biegunkę po

zjedzeniu nie umytych surowych owoców lub po raptownym ochłodzeniu,

zwłaszcza nóg.

Objawy

Biegunka występuje zwykle niespodziewanie. Objawia się częstymi stolcami

zielonkawego koloru. Dziecko jest spokojne, nie chce jeść, lecz pije

chętnie płyny. Temperatura ciała jest lekko podwyższona, ręce i stopy

zimne, skóra blada i wiotka.

Leczenie

a) Każdego dnia co 2-3 godziny robimy dziecku kompres na brzuch z

chłodnej wody zmieszanej w połowie z octem. Kompres wieczorny pozostawiamy

na noc.

Jeżeli dziecko cierpiące na biegunkę odżywia się samodzielnie i nie jest

wycieńczone chorobą, wówczas przed snem robimy mu okład na brzuch z

rozgotowanego owsa (mogą być płatki owsiane). Gdy stopy ma zimne, kładziemy

mu obok nóg termofory lub butelki z gorącą wodą owinięte w wilgotne

ręczniki.

b) Co 3-4 defekacje lewatywa z ciepłej wody.

c) Przy uporczywie utrzymujących się biegunkach należy zastosować nader

skuteczny środek, jakim jest lewatywa z białka świeżego jajka. Białko z

jednego jajka ubijamy na pianę i dodajemy jedną łyżeczkę ciepłej wody.

Można też zrobić dziecku lewatywę z wywaru z siemienia lnianego

podprażonego uprzednio na suchej patelni (jedną łyżkę stołową siemienia

lnianego gotujemy w 200 mililitrach wody, aż pozostanie połowa objętości

wywaru). Jeżeli trzeba, lewatywę powtarzamy następnego dnia.

d) Jeżeli dziecko przekroczyło czwarty miesiąc życia, dajemy mu trzy razy

dziennie pół filiżanki ciepłego wywaru z dzikiej róży (dwie łyżki stołowe

owoców dzikiej róży gotujemy w 500 mililitrach wody tak długo, aż

pozostanie połowa płynu). Zamiast owoców dzikiej róży można użyć ziela

dziurawca (jedną łyżkę stołową ziela dziurawca zalewamy 250 mililitrami

wrzącej wody i odstawiamy pod przykryciem na 15 minut).

e) Dzieciom starszym dajemy wywar mieszany z ćwiartki cytryny wraz ze

skórką, jednej łyżeczki do herbaty liści mięty kędzierzawej i jednej

łyżeczki do herbaty kwiatu rumianku. Składniki gotujemy przez 10 minut w

400 mililitrach wody). Podajemy pół filiżanki wywaru przed posiłkiem rano,

w południe i wieczorem. Najczęściej po wypiciu pierwszej porcji wywaru

biegunka ustaje. Jeśli w kale pojawia się krew, wówczas do wywaru dodajemy

jedną łyżeczkę do herbaty ziela dziurawca.

f) Przez 2-5 dni podajemy dziecku proszek ze skorupek jaj (jedną skorupkę

sparzamy gorącą wodą, suszymy, mielemy w młynku do kawy, dzielimy na trzy

porcje i podajemy dziecku przez 2-5 dni).

Dieta

Dopóki biegunka nie ustanie, dajemy dziecku do jedzenia tylko białko

ubite z cukrem pudrem. Gdyby następnego dnia biegunka utrzymywała się,

nadal stosujemy białko ubite z cukrem i mleczko z płatków owsianych. Po 2-3

dniach dziecko może już wypić sok z jabłek, który ma nader korzystny wpływ

na jelita.

Dzieciom, które ukończyły pierwszy rok życia, dajemy utarte surowe

jabłka, rezygnując z innych potraw. Ilość jabłek zależna jest od wieku i

apetytu dziecka.

Dieta jabłkowa zaiste działa cuda, powodując całkowite ustąpienie

biegunki. Kał szybko nabiera zwartej konsystencji i staje się mniej

cuchnący, zmniejsza się częstotliwość oddawanych stolców; po dwóch dniach

obniża się temperatura ciała i ustają bóle brzucha.

Po diecie jabłkowej stopniowo zaczynamy żywić dziecko normalnie, na

przykład gęstą zupą z marchwi, zupą z ryżu, ryżem na sypko, płatkami

owsianymi na gęsto, zsiadłym mlekiem. Kiedy dziecko poczuje się lepiej,

podajemy mu przecier ze świeżych jarzyn - głównie z marchwi i ziemniaków.

Pokarmy mleczne dziecko może przyjmować po siedmiu dniach.

Gdy dziecko ma pragnienie, dajemy mu do picia napój przygotowany w

następujący sposób: 2 białka ze świeżego jajka, 200 mililitrów wody, 2

łyżeczki do herbaty cukru, nieco przegotowanej wody i 0,5 łyżeczki do

herbaty soku z cytryny mieszamy w mikserze tak długo, aż płyn nabierze

barwy i konsystencji mleka.

Oseski karmimy tylko rano i wieczorem, a między posiłkami dajemy kilka

razy po 1 łyżeczce do herbaty przegotowanej wody z dodatkiem 2-3 kropli

soku z cytryny. W czasie, kiedy dziecko nie jest karmione, matka powinna

opróżniać piersi za pomocą odciągaczki do mleka. Zamiast mleka krowiego

dajemy niemowlęciu wywar z owsa lub płatków owsianych.

Dzieciom cierpiącym na bóle odbytu kładziemy w tym miejscu kompres z

ciepłego świeżego twarogu.

`tc

Biegunka infekcyjna

`tc

Objawy

Choroba objawia się najczęściej wieczorem. Dziecko zaczyna obficie

wymiotować, dostaje biegunki i oddaje wodnisty kał. Początkowo temperatura

ciała jest wysoka, może osiągnąć 40 stopni C. Wargi sinieją, a skóra na

twarzy nabiera szarożółtej barwy. W ciągu kolejnych dwóch dni dziecko

szybko traci na wadze; skóra robi się sucha i stwardniała.

Ponieważ choroba jest poważna, należy skonsultować się z lekarzem.

`tc

Ostre zapalenie jelita cienkiego

`tc

Do ostrego zapalenia jelita cienkiego dochodzi zazwyczaj w wyniku

przekarmienia lub spożycia nieświeżego pożywienia, zwłaszcza mięsa i mleka.

Objawy

Silna biegunka. Gazy. Kał jest rzadki, żółto-zielony. Dziecko jest

niespokojne, płacze, nie ma apetytu i dużo pije; brzuch ma wzdęty.

Dziecko powinien obejrzeć lekarz.

Leczenie

Polega na stosowaniu lewatyw, kompresów i diety. Wieczorem przed

położeniem dziecka spać kładziemy mu na brzuch kompres z ciepłego wywaru z

siana, który usuwamy po 30 minutach.

a) Dla ugaszenia pragnienia podajemy co 10 minut łyżeczkę do herbaty

wywaru z kopru włoskiego (1 łyżeczkę do herbaty nasion kopru gotujemy przez

5 minut w 250 mililitrach wody, a następnie dodajemy do przecedzonego

wywaru 2-3 krople soku z cytryny). Jedną łyżkę stołową wywaru można też

dawać dziecku kilka razy dziennie przed posiłkiem.

b) W przypadku silnej biegunki podajemy trzy razy dziennie jeden ze

środków wskazanych w rozdziale "Biegunka".

Dieta

Przez 12 godzin nie podajemy dziecku żadnego pożywienia, bowiem w takim

przypadku głód jest najlepszym lekarstwem. Gdy dziecko jest bardzo głodne,

można dać mu sok albo utarte jabłko. Po opanowaniu biegunki najlepiej

przygotować wywar z owsa lub płatków owsianych, albo kleik ryżowy (do 0,5

litra zimnej wody wsypujemy 2 łyżki stołowe ryżu, a kiedy napęcznieje,

dolewamy wrzącej wody do objętości 1 litra, gotujemy przez 20 minut i

przecedzamy). Kleik ryżowy można przechowywać w lodówce najwyżej przez 24

godziny, gdyż szybko kwaśnieje.

Po wyzdrowieniu wprowadzamy stopniowo normalne pożywienie.

`tc

Przewlekłe zapalenie jelita cienkiego

`tc

Objawy

Dziecko jest przygnębione, wygląda źle, jego kał zawiera wiele śluzu,

cuchnie, jest obfity, zaparcia występują na zmianę z biegunką.

Zanim przystąpimy do leczenia naturalnego, dziecko należy pokazać

lekarzowi.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, na 15 minut przed jedzeniem, dajemy 1

łyżeczkę do herbaty mieszanki złożonej z 500 gramów miodu i 2 soczystych

cytryn zmielonych razem ze skórką, lecz bez pestek. Miód i miazgę cytrynową

dobrze mieszamy.

b) Po upływie 10 minut podajemy do wypicia 1 filiżankę naparu z

dziurawca, babki szerokolistnej, mięty pieprzowej i liści szałwii (100

gramów każdego ze składników dokładnie mieszamy, do 2 łyżek stołowych

mieszanki dodajemy 1 łyżkę stołową siemienia lnianego prażonego na suchej

patelni, 1 łyżeczkę do herbaty nasion anyżku, wszystko zalewamy 500

mililitrami wrzątku i gotujemy na małym ogniu przez 5 minut, a kiedy wywar

wystygnie, przecedzamy go). Wywar podajemy ciepły. Można dodać miodu i soku

z cytryny.

c) W 2 godziny po jedzeniu dajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mikstury

złożonej z 2 całych świeżych jaj kurzych, które zalewamy sokiem z 7 cytryn

i odstawiamy pod przykryciem na 3-4 dni w chłodne miejsce, aż rozpuszczą

się skorupki; następnie rozbijamy zawartość naczynia widelcem, dodajemy 100

mililitrów koniaku i 150 gramów cukru pudru. Miksturę przechowujemy w

lodówce.

d) Po 10 minutach podajemy 1 filiżankę naparu z ziół jak w punkcie b.

e) Przy zaparciach robimy wieczorem lewatywę z 200 mililitrów ciepłej

wody, a zaraz potem kładziemy na brzuch kompres z ciepłego naparu mięty

kędzierzawej (3 łyżki stołowe mięty gotujemy przez 10 minut w 500

mililitrach wody), który owijamy dodatkowo szalem wełnianym.

i) Rano nacieramy dziecku pachy i brzuch chłodną wodą i wycieramy do

sucha.

`tc

Ostre i przewlekłe zapalenie jelita grubego

`tc

Jest to choroba wymagająca wyjątkowej opieki nad chorym dzieckiem, gdyż

bardzo łatwo przechodzi ze stanu ostrego w stan przewlekły.

Objawy

Dziecko czuje silne parcie przy oddawaniu stolca. Często towarzyszą temu

bóle. Kał jest wodnisty lub ma konsystencję kaszy i zawiera dużą domieszkę

śluzu. Przy przewlekłym zapaleniu jelita grubego mogą występować zaparcia

na przemian z biegunką. Dziecko odczuwa silne bóle pod pępkiem i w lewej

dolnej części brzucha.

Leczenie

a) Przy zaparciach dajemy rano, w południe i wieczorem po 0,5 łyżeczki

mikstury przygotowanej w następujący sposób: 500 gramów oliwy z oliwek z

dodatkiem ziela dziurawca, ziela krwawnika i liści mięty pieprzowej

(wszystkich ziół po 1 czubatej łyżce stołowej) gotujemy w łaźni wodnej

przez 1 godzinę. Po ostygnięciu przecedzamy przez gęsto tkane płótno lub

bardzo gęste sitko, wyciskając bardzo dokładnie. W razie biegunki dajemy

0,5 białka ze świeżego jaja kurzego ubitego z 0,5 łyżeczki do herbaty mąki

ziemniaczanej i odrobiną kwasku cytrynowego.

b) Po upływie 10 minut od podania jednego z wymienionych środków, jeżeli

dziecko cierpi na zaparcie, powinno wypić 0,5 filiżanki wywaru z dziurawca,

kwiatu bzu i liści mięty pieprzowej (50 gramów dziurawca i po 25 gramów

pozostałych ziół mieszamy; 1 czubatą łyżkę mieszanki z dodatkiem 0,5

łyżeczki do herbaty siemienia lnianego, uprażonego na sucho na patelni, i

ćwierć łyżeczki nasion anyżku zalewamy 300 mililitrami wrzącej wody i

gotujemy pod przykryciem przez 10 minut; po ostygnięciu przecedzamy). Wywar

można posłodzić miodem.

Przy biegunce podajemy 0,5 świeżego białka jajka kurzego przygotowanego

jak w punkcie a.

Dieta

Jeżeli dziecko ma zaparcie, dieta musi być roślinna, zawierać niewiele

soli. Potrawy przyprawiamy do smaku sokiem z cytryny. Nie podajemy mleka i

jego przetworów, a także mięsa. Prócz tartych jabłek nie wolno dawać

dziecku żadnych owoców. Przed obiadem i kolacją dajemy jedną pieczoną

cebulę (przygotowujemy ją tak jak jabłka pieczone).

W razie biegunki podajemy dużo tartych jabłek, sok z marchwi lub sok z

czarnych jagód.

Zamiast wody do picia podaje się:

Przy zaparciu - wywar z nasion kopru włoskiego jedną pełną łyżeczkę do

herbaty kopru zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody, gotujemy przez 10

minut i po ostygnięciu przecedzamy). Taki wywar działa kojąco na jelita.

Przy biegunce - wywar z czarnych suszonych jagód (dwie łyżki stołowe

jagód gotujemy w 500 mililitrach wody przez 20 minut, a po ostygnięciu

przecedzamy).

Uwagi

a) Przy zaparciach robimy wieczorem lewatywę ze 150 mililitrów ciepłej

wody.

b) Przy biegunce na noc kładziemy na brzuch kompres z ugotowanych na

gęsto płatków owsianych; kompres przykrywamy flanelą i owijamy wełnianym

szalem.

c) Przy bólach głowy kładziemy na głowę kompres z tartych ziemniaków,

przykrywamy gazą i następnie nakładamy wełnianą czapkę.

`tc

Świąd odbytu

`tc

Przyczyną świądu odbytu mogą być robaki, świąd nerwowy skóry, egzema lub

stan zapalny wokół odbytu.

Leczenie

Jeśli przyczyną świądu są robaki, wówczas przeprowadzamy odpowiednie

leczenie opisane w rozdziale "Robaczyce".

W przypadku nerwowego świądu skóry skuteczny jest nakładany na brzuch dwa

razy dziennie (rano i wieczorem) kompres z chłodnego wywaru z siana lub z

wody.

Po każdym oddaniu kału obmywamy odbyt dziecka chłodnym naparem z kwiatu

rumianku.

Dieta

Pożywienie głównie roślinne, z przewagą owoców; sól w minimalnych

ilościach. Eliminujemy potrawy mięsne, a mleko znacznie ograniczamy.

`tc

Pęknięcie odbytu

`tc

Przyczyną pęknięć odbytu bywa najczęściej niedelikatne obmywanie odbytu

po wypróżnieniu.

Objawy

Skóra wokół odbytu jest mocno popękana i sprawia ból.

Leczenie

Rano, w południe i wieczorem, a także po każdym wypróżnieniu myjemy odbyt

dziecka najpierw ciepłą wodą, a następnie watką zamoczoną w ciepłym naparze

z dziurawca. Po umyciu odbytu nacieramy go watką nasączoną oliwą z oliwek

zagotowaną w łaźni wodnej z dodatkiem soku z dziurawca (do 100 gramów oliwy

z oliwek dodajemy 3-4 łyżeczki do herbaty soku z dziurawca i gotujemy przez

10 minut stale mieszając). Zabieg ten szybko przynosi ulgę.

Jeżeli dziecko cierpi na zaparcie, przed każdym oddaniem stolca robimy mu

lewatywę z ciepłego naparu z kwiatu rumianku.

`tc

Wypadnięcie odbytu i odbytnicy

`tc

Powodem wypadnięcia odbytnicy jest zwykle mocne napinanie jelita grubego,

biegunki, osłabienie mięśni, długotrwałe zaparcia, silny kaszel.

Objawy

Podczas silnego napinania mięśni brzucha wysuwa się często na wierzch

zaczerwieniona przednia część odbytnicy. Dziecko zwija się z bólu przy

każdym ruchu.

Leczenie

a) Przede wszystkim należy uśmierzyć ból. W tym celu trzeba dokładnie

umyć ręce, nawinąć na palec wskazujący gazę nasyconą oliwą z oliwek i

delikatnym ruchem wsunąć wypadnięty odbyt do środka odbytnicy. Następnie

podkładamy poduszkę pod dolną część kręgosłupa, kładziemy na odbyt ręcznik

namoczony w zimnej wodzie. Dziecko powinno leżeć w takiej pozycji przez

dwie godziny.

Kiedy odbytnica jest zaczerwieniona, wówczas kładziemy na nią kompres z

zimnej wody, a gdy zaczerwienienie ustąpi, wsuwamy ją na miejsce, jak

opisano wyżej.

b) Przy częstym wypadaniu odbytnicy dobrze jest przed oddaniem przez

dziecko stolca zrobić mu zimną lewatywę ze 150 mililitrów wody. Po oddaniu

stolca robimy lewatywę powstrzymującą ze 100 mililitrów wywaru z kory

dębowej (2 łyżki stołowe kory dębowej gotujemy przez 10 minut w 1 litrze

wody).

c) Jeśli odbytnica wypada podczas każdej defekacji, wówczas dziecko

powinno oddawać stolec na leżąco.

d) We wszystkich przypadkach rano i wieczorem kładziemy dziecku na brzuch

kompresy z wywaru z liści orzecha włoskiego, które usuwamy po 20 minutach.

Kompres nałożony wieczorem pozostawiamy na całą noc.

Dieta

Przez pierwsze 3-5 dni po wypadnięciu odbytnicy należy pić wyłącznie soki

owocowe i jarzynowe (szczególnie sok z marchwi), a ponadto niezbyt gęsty

kleik z płatków owsianych. Po upływie tego czasu wprowadzamy do diety nieco

mleka, orzechy, chleb Grahama i różne sałatki.

`tc

Przepuklina pachwinowa i przepuklina pępkowa

`tc

Obydwa rodzaje przepuklin są następstwem słabości tkanek, mogą także

powstać w wyniku dźwigania ciężkich przedmiotów, mocnego napinania mięśni

brzucha, gwałtownych podskoków, silnego kaszlu lub płaczu.

Objawy

Część jelita, a częściej otrzewnej, wysuwa się przez osłabione włókna

mięśniowe, tworząc podskórny obrzęk; obrzęk jest elastyczny i chowa się,

gdy go nacisnąć. Jeśli pod skórą znalazło się jelito, wówczas słychać

burczenie.

U małych dzieci obrzęk tworzy się często w okolicy pępka. Taki obrzęk,

czyli przepuklinę pępkową, trudniej jest wsunąć na swoje miejsce niż

przepuklinę pachwinową. Jeśli przepuklina nie daje się wsunąć, konieczna

jest pomoc lekarska, gdyż przepuklina może uwięznąć. Obie przepukliny

sprawiają dziecku ból przy każdym ruchu, ta dolegliwość może się

rozprzestrzenić na całą jamę brzuszną. Dziecko płacze wówczas i cierpi na

zaburzenia trawienia.

Gdy przepuklina uwięźnie, dziecko odczuwa silne bóle brzucha, nie może

wypróżnić się i oddawać gazów. Ból jest szczególnie dotkliwy w okolicy guza

przepuklinowego. Poza doznawaniem bólu dziecko wymiotuje, początkowo

pokarmem, potem zaś żółcią i kałem. Tętno jest przyśpieszone, oddech

utrudniony, twarz robi się blada, pokrywa ją zimny pot, oczy są wpadnięte.

Wymaga to interwencji lekarskiej.

Leczenie

Bardzo skuteczne są chłodne kompresy na brzuch, których nie powinno się

jednak trzymać dłużej niż przez 15 minut. Kompresy takie robimy codziennie.

Prócz kompresów stosujemy następujące leczenie:

a) Jeżeli przepuklina uzewnętrznia się do worka mosznowego (u chłopców),

wówczas kładziemy dziecko na plecach i delikatnymi ruchami palca

wskazującego staramy się wsunąć ją na miejsce. Zaraz po zabiegu nakładamy

mu długą koszulę namoczoną w ciepłym wywarze z igieł sosnowych. W koszuli

tej dziecko ma leżeć przez półtorej godziny.

b) Jak już wspomniano, robimy dziecku dwa razy dziennie kompresy na

brzuch z wywaru z siana i kory dębowej (w tym przypadku jako płynu do

przygotowania wywaru z kory dębowej używamy wywaru z siana). Wieczorem,

przed snem - kompres z wywaru z kory dębowej (na wywarze z siana),

obejmujący dolną część brzucha i jego przeciwległą część od strony

kręgosłupa; są to więc właściwie dwa kompresy, które pozostawiamy na całą

noc. Jeżeli dziecko nosi bandaż przepuklinowy, przed kompresem i kąpielą

należy go zdjąć.

c) Raz w tygodniu dzieciom, które mają ponad rok, robimy gorącą kąpiel

nóg, aby wywołać poty. Po wypoceniu się nacieramy ciało dziecka ręcznikiem

zamoczonym w zimnej wodzie, wycieramy je do sucha, a na zakończenie

kładziemy wyżej opisany kompres na dolną część brzucha i kręgosłup. Kompres

usuwamy po dwóch godzinach.

d) W razie zaparcia robimy dziecku ciepłą lewatywę, najlepiej z naparu z

kwiatu rumianku.

e) Codziennie rano i wieczorem przed jedzeniem podajemy dziecku 1-2

łyżeczki do herbaty wywaru z kory dębowej (1 łyżkę stołową kory dębowej

zalewany 500 mililitrami wrzącej wody i gotujemy przez 15 minut, a po

ostygnięciu przecedzamy).

Postępowanie w przypadku przepukliny pępkowej:

a) W pierwszym rzędzie staramy się delikatnym ruchem wsunąć przepuklinę

na miejsce. Zabieg ten ułatwi zrobienie dziecku ciepłej lewatywy, a

następnie przystawienie bańki w miejscu położonym o cztery palce wyżej;

bańkę zdejmujemy po 10 minutach. Gdy przepuklina nie daje się wsunąć,

przykładamy na chore miejsce ciepłe kompresy w ciągu 1-2 godzin. Podczas

kompresów dziecko musi leżeć na plecach, z nogami podciągniętymi do

brzucha.

b) Jeżeli w ciągu dwóch godzin przepuklina nadal nie daje się wsunąć na

miejsce, trzeba wezwać lekarza, gdyż może nastąpić jej uwięźnięcie.

c) Kiedy przepuklina zostanie wsunięta na miejsce, smarujemy skórę wokół

niej mieszaniną złożoną z 3 żółtek ubitych z 0,5 łyżeczki do herbaty kwasku

cytrynowego. Początkowo używamy mieszanki rano i wieczorem, a poczynając od

4 dnia tylko wieczorem. Przez cały czas kuracji chore miejsce zawijamy

bandażem elastycznym.

Po wsunięciu przepukliny na miejsce należy stosować leczenie naturalne,

na które składają się kompresy i lewatywy omówione w części dotyczącej

przepukliny mosznowej.

Dieta

Póki przepuklina nie zostanie wprowadzona na miejsce, nie dajemy dziecku

żadnego pożywienia, a po wprowadzeniu odżywiamy je pokarmami, które

sprzyjają tworzeniu się miękkiego stolca i nie tworzą gazów, a więc

podajemy dużo jarzyn (bez fasoli i grochu). Eliminujemy kakao, słodycze

ograniczamy do minimum (czekolady w ogóle nie dajemy), cukier zastępujemy

miodem.

Po uwieńczonym sukcesem leczeniu pozwalamy dziecku na gimnastykę i

zabawy. Codziennie rano nacieramy całe ciało dziecka chłodną wodą, okrywamy

je ciepło i kładziemy na jakiś czas do łóżka.

`tc

Robaczyce

`tc

Chorobę tę wywołują cienkie, długie, ruchome robaki zwane owsikami;

osobniki męskie mają 3 centymetry długości, a osobniki żeńskie -10

milimetrów. Owsiki wyglądają jak krótkie, białe nitki.

Objawy

Owsiki trafiają się i u dzieci, i u dorosłych. Dziecko płacze z powodu

bólu brzucha, nie ma apetytu, wymiotuje, cierpi na zaparcie, anemię, jest

niespokojne, ma trudności z zasypianiem. Okolica odbytu jest zaczerwieniona

i swędząca (zwłaszcza wieczorem). W kale spostrzec można opisane już

owsiki. Zwykle na owsicę cierpi cała rodzina. Z łatwością można zauważyć,

że kiedy dziecko zaśnie i rozgrzeje się, wówczas owsiki wydobywają się

przez odbyt na zewnątrz i składają jaja. Ponieważ dziecku dokucza świąd

odbytu, często drapie się, co powoduje pozostawanie jaj za paznokciami. W

ten sposób nieustannie zakaża się na nowo.

Leczenie

a) Przez dziesięć dni z rzędu, około godziny 9.00 wieczorem, robimy

chłodną lewatywę z 0,5 litra roztworu wodnego 1 łyżeczki do herbaty

zmiażdżonego czosnku, 1 łyżeczki soli i 1 łyżeczki octu. Jest to znakomity

środek przeciwko owsikom. Po zrobieniu lewatywy trzeba postarać się, aby

roztwór nie został wydalony przynajmniej przez pół godziny. Małym dzieciom

należy zatkać odbyt kawałkiem czystego płótna i przytrzymać palcami. Po

lewatywie należy umyć dokładnie odbyt i ręce dziecka gorącą wodą z mydłem,

a potem przebrać je w wygotowaną i wyprasowaną bieliznę. Następnie odbyt

przemywamy.

b) Codziennie przed snem robimy kompres na brzuch z chłodnego wywaru z

siana. Kompres pozostawiamy na całą noc.

c) Powidełka przeciwko robakom: 100 gramów kwiatu wrotyczu dokładnie

mielemy w młynku do kawy i mieszamy z miodem w proporcji 1 płaska łyżeczka

do herbaty sproszkowanego kwiatu wrotyczu na 100 gramów miodu i ucieramy).

Powidełka podajemy trzy razy dziennie w ilości pół łyżeczki do herbaty

(niemowlętom) lub 1 łyżeczki do herbaty (dzieciom starszym). Po upływie 2

godzin podajemy 1-2 łyżeczki do herbaty oleju rycynowego, lecz nie na pusty

żołądek.

d) Bardzo skutecznie działa sok ze zmiażdżonego czosnku. 2-3 razy

dziennie podajemy dziecku z mlekiem 5-10 kropli soku z czosnku.

Dieta

Dziecko powinno zjadać dużo surowej, tartej marchwi, surowej kiszonej

kapusty, ryżu gotowanego z dodatkiem czosnku. Wykluczamy chleb.

Uwaga

Czasami wyleczenie jest pozorne i po upływie 20 dni owsiki mogą się znów

pokazać, choć w małej ilości. W takim przypadku leczenie należy kontynuować

przez kolejnych 7 dni.

`tc

Glistnica

`tc

Glista ludzka jest długim, czerwono-białym robakiem o długości 10-30 cm.,

który żyje samotnie lub w gromadzie w jelicie cienkim człowieka.

Objawy

Dziecko cierpi na zaparcia, po których następują biegunki, ma kłopoty z

trawieniem, mimo głodu czuje wstręt do jedzenia, uskarża się na bóle w

okolicy pępka, świąd w nosie, zgrzyta zębami we śnie, nękają je bóle głowy,

nudności, częste parcie na stolec. Mimo dobrego odżywiania dziecko jest

słabe. Dzieci cierpiące na glistnicę często ssą palec.

Leczenie przeprowadzamy według planu opisanego w rozdziale "Owsica".

a) Powidełka przeciwko robakom.

b) Sok z czosnku.

c) Sok z marchwi - 50-100 mililitrów na pół godziny przed jedzeniem.

Dieta

Jak w rozdziale "Owsica", poza tym codziennie rano dajemy dzieciom

starszym na czczo jedną łyżkę drobno posiekanej kiszonej kapusty.

`tc

Choroby wątroby i dróg żółciowych

`tc

`tc

Żółtaczka nieżytowa

`tc

Objawy

W większości przypadków żółtaczkę nieżytową poprzedzają: gorączka, brak

apetytu, bóle brzucha, czasami biegunka. Po kilku dniach, a czasami nawet

po upływie kilku tygodni, występuje żółtaczka.

Leczenie

Sposób pierwszy: Codziennie rano robimy ciepłą kąpiel (38 stopni C),

dodając do wody ćwierć litra octu winnego.

Wieczorem kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

Sposób drugi: Każdego wieczoru przed snem robimy ciepłą kąpiel całkowitą

z wywaru z siana i skrzypu. Po kąpieli polewamy plecy dziecka chłodną wodą.

Noworodkom z nie zagojoną raną pępka nie robi się kompresów.

W razie zaparcia robimy dziecku ciepłą lewatywę z naparu z rumianku lub z

samej wody.

Oseskom podajemy przed karmieniem, 3-4 razy dziennie po 1 łyżeczce do

herbaty naparu z kwiatu rumianku.

Dzieciom starszym daje się wywar z jagód jałowca (3-5 jagód ucieramy w

moździerzu i gotujemy w 250 mililitrach wody przez 5 minut). Wywar podajemy

3 razy dziennie w ilości 2 łyżek stołowych.

Bardzo skuteczny jest proszek z węgla drzewnego, który dajemy dziecku w

mleku - 0,5 łyżeczki do herbaty proszku na 0,5 szklanki mleka.

`tc

Zapalenie woreczka żółciowego z obecnością piasku i kamieni lub bez

`tc

Objawy

Kłopoty z trawieniem, bóle w prawej części brzucha, wymioty. Dotykanie

okolic wątroby wywołuje ból. Skóra ma wyraźnie żółtawą barwę.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem na 20 minut przed jedzeniem dajemy 1

łyżeczkę do herbaty mikstury złożonej z 300 gramów miodu, który mieszamy

dokładnie z sokiem z 2-3 cytryn i 150 mililitrami oliwy z oliwek.

b) 10 minut po podaniu mikstury dajemy dziecku do wypicia 0,5 filiżanki

wywaru z ziela dziurawca, liści mięty pieprzowej, ziela skrzypu, ziela

tysiącznika, ziela podróżnika i szyszek chmielu (mieszamy dokładnie po 50

gramów każdego ze składników, bierzemy 1 łyżkę stołową mieszanki i dodajemy

1 płaską łyżeczkę do herbaty przypieczonego na patelni siemienia lnianego

oraz 0,5 łyżeczki do herbaty nasion anyżu, zalewamy 300 mililitrami wrzącej

wody i gotujemy przez 10 minut na małym ogniu; po ostudzeniu przecedzamy).

Podajemy do picia z dodatkiem miodu i soku z cytryny.

Dieta

a) Pożywienie z przewagą warzyw i owoców, lecz bez mięsa i jego

przetworów, a także bez mleka i jego przetworów.

b) Po każdym posiłku - na lepsze trawienie jedno jabłko pieczone z

dodatkiem jodu.

c) Dwie godziny po jedzeniu jedna filiżanka naparu z ziela dziurawca.

d) Wieczorem, jeżeli dziecko ma zaparcie, robimy mu lewatywę z 250

mililitrów wody lub naparu z rumianku.

e) Rano obmywamy mu brzuch chłodną wodą i wycieramy do sucha.

`tc

Choroby śledziony

`tc

`tc

Stany zapalne i powiększenie śledziony

`tc

Objawy

Ból i uczucie ciężaru pod żebrami z lewej strony jamy brzusznej, która

jest wzdęta i napięta. Chore dziecko ma skłonności do wymiotów, nie chce

jeść; czasami ma podwyższoną temperaturę ciała. Powiększenie śledziony może

być również objawem innych poważnych chorób.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem dajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty

mikstury złożonej z 500 gramów miodu, 5 świeżych liści orzecha włoskiego,

10 słodkich migdałów utłuczonych na miazgę, 2 cytryn pokrojonych na kawałki

i przepuszczonych razem ze skórkami, ale bez pestek, przez maszynkę do

mięsa, 1 gałki muszkatołowej zmielonej w młynku do kawy. Wszystkie

składniki dobrze ucieramy z miodem i odstawiamy na 2-3 godziny.

b) Pięć minut po wypiciu powyższej mikstury dziecko musi wypić 1

filiżankę wywaru z kłączy perzu, ziela poziewnika bladego, ziela werbeny

pospolitej, ziela dziurawca, ziela krwawnika pospolitego, ziela tasznika

pospolitego, i szyszek chmielowych (50 gramów każdego ze składników dobrze

mieszamy, bierzemy 1 łyżkę stołową mieszanki, dodajemy 1 łyżeczkę do

herbaty siemienia lnianego, które wcześniej przypiekamy na patelni,

zalewamy wszystko 250 mililitrami wrzącej wody i gotujemy pod przykryciem

przez 10 minut, a po wystudzeniu przecedzamy).

c) Dwie godziny po jedzeniu dajemy dziecku 1 filiżankę wywaru z 3

orzechów włoskich utłuczonych dobrze razem z łupinami i nasionami, 1 łyżki

stołowej płatków owsianych, 1 łyżki stołowej szyszek chmielu, 1 łyżki

stołowej korzeni pokrzywy i 1 łyżki stołowej korzeni pietruszki. Wszystkie

składniki gotujemy przez 15 minut w 1200 mililitrach wody, dodajemy 1

łyżeczkę do herbaty pączków sosnowych, 1 łyżeczkę ziela skrzypu, 1 łyżeczkę

ziela płucnika,1 łyżeczkę mchu islandzkiego, 1 łyżeczkę ziela lubczyku i

gotujemy jeszcze przez 15 minut, a kiedy wywar wystygnie, przecedzamy.

d) W razie zaparcia wieczorem robimy lewatywę z 250 mililitrów ciepłego

naparu z rumianku. Zaraz po lewatywie kładziemy dziecku na brzuch kompres z

ciepłego wywaru z siana, który owijamy szczelnie wełnianym szalem. Kompres

pozostawiamy na całą noc.

e) Każdego ranka nacieramy pachy i brzuch dziecka chłodną wodą i dobrze

wycieramy. Należy dbać o to, aby miało ono zawsze ciepłe stopy.

Dieta

Pożywienie ma składać się z jarzyn i owoców. Nie dajemy mięsa, mleka i

przetworów mlecznych. Dziecko nie powinno jeść słodyczy ani pić zimnych

napojów.

`tc

Choroby układu limfatycznego

`tc

`tc

Dziecko limfatyczne

`tc

Objawy

Dziecko limfatyczne jest blade i anemiczne, jego ruchy są ospałe; cierpi

na obrzmienia stawów, a zwłaszcza gruczołów limfatycznych. Opisanym objawom

towarzyszą uporczywe wysypki oraz nieżyt atakujący oczy i drogi oddechowe.

Dalszy rozwój tej wyjątkowo trudnej do wyleczenia choroby przebiega bez

innych wyraźnych objawów. Występują dwie postaci choroby.

Pierwsza sprowadza się do tego, że cierpiące na nią dziecko ma

spowolnioną przemianę materii, wyjątkowo dużą głowę, tępawy wyraz twarzy,

spuchnięty nos i górną wargę, wzdęty brzuch, nabrzmiałe szyjne gruczoły

limfatyczne, a także gąbczaste mięśnie.

Postać druga limfatyzmu charakterystyczna jest dla dzieci ze zbyt szybką

przemianą materii. Dziecko takie ma bladą, lecz szybko czerwieniejącą

skórę, przez którą przeświecają czerwone i niebieskawe naczynia krwionośne;

białko oka jest niebieskawe, co nadaje oczom blask. Waga ciała jest

niewielka, zęby ładne, błękitnawe, błyszczące, lecz wąskie i długie, włosy

miękkie.

Główną przyczyną występowania dolegliwości limfatycznych u dzieci jest

karmienie ich w wieku niemowlęcym zbyt dużą ilością kasz, potraw mącznych,

mięsa, ziemniaków, a także mlekiem krowim i jego przetworami.

Dieta

Wyłączenie z jadłospisu dziecka mięsa, mleka i jego przetworów. Zaleca

się spożywanie pokarmów lekkostrawnych, dużej ilości owoców i jarzyn;

bardzo wskazany jest chleb Grahama. Pokarmy muszą być podawane w małych

porcjach.

Dzieci limfatyczne cierpią. często na zapalenie migdałków, zwłaszcza

jesienią i podczas letnich upałów. Nabrzmiałe migdałki utrudniają dziecku

oddychanie. Duże kłopoty sprawia też tak zwany trzeci migdałek, ciągle

powiększony. Dziecko nie może oddychać przez nos.

Leczenie

Powiększone migdałki leczymy zgodnie z planem zawartym w stosownym

rozdziale.

W innych przypadkach leczymy dziecko według następującego planu:

a). Przez pierwsze 2 wieczory robimy lewatywy z 250 mililitrów ciepłego

naparu z rumianku.

b) Każdego ranka robimy masaż suchą, miękką szczotką. Nie powinien on

trwać dłużej niż 5 minut. Bezpośrednio po masażu nacieramy dziecku plecy i

piersi ręcznikiem namoczonym w chłodnej wodzie, do której dodajemy 1 łyżkę

stołową soli. Po masażu i nacieraniu dziecko należy położyć do łóżka i

dobrze okryć, aby się ogrzało.

c) Co drugi dzień robimy wieczorem 10-minutową ciepłą kąpiel całkowitą z

dodatkiem wywaru z igliwia sosnowego, liści orzecha włoskiego, siana i soli

(garść każdego ze składników zalewamy 5 litrami wody i gotujemy przez 15

minut, a potem przecedzamy). W pozostałe dni kładziemy dziecku na brzuch

kompres z ciepłego wywaru z siana i liści orzecha włoskiego.

d) Rano, w południe i wieczorem podajemy dziecku 1 filiżankę wywaru z

rzepiku pospolitego i tawuły łąkowej (po 30 gramów każdego ziela), liści

czarnej jagody i liści orzecha włoskiego (po 20 gramów). Zioła dobrze

mieszamy. 1 łyżkę stołową mieszanki zalewamy 1 szklanką wrzącej wody,

gotujemy przez 2 minuty, odstawiamy na 1 godzinę i przecedzamy.

Trzy razy dziennie dajemy dziecku 0,5 filiżanki wywaru na 10 minut przed

posiłkiem. Bezpośrednio po obiedzie i kolacji 0,5 łyżeczki utartych na

proszek skorupek jajecznych z miodem.

Bardzo skuteczna jest maślanka.

`tc

Zapalenie węzłów chłonnych

`tc

Przyczyną zapalenia węzłów chłonnych bywa zwykle infekcja, którą wywołuje

otarcie naskórka lub zranienie brudnym przedmiotem.

Objawy

Widać wyraźnie czerwonawe linie biegnące od rany lub miejsca infekcji.

Niebawem najbliższe węzły chłonne nabrzmiewają i stają się bolesne.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem podajemy

dziecku 0,5 łyżeczki do herbaty syropu z pączków sosny. 50 gramów pączków

sosny gotujemy na małym ogniu przez 20 minut w 1 litrze wody, dodajemy 500

gramów miodu pszczelego i gotujemy jeszcze przez 10 minuty. Kiedy syrop

wystygnie, przecedzamy go przez gęste sitko lub gęsto tkane płótno. Syrop

przechowujemy w lodówce, lecz przed użyciem podgrzewamy.

b) Zaraz po syropie dziecko powinno wypić 0,5 filiżanki wywaru z rzepiku

pospolitego, pączków sosny, liści orzecha włoskiego, liści morwy, ziela

tawuły łąkowej, ziela dymnicy lekarskiej i szyszek chmielu. Po 50 gramów

wszystkich ziół dobrze mieszamy, 1 łyżkę stołową mieszanki zalewamy 250

mililitrami wrzącej wody i gotujemy pod przykryciem przez 10 minut, po

ostygnięciu przecedzamy, a potem doprawiamy miodem i sokiem z cytryny.

c) Dwie godziny po każdym posiłku dajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty

mikstury sporządzonej z 500 gramów miodu, 15 słodkich migdałów utartych w

moździerzu i 2 soczystych cytryn przepuszczonych razem ze skórką, lecz bez

pestek, przez maszynkę do mięsa.

d) Przed snem robimy dziecku lewatywę z 200-500 mililitrów ciepłej wody,

po niej zaś kompres na nabrzmiałe węzły chłonne z drobno poszatkowanej

białej kapusty.

e) Rano, kiedy dziecko leży jeszcze w łóżku, nacieramy mu pachy i brzuch

ręcznikiem namoczonym w zimnej wodzie i masujemy mu delikatnie nabrzmiałe

węzły chłonne watką nasączoną w oliwie z oliwek.

W razie potrzeby kurację powtarzamy.

`tc

Zapalenie węzłów chłonnych pachwinowych

`tc

Objawy

Węzły chłonne w pachwinach są nabrzmiałe, często zaczerwienione i

bolesne.

Leczenie

a) Przez dwa kolejne wieczory robimy lewatywę z ciepłej wody. Przy

zaparciach lewatywę należy robić codziennie.

b) Codziennie rano i wieczorem kładziemy na spuchnięte miejsce kataplazm

z siemienia lnianego (2-3 łyżki stołowe siemienia lnianego ucieramy w

moździerzu, zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i gotujemy przez 15 minut).

Kataplazmy kładziemy tak długo, aż opuchlizna zniknie.

c) Równocześnie z kataplazmem kładziemy dziecku na brzuch kompres z

zimnego wywaru z siana, zmieszanego w połowie z octem.

d) Rano, w południe i wieczorem dajemy dziecku 1 filiżankę do kawy naparu

z ziela krwawnika (1 łyżeczkę do herbaty ziela zalewamy 300 mililitrami

wrzącej wody i pozostawiamy pod przykryciem na 15 minut).

Z pożywienia wyłączamy mięso i jego przetwory, mleko i produkty mleczne.

`tc

Choroby dróg moczowych i narządów płciowych

`tc

`tc

Zatrzymanie moczu

`tc

Leczenie

a) Kurację rozpoczynamy od opróżnienia jelita grubego za pomocą lewatywy

z ciepłej wody.

b) Zaraz po lewatywie robimy ciepłą kąpiel całkowitą z wywaru z siana i

słomy owsianej lub z ziela skrzypu; kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 15

minut. Po kąpieli polewamy dziecko letnią wodą (30 stopni C).

c) Dzieciom, które ukończyły już cztery lata, codziennie przed obiadem

kładziemy chłodny kompres na brzuch. Usuwamy go po 5 minutach.

d) W celu pobudzenia wydzielania moczu 3-4 razy dziennie, na 5 minut

przed posiłkiem, podajemy dziecku 1 łyżkę stołowa wywaru z owsa.

e) Szczególnie skuteczny jest proszek z korzenia bzu czarnego, który

dodajemy do naparu z kwiatu rumianku (tyle, ile zmieści się na czubku

noża). Dzieciom do czwartego roku życia dajemy 3-4 razy dziennie po 1 łyżce

stołowej, a dzieciom starszym po 0,5 filiżanki naparu. Dzieciom od siódmego

roku życia - po 1 filiżance.

f) Równie skutecznie działa sok z korzenia pietruszki, który podajemy 2-3

razy dziennie w ilości 0,25-0,5 filiżanki do kawy (zależnie od wieku).

Dieta

Dajemy dziecku potrawy mleczne i dużo jarzyn. Mięso, chleb i cukier

wyłączamy z diety. Bardzo wskazane jest podawanie potraw z dyni.

`tc

Mimowolne oddawanie moczu

`tc

Dziecko zdrowe przestaje moczyć się najpóźniej w 2 roku życia, w nocy zaś

w 3 roku życia. Mimowolne moczenie może być stałe lub okresowe.

W przypadku moczenia okresowego dzieci oddają zazwyczaj mocz podczas snu.

W przypadku moczenia stałego, które występuje najczęściej między 3 a 6

rokiem życia, a później między 9 a 14 rokiem życia, dziecko nie może

powstrzymać parcia na pęcherz i oddaje mocz tak w dzień, jak i podczas snu.

Choroba jest dość uporczywa, choć zdarza się, że znika bez śladu, kiedy

dziecko dojrzeje płciowo (zwykle między 12 a 13 rokiem życia). Bywa też, że

właśnie w tym okresie choroba przybiera na sile.

Leczenie

a) W przypadku moczenia okresowego, przez kilka kolejnych wieczorów,

kładziemy dziecku na część lędźwiową kręgosłupa kataplazm, który

sporządzamy w następujący sposób: 3 białka ze świeżych jaj, 3 łyżki stołowe

przesianego popiołu drzewnego i 1 filiżankę do herbaty 50-procentowej wódki

ucieramy tak długo, aż otrzymamy jednorodną masę, którą następnie

rozsmarowujemy na grubym płótnie, przykładamy na kręgosłup i owijamy grubym

ręcznikiem. Kataplazm usuwamy po upływie 1 godziny. Kataplazmy przykładamy

przez 3 kolejne wieczory, po czym robimy trzydniową przerwę. Zabieg

powtarzamy czterokrotnie. Jeżeli dziecko moczy się nadal, stosujemy

leczenie przewidziane w przypadku moczenia stałego.

b) W przypadku moczenia stałego dajemy dziecku trzy razy dziennie po 1

łyżeczce do herbaty następującej mikstury: 1 łyżeczkę do herbaty miodu

ucieramy dokładnie z ziarnami prosa (dla dzieci 20-25 ziaren, dla młodzieży

i dorosłych 40-50 ziaren) z 4 ziarenkami soczewicy.

W 10 minut po wypiciu tej mikstury dajemy dziecku do wypicia wywar z

dziurawca, liści jeżyny, liści leszczyny, ziela płucnika lekarskiego, ziela

skrzypu polnego, ziela ruty ogrodowej, liści prawoślazu, ziela krwawnika i

liści borówki czarnej. Po 50 gramów każdego z ziół mieszamy dokładnie, do 2

łyżek stołowych mieszanki dodajemy 1 łyżkę stołową dobrze zmiażdżonych w

moździerzu ziaren owsa, 1 łyżeczkę do herbaty nasion anyżku. Zalewamy to

500 mililitrami wrzątku i gotujemy na małym ogniu przez 10 minut. Po

ostudzeniu wywar przecedzamy, a następnie przyprawiamy do smaku miodem i

sokiem z cytryny.

Taką samą ilość wywaru dziecko otrzymuje w 2 godziny po jedzeniu.

Jeżeli dziecko cierpi na jednodniowe chociażby zaparcia, wieczorem robimy

mu lewatywę z 0,5 litra ciepłej wody. Zaraz po lewatywie kładziemy na

okolicę pęcherza moczowego złożony w czworo kompres rozgrzewający z ciepłej

wody, który owijamy dobrze wełnianym szalem i pozostawiamy na całą noc.

Każdego ranka nacieramy pachy i brzuch dziecka chłodną wodą i wycieramy

do sucha.

W okresie zimowym wkładamy dziecku do łóżka termofor z gorącą wodą, aby

miało ono zawsze ciepłe stopy.

Dieta

Z pożywienia usuwamy całkowicie mięso i tłuszcze zwierzęce, pozostawiając

jarzyny i potrawy mleczne. Dajemy dużo surowych płatków owsianych

(zalewanych na noc wodą), przyprawionych miodem i sokiem z cytryny. Należy

ograniczyć płyny, zwłaszcza w drugiej połowie dnia.

`tc

Kolki i bóle nerek

`tc

Objawy

Bóle w dolnej części pleców, częste i bolesne parcie na pęcherz, czasami

podwyższona temperatura ciała.

Leczenie

Zastosowanie jednego z niżej podanych przepisów likwiduje szybko i trwale

kolki i bóle nerek.

a) 1-2 razy dziennie przykładamy dziecku na brzuch kompres z ciepłego

wywaru z siana lub słomy owsianej.

b) Przez 14 dni robimy dziecku wieczorem ciepłą (37 stopni C) kąpiel

całkowitą (15 minut) z dodatkiem wywaru z igieł sosnowych (jak w rozdziale

"Białkomocz"), a po niej suche zawijanie w celu wywołania potów.

c) Dzieciom powyżej lat siedmiu zamiast kompresu na brzuch możemy robić 2

razy dziennie kąpiel całkowitą (15 minut).

d) W razie zaparcia robimy dziecku wieczorem ciepłą lewatywę

oczyszczającą z naparu kwiatu z rumianku.

e) Dzieciom karmionym sztucznie dajemy 3-4 razy dziennie, na 5 minut

przed jedzeniem, 1-2 łyżki stołowe wywaru z owsa.

i) Dzieciom powyżej czwartego roku życia dajemy do picia napar z kwiatu

lipowego posłodzony miodem i przyprawiony cytryną.

Dieta

Z jadłospisu dzieci, które odżywiają się samodzielnie, wyłączamy mleko i

mięso, wprowadzając za to dużo jarzyn i owoców.

`tc

Piasek i kamica nerek

`tc

Najczęstszą przyczyną powstawania piasku i kamicy nerkowej jest skłonność

dziedziczna do tej choroby, związana z wadliwą przemianą materii.

Objawy

Silne bóle w części lędźwiowej kręgosłupa i promieniujące do pęcherza

moczowego. Równocześnie chory doświadcza częstego i bolesnego parcia na

pęcherz, oddając przy tym minimalne ilości moczu.

Leczenie

Przy kamicy szczawianowej (najczęściej spotykanej):

a) Rano, w południe i wieczorem podajemy dziecku na 10 minut przed

jedzeniem 1 filiżankę naparu z kłączy perzu, ziela jaskółczego, ziela

krwawnika: (100 gramów kłączy perzu oraz po 20 gramów ziela jaskółczego i

ziela krwawnika zalewamy 3 szklankami wrzącej wody, pozostawiamy na noc,

rano przecedzamy i podajemy dziecku).

b) Nie należy dawać dziecku witaminy C.

c) W ciągu dnia dziecko powinno wypijać sok z 2-3 cytryn przyprawiony

miodem.

d) Codziennie kąpiel w naparze z następujących ziół: kłączy perzu, ziela

marzanki wonnej, pączków sosny i kwiatu lipy. (Po 30 gramów pierwszych

trzech składników i 100 gramów kwiatu lipowego zalewamy 5 litrami wrzącej

wody, pozostawiamy na 1 godzinę, przecedzamy do wanny, nalewamy tyle wody,

aby sięgała powyżej pasa.) Kąpiel ma mieć temperaturę około 40 stopni C i

trwać najwyżej 15 minut. Po kąpieli podajemy 2 łyżki stołowe domowego soku

malinowego w 1 szklance gorącej wody i kładziemy dziecko do łóżka.

Kuracja w kamicy szczawianowej jest długa, trwać może 2-3 miesiące, choć

zwykle kończy się wcześniej, wraz z wydaleniem kamieni z moczem. Warto

wiedzieć, że kamienie szczawianowe są jasne. Mają obłe brzegi, dlatego nie

sprawiają bólu podczas wydalania.

Przy kamicy moczanowej:

a) Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed posiłkiem, dajemy

dziecku napar z liści mącznicy, ziela nawłoci, kwiatu akacji, liści brzozy

i ziela jaskółczego (po 30 gramów każdego ziela dobrze mieszamy, a

następnie 3 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 4 szklankami wrzącej wody,

odstawiamy na 15 minut i przecedzamy).

b) Bardzo skuteczna jest mieszanka ziołowa z liści mącznicy lekarskiej,

liści brzozy, strączyn fasoli, korzenia lukrecji, ziela skrzypu, liści

mięty pieprzowej, ziela kocanki piaskowej, korzenia wilżyny i owoców

szakłaka (po 20 gramów każdego z ziół mieszamy dokładnie, 3 łyżki stołowe

mieszanki zalewamy 4 szklankami wrzącej wody, odstawiamy na 15 minut i

przecedzamy). Podajemy w takiej samej ilości i z taką samą częstotliwością

jak mieszankę w punkcie a.

Przy kamicy fosforanowej:

Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed posiłkiem, podajemy

dziecku napar ze znamion kukurydzy, liści pokrzywy, ziela wiązówki błotnej,

korzenia pietruszki, korzenia wilżyny, ziela rozmarynu lekarskiego (po 30

gramów każdego z ziół dobrze mieszamy, 4 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 1

litrem wrzącej wody, odstawiamy do ostygnięcia i przecedzamy).

Przy każdym rodzaju kamicy należy dbać o to, aby dziecko miało codziennie

wypróżnienie. W razie zaparcia robimy dziecku wieczorem lewatywę z 250-500

mililitrów wody (zależnie od wieku).

Dieta

Z pożywienia usuwamy mleko i jego przetwory; szczególnie szkodliwy jest

ser biały i twarożek.

Nie należy używać wody twardej, lecz podawać dziecku do picia wodę

mineralną.

W diecie powinno znależć się sporo mięsa i ryb. Nie ograniczamy soli,

gdyż sprzyja ona rozpuszczaniu soli wapnia.

Przy kamicy szczawianowej nie wolno podawać szpinaku, szczawiu i

rabarbaru.

Przy kamicy moczanowej należy unikać białek roślinnych, a na ich miejsce

wprowadzić białka zwierzęce, zwłaszcza ryby.

Przy kamicy fosforanowej zalecany jest groch, ryż, fasola biała, chleb

razowy, płatki owsiane.

`tc

Zapalenie miedniczek nerkowych i pęcherza moczowego

`tc

Najczęstszą przyczyną zapalenia miedniczek nerkowych i pęcherza moczowego

jest przeziębienie, nieżyt dróg oddechowych, choroby zakaźne, piasek albo

kamienie w nerkach lub pęcherzu moczowym.

Objawy

Bóle w dolnej części kręgosłupa, wzmagające się przy nacisku i ruchu.

Dziecko ma dreszcze, podwyższoną temperaturę ciała, napięte tętno, traci

apetyt, wymiotuje, często cierpi na zaparcie. W moczu znajduje się sporo

śluzu i ropy.

Leczenie

a) 3-4 razy dziennie podajemy dziecku 1 filiżankę naparu z kory kasztana,

korzenia lukrecji, ziela płucnika, ziela krwawnika, kwiatu nagietka, liści

poziomki, kwiatu wrzosu (po 30 gramów każdego ze składników dobrze

mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 2 szklankami chłodnej,

przegotowanej wody, pozostawiamy na noc, a rano przecedzamy).

b) Jeśli mocz zawiera dużo krwinek, podajemy 3-4 razy dziennie po 1

filiżance naparu z ziela uczepu dwuzębnego, ziela ogórecznika lekarskiego,

ziela tobołków polnych, ziela serdecznika, ziela krwawnika (po 25 gramów

pierwszych czterech składników i 50 gramów ziela krwawnika mieszamy, 2

łyżki stołowe mieszanki zalewamy 2 szklankami chłodnej, przegotowanej wody,

pozostawiamy na noc, a rano przecedzamy).

c) Gdy w moczu występuje dużo śluzu i białych ciałek krwi, podajemy

dziecku 3-4 razy dziennie po 1 filiżance naparu z ziela bluszczyka

kurdybanka, kłączy perzu, ziela marzanki wonnej, ziela srebrnika, kwiatu

rumianku, liści prawoślazu. Napar przygotowujemy jak w punkcie b.

d) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z ciepłego naparu z kwiatu

rumianku, a zaraz po niej kładziemy na pęcherz moczowy kataplazm z

pieczonej cebuli. Kataplazm przykrywamy flanelą i owijamy wełnianym szalem.

e) Codziennie rano nacieramy dziecku pachy i brzuch chłodną wodą, a potem

wycieramy do sucha.

i) W ciągu dnia dbamy, by dziecko nosiło owinięty wokół brzucha pas

flanelowy.

Dieta

Z pożywienia dziecka eliminujemy mleko, mięso i sól. Przez pierwsze dwa

dni podajemy do picia tylko wodę z miodem, natomiast nic do jedzenia.

Trzeciego dnia wprowadzamy pokarmy jarzynowe i owoce. Wyłączamy szpinak,

szczaw, rabarbar i śliwki, wprowadzamy dużo pieczonej cebuli.

`tc

Zapalenie zewnętrznych narządów płciowych u dziewcząt

`tc

Zapalenie zewnętrznych narządów płciowych zdarza się często tak u

niemowląt płci żeńskiej, jak i u dziewczynek i dziewcząt. Przyczyną

zapalenia jest najczęściej podrażnienie narządów płciowych przez robaczyce.

Objawy

Dziecko jest blade, ma ciemno podkrążone oczy, podwyższoną temperaturę

ciała. Zewnętrzne organy płciowe są mocno zaczerwienione. Po kilku dniach

pokazują się upławy - początkowo bezbarwne, a później ropne i gęste;

śluzówka i skóra zewnętrznych narządów płciowych stają się nabrzmiałe,

bolesne, spękane.

Leczenie

Jeżeli do zapalenia doszło w wyniku infekcji robaczycowej, leczenie

należy ukierunkować na zwalczanie pasożytów (patrz: "Robaczyce"). W innych

przypadkach trzeba wzmacniać organizm dziecka, który wówczas sam poradzi

sobie z chorobą.

a) Przez dwa kolejne wieczory robimy lewatywę z ciepłego naparu z kwiatu

rumianku, a jeśli dziecko ma zaparcie, wówczas robimy lewatywę także przez

kolejne wieczory, ale już z czystej, ciepłej wody.

b) 3-4 razy dziennie przemywamy narządy płciowe ciepłym roztworem soku z

dziurawca (na 0,5 szklanki ciepłej, przegotowanej wody dajemy 2 łyżki

stołowe soku z dziurawca).

c) Jeżeli dziecko karmione jest piersią, robimy mu 1-2 razy dziennie

kąpiel całkowitą w wywarze z siana lub słomy owsianej. Kąpiel nie może

trwać dłużej niż 10 minut. Dzieciom starszym zamiast kąpieli kładziemy 2-3

razy dziennie na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana lub robimy kąpiel

całkowitą w jednym ze wspomnianych wywarów.

Dieta

Pożywienie dziecka powinno składać się wyłącznie z jarzyn i owoców.

Mięso, mleko i jego przetwory odstawiamy.

`tc

Stulejka i zapalenie żołędzi u chłopców

`tc

Prawdziwa stulejka, czyli zwężenie otworku napletka, występuje dość

rzadko. O wiele częściej mamy do czynienia u niemowląt ze zlepieniem się

nabłonków napletka i żołędzi, które ustępuje samo w ciągu pierwszych lat

życia i nie wymaga żadnego leczenia. O stulejce można mówić wówczas, gdy

niemowlę ma trudności z oddawaniem moczu lub też następuje jego

zatrzymanie. W takim przypadku stulejce towarzyszy często zapalenie

żołędzi, a z worka napletka wydobywa się wydzielina ropna.

Objawy

Brzegi napletka są spuchnięte i zaczerwienione, a z worka napletka

wycisnąć można wydzielinę ropną. Dziecko odczuwa silny ból w prąciu, czasem

nie może oddać moczu. W niektórych przypadkach zalecany jest zabieg

operacyjny, o którym decyduje lekarz.

Leczenie

a) Przez pierwsze 2-3 wieczory robimy dziecku lewatywę z ciepłego naparu

z rumianku, a w razie zaparcia robimy lewatywy aż do jego ustąpienia.

b) Kilka razy dziennie obmywamy członek i brzegi napletka ciepłym

roztworem soku z dziurawca (przepis w rozdziale "Zapalenie zewnętrznych

narządów płciowych u dziewcząt").

c) Po każdym przemyciu członka nakładamy na brzuch kompres z chłodnego

wywaru z siana. Zamiast kompresu można stosować kilka razy dziennie chłodne

obmywanie brzucha.

d) Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 filiżankę wywaru z ziela krwawnika, pączków sosny, dziurawca i

prawoślazu (po 50 gramów każdego z ziół dobrze mieszamy, 1 czubatą łyżkę

stołową mieszanki zalewamy 1 szklanką wrzątku, pozostawiamy pod przykryciem

na małym ogniu przez 15 minut, a po wystudzeniu przecedzamy).

Dieta

Pożywienie z przewagą jarzyn i owoców. Bezmięsna. Mało mleka i jego

przetworów.

`tc

Choroby układu nerwowego

`tc

`tc

Paraliż rąk i nóg

`tc

Przyczyną paraliżu rąk i nóg jest zazwyczaj ciężki poród z użyciem

kleszczy, zapalenie mózgu, urazy głowy i tym podobne.

Objawy

Nieruchomość rąk albo nóg bądź jednocześnie kończyn dolnych i górnych.

Leczenie dzieci do 2 roku życia

Jeśli chore dziecko nie ukończyło jeszcze drugiego roku życia, należy

dbać bezwzględnie o to, aby nawet przez jeden dzień nie cierpiało na

zaparcie.

a) Każdego ranka robimy suchy, delikatny masaż porażonej kończyny lub

kończyn za pomocą rękawicy z delikatnego materiału. Zaraz po masażu

przygotowujemy dziecku kąpiel z ciepłego wywaru z pączków sosny i liści

oraz korzeni bzu czarnego, liści orzecha włoskiego i siana (po 2 garście

każdego ze składników wrzucamy do wiadra wody, gotujemy przez 20 minut, po

zdjęciu z ognia dodajemy garść soli kuchennej, a po ostudzeniu

przecedzamy). Kąpiel powinna mieć temperaturę 37 stopni C i trwać 10 minut.

Po kąpieli zawijamy dziecko szczelnie w koce i czekamy, aż się spoci.

b) Wieczorem robimy wspomniany już suchy masaż za pomocą rękawicy z

delikatnego materiału. Może on trwać najwyżej 1 minutę. Po masażu kładziemy

dziecku na brzuch kompres z płótna namoczonego w naparze z kwiatu rumianku.

Kompres owijamy szczelnie wełnianym szalem. Na głowę dziecka kładziemy

okład z utartych ziemniaków, zabezpieczając go dodatkowo wełnianą czapką, i

pozostawiamy na całą noc.

c) Rano, w południe i wieczorem, na 5 minut przed posiłkiem i 2 godziny

po jedzeniu, podajemy dziecku 1-2 łyżeczki do herbaty naparu z kwiatu

rumianku z dodatkiem miodu.

Dieta

Dzieci karmione sztucznie otrzymują pożywienie z przewagą soków i

przecierów z jarzyn. W pożywieniu uwzględniamy spore ilości płatków

owsianych.

Leczenie dzieci od 2 do 10 roku życia

a) Rano, w południe i wieczorem, na 15 minut przed jedzeniem, podajemy 1

łyżeczkę do herbaty następującej mikstury: 500 gramów miodu pszczelego, 2

płaskie łyżeczki sproszkowanego ziela macierzanki piaskowej, 0,5 łyżeczki

sproszkowanego cząbru ogrodowego, 2 soczyste cytryny, przepuszczone ze

skórką, lecz bez pestek, przez maszynkę do mięsa, dobrze ucieramy na

jednolitą masę.

b) Po upływie 5 minut dziecko powinno wypić 1 filiżankę do kawy wywaru z

kłączy perzu, liści babki szerokolistnej, ziela przytulii, ziela melisy

lekarskiej, kwiatu nagietka lekarskiego, ziela krwawnika i ziela dziurawca

(po 50 gramów każdego z ziół dobrze mieszamy, 1 łyżkę stołową mieszanki

zalewamy 250 mililitrami wrzącej wody, gotujemy przez 10 minut na małym

ogniu, a po ostudzeniu przecedzamy).

c) Godzinę po jedzeniu podajemy 1 filiżankę do kawy naparu z bazylii

ogrodowej (80 gramów), melisy lekarskiej i kwiatu głogu, (po 60 gramów),

korzenia kozłka lekarskiego, kwiatu lawendy, kwiatu lipy i szyszek

chmielowych (po 40 gramów). Zioła dobrze mieszamy, 1 czubatą łyżkę stołową

mieszanki zalewamy 250 mililitrami wrzącej wody i pozostawiamy pod

przykryciem na całą noc; przecedzamy następnego dnia.

d) W razie zaparcia robimy lewatywę z 250 mililitrów ciepłej wody, a

zaraz potem przygotowujemy ciepły kataplazm z piasku i soli (na 1 kilogram

piasku dajemy 100 gramów soli). Woreczek z nagrzanym piaskiem kładziemy na

kocu, układamy na nim dziecko tak, aby miało woreczek pod łopatkami, i

zawijamy je szczelnie w koc. Kataplazm pozostawiamy tak długo, aż dziecko

się spoci, co zwykle trwa 15-20 minut. Następnie wycieramy je do sucha i

kładziemy mu na brzuch kompres z podwójnie złożonego płótna namoczonego w

chłodnym wywarze z krwawnika (4 łyżki stołowe ziela krwawnika zalewamy 1

litrem wrzącej wody i zaparzamy przez 5 minut na małym ogniu).

Uwagi

a) Jeżeli dziecko ma sparaliżowane ręce i nogi, każdego wieczoru

nacieramy mu kończyny watą namoczoną w miksturze z oliwy zagotowanej z

zielem krwawnika i zielem dziurawca (do 250 mililitrów oliwy z oliwek

dodajemy 1 łyżkę stołową tych ziół, gotujemy przez 1 godzinę w łaźni

wodnej, odstawiamy na 24 godziny i przecedzamy). Po natarciu kończyn watą

owijamy je flanelą i pozostawiamy na noc.

b) Przy przykurczach mięśni rąk każdego wieczoru nakładamy na ręce

dziecka kompres z podwójnie złożonego płótna namoczonego w ciepłym surowym

mleku. Kompres owijamy dodatkowo wełnianą tkaniną i pozostawiamy na całą

noc. Dwa razy w ciągu dnia robimy dziecku masaże całego ciała miękką

szczotką, a po nich nacieramy plecy watą namoczoną w spirytusie kamforowym

(nacieranie należy wykonywać ruchami obrotowymi - poczynając od pasa a

kończąc na ramionach). Powyższe zabiegi powtarzamy dotąd, dokąd nie nastąpi

przesilenie w chorobie.

c) Od momentu przesilenia przystępujemy do zabiegów, które mają wpływ na

powrót dziecka do zdrowia i uruchomienie kończyn:

- rozpoczynamy od łagodnego masowania stawów sparaliżowanych kończyn;

- przyuczamy chore dziecko do utrzymywania równowagi w trakcie stania i

chodzenia.

Warto podkreślić, że zabiegi te powinien bezwzględnie prowadzić

doświadczony masażysta lub fizykoterapeuta.

`tc

Utrata głosu

`tc

Objawy

Dziecko jest przytomne, lecz nie może wydobyć głosu.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, na 20 minut przed jedzeniem, dajemy

dziecku łyżeczkę do herbaty syropu z aloesu (około 200 gramów liścia aloesu

myjemy w ciepłej wodzie, ucieramy w mikserze, dodajemy 200 gramów miodu i

200 mililitrów dobrego, czerwonego wina, wszystko to gotujemy w łaźni

wodnej przez 30 minut, a po ostudzeniu przecedzamy przez gęste sito;

przechowujemy w lodówce).

b) 10 minut po wypiciu syropu dziecko dostaje 1 filiżankę naparu z

bazylii ogrodowej, ziela dziurawca, ziela świetlika, ziela bulwicy

zwyczajnej, ziela lebiodki pospolitej i szyszek chmielowych (po 50 gramów

każdego z ziół dobrze mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500

mililitrami wrzącej wody i gotujemy przez 10 minut na małym ogniu, a po

wystudzeniu przecedzamy).

c) 2 godziny po jedzeniu dajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mikstury

sporządzonej z jaj kurzych i soku cytrynowego. (3 świeże jaja zalewamy w

emaliowanym naczyniu sokiem z 9 cytryn, przykrywamy szczelnie i

pozostawiamy na 3-4 dni, aż skorupki ulegną rozpuszczeniu. Zawartość garnka

roztrzepujemy dobrze widelcem, dodajemy 200 gramów cukru pudru i 100

mililitrów koniaku; przechowujemy w lodówce).

d) 10 minut po wypiciu mikstury podajemy dziecku 1 filiżankę do kawy

wywaru sporządzonego z 5 orzechów włoskich dokładnie utłuczonych w

moździerzu razem z łupinami, 2 łyżek stołowych korzeni pokrzywy i ziaren

owsa, które zalewamy 1600 mililitrami wody. Do tego dodajemy 1 cytrynę

pokrojoną na ćwiartki i wszystko razem gotujemy na małym ogniu przez 15

minut. Po upływie tego czasu wsypujemy do tego 2 łyżki stołowe płatków

owsianych i 3 łyżki stołowe mieszanki ziołowej złożonej z liści morwy,

pączków sosnowych, mchu islandzkiego, dymnicy lekarskiej i więzłówki

błotnej (po 50 gramów każdego z ziół). Całość gotujemy jeszcze przez 15

minut, a kiedy wywar wystygnie, przecedzamy go przez gęste sito i osładzamy

miodem.

e) Jeżeli dziecko cierpi na zaparcie, przed snem robimy mu lewatywę z 250

mililitrów ciepłego naparu z kwiatu rumianku, po chwili zaś zimną kąpiel

nóg i kolan (5 razy przez 30 sekund w wodzie o temperaturze 43 stopni C i

przez 30 sekund, w wodzie o temperaturze 20 stopni C - zawsze kończąc

kąpielą zimną). Po kąpieli należy wytrzeć nogi dziecka do sucha, a zaraz

potem natrzeć mu plecy (z dołu do góry) watą namoczoną w spirytusie

kamforowym. Kładziemy też dziecku na brzuch kompres z podwójnie złożonego

płótna namoczonego w ciepłym naparze z kwiatu rumianku, owijamy go

szczelnie pasem z flaneli i pozostawiamy na całą noc.

f) Rano nacieramy dziecku chłodną wodą pachy i brzuch, a potem wycieramy

do sucha. Kiedy jest już ubrane, polewamy mu głowę 250 mililitrami chłodnej

wody i także wycieramy do sucha. Gdy dziecku jest zimno w głowę, okrywamy

mu ją czapeczką, aż się rozgrzeje.

Uwagi

a) Syrop z aloesu można podać najwyżej trzy razy.

b) Jeżeli dziecko skarży się na ból głowy, robimy mu okład z utartych

ziemniaków z dodatkiem 100 gramów surowego mleka. Okład zdejmujemy, gdy ból

głowy minie.

c) Na niespokojny sen pomaga jasiek wypchany liśćmi paproci i szyszkami

chmielu w równych częściach. Jasiek podkładamy dziecku pod głowę. Raz

wypchany ziołami jasiek służy przez cały okres choroby.

Dieta

Usuwamy z pożywienia mięso i jego przetwory, zmniejszamy rację mleka i

soli. Możemy podawać zsiadłe mleko rozcieńczone wodą. Pożywienie dziecka

powinno zawierać głównie jarzyny i owoce, a chleb podajemy w postaci

grzanek.

`tc

Dziecięce porażenie mózgowe

`tc

Objawy

W ciężkich przypadkach choroba objawia się głównie kurczowym porażeniem

mięśni kończyn lub całego ciała. Zauważa się to zwykle podczas kąpania

dziecka lub zmieniania pieluszek.

W lżejszych przypadkach dziecko nie może nauczyć się chodzić lub gdy

próbuje stawać, krzyżuje nogi, skręcając je do wewnątrz i przyciskając do

siebie kolana. Porażenie atakuje najczęściej kończyny dolne. Bardzo często

porażeniu towarzyszą zaburzenia mowy, a niekiedy również ataki padaczki.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed posiłkiem, dajemy dziecku

1-2 łyżeczki do herbaty mikstury z jaj kurzych i soku cytrynowego (patrz

rozdział "Utrata głosu", punkt c).

b) 10 minut po wypiciu mikstury dziecko dostaje 1 filiżankę do kawy

wywaru z 5 orzechów włoskich utłuczonych w moździerzu razem z łupinami, 2

łyżek stołowych korzenia pokrzywy i ziaren owsa. Składniki te zalewamy 1600

mililitrami wody i gotujemy przez 15 minut. Po upływie tego czasu wsypujemy

2 łyżki stołowe pączków sosny, 20 zmielonych w mikserze suszonych owoców

dzikiej róży, 1 łyżkę stołową ziaren jałowca i gotujemy jeszcze przez 15

minut. Po wystudzeniu wywar przecedzamy i doprawiamy miodem.

c) W 2 godziny po jedzeniu dajemy dziecku 1-2 łyżeczki syropu z pączków

sosny, babki szerokolistnej i nasion kopru włoskiego: do 1 litra wody

dodajemy 40 pączków i gotujemy przez 15 minut na małym ogniu. Po upływie

tego czasu dodajemy 10 liści babki szerokolistnej, 1 płaską łyżkę stołową

nasion kopru włoskiego roztartych w moździerzu, 4 łyżki stołowe miodu

pszczelego. Gotujemy to wszystko przez 20 minut pod przykryciem, na małym

ogniu; kiedy syrop wystygnie, przecedzamy go przez gęste sito.

d) Po upływie 10 minut od wypicia syropu dziecko otrzymuje 1 filiżankę do

kawy wywaru z kłączy perzu, bazylii ogrodowej, mchu islandzkiego, ziela

dziurawca, melisy lekarskiej, mięty pieprzowej, ziela krwawnika - po 50

gramów każdego z ziół (1 czubatą łyżkę stołową dobrze wymieszanych ziół

zalewamy 250 mililitrami wrzącej wody i gotujemy pod przykryciem przez 10

minut, a po wystudzeniu przecedzamy).

e) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody.

f) Co drugi dzień wieczorem nacieramy dziecku plecy dłonią spryskaną

terpentyną balsamiczną.

g) Przez dwa dni 3-4 razy dziennie masujemy stawy porażonych kończyn

używając naparu z kwiatu lawendy (2 łyżki stołowe kwiatu lawendy zalewamy

250 mililitrami wrzącej wody i odstawiamy pod szczelną przykrywką na 30

minut).

h) Codziennie wieczorem kładziemy dziecku na brzuch kompres z podwójnie

złożonego płótna zamoczonego w ciepłym naparze z kwiatu rumianku. Kompres

owijamy szczelnie flanelą lub wełnianym szalem. Stawy chorych kończyn

masujemy lekko suchą dłonią, a potem robimy na nie kataplazm z duszonej

cebuli, owijamy flanelą i pozostawiamy na noc.

i) Dwa razy w tygodniu robimy dziecku kompres na górną część pleców z

ciepłego wywaru z siana. Usuwamy go po 15 minutach.

j) Każdego ranka nacieramy dziecku chłodną wodą pachy, plecy, biodra i

mięśnie nóg.

Dieta

W pożywieniu ograniczamy mięso, mleko i tłuszcze zwierzęce. Wprowadzamy

dużo jarzyn i owoców; chleb tylko w postaci grzanek. Pierwszym posiłkiem

powinien być kleik owsiany z dodatkiem drobno utłuczonych nasion orzecha

włoskiego (1-2 łyżeczki do herbaty), miodu pszczelego i słodkiej śmietanki

jedna łyżeczka). Podajemy dużo kompotów i pieczonej cebuli.

`tc

Postępujący zanik mięśni

`tc

Objawy

Mimo wysiłków dziecko nie może stanąć na nogi i wyprostować ciała, a

jeśli stanie, natychmiast upada. Najczęściej choroba atakuje najpierw

mięśnie grzbietu, łydek i ud, a następnie mięśnie barków, ramion, lędźwi i

pośladków. Jeśli dziecko może utrzymać się na nogach, a jego chód jest

kaczkowaty, to znaczy, że cierpi ono na skrzywienie przednie kręgosłupa.

Choroba jest bardzo poważna.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 łyżeczkę mikstury z jaj kurzych - 3 świeże jajka zalewamy sokiem

z 9 cytryn (patrz rozdział "Utrata głosu").

b) 10 minut po wypiciu mikstury podajemy dziecku filiżankę do kawy wywaru

z 5 orzechów zmiażdżonych w moździerzu razem z łupinami, 2 łyżek stołowych

korzenia pokrzywy i 1 łyżki stołowej ziaren owsa. Wszystkie składniki

zalewamy 2 litrami wody i gotujemy na małym ogniu przez 15 minut. Po

upływie tego czasu dodajemy 4 łyżki stołowe mieszanki z pączków sosny, mchu

islandzkiego, tawuły łąkowej, piołunu, kocanki piaskowej i szyszek chmielu

(po 50 gramów każdego ze składników). Gotujemy jeszcze przez 15 minut, a

kiedy wywar ostygnie przecedzamy go przez gęste sito.

c) Każdego ranka robimy przez 3 minuty masaż całego ciała suchą, miękką

szczotką.

d) Co drugi dzień robimy ciepłą kąpiel całkowitą w wywarze z korzeni i

liści bzu czarnego (200 gramów), pączków sosny (100 gramów) i liści orzecha

włoskiego (50 gramów). Zioła wsypujemy do wiadra wody, gotujemy przez 30

minut i przecedzamy do wanienki. Po kąpieli zawijamy dziecko szczelnie w

koce, aby dobrze się wypociło.

Uwaga

Wywaru do kąpieli można używać 5-6 razy.

Dieta

Pożywienie dziecka ma być ściśle wegetariańskie, a więc bez mięsa i jego

przetworów, a także z ograniczoną ilością mleka. Dajemy dziecku dużo warzyw

i owoców, kompotów i pieczonej cebuli; chleb jedynie w postaci grzanek.

`tc

Bóle głowy

`tc

Dzieci skarżą się często na bóle głowy, matki mniemają zaś, że jest to

cierpienie przemijające i nie zwracają na nie uwagi.

Bóle głowy u dzieci są objawem chorobowym, a jeśli trwają dłużej niż 2-3

dni, nie można ich zlekceważyć.

W większości przypadków przyczyną bólów głowy są choroby żołądka,

obecność robaków w przewodzie pokarmowym, anemia, zaparcia lub urazy głowy.

Ból głowy towarzyszy także chorobom takim, jak grypa, szkarlatyna, świnka,

zapalenie płuc. Najczęściej jest on zwiastunem chorób przewlekłych.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed jedzeniem, dziecko

wypija 1 filiżankę do kawy naparu z bazylii wonnej, ziela dziurawca (po 100

gramów), kwiatu głogu, kwiatu lawendy, ziela dymnicy lekarskiej, mięty

pieprzowej i szyszek chmielu (po 50 gramów każdego ze składników). Zioła

mieszamy dokładnie, 2 czubate łyżki stołowe mieszanki zalewamy wieczorem

500 mililitrami wrzącej wody i pozostawiamy pod szczelną przykrywką na całą

noc; rano napar przecedzamy, doprawiamy miodem i sokiem z cytryny.

b) 2 godziny po jedzeniu przygotowujemy 1 filiżankę do kawy naparu z

kłączy perzu, pączków sosny, ziela dziurawca, babki wąskolistnej, ziela

nostrzyka lekarskiego, liści mięty pieprzowej, kwiatów nagietka lekarskiego

i ziela krwawnika. Po 50 gramów każdego ze składników dobrze mieszamy, 2

czubate łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i

odstawiamy na 10 minut pod szklaną przykrywką. Po ostudzeniu napar

przecedzamy, doprawiamy miodem i sokiem z cytryny.

c) Wieczorem przed snem, jeśli dziecko nie oddało stolca, robimy mu

lewatywę z 500 mililitrów ciepłej wody. Po lewatywie rozcieramy dziecku

plecy (z dołu do góry) watą nasączoną w spirytusie kamforowym; nacieranie

przeprowadzamy małymi okrężnymi ruchami. Jeśli dziecko miało robioną

punkcję kręgosłupa, kładziemy mu na to miejsce chłodny kompres z roztworu

soku z dziurawca (1 łyżka stołowa soku na 100 mililitrów wody) i

bandażujemy. Kompres pozostawiamy na całą noc. W innych przypadkach robimy

okład z liści podbiału lub liści białej kapusty. Na brzuch kładziemy

kompres z chłodnego wywaru z siana, owijamy go dobrze flanelą. Kompres

pozostawiamy na całą noc.

d) Rano nacieramy dziecku kręgosłup watą namoczoną w spirytusie

kamforowym, następnie nacieramy mu pachy i brzuch chłodną wodą i wycieramy

do sucha. Po ubraniu dziecka robimy mu masaż - 15 razy naciskamy delikatnie

dwoma palcami szyję w kierunku od brody do ucha i 15 razy w kierunku

odwrotnym.

Jeśli w ciągu dnia dziecko cierpieć będzie na ból głowy, kładziemy mu na

głowę okład z utartych ziemniaków, który przykrywamy płótnem i osłaniamy

czapką. Okład pozostawiamy tak długo, aż ból minie.

Uwaga

Dziecku w wieku szkolnym kładziemy na czoło chłodny okład z roztworu soku

dziurawca (1 łyżka stołowa soku na 100 mililitrów wody), który

przytrzymujemy bandażem. Okład pozostawiamy na czas odrabiania lekcji.

Dieta

Pożywienie dziecka nie może zawierać mięsa, jego przetworów i tłuszczów

zwierzęcych. Ograniczamy także mleko i jego przetwory. Podajemy dużą ilość

jarzyn i owoców, kaszy gryczanej, wszelkiego rodzaju sałatek, cebuli

pieczonej, sałaty zielonej i tym podobnych. Potrawy przyprawiamy oliwą z

oliwek. Dajemy dużo kompotów, miodu. Chleb pod postacią grzanek.

`tc

Zawroty głowy

`tc

Objawy

Dziecko skarży się na zaburzenia równowagi, boi się, że upadnie.

Leczenie

W przypadku zawrotów głowy stosujemy leczenie opisane w rozdziale "Bóle

głowy" z następującymi uzupełnieniami:

a) Wieczorem po natarciu kręgosłupa spirytusem kamforowym robimy dziecku

zmienną (8-10 razy) kąpiel nóg do kolan. Kąpiel rozpoczynamy od wody

gorącej (42 stopni C) i kończymy zawsze kąpielą zimną (20 stopni C).

b) W dwie godziny po jedzeniu dziecko wypija 1 filiżankę do kawy wywaru z

ziela dziurawca, korzeni pokrzywy i owoców głogu. Po 50 gramów każdego z

ziół dobrze mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 600 mililitrami

zimnej wody i gotujemy na małym ogniu przez 30 minut, a po ostudzeniu

przecedzamy.

c) Po ułożeniu dziecka do snu matka powinna poświęcić mu nieco czasu, nie

skąpić czułości, zapewnić, że będzie spać spokojnie, a następnego dnia

obudzi się zdrowe.

`tc

Dziecko nerwowe

`tc

Objawy

Już w okresie niemowlęcym dziecko jest nienormalnie płaczliwe, budzi się

przy najmniejszym hałasie, jest niespokojne, śpi mało, z lada powodu

dostaje konwulsji, zachowuje się dziwnie, robi różne grymasy, kaszle bez

wyraźnej przyczyny.

Leczenie

a) Każdego wieczoru robimy dziecku lewatywę ze 150 mililitrów ciepłej

wody.

b) Codziennie rano, tuż po wstaniu z łóżka, nacieramy kręgosłup i klatkę

piersiową zimną, słoną wodą (1 łyżka soli kuchennej na 2 litry wody).

c) W lżejszych przypadkach nacieramy dziecku nogi chłodną wodą, a w

przypadkach cięższych kładziemy mu na brzuch kompres z chłodnej wody.

d) Jeżeli warunki na to pozwalają, codziennie między godziną 10.00 a

11.00 zalecana jest kąpiel słoneczna nie dłuższa niż 10-minutowa. Zaraz po

kąpieli dziecko powinno wziąć prysznic.

e) W razie konwulsji należy udzielić mu pierwszej pomocy. Dziecko

układamy na stole w chłodnym pomieszczeniu i nacieramy mu stopy i łydki

spirytusem. Dzięki temu prostemu zabiegowi konwulsje niebawem ustaną. Przez

kilka następnych dni, rano, w południe i wieczorem rozcieramy dziecku ciało

(ręce i nogi pomijamy) miksturą złożoną z 300 gramów oliwy z oliwek i 500

mililitrów octu.

f) W lekkich przypadkach 3 razy dziennie podajemy dziecku 1 filiżankę do

kawy wywaru z rdestu ptasiego ( 1 łyżkę stołową ziela zagotowujemy w 500

mililitrów mleka).

g) W przypadkach cięższych podajemy 3 razy dziennie 1 filiżankę do kawy

naparu z ziela prawoślazu, korzenia waleriany, liści pokrzywy i ziela

dziurawca. Po 50 gramów każdego z ziół mieszamy dokładnie, 1 łyżkę stołową

mieszanki i 1 łyżkę stołową miodu zalewamy 1 litrem wody i gotujemy na

małym ogniu przez 10 minut. Po ostudzeniu wywar przecedzamy. Podajemy go

dziecku przez miesiąc.

Dieta

Z pożywienia usuwamy przede wszystkim herbatę, kakao, potrawy kwaśne i

pikantne, a także mięso i jego przetwory. Co drugi dzień podajemy jedno

jajko. Wprowadzamy sporo warzyw, owoców w stanie surowym, płatki owsiane,

orzechy włoskie i laskowe, mleko i chleb ciemny w postaci grzanek. Z płynów

wskazane są soki owocowe i herbatka z kwiatu lipowego.

`tc

Histeria

`tc

Objawy

Choroba rozpoczyna się od nadmiernej wrażliwości, której towarzyszy

często mruganie, kaszel, grymasy twarzy, kręcenie głową. Po pewnym czasie

dołączają się ataki konwulsji, w trakcie których dziecko może na przykład

bić matkę, wyprawia brewerie, krzyczy. Do objawów histerycznych należą też

zaburzenia snu, stany lękowe, łatwe czerwienienie się i blednięcie twarzy,

niedostateczny rozwój mimo właściwego żywienia, skłonność do oddawania

częstych stolców z dużą ilością śluzu, niechęć do jedzenia, wymioty bez

wyraźnej przyczyny (po obudzeniu się rano, albo po zdenerwowaniu), bóle

głowy, kurcze, kolki, tiki nerwowe. U dzieci w 3-4 roku życia może pojawić

się chrypka, uporczywe milczenie, porażenia i przykurcze mięśni; zdarzają

się także ataki padaczki.

Leczenie

a) Każdego wieczoru przed snem robimy dziecku lewatywę z 250 mililitrów

ciepłej wody, co zapewni mu spokojny sen.

b) Co drugi dzień, oprócz zrobienia lewatywy, kładziemy dziecku na brzuch

kompres z chłodnego wywaru z kwiatu rumianku.

c) Co drugi wieczór robimy kąpiel zmienną nóg do kolan (w gorącej i

zimnej wodzie na przemian; kąpiel zmienną kończymy zawsze w zimnej wodzie).

d) Każdego ranka, kiedy dziecko przebywa jeszcze w łóżku, nacieramy je

chłodnym wywarem z ziela dziurawca (4 łyżki stołowe ziela zalewamy 1 litrem

wrzącej wody, odstawiamy na 15 minut i przecedzamy). Po nacieraniu

pozostawiamy dziecko w łóżku jeszcze przez dłuższą chwilę, aby się

rozgrzało.

e) W ciężkich przypadkach w ciągu dnia kładziemy na brzuch kompres z

chłodnego naparu z kwiatu rumianku.

Dieta i dodatkowe leczenie według wskazań podanych w rozdziale "Dziecko

nerwowe".

`tc

Dziecko strachliwe

`tc

Noworodki i niemowlęta boją się wszelkich hałasów. Manifestują wówczas

swój strach. Jest to objaw normalny. Zbytnia strachliwość i nerwowość u

dzieci starszych, zwłaszcza jedynaków, jest wynikiem niewłaściwego

wychowania. Nadmierna troska o dziecko może uczynić z niego małego tyrana,

później zaś człowieka nieznośnego dla otoczenia.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 filiżankę do kawy naparu z bazylii ogrodowej, ziela dziurawca (po

100 gramów), werbeny lekarskiej, kwiatu głogu, korzenia waleriany, kwiatu

lipowego, melisy lekarskiej, lebiodki pospolitej, szyszek chmielu (po 50

gramów). Zioła dobrze mieszamy, 2 pełne łyżki stołowe mieszanki zalewamy

wieczorem 500 mililitrami wrzącej wody, przykrywamy naczynie szczelną

pokrywką i pozostawiamy na całą noc; rano napar przecedzamy.

b) W 1-2 godziny pojedzeniu dajemy dziecku ten sam napar i w tej samej

ilości co w punkcie a.

c) Jeżeli dziecko skarży się na ból głowy, robimy mu okład na głowę z

utartych ziemniaków z dodatkiem 1-2 łyżek octu. Okład przykrywamy płótnem i

nakładamy dziecku wełnianą czapkę.

Uwagi

a) Gdy dziecko boi się spać samo przy zgaszonym świetle, zapalamy mu na

noc małą lampkę i podajemy do łóżka ulubioną zabawkę.

b) Gdy cierpi na bezsenność, kładziemy mu pod głowę jasiek wypchany

liśćmi paproci, szyszkami chmielowymi (po 150 gramów), zielem bazylii

ogrodowej, werbeny lekarskiej, kwiatem rumianku, zielem melisy lekarskiej

(po 50 gramów każdego z ziół). Zioła w jaśku zmieniamy co 2 miesiące.

c) Rodzice dziecka strachliwego powinni wiedzieć, że w leczeniu takiej

pociechy słowa pochwały mogą często zdziałać więcej niż najbardziej

wymyślne leki, umacniają bowiem u dziecka poczucie własnej wartości i

pewności siebie.

d) Należy dbać o to, aby dziecko strachliwe nie wychodziło bez czapki w

deszczową i wietrzną pogodę, a także na słońce.

`tc

Dziecko chore psychicznie

`tc

Objawy

Dziecko jest milkliwe, ponure, a kiedy mówi, to bez sensu. Czasami

dostaje ataków szału, tłucze naczynia, przewraca sprzęty, bije opiekunów,

nie zwraca uwagi na żadne polecenia.

Leczenie

Stosujemy leczenie opisane w rozdziale "Dziecko strachliwe" z

następującymi uzupełnieniami:

a) Co drugi dzień robimy ciepłą kąpiel całkowitą (36 stopni C) w wywarze

z igieł sosnowych, słomy owsianej, siana i 1 garści korzenia waleriany.

Wywar przygotowujemy tak samo jak wywar z siana i możemy go podgrzewać

2-3-krotnie. Kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 10-15 minut. Po kąpieli

wycieramy dziecko do sucha i owijamy szczelnie kocem, by się spociło.

Kładziemy mu na głowę okład z utartych ziemniaków, który pozostawiamy na

noc.

b) Jeżeli dziecko ma zimne stopy, wkładamy mu do łóżka termofor lub

butelkę z gorącą wodą.

c) Stosujemy także leczenie zaordynowane przez lekarza.

`tc

Pląsawica, czyli choroba świętego Wita

`tc

Pląsawica jest chorobą objawiającą się stałym niepokojem ruchowym.

Występuje głównie u dzieci między 5 a 15 rokiem życia. Częściej u dziewcząt

niż u chłopców.

Objawy

Choroba rozpoczyna się podstępnie. W pierwszym okresie przejawia się

niepokojem ogólnym i zaburzeniami ruchów (na przykład przy pisaniu). Gdy

rozwinie się ostatecznie, towarzyszą jej mimowolne skurcze i

nieskoordynowane ruchy wszystkich mięśni, które potęgują się w trakcie

ruchów zamierzonych: pisania, jedzenia i tak dalej, zaburzenia chodu aż do

zupełnej niemożności chodzenia. Charakterystycznym objawem jest wciąganie

brzucha przy głębokim wdechu, zamiast uwypuklania go. Choroba przebiega z

nawrotami, często po upływie wielu lat.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1-2 łyżeczki od herbaty syropu z 3 łyżek stołowych liści babki

szerokolistnej, 1 czubatej łyżki stołowej ziela ruty ogrodowej i 1 czubatej

łyżeczki od herbaty nasion anyżku dokładnie utłuczonych w moździerzu.

Wszystkie składniki zalewamy 500 gramami wrzącej wody, dodajemy 300 gramów

miodu, 0,5 cytryny zmielonej ze skórką (lecz bez pestek) i gotujemy na

małym ogniu przez 10 minut. Po wystygnięciu syrop przecedzamy przez gęste

sito.

b) Dwie godziny po jedzeniu przygotowujemy 1 filiżankę do kawy wywaru z

kłączy perzu, pączków sosny, ziela krwawnika, liści brzozy, ziela

dziurawca, liści babki szerokolistnej, liści mięty pieprzowej, kwiatu

nagietka, ziela nostrzyka lekarskiego i ziela melisy lekarskiej (po 50

gramów każdego ze składników). Zioła dokładnie mieszamy, 2 czubate łyżki

stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i gotujemy przez 10

minut na małym ogniu; pozostawiamy do wystygnięcia i przecedzamy.

c) Wieczorem, przed snem (jeśli dziecko cierpi na zaparcie), robimy

lewatywę z 250 mililitrów ciepłej wody. Po lewatywie nacieramy kręgosłup

watą namoczoną w spirytusie kamforowym. Nacierania dokonujemy ruchami

okrężnymi. Po nacieraniu kładziemy na brzuch kompres ze zmiażdżonych liści

białej kapusty lub kompres z podwójnie złożonego płótna zamoczonego w

naparze z kwiatu rumianku (2 stołowe łyżki kwiatu rumianku zalewamy 500

mililitrami wrzącej wody i pozostawiamy pod szczelną przykrywką na 1

godzinę); kompres przykrywamy flanelką, owijamy wełnianym szalem i

pozostawiamy na całą noc. Kładziemy też dziecku na czoło chłodny kompres z

soku dziurawca rozcieńczonego wodą (1 łyżka stołowa soku na 0,5 szklanki

wody). Kompres pozostawiamy na całą noc.

d) Każdego ranka nacieramy dziecku pachy i brzuch chłodną wodą.

e) Jeżeli dziecko jest niespokojne, w ciągu dnia (na 2-3 godziny

kładziemy mu na czoło chłodny kompres z soku dziurawca (patrz punkt c).

Dieta

Identyczna jak opisana w rozdziale "Dziecko strachliwe".

Uwagi

a) Jeśli pora roku na to pozwala, dziecko powinno przebywać dużo na

świeżym powietrzu i chodzić boso.

b) Dziecku choremu na pląsawicę należy zapewnić spokój. Wskazany jest

częsty wypoczynek w łóżku. Rodzice nie powinni posyłać dziecka do szkoły,

dopóki nie powróci do zdrowia.

c) W celu uniknięcia urazów dziecko musi spać w łóżku zabezpieczonym

siatką.

d) spokojny sen zapewni dziecku jasiek wypchany zielem bazylii ogrodowej,

liśćmi paproci, szyszkami chmielu, kwiatem rumianku i zielem melisy

lekarskiej (wszystkich ziół po 100 gramów).

`nv

`tc

Jąkanie i zacinanie się

`tc

Pragnąc przezwyciężyć nieprawidłowe wysławianie się, dziecko nadmiernie

gestykuluje, jest napięte, rytm jego mowy ulega zaburzeniom. Gdy przekonuje

się po jakimś czasie, że nic nie jest mu w stanie dopomóc w opanowaniu

zaburzeń mowy, rodzi się w nim strach przed wysławianiem się. Dziecko

uznaje, że niektóre zwroty są dla niego za trudne. Jeżeli już musi coś

powiedzieć, czyni to z takim napięciem i chaotyczną gestykulacją, że trudno

je zrozumieć. Dzieckiem powinien zająć się doświadczony logopeda.

Leczenie

a) Przez pierwsze dwa wieczory robimy dziecku lewatywy z ciepłego naparu

z kwiatu rumianku.

b) Każdego ranka nacieramy zimną wodą pachy i brzuch.

c) Kilkakrotnie w ciągu dnia polewamy dziecku głowę zimną wodą, a

następnie dobrze wycieramy do sucha.

d) Przed położeniem dziecka spać robimy mu łaźnię parową głowy, a

następnie kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana; na głowę

kładziemy dziecku okład z chłodnego roztworu z soku dziurawca (1 łyżka

stołowa soku na 0,5 szklanki wody). Następnego wieczoru zamiast okładu na

brzuch robimy dziecku kąpiel zmienną nóg do kolan (kończymy zawsze kąpielą

zimną).

e) Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed jedzeniem, dajemy

dziecku 1 filiżankę do kawy wywaru z kłączy perzu, pączków sosny, liści

babki szerokolistnej, kwiatu aronii, mięty pieprzowej i ziela dziurawca. Po

100 gramów każdego ze składników dobrze mieszamy, 2 czubate łyżki stołowe

mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i gotujemy pod szczelną

przykrywką na małym ogniu; po ostudzeniu wywar przecedzamy.

f) Dwie godziny po jedzeniu dajemy dziecku 1 łyżkę stołową syropu z liści

babki szerokolistnej. 5 łyżek stołowych liści babki gotujemy przez 20 minut

w 1 litrze wody, następnie dodajemy 500 gramów miodu pszczelego i gotujemy

jeszcze przez 10 minut. Po ostudzeniu syrop przecedzamy przez gęste sito.

g) 10 minut po wypiciu syropu dziecko otrzymuje 1 filiżankę do kawy

naparu z bazylii ogrodowej i dziurawca (po 100 gramów), kwiatu lawendy,

szyszek chmielowych i kwiatu lipowego (po 50 gramów). Wszystkie zioła

dokładnie mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki i 1 łyżeczkę do herbaty

suszonej skórki pomarańczowej zmielonej w młynku do kawy zalewamy 500

mililitrami wrzącej wody i pozostawiamy pod szczelną przykrywką na całą

noc; rano napar przecedzamy; dosładzamy miodem i doprawiamy sokiem z

cytryny.

h) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody. Po lewatywie robimy kąpiel parową głowy w ciągu 10 minut, następnie

nacieramy głowę suchym ręcznikiem. Po nacieraniu robimy kąpiel zmienną nóg,

którą zawsze kończymy w zimnej wodzie. Na zakończenie wieczornych zabiegów

kładziemy na brzuch kompres z trzykrotnie złożonego płótna namoczonego w

ciepłym wywarze z rumianku; kompres osłaniamy flanelką i szczelnie owijamy

wełnianym szalem.

i) Przy bólach kręgosłupa nacieramy plecy watą namoczoną w spirytusie

kamforowym, okrężnymi ruchami z dołu do góry.

j) Jeżeli dziecko ma powiększone migdałki, robimy mu wieczorem dwoma

palcami masaż migdałków: pod uszami (15 razy zgodnie z ruchami wskazówek

zegara) i pod brodą (15 razy w odwrotnym kierunku).

k) Rano nacieramy dziecku pachy, brzuch i narządy płciowe chłodną wodą.

l) Dziewczynkom w wieku pokwitania (przechodzącym już menstruację) nie

robimy zmiennej kąpieli nóg.

`tc

Dziecko nerwowe

`tc

Do dzieci nerwowych zaliczamy dzieci strachliwe, zbyt wcześnie dojrzałe

płciowo, zamknięte w sobie, dążące za wszelką cenę do przewagi nad innymi

dziećmi, często takie, które notorycznie kłamią.

Objawy

Dzieci strachliwe lękają się samotności, ciemności, zwierząt, często

nawet głośno tykającego zegara.

W innych przypadkach na plan pierwszy wysuwa się zmienność nastroju.

Najbłahsza przyczyna wywołuje u dziecka głębokie zasmucenie, często

rozpacz, w których pocieszania ze strony opiekunów nie odnoszą skutku; stan

rozpaczy lub przygnębienia może trwać całymi dniami.

Bywają również dzieci, które nieustannie myślą, iż stanie się im coś

złego, że nagle umrą lub zachorują na ciężką chorobę; są też takie, które

manifestują nadmierną sentymentalność.

Osobne grupy dzieci nerwowych to dzieci nad wiek dojrzałe i dzieci

pozbawione uczuć wyższych, wyraźnych cech charakteru. Niektóre z nich

objawiają skłonność do okrucieństwa wobec zwierząt, a także wobec swoich

rówieśników. Sygnalizuję tu tylko niektóre objawy, gdyż zaburzeń nerwowych

jest tak wiele, że nie sposób wszystkich tutaj omówić. Najlepszym

przewodnikiem w tej trudnej dziedzinie może okazać się doświadczony

psycholog.

Leczenie

a) Przez pierwsze 3-4 wieczory rozpoczynamy leczenie od zrobienia

lewatywy z 300 mililitrów naparu z kwiatu rumianku. Przy zaparciach

lewatywę robimy z czystej, ciepłej wody.

b) Każdego ranka, kiedy dziecko przebywa jeszcze w łóżku, wykonujemy mu

masaż całego ciała suchą szczoteczką. Nie powinien on trwać dłużej niż 10

minut. Po masażu nacieramy całe ciało chłodną wodą z dodatkiem soli

kuchennej (1 łyżeczka do herbaty na 300 mililitrów wody). Nacieranie

rozpoczynamy od pleców, wykonując ruchy z góry na dół, następnie nacieramy

ramiona, klatkę piersiową i tak dalej. Po nacieraniu pozostawiamy dziecko

na 10 minut w łóżku, aby się rozgrzało.

c) W okresie letnim przed obiadem robimy kąpiel słoneczną (10-20 minut),

po której dziecko powinno wziąć prysznic lub wykąpać się w rzece, jeziorze

lub morzu. W innych porach roku kładziemy dziecku przed obiadem na brzuch

kompres z chłodnej wody, który pozostawiamy na 5-10 minut. Po kompresie

dziecko ma leżeć przez 5 minut dobrze okryte.

d) Wieczorem, przed snem, robimy dziecku kąpiel parową głowy, a następnie

kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana, który pozostawiamy

na całą noc.

e) Rano, w południe i wieczorem dajemy dziecku 1 filiżankę do kawy naparu

z ziela ruty ogrodowej (1 łyżkę stołową ziela zalewamy 300 mililitrami

wrzącej wody i pozostawiamy na 20 minut).

Dieta

Ograniczamy mięso i jego przetwory a także sól. Dajemy dziecku dużo

jarzyn i owoców, wykluczamy wszelkie słodycze.

`tc

Dziecko opóźnione w rozwoju

`tc

Objawy

Na ogół dziecko wygląda normalnie, je i śpi, ale nie mówi i nie płacze.

Kontakt z nim jest utrudniony.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem dajemy dziecku

1 filiżankę do kawy wywaru z melisy lekarskiej, ziela piołunu, ziela

podróżnika (po 50 gramów), mięty pieprzowej, ziela szałwii, kwiatu lawendy,

liści podbiału, korzenia goryczki (po 60 gramów), ziela rzepiku

pospolitego, i ziela dziurawca (po 80 gramów). Wszystkie zioła dokładnie

mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i

gotujemy przez 10 minut na małym ogniu. Po ostudzeniu wywar przecedzamy

przez gęste sito.

b) Dwie godziny po jedzeniu dziecko wypija 1 filiżankę do kawy wywaru z

ziela rzepiku, pączków sosny, ziela krwawnika, mchu islandzkiego, liścia

orzecha włoskiego, ziela lebiodki pospolitej, ziela tawuły łąkowej, ziela

dymnicy lekarskiej i szyszek chmielu. Po 50 gramów każdego ze składników

dobrze mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 50 mililitrami wrzącej

wody i gotujemy przez 15 minut na małym ogniu; wywar przecedzamy, gdy

ostygnie. Podajemy z dodatkiem miodu i soku z cytryny.

c) Jeżeli dziecko cierpi na zaparcie, przed snem robimy mu lewatywę z 250

mililitrów ciepłej wody. Po lewatywie wykonujemy kąpiel parową głowy, która

nie powinna trwać dłużej niż 7 minut, lub na głowę kompres z dobrze

ciepłego, rozgotowanego owsa (owies gotujemy przez 10 minut). Następnie

powinna mieć miejsce kąpiel zmienna nóg do kolan (kończymy ją zawsze

kąpielą zimną) i nacieranie kręgosłupa watą namoczoną w spirytusie

kamforowym. Nacieramy ruchami obrotowymi. Kładziemy też dziecku na brzuch

kompres z ciepłego wywaru z siana i liści orzecha włoskiego (5 łyżek

stołowych orzecha włoskiego i 2 łyżki stołowe siana zalewamy 500

mililitrami wrzącej wody, gotujemy przez 5 minut, a po ostudzeniu

przecedzamy.

d) Trzy razy w tygodniu robimy kąpiel całkowitą (10-15 minut) z wywaru z

igieł sosnowych, liści bzu czarnego, korzeni bzu czarnego i słomy owsianej

(3 garści ziół i 2 garści drobno pociętej słomy owsianej wrzucamy do wiadra

napełnionego do połowy wodą i gotujemy przez 20 minut; następnie dodajemy

po 1 garści mchu islandzkiego, liści orzecha włoskiego i listków geranium,

gotujemy jeszcze przez 10 minut. Przed zdjęciem wiadra z ognia dodajemy 1

garść soli kuchennej, przecedzamy wywar i dolewamy ciepłej wody.

Po kąpieli zawijamy dziecko szczelnie w koc, kładziemy na 2 godziny, aby

się spociło, a na zakończenie wycieramy do sucha i ubieramy do snu.

Wywar może być używany przez 6 dni.

e) Każdego ranka robimy dziecku masaż całego ciała suchą szczotką, a

następnie nacieramy całe ciało ręcznikiem namoczonym w zimnej wodzie. Po

nacieraniu zlewamy głowę dziecka 0,5 litrem zimnej wody.

Dieta

Z pożywienia eliminujemy mięso i jego przetwory, ograniczamy mleko i sól.

Podajemy dużo pieczonej cebuli, owoców, jarzyn, zsiadłego mleka. Raz

dziennie dajemy dziecku odrobinę proszku ze skorupek jaj.

`tc

Dziecko mongołowate

`tc

Objawy

Charakterystyczne objawy psychiczne i fizyczne mongolizmu można rozpoznać

już w pierwszych tygodniach i miesiącach życia: dziecko ma nienormalny

kształt czaszki, lekko skośne oczy, w przyśrodkowym kącie oka widać

półksiężycowaty fałd. Można też zaobserwować wady rozwoju ucha

zewnętrznego, grzbiet nosa siodełkowaty, policzki czerwone, szerokie i

błyszczące, jakby polakierowane, czasami język wysunięty z jamy ustnej,

ślinotok, brzuch wzdęty, przepuklinę pępkową, wiotkość mięśni, piąty palec

u rąk krótki i zakrzywiony na zewnątrz, u chłopców mały członek, zaparcia.

Pod względem psychicznym w pierwszym roku życia dziecko jest apatyczne.

Od drugiego roku życia stale objawia niepokój, jest podniecone, agresywne,

otępiałe umysłowo.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 filiżankę do kawy wywaru z ryżu, bazylii ogrodowej, melisy lekarskiej i

ziela świetlika. Po 1 łyżce stołowej każdego z ziół mieszamy dokładnie,

zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu przez 10

minut; po ostudzeniu wywar przecedzamy przez gęste sito.

b) Dwie godziny po każdym posiłku podajemy na kostce cukru 1O-20 kropli

nalewki walerianowej.

c) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut po jedzeniu, dziecko powinno

wypijać 1-2 łyżeczki do herbaty mikstury z jaj kurzych (patrz rozdział

"Utrata głosu").

d) Przed snem robimy dziecku lewatywę z 250 mililitrów ciepłej wody, a

następnie nacieramy mu kręgosłup od dołu do góry watą namoczoną w

spirytusie kamforowym. Na brzuch kładziemy kompres z podwójnie złożonego

płótna namoczonego w ciepłym naparze z kwiatu rumianku.

e) Rano nacieramy dziecku pachy i brzuch ręcznikiem namoczonym w chłodnej

wodzie.

Dieta

Identyczna jak opisana w rozdziale "Dziecko opóźnione w rozwoju".

`tc

Dziecko niedorozwinięte umysłowo

`tc

Najczęstszą przyczyną niedorozwoju umysłowego dzieci jest alkoholizm

rodziców. Pewną rolę odgrywa także kiła wrodzona. Specjaliści wskazują na

fakt, że niedorozwój umysłowy dziecka może być spowodowany nerwowymi

przeżyciami matki w 3-6 miesiącu ciąży. Niedorozwój umysłowy może wywołać

także uraz lub urazy czaszki.

Objawy

Dziecko nie rozwija się umysłowo. Jego język wystaje i zwisa z ust, twarz

jest szeroka, wygląda jak spuchnięta, powieki nabrzmiałe, nozdrza grube,

nos spłaszczony. U dziecka niedorozwiniętego umysłowo występują zaburzenia

we wzroście zębów. Nogi są krzywe i grube, ręce i stopy niedorozwinięte. Na

ogół dziecko jest słabe, nie może utrzymać się na nogach, a jeśli chodzi,

nogi ma iksowate. Zamiast stąpać całą stopą, opiera się na palcach. Dziecko

niedorozwinięte umysłowo ma kłopoty z nauką mówienia, zaczyna mówić dopiero

w szóstym roku życia, ale jest to raczej bełkot niż mowa. Często dzieci

niedorozwinięte umysłowo cierpią na epilepsję. Zdarza się, że przejawiają

jednostronne uzdolnienia - jedne rozwiązują zadania matematyczne, inne

rysują, niektóre mają nawet zdolności muzyczne.

Dzieci niedorozwinięte umysłowo są wyjątkowo podatne na złe wpływy, a

pojęcia takie, jak wola i moralność, są dla nich pustymi słowami. Łatwo

mogą wkroczyć na drogę przestępstwa. Niedorozwój umysłowy jest właściwie

chorobą nieuleczalną, ale leczenie naturalne przynosi takim dzieciom ulgę w

wielu dolegliwościach psychicznych, jakie zwykle je trapią.

Leczenie

Stosujemy zabiegi i leczenie wewnętrzne opisane w rozdziale "Dziecko

mongołowate".

`tc

Choroby narządów ruchu

`tc

`tc

Bóle nóg i ból w pachwinach

`tc

Bóle te są wynikiem rośnięcia dziecka, przeziębienia lub grypy; objawiają

się także w chorobie reumatycznej.

Objawy

a) Jeśli są wynikiem rośnięcia dziecka, dają o sobie znać w czasie zabawy

lub nocą. Czasami występują wraz z nimi bóle brzucha i bóle w pachwinach

(zwłaszcza nocą). W ciągu dnia, kiedy dziecko zaprzątnięte jest nauką i

zabawą, bóle mniej mu dolegają. Zazwyczaj bóle pojawiają się w okresie

szybkiego wzrostu dziecka między ósmym a piętnastym rokiem życia.

b) Bóle będące wynikiem przeziębienia i towarzyszące grypie trwają

względnie krótko. Warto zwrócić uwagę, że w takim przypadku stawy kończyn

nie są spuchnięte ani bolące przy dotyku. Również bóle wzrostowe pozbawione

są takich objawów.

c) W chorobie reumatycznej bólom kończyn towarzyszyć może opuchnięcie

stawów.

Leczenie

a) W bólach wzrostowych bardzo skuteczne są kąpiele w wywarze z siana i

liści orzecha włoskiego z dodatkiem soli kuchennej; należy je aplikować

dziecku co wieczór. W okresie letnim bardzo korzystne są kąpiele słoneczne,

które należy zakończyć nacieraniem całego ciała ręcznikiem namoczonym w

wodzie z dodatkiem soli (1 łyżka stołowa na 1 litr wody). Bardzo skuteczne

są też kompresy z chłodnej wody na brzuch. Powinny one trwać tylko 10

minut.

b) Rano, w południe i wieczorem na pół godziny przed jedzeniem dajemy

dziecku 1 szklankę soku z marchwi z dodatkiem 1 łyżeczki do herbaty miodu.

c) Po obiedzie podajemy 1 żółtko utarte z cukrem, z dodatkiem soku z

cytryny.

d) dziecko, któremu dolegają bóle, powinno więcej wypoczywać w pozycji

leżącej.

Jeżeli bóle są wynikiem przeziębienia lub grypy, leczymy je tak jak

chorobę, która je wywołuje. Dodatkowo robimy dziecku delikatny masaż

obolałych stawów, po którym kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z

siana. Na bolące kolana kładziemy kompres z ciepłego surowego mleka.

Dieta

Dziecko odżywiamy normalnie, z tym że mięso i jego przetwory podajemy co

drugi dzień.

`tc

Ostra choroba reumatyczna

`tc

Choroba reumatyczna może dotknąć dziecko już około piątego roku życia.

Gorączka reumatyczna, jaka towarzyszy chorobie, jest długotrwała i

zmniejsza się pod wieczór. Stawy kończyn bolą przy dotyku, są

zaczerwienione i spuchnięte. Choroba atakuje najpierw stawy naczyń dolnych,

następnie kolejno inne stawy, narządy wewnętrzne, a przede wszystkim serce.

Ataki choroby reumatycznej mogą się powtarzać.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, na 20 minut przed jedzeniem, dajemy

dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mikstury złożonej z 500 gramów miodu, 7

listków geranium i 20 słodkich migdałów, utłuczonych dobrze w moździerzu, 2

soczystych cytryn, zmielonych razem ze skórką, lecz bez pestek, 5

mililitrów nalewki walerianowej i 5 mililitrów wyciągu z głogu.

b) 10 minut po spożyciu mikstury podajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z

ziela rzepiku pospolitego, ziela krwawnika, korzenia wilżyny ciernistej,

ziela pierwiosnka lekarskiego, ziela melisy lekarskiej, liści mięty

pieprzowej, liści mącznicy, ziela marzanki wiosennej, ziela rdestu ptasiego

i ziela skrzypu. Po 50 gramów każdego z ziół dobrze mieszamy, 2 łyżki

stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody, gotujemy przez 10

minut na małym ogniu; odcedzamy po wystygnięciu).

c) 2 godziny po jedzeniu dajemy dziecku jedną filiżankę do kawy wywaru

sporządzonego według przepisu podanego w punkcie b.

d) Przy zaparciach (nawet jednodniowych) robimy wieczorem lewatywę z 250

mililitrów ciepłej wody. Po lewatywie nacieramy chore stawy miksturą

sporządzoną w następujący sposób: emaliowane naczynie o pojemności 1 litra

napełniamy do połowy świeżymi owocami kasztanowca, zalewamy do pełna

spirytusem denaturowanym i trzymamy na słońcu przez 5 dni. Po upływie tego

czasu dodajemy jedną płaską łyżeczkę do herbaty sproszkowanego salmiaku, 1

płaską łyżeczkę do herbaty naftaliny, 1 płaską łyżeczkę do herbaty kwasu

siarkowego i 1 gram kamfory. Przez kolejne dwa dni potrząsamy naczyniem

kilka razy dziennie, aż rozpuszczą się wszystkie składniki. Ostatniego dnia

wieczorem dodajemy do mikstury 1 łyżkę stołową terpentyny balsamicznej.

Po nacieraniu owijamy chore stawy bandażem.

Dodatkowo kładziemy dziecku na brzuch kompres z podwójnie złożonego

płótna namoczonego w wywarze z ziela krwawnika (3 łyżki stołowe ziela

zalewamy 600 mililitrami wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu przez 10

minut, a po ostudzeniu przecedzamy). Kompres przykrywamy flanelą i owijamy

szczelnie wełnianym szalem.

Uwaga

Jeżeli chore dziecko ma powiększone migdały, każdego wieczoru robimy mu

dwoma palcami masaż pod uszami - 15 razy od uszu ku brodzie i 15 razy w

odwrotnym kierunku. Po masażu kładziemy na szyję kompres z wódki z

dodatkiem szczypty soli i pozostawiamy na całą noc.

Gdy bóle stawów miną, dziecko powinno nosić przy sobie kilka kasztanów i

spać na materacu, pod który podkładamy kilkanaście kasztanów ułożonych w

jednym rzędzie. Kasztany zmienia się co 3 miesiące.

Dieta

Z pożywienia usuwamy mięso i jego przetwory, mleko i produkty mleczne,

pozostawiamy jedynie mleko zsiadłe. Dziecko powinno jeść dużo jarzyn i

owoców, sporo pieczonej cebuli i kiszonej kapusty; pieczywo tylko w postaci

grzanek. Po każdym posiłku powinno wypijać 1 filiżankę soku z selera i

jabłek w równych częściach.

`tc

Zapalenie stawu biodrowego

`tc

Objawy

Ból daje o sobie znać podczas ruchu, ustępuje natomiast podczas

odpoczynku, zwłaszcza w pozycji leżącej.

Leczenie

a) Przez 2-3 wieczory od rozpoczęcia leczenia robimy lewatywę z 250

mililitrów ciepłej wody.

b) Codziennie rano i w południe kładziemy na biodro okład z ciepłego

wywaru z siana lub ze zwykłej chłodnej wody; są to bardzo skuteczne

zabiegi. Okład powinien obejmować całe biodro.

c) Co drugi wieczór robimy kompres z gorącego, ugotowanego jęczmienia i

usuwamy go po 30 minutach. Po kompresie z jęczmienia kładziemy okład z

wywaru z siana lub z wody (jak w punkcie b).

d) W pozostałe wieczory przygotowujemy kataplazm na biodro z surowej,

drobno posiekanej cebuli. Kataplazm pozostawiamy na całą noc.

Leczenie wewnętrzne: jak w rozdziale "Ostra choroba reumatyczna".

Dieta

Identyczna jak opisana w rozdziale "Ostra choroba reumatyczna".

`tc

Wrodzone zwichnięcia stawu biodrowego

`tc

Objawy

Podczas ruchu dziecko zaczyna kuleć na jedną lub dwie nogi; ciało ma

przechylone na jedną stronę, co powoduje skrzywienie kręgosłupa. Kiedy

zwichnięte są obydwa stawy, dziecko chodzi na sztywnych nogach, kolebiąc

się na obie strony. Powinno ono pozostawać pod opieką lekarza ortopedy lub

doświadczonego kręgarza.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 łyżeczkę do herbaty mikstury z jaj. Przygotowanie jak w rozdziale "Utrata

głosu".

b) 10 minut po wypiciu mikstury dajemy dziecku 1 filiżankę do kawy wywaru

z 5 orzechów włoskich razem z łupinami utłuczonymi dobrze w moździerzu, 2

łyżek stołowych korzeni pokrzywy, 2 łyżek stołowych ziaren owsa. Wywar ten

gotujemy przez 15 minut na małym ogniu, a następnie dodajemy 4 łyżki

stołowe rzepiku pospolitego, pączków sosny, ziela krwawnika i ziela

dziurawca (po 50 gramów każdego z ziół). Gotujemy to razem jeszcze przez 15

minut, a po ostudzeniu przecedzamy.

c) Dwie godziny po jedzeniu dziecko ma wypić 1 filiżankę do kawy wywaru

przygotowanego jak w punkcie b.

d) Jeżeli dziecko cierpi na zaparcie, wieczorem robimy mu lewatywę z 250

mililitrów ciepłej wody lub naparu z kwiatu rumianku. Po lewatywie

rozcieramy mu plecy wzdłuż kręgosłupa (od dołu do góry) watą namoczoną w

spirytusie kamforowym, a następnie nacieramy stawy biodrowe. Po zakończeniu

nacierania nakładamy na stawy biodrowe kataplazm z drobno zmielonych, razem

ze skórką, kasztanów. Równocześnie kładziemy na biodra kompres z ciepłego

naparu krwawnika (2 łyżki stołowe krwawnika zalewamy 500 mililitrami

wrzącej wody i odstawiamy pod pokrywką na 20 minut); kompres okrywamy

flanelką i wełnianym szalem.

e) Rano robimy dziecku ciepłą kąpiel całkowitą z wywaru z igliwia

sosnowego i ziela bzu czarnego. Po dużej garści igliwia i bzu czarnego

wrzucamy do wiadra wody, gotujemy przez 15 minut, dodajemy 2 po garście

liści orzecha włoskiego, liści geranium oraz ziela krwawnika i gotujemy

jeszcze przez 15 minut. Przed zdjęciem z ognia wsypujemy do wywaru 1 garść

soli kuchennej; kiedy wywar przestygnie do temperatury 38 stopni C, wlewamy

go do wanny. Po kąpieli owijamy dziecko szczelnie w koce, aby się spociło,

a następnie przebieramy je w suchą bieliznę.

Uwagi

a) Jeżeli dziecko było unieruchomione w gipsie, wówczas nabiera nawyku

spania z rozkraczonymi nogami. By pozbyło się tego przyzwyczajenia, przed

snem nogi zawijamy w pieluszkę.

b) Należy dbać o to, aby dziecko poruszało się po równych powierzchniach

i stało prosto.

c) Zanim zwichnięcie stawów biodrowych zostanie usunięte, dziecko powinno

dużo leżeć i nie uprawiać żadnych ćwiczeń fizycznych.

d) Leczenie zwichnięcia stawów biodrowych wymaga cierpliwości, może

bowiem trwać 6-8 miesięcy.

Dieta

Jak w rozdziale "Ostra choroba reumatyczna".

`tc

Przerost mięśni

`tc

Przerost mięśni daje o sobie znać zwykle między czwartym a czternastym

rokiem życia.

Objawy

Przede wszystkim rzuca się w oczy powiększenie objętości chorych mięśni,

szybkie męczenie się, zwłaszcza podczas ruchu, bóle w mięśniach i tym

podobne. Początkowo ulega powiększeniu mięsień kolanowy, potem mięśnie

pośladków. Mięśnie rąk i pleców są słabe i omdlałe. Zaatakowane mięśnie nóg

i pośladków są miękkie w dotyku i gąbczaste, skóra zimna, o bladej, często

sinej barwie.

Leczenie

a) Rozpoczynając leczenie robimy przez pierwsze dwa wieczory lewatywę z

250 mililitrów ciepłego naparu z kwiatu rumianku, a przy chronicznych

zaparciach lewatywy powtarzamy każdego wieczoru.

b) Każdego ranka robimy masaż suchą szczotką, a następnie nacieranie

ramion i pleców ręcznikiem namoczonym w chłodnej wodzie.

c) W sezonie letnim dziecko powinno przyjmować kąpiel słoneczną

(najlepiej między godziną 11.00 a 12.00). Nie może ona trwać dłużej niż 30

minut.

d) Wieczorem przed snem robimy ciepłą kąpiel całkowitą z wywaru ze słomy

owsianej, igieł sosnowych, liści orzecha włoskiego, siana i soli (nie

dłużej niż 20 minut), a następnie szczelnie zawijamy dziecko w koc, aby się

spociło. Na zakończenie nacieramy całe ciało ręcznikiem namoczonym w

chłodnej wodzie.

e) Co drugi wieczór robimy dziecku delikatny masaż całego ciała, a

następnie kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

Pozostawiamy go na całą noc.

f) W ciągu dnia robimy okłady na chore mięśnie z nalewki arniki (20

kropli nalewki na 1 szklankę wody).

`tc

Zanokcica

`tc

Objawy

Dziecko czuje się źle, uskarża na ból palca; nie ma apetytu, język jest

zazwyczaj obłożony.

Leczenie

a) Przez pierwsze trzy wieczory robimy ciepłe lewatywy z naparu z kwiatu

rumianku.

b) Rano i w południe chorą dłoń lub stopę należy moczyć przez 10 minut w

chłodnym wywarze z prawoślazu (4 łyżki stołowe ziela gotujemy w 1 litrze

wody przez 10 minut). Zaraz potem kładziemy dziecku na brzuch ciepły

kompres z wywaru z siana, który pozostawiamy na 2 godziny. Na chory palec

przykładamy ciepły kataplazm z pieczonej cebuli.

c) Wieczorem przed snem robimy znowu kąpiel chorego palca w wywarze z

prawoślazu i ponownie kładziemy kompres na brzuch. Pozostawiamy go na całą

noc.

d) Jeśli palec podbiega ropą, okładamy go kataplazmem z nasion kozieradki

rozgotowanych w wodzie na gęstą masę (3 łyżki nasion kozieradki zalewamy 1

szklanką wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu przez 20 minut). Kataplazm

usuwamy po 2-3 godzinach. Zabieg ten znakomicie przyspiesza wydzielanie

ropy.

e) 2-3 razy dziennie dajemy dziecku po jedzeniu pół szklanki herbatki z

krwawnika (1 łyżkę stołową ziela krwawnika zalewamy 1 szklanką wrzątku i

odstawiamy na 15 minut; napar można doprawić miodem i sokiem z cytryny.

Dieta

Taka sama jak opisana w rozdziale "Ostra choroba reumatyczna".

`tc

Zwichnięcie kończyny

`tc

Objawy

Zmiana kształtu stawu, jego opuchnięcie, ból przy ruchu lub próbie

napięcia mięśni. Należy natychmiast wezwać lekarza, który nastawi

zwichnięty staw. W przeciwnym razie dziecko może zostać inwalidą.

Leczenie

a) Po nastawieniu stawu przez lekarza lub doświadczonego kręgarza trzeba

przykładać kompresy z chłodnej wody z dodatkiem octu (1 łyżka stołowa na

0,5 litra wody). Kompresy przykładamy co godzinę.

b) Każdego ranka robimy nacieranie całego ciała ręcznikiem namoczonym w

chłodnej wodzie.

c) Każdego wieczoru kładziemy na chore miejsce kataplazm z pieczonej

cebuli i na brzuch kompres z chłodnej wody. Kataplazm i kompres

pozostawiamy do rana.

d) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z ciepłego naparu z kwiatu

rumianku.

Dieta

Identyczna jak w rozdziale "Ostra choroba reumatyczna".

`tc

Choroby kości

`tc

`tc

Krzywica

`tc

Choroba ta występuje najczęściej między trzecim miesiącem a końcem

drugiego roku życia. Zdarza się także krzywica późna, objawiająca się

między jedenastym a piętnastym rokiem życia. Krzywica dotyka najczęściej

dzieci odżywiane sztucznie. Szczególnie podatne na krzywicę są dzieci

przedwcześnie urodzone i bliźnięta.

Główną przyczyną krzywicy jest brak witaminy D w pożywieniu dziecka, a

także niedostatek kąpieli słonecznych (promienie słoneczne uczynniają

witaminę D) i świeżego powietrza. Duża ilość węglowodanów w pożywieniu

także sprzyja powstawaniu krzywicy.

Objawy

Charakterystyczne są objawy widoczne na kośćcu, których wystąpienie wiąże

się nie tylko z powagą schorzenia, lecz także z wiekiem.

U oseska między 3 a 9 miesiącem życia obserwujemy: pocenie się główki,

miękkość kości ciemienia, zgrubienie kręgów, rozdęcia nasady kości długich

(zwłaszcza nad stawem napięstkowym). W przypadkach ciężkich występują także

zniekształcenia klatki piersiowej (spłaszczenie i wklęśnięcie bocznych

części klatki piersiowej, tak zwana kurza pierś).

Pod koniec 1 roku życia mamy do czynienia z opóźnieniem i

nieprawidłowościami ząbkowania (wyrzynające się zęby są często wydrążone,

źle zabarwione i spróchniałe). Ciemiączko pozostaje otwarte, a nawet bywa

powiększone, szwy czaszkowe nie zarastają.

W 2-3 roku życia widać już upośledzenie. Dziecko nie może biegać, w

przypadkach cięższych siedzieć i stać. Kończyny, zwłaszcza dolne, są

zniekształcone (nogi beczkowate, iksowate, w kształcie pochwy do szabli).

Inne objawy to: tyłozgięcie i wygięcie boczne kręgosłupa, kaczkowaty chód,

nienormalna wątłość ścięgien i stawów.

Prócz objawów kośćcowych można zaobserwować objawy ogólne: bladość,

niepokój, zły humor, obfite poty (szczególnie na potylicy), tak zwany żabi

brzuch.

Zapobieganie

W pierwszym roku życia najbardziej chroni dziecko przed krzywicą mleko

matki. Jeżeli z jakichś względów matka nie może dziecka karmić piersią,

trzeba przy innym sposobie odżywiania pamiętać o niebezpieczeństwach

związanych z przekarmianiem i jednostronnym odżywianiem. Nie należy nigdy

przesadzać z karmieniem mlekiem (oseskowi wystarczy 600 mililitrów mleka

dziennie, w drugim roku życia - 500 mililitrów). Wcześnie trzeba wprowadzić

jarzyny i owoce. Szczególnie dużo witaminy D zawiera tran, żółtko i masło.

Doniosłą rolę odgrywa nasłonecznienie. Należy dbać, aby dziecko przebywało

w słonecznym, często wietrzonym pomieszczeniu. Powinno też często i długo

przebywać na świeżym powietrzu, nawet w chłodniejszych porach roku. Musi

również mieć dużo ruchu.

Leczenie

Dla dzieci do 6 roku życia:

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 łyżeczkę do herbaty mikstury z jaj kurzych (patrz "Wrodzone zwichnięcie

stawu biodrowego".

b) 10 minut po wypiciu mikstury podajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z

ziela rzepiku pospolitego, pączków sosny, liści pokrzywy, ziela dziurawca,

mchu islandzkiego, liści orzecha włoskiego, ziela tawuły, liści podbiału i

szyszek chmielowych (po 50 gramów każdego ze składników dobrze mieszamy, 2

łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i gotujemy na

małym ogniu przez 15 minut; po ostudzeniu wywar przecedzamy).

c) 2 godziny po jedzeniu dajemy dziecku 1 filiżankę do kawy wywaru

przygotowanego według przepisu podanego w punkcie b.

d) Wieczorem w razie zaparcia robimy lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody. Zaraz po lewatywie aplikujemy dziecku kąpiel całkowitą (37 stopni C)

w wywarze z igieł sosnowych, słomy owsianej i kory dębowej. Do kotła z wodą

lub wiadra z wodą wrzucamy dwie garście igieł sosnowych, 2 garście drobno

posiekanej słomy owsianej, 1 garść kory dębowej i gotujemy przez 20 minut;

po upływie tego czasu dodajemy 1 garść liści orzecha, 1 garść liści

geranium, 1 garść siana i gotujemy jeszcze przez 10 minut. Po zdjęciu

naczynia z ognia wsypujemy 1 garść soli kuchennej, a kiedy wywar ostygnie

do 38 stopni C, przecedzamy. Po kąpieli zawijamy dziecko w koce i tak

pozostawiamy na godzinę, aby się spociło, a na zakończenie zabiegu

wycieramy je do sucha i przebieramy w świeżą bieliznę nocną.

e) Rano robimy masaż całego ciała szczotką w ciągu 3 minut.

Dla dzieci powyżej 6 roku życia:

a) Dwie godziny po jedzeniu dziecko wypija 1 filiżankę do kawy wywaru

ziołowego opisanego w punkcie b.

b) Wieczorem, jeśli dziecko ma zaparcie, robimy lewatywę z 250 mililitrów

ciepłej wody, a po lewatywie kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru

z ziela krwawnika (3 łyżki stołowe ziela zalewamy 500 mililitrami wrzącej

wody, gotujemy przez 5 minut, a kiedy wywar ostygnie, przecedzamy) i

pozostawiamy na całą noc.

c) Co drugi dzień robimy ciepłą kąpiel całkowitą w wywarze ziołowym, jak

w punkcie d, z następującym po niej suchym zawijaniem.

Uwagi

a) Jeżeli dziecko ma zdeformowane stopy, robimy każdego wieczoru gorące

kompresy na stopy. Po gorącym kompresie, który powinien trwać nie dłużej

niż 15 minut, wykonujemy okłady na stopy z ciepłego roztworu z soku

dziurawca z wodą (1 łyżka stołowa soku na 1 szklankę wody). Okład

pozostawiamy na całą noc.

b) Jeżeli dziecko ma nogi w kształcie litery O, każdego wieczoru

spowijamy je w pieluszki. Czynimy to tak długo, aż nogi się wyprostują.

c) W przypadku zdeformowanych stawów kolanowych kładziemy na nie gorący

kompres z wody, po czym okład z ciepłego roztworu soku z dziurawca. Kompres

pozostawiamy na całą noc.

d) Dziecku o nogach iksowatych, z deformacją (lub bez) stawów kolanowych,

robimy wieczorem gorący kompres z wody, a następnie ciepły okład z roztworu

soku dziurawca, który usuwamy po 30 minutach. Zanim dziecko uśnie, wkładamy

mu pomiędzy łydki miękką poduszeczkę i zawijamy nogi elastycznym bandażem.

e) Dzieciom z tak zwaną kurzą piersią lub wypchniętymi żebrami robimy

każdego wieczoru okład z fileta cielęcego grubości 0,25 centymetra lub

płucek cielęcych posypanych czarnym pieprzem. Okład pozostawiamy na całą

noc. Rano go usuwamy i owijamy klatkę piersiową elastycznym bandażem.

i) Jeśli dziecko ma słaby lub wykrzywiony kręgosłup, każdego wieczoru

robimy na kręgosłup okład z kasztanów zmielonych razem ze skórką, z których

po wlaniu niewielkiej ilości mleka utworzy się coś w rodzaju gęstego

ciasta. Okład przykrywamy ceratką, potem flanelą, owijamy bandażem

elastycznym i pozostawiamy na całą noc.

g) Jeżeli dziecko ma spróchniałe zęby, każdego wieczoru robimy kąpiel

parową całej twarzy w naparze z rumianku lub gorącą kąpiel również z

rumianku dolnej szczęki (39 stopni C); każda z tych kąpieli nie powinna

trwać dłużej niż 5 minut. Po kąpieli twarzy robimy dziecku kąpiel zmienną

nóg aż do kolan (42 stopnie C w ciągu 30 sekund, 22 stopnie C w ciągu 3

sekund; kąpiel zmienną powtarzamy 5-6 razy i kończymy zawsze w zimnej

wodzie).

h) W dzień dziecko powinno poruszać się swobodnie, gdyż w ten sposób

wzmacnia kręgosłup.

i) W ciągu dnia, także zimą, dziecko ma dużo przebywać na powietrzu, a

przynajmniej 1-2 godziny na słońcu.

j) Jeśli ma ochotę, może jeździć na rowerze.

k) Dziecko musi być zawsze ciepło, lecz lekko ubrane. Należy dbać o to,

aby nigdy nie było zgrzane.

Dieta

Mięso, jego przetwory, a także ryby wyłączamy z pożywienia dziecka. Mleko

krowie ograniczamy. Podajemy dużo jarzyn i owoców w stanie surowym.

Codziennie na pierwsze śniadanie dajemy 100-150 gramów rzadkich płatków

owsianych słodzonych miodem. W ciągu dnia podajemy dziecku śmietanę,

zsiadłe mleko, 1 jajko na miękko, kiełki pszenicy, dużo orzechów włoskich.

Do potraw dodajemy nieco soli i sproszkowanych skorupek jaj kurzych. W

miesiącach jesiennych i zimowych zalecane są 1-2 kapsułki tranu, pod

warunkiem, że dziecko nie reaguje nań rozwolnieniem.

Pragnienie można ugasić herbatą z ziaren owsa (2 łyżki oczyszczonych

ziaren owsa gotujemy przez 20 minut w 600 mililitrach wody, a następnie

przecedzamy przez gęste sitko, doprawiamy miodem i sokiem z cytryny).

`tc

Stopa koślawa

`tc

Kiedy pewne mięśnie nogi ogarnia paraliż, przeciwległe mięśnie ulegają

przykurczowi i następuje skrzywienie nogi.

Objawy

Noga jest skręcona w stawie kolanowym i dziecko zmuszone jest opierać się

podczas chodzenia na palcach stopy. Rozróżniamy następujące odmiany

skrzywienia stopy: chore dziecko może stąpać zewnętrzną stroną stopy, jej

stroną wewnętrzną, piętą lub też na palcach.

Leczenie

a) Przez pierwsze dwa wieczory robimy lewatywę z 250 mililitrów ciepłego

naparu z kwiatu rumianku.

b) Każdego ranka, kiedy dziecko przebywa jeszcze w łóżku, nacieramy mu

całe ciało suchą dłonią albo wykonujemy suchy masaż szczotką w ciągu 3

minut. Po masażu robimy nacieranie kręgosłupa ręcznikiem namoczonym w

zimnej wodzie. Wykonujemy je pięć razy z góry na dół. Po nacieraniu

pozostawiamy leżące na plecach dziecko w łóżku, aby się rozgrzało.

c) W dni słoneczne, zwłaszcza w okresie letnim, dziecko ma przyjąć kąpiel

słoneczną między godziną 10.00 a 11.00. W trakcie tej kąpieli słońce działa

na plecy i nogi dziecka. Po kąpieli słonecznej polewamy kręgosłup wodą,

która stała na słońcu, lub kąpiemy dziecko niezbyt długo w rzece, jeziorze

lub morzu.

d) Co drugi wieczór, kiedy dziecko leży już w łóżku, robimy mu lekki

masaż chorej kończyny w ciągu 3-5 minut, a następnie nacieramy kręgosłup z

dołu do góry watą namoczoną w spirytusie kamforowym. Zaraz po nacieraniu

kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana, na stopy zaś

naciągamy skarpetki namoczone w chłodnej wodzie i dobrze wyżęte.

e) Również co drugi wieczór robimy kąpiel całkowitą (36-37 stopni C) w

wywarze z igliwia sosnowego, siana, liści orzecha włoskiego, korzeni

pokrzywy, korzeni bzu czarnego i słomy owsianej, z dodatkiem soli

kuchennej. Po jednej dużej garści każdego ze składników wrzucamy do kotła z

gorącą wodą i gotujemy przez 20 minut; na końcu wsypujemy 1 garść soli

kuchennej.

f) Rano, w południe i wieczorem dajemy dziecku przed jedzeniem 1

filiżankę do kawy naparu z ziela krwawnika, 1 płaską łyżkę stołową ziela

krwawnika zalewamy 1 szklanką wrzątku i odstawiamy pod przykrywką na 15

minut; kiedy napar ostygnie, przecedzamy go przez gęste sitko.

g) Zaraz po posiłku zaleca się podać 0,5 łyżeczki do kawy węgla drzewnego

roztartego z odrobiną miodu.

Dieta

Z pożywienia usuwamy mięso i jego przetwory, ograniczamy mleko, poza

zsiadłym. Dziecko powinno jeść dużo jarzyn w stanie surowym, a także

owoców, zwłaszcza jabłek.

`tc

Skrzywienie kręgosłupa

`tc

Objawy

Skrzywienie kręgosłupa dokucza głównie dzieciom o wątłej budowie

fizycznej, szczególnie krótkowzrocznym, które podczas pisania lub czytania

pochylają głowę i ramiona do przodu.

Rozróżniamy kilka postaci skrzywienia kręgosłupa: skrzywienie kręgosłupa

do tyłu, skrzywienie kręgosłupa do przodu i skrzywienie w prawo lub w lewo.

Pierwsza postać skrzywienia dotyka zwykle 6 i 9 kręgu piersiowego.

Druga postać skrzywienia dotyczy lędźwiowej części kręgosłupa i polega na

wykrzywieniu do przodu dolnych kręgów piersiowych i kręgów lędźwiowych, co

powoduje skrzywienie miednicy do przodu.

Postać trzecia skrzywienia sprowadza się do wykrzywienia kręgosłupa w

lewo lub w prawo, choć spotyka się tak zwaną formę podwójną, kiedy część

piersiowa kręgosłupa skrzywiona jest w jedną stronę, a część lędźwiowa w

stronę przeciwną; w takim przypadku kręgosłup przybiera kształt litery S.

Skrzywienie kręgosłupa daje o sobie znać w okresie między wyrzynaniem się

zębów stałych a dojrzewaniem płciowym.

Między 6 a 10 rokiem życia rozwija się trzecia forma skrzywienia

kręgosłupa, czyli tak zwana skolioza. Zapadają na nią częściej słabo

rozwinięte fizycznie dziewczynki niż chłopcy.

Pierwszym sygnałem, na który matka powinna zwrócić uwagę, jest położenie

ramion: jedno jest wyżej niż drugie. W tym okresie chorobę można względnie

łatwo opanować.

Kiedy skolioza nada kręgosłupowi kształt litery S, choroba jest już

nieuleczalna, gdyż zdążyła spowodować wiele zmian w kręgach, żebrach,

łopatkach i obojczykach.

Zapobieganie

Ponieważ skrzywienia kręgosłupa z trudnością poddają się leczeniu,

zwłaszcza w późniejszym wieku, należy zwrócić uwagę na postawę dziecka i

nieprawidłowości budowy kośćca tak wcześnie, jak to tylko możliwe.

Niezwykle skutecznym środkiem zapobiegawczym lub leczącym skrzywienie

kręgosłupa jest dbałość o to, aby już w 6-8 miesiącu życia dziecka

przyzwyczajać je do leżenia na brzuchu; taka pozycja połączona z

poruszaniem głową, co dzieci bardzo lubią, sprzyja rozwojowi mięśni

kręgosłupa. Należy także dbać o to, aby dziecko nie spało zawsze na jednym

boku. Niemowlęta nosimy raz na prawej, raz na lewej ręce.

Zabezpieczanie przed skoliozą dzieci w wieku szkolnym sprowadza się do

troski o to, by:

a) dziecko siedziało zawsze wyprostowane, z nogami ustawionymi pod kątem

prostym;

b) wysokość krzesła, na którym dziecko stale siedzi, była równa 4/7

wzrostu dziecka i miało ono wygodne oparcie.

c) w pozycji stojącej dziecko wspierało się równomiernie na dwóch nogach.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, 1 łyżeczka

mikstury z jaj kurzych. Sposób przygotowania jak w rozdziale "Utrata

głosu".

b) 10 minut po wypiciu mikstury dajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z 5

włoskich orzechów razem z łupinami, korzenia łopianu, ziaren owsa, korzenia

pokrzywy zwyczajnej. Po 2 łyżki stołowe każdego ze składników gotujemy

przez 15 minut w 1,5 litra wody, a następnie dodajemy 4 łyżki stołowe

mieszanki z ziela krwawnika, pączków sosny, ziela rzepiku pospolitego, mchu

islandzkiego, ziela tawuły wonnej, ziela skrzypu (po 50 gramów każdego

ziela) i gotujemy jeszcze przez 15 minut, po czym przecedzamy.

c) 2 godziny po jedzeniu dziecko ma wypić 1 filiżankę do kawy wywaru

przygotowanego według przepisu podanego powyżej.

d) Jeżeli dziecko ma zaparcie, robimy mu wieczorem lewatywę z 250

mililitrów ciepłej wody.

e) Co drugi wieczór niezbędna jest kąpiel całkowita (37 stopni C) z liści

bzu czarnego, igieł sosnowych, które gotujemy przez 20 minut w kotle wody.

Po tym czasie dodajemy 2 garście liści orzecha włoskiego, 2 garście siana i

gotujemy jeszcze przez 10 minut. Przed zdjęciem wywaru z ognia dodajemy 1

garść soli kuchennej i natychmiast wywar przecedzamy.

Po kąpieli zawijamy dziecko szczelnie w koc, aby się spociło, a po

upływie 1 godziny wycieramy je do sucha i przebieramy. Wywar możemy

wykorzystać 5-6 razy, uprzednio go podgrzewając.

f) Co drugi wieczór rozcieramy dziecku kręgosłup z dołu do góry watą

namoczoną w spirytusie kamforowym, a następnie kładziemy mu na kręgosłup

okład z 10 łyżek stołowych kasztanów zmielonych w maszynce razem ze skórką;

okład okrywamy flanelą i zawijamy szerokim bandażem elastycznym. Po

okładzie kładziemy dziecku na brzuch kompres z trzykrotnie złożonego płótna

namoczonego w ciepłym naparze z ziela krwawnika (1 łyżka stołowa ziela na 1

szklankę wrzącej wody); kompres przykrywamy flanelą, owijamy szczelnie

wełnianym szalem i pozostawiamy na całą noc.

Każdego ranka nacieramy kręgosłup (z dołu do góry), brzuch i narządy

płciowe ręcznikiem namoczonym w chłodnej wodzie, a na zakończenie dobrze

osuszamy.

Uwagi

a) Jeżeli po kąpieli dziecko poczuje się lepiej, kąpiele kontynuujemy

przez miesiąc.

b) Po serii kąpieli robimy przerwę na 15 dni i znów je powtarzamy.

Dieta

Eliminujemy mięso i jego przetwory. Dziecko powinno spożywać dużo jarzyn

i owoców w stanie surowym, a także codziennie 2 pieczone cebule. Sól i

ostre przyprawy ograniczamy. Trzy razy dziennie podajemy proszek ze

skorupek jaj (na czubku noża).

`tc

Zapalenie kości i szpiku kostnego

`tc

Choroba atakuje najczęściej dzieci osłabione i grozi ciężkimi

następstwami. Najbardziej zagrożone są kości rąk i nóg. Wybuchowi choroby

sprzyjają stany zapalne migdałków, gardła i narządów jamy brzusznej, a

także przebyta szkarlatyna lub odra; rozwój zapalenia kości może być także

wywołany uderzeniem.

Objawy

Choroba rozpoczyna się dreszczami, wysoką temperaturą ciała, a także

silnymi bólami chorej kończyny, która szybko puchnie. Najczęściej zapalenie

lokuje się blisko stawu i tam właśnie zaczyna tworzyć się przetoka: skóra

ulega przebiciu rozpoczyna się wysięk ropy i obumarłych mas tkankowych.

Ponieważ choroba rozpoczyna się w pobliżu stawu, można ją pomylić z chorobą

reumatyczną -początkowe objawy są bardzo do siebie podobne.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 łyżeczkę do herbaty syropu z aloesu. (200 gramów liści aloesu bez

kłujących zakończeń ucieramy na miazgę w moździerzu lub mikserze, dodajemy

1 łyżeczkę do herbaty utartego na proszek korzenia bukwicy lekarskiej, 200

gramów miodu i 200 gramów czerwonego wina; wszystkie składniki gotujemy

przez 30 minut w łaźni wodnej i po ostudzeniu przecedzamy).

b) 10 minut po wypiciu syropu podajemy dziecku 1 filiżankę do kawy wywaru

z rzepiku polnego, pączków sosny, mchu islandzkiego, ziela dziurawca, ziela

krwawnika, liści babki szerokolistnej, liści pokrzywy, liści orzecha

włoskiego, tawuły łąkowej i ziela dymnicy lekarskiej. Po 50 gramów każdego

ze składników dobrze mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki i 1 łyżeczkę do

herbaty utłuczonych dobrze ziaren owoców jałowca zalewamy 600 mililitrami

wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu przez 15 minut; po wystudzeniu wywar

przecedzamy.

c) 2 godziny po jedzeniu dziecko powinno wypić 1 łyżeczkę do herbaty

mikstury z jaj kurzych (3 całe jaja kurze wkładamy do naczynia

emaliowanego, zalewamy sokiem z 9 cytryn i odstawiamy pod szczelną pokrywką

na 3-4 dni, aż skorupki ulegną rozpuszczeniu. Po upływie tego czasu

rozbijamy zawartość naczynia widelcem, dodajemy 50 gramów koniaku i 200

gramów cukru pudru. Przechowujemy w chłodnym miejscu).

d) 20 minut po przyjęciu mikstury dziecko wypija filiżankę do kawy wywaru

z mchu islandzkiego, skrzypu polnego (po 40 gramów), ziela poziewnika

polnego (75 gramów), liści pokrzywy i ziela rdestu ptasiego (po 100

gramów). Zioła dobrze mieszamy, 2 czubate łyżki stołowe mieszanki zalewamy

500 mililitrami wrzącej wody i gotujemy przez 10 minut na małym ogniu; po

ostudzeniu wywar przecedzamy.

e) Wieczorem, jeśli dziecko ma zaparcie, robimy mu lewatywę z 250

mililitrów ciepłej wody. Po lewatywie kładziemy na chore miejsce kataplazm

z gorącej soli kuchennej wsypanej do płóciennego woreczka. Kataplazm

usuwamy po 20 minutach. Zaraz potem okładamy chore miejsce kasztanami

utartymi razem ze skórką, okrywamy flanelą i zawijamy bandażem elastycznym;

kompres pozostawiamy na całą noc. Następnego wieczoru kompres z kasztanów

zastępujemy kataplazmem z pieczonej cebuli i znów powracamy do kompresu z

utartych kasztanów.

i) Rano nacieramy dziecku pachy, brzuch i narządy płciowe ręcznikiem

namoczonym w chłodnej wodzie.

g) Jeżeli utworzyła się już przetoka, wówczas rano i wieczorem przemywamy

ją roztworem soku z dziurawca (2 łyżeczki do herbaty soku na 0,5 szklanki

wody). Po przemyciu nakładamy na chore miejsce maść zajęczą (50 gramów

tłuszczu z młodego zająca, 5 gramów białego wosku pszczelego i 1 łyżeczkę

do herbaty soku z dziurawca gotujemy w łaźni wodnej, aż powstanie jednolita

masa). Maść nakładamy na dobrze umyty świeży liść babki szerokolistnej,

przykładamy do chorego miejsca, osłaniamy podwójnie złożoną gazą i

bandażujemy.

h) Dziecko ma pozostawać w łóżku, dopóki nie ustąpią bóle.

Dieta

Taka sama jak w rozdziale "Skrzywienie kręgosłupa"

`tc

Choroby uszu

`tc

`tc

Świąd ucha zewnętrznego i małżowin usznych

`tc

Objawy

Nieznośne swędzenie w uchu.

Leczenie

a) Dzieciom cierpiącym na zaparcie robimy przez dwa kolejne wieczory

lewatywę z 250 mililitrów ciepłego naparu rumianku.

b) W ciągu siedmiu dni, najlepiej przed snem, robimy dziecku kąpiel

całkowitą w wywarze z igieł sosnowych i siana (37 stopni C); kąpiel nie

może trwać dłużej niż 10 minut.

c) Codziennie rano i wieczorem wykonujemy kąpiel parową głowy w naparze z

rumianku, niemowlęciu zaś na głowę kompres z płótna namoczonego w ciepłym

naparze z rumianku (10 minut). Zaraz potem kładziemy dziecku na brzuch

kompres z ciepłego wywaru z siana. Kompres poranny usuwamy po upływie 2

godzin. Kompres wieczorny pozostawiamy na całą noc.

d) Po kąpielach parowych i po kąpielach całkowitych smarujemy swędzące

miejsca czystym sokiem z dziurawca.

Dieta

Podczas trwania choroby odstawiamy mięso, jego przetwory i tłuszcze

zwierzęce. Dziecko powinno jadać dużo pieczonej cebuli, jarzyn i owoców w

stanie surowym, a chleb tylko w postaci grzanek.

`tc

Bóle ucha

`tc

Przyczyną bólu ucha mogą być owrzodzenia kanału ucha środkowego,

wyrzynanie się zębów. Ból ucha towarzyszy też często bólowi zębów.

Objawy

Podwyższona temperatura ciała, bóle i świdrowanie w uchu. Dzieci starsze

potrafią opisać dokuczający im ból i wskazać bolesne miejsce, lecz w

przypadku małych dzieci trudno zorientować się w przyczynach dolegliwości.

Gdy jednak wykluczamy inne przyczyny wysokiej temperatury, a zauważamy, że

tylna część ucha jest zaczerwieniona i spuchnięta, że dziecko kręci głową

na wszystkie strony, lub widoczny jest wyciek z ucha, wówczas nie ma

wątpliwości, że przyczyną dolegliwości jest chore ucho lub uszy.

Leczenie

a) Rozpoczynamy od zrobienia lewatywy z 250 mililitrów ciepłej wody.

b) Na okolice małżowiny usznej kładziemy kataplazm z siemienia lnianego

(2 łyżki stołowe sproszkowanego siemienia zalewamy 0,75 szklanki mleka i

gotujemy tak długo, aż uzyskamy gęsty kleik); kataplazm osłaniamy podwójnie

złożoną flanelą i bandażem. Kataplazm sprawi, że ból ucha zmniejszy się lub

nawet ustąpi.

c) Bardzo wskazane są kataplazmy z pieczonej cebuli, z tym że zanim

nałożymy kataplazm, wpuszczamy do chorego ucha 2-3 krople ciepłego soku z

cebuli, który wydzieli się podczas jej pieczenia. To samo czynimy, gdy z

ucha nie wypływa jeszcze wydzielina.

d) Każdego wieczoru robimy dziecku kąpiel zmienną nóg do kolan; kąpiel

kończymy zawsze w zimnej wodzie.

e) Trzy razy dziennie przykładamy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z

siana.

i) Jeżeli do kanału usznego dostało się ciało obce, a zwłaszcza jeśli z

ucha wypływa krew, bardzo skuteczne jest przemycie ucha ciepłym roztworem

soku z dziurawca (1 łyżeczka do herbaty soku na 0,5 szklanki przegotowanej

wody).

`tc

Zapalenie ucha środkowego

`tc

Przyczyną zapalenia ucha środkowego bywa nie wyleczona grypa, stany

nieżytowe gardła i nosa, choroby zakaźne. Ostre zapalenie ucha środkowego

jest częstą chorobą noworodków, ale także dzieci starszych.

Objawy

Początkowo dziecko skarży się na uczucie ciężaru, parcia i kłujące bóle w

uchu. Objawy te przybierają na sile podczas przełykania i kaszlu. Nacisk na

okolice ucha nie jest bolesny.

Kiedy w uchu formuje się ropień, ból rośnie, dziecko ma podwyższoną

temperaturę ciała i skarży się na ciągłe tętnienie w uchu. Tętnienie

wskazuje, że ropień wzbiera. Gdy ropa przebije się przez błonę bębenkową,

ból mija. Jeżeli zaniedbamy leczenie, może dojść do upośledzenia słuchu.

Nacięcie błony bębenkowej wykonane przez lekarza zapobiega komplikacjom.

Leczenie

a) Zauważywszy wymienione objawy robimy dziecku lewatywę z 250 mililitrów

ciepłego naparu z rumianku.

b) Jeżeli chore dziecko ukończyło drugi rok życia, po lewatywie robimy mu

kąpiel parową głowy w naparze z rumianku, a zaraz potem kąpiel zmienną nóg

do kolan. Po kąpieli zmiennej kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru

z siana. Kompres położony wieczorem pozostawiamy na całą noc.

c) Do chorego ucha zakraplamy 2-3 krople ciepłego naparu z ziela

krwawnika (1 łyżeczkę do herbaty ziela zalewamy 300 mililitrami wrzącej

wody i pozostawiamy pod przykryciem na 1 godzinę). Zaraz potem nakładamy na

chore ucho kataplazm z gorącej, pieczonej cebuli. Usuwamy go, gdy ostygnie.

Kataplazm zmieniamy kilkakrotnie, a cały zabieg przeprowadzamy 3-4 razy

dziennie.

d) Co 3 godziny robimy kąpiel parową głowy i przykładamy kompres na

brzuch.

Jeżeli na zapalenie ucha cierpi niemowlę, leczenie prowadzimy według

następującego planu:

a) Rozpoczynamy od lewatywy ze 150 mililitrów ciepłej przegotowanej wody.

b) Na chore ucho nakładamy kataplazm z zaparzonego kwiatu rumianku (2

łyżki stołowe kwiatu rumianku zalewamy 0,5 szklanki wrzątku i odstawiamy na

20 minut; po upływie tego czasu spęczniały rumianek odcedzamy, wkładamy do

małego woreczka płóciennego, przykładamy na chore ucho i osłaniamy

podwójnie złożoną flanelą). Kataplazm usuwamy po upływie 15 minut.

c) Wkraplamy do chorego ucha 1-3 krople ciepłego soku z pora.

d) Przykładamy dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana, który

zmieniamy co 2-3 godziny.

Uwaga

Gdy nie ma poprawy, kontynuujemy leczenie według planu podanego w

rozdziale "Ropny wyciek z ucha".

`tc

Ropny wyciek z ucha

`tc

Ropny wyciek z ucha jest zwykle następstwem nie leczonego zapalenia ucha

środkowego. W rzadkich przypadkach ropa nie pochodzi z ucha środkowego,

lecz z czyraka w przewodzie słuchowym.

Objawy

Choroba rozpoczyna się od silnego bólu ucha i wysokiej temperatury ciała.

Niebawem pojawia się lepki, krwisty wyciek, który zamienia się następnie w

wyciek ropny. Wyciek może ustać po kilku dniach, a może też trwać tygodnie

i miesiące.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed jedzeniem, podajemy 1

łyżeczkę do herbaty mikstury z miodu i siarki (500 gramów miodu i 15 gramów

siarki rafinowanej ucieramy na jednorodną masą).

b) Bezpośrednio po podaniu mikstury dziecko wypija 1 filiżankę do kawy

wywaru z rzepiku pospolitego, pączków sosny, krwawnika, kwiatu lawendy,

ziela dziurawca, kwiatu nagietka, rdestu ptasiego, ziela bukwicy

lekarskiej, liści prawoślazu, ziela goryczki żółtej i ziela przywrotnika

polnego (po 50 gramów każdego z ziół dobrze mieszamy, 2 łyżki stołowe

mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody i gotujemy pod przykrywką

przez 10 minut; kiedy ostygnie, przecedzamy).

c) 2 godziny pojedzeniu dajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z ziela

krwawnika, ziela pokrzywy, ziela nostrzyka lekarskiego, kwiatu rumianku,

korzenia kozłka lekarskiego i szyszek chmielu (po 50 gramów każdego ze

składników dobrze mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500

mililitrami wrzącej wody, dodajemy 1 łyżeczkę do herbaty korzenia kozłka

lekarskiego i gotujemy przez 10 minut pod przykryciem na małym ogniu; po

ostudzeniu przecedzamy).

d) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody. Po lewatywie kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z kwiatu

rumianku. Usuwamy go po 20 minutach i robimy kąpiel parową głowy w naparze

z rumianku. Na zakończenie zabiegów wieczornych kładziemy dziecku na brzuch

kompres z ciepłego naparu z ziela krwawnika (3 łyżki stołowe ziela zalewamy

500 mililitrów gorącej wody i pozostawiamy pod przykryciem na 20 minut).

Kompres pozostawiamy na całą noc. Do chorego ucha wkraplamy 5 kropli

ciepłego soku z dziurawca z dodatkiem 2-3 kropli podgrzanej oliwy z oliwek.

Sok z dziurawca zakraplamy przez 30 dni.

e) Rankiem nacieramy pachy, brzuch i narządy płciowe dziecka ręcznikiem

namoczonym w chłodnej wodzie. Chore ucho przecieramy wacikiem owiniętym na

zapałce i namoczonym w ciepłym soku z dziurawca, zakraplamy sok z dziurawca

i zasłaniamy ucho kawałkiem watki.

Dieta

Z jadłospisu eliminujemy mięso i jego przetwory. Przez pierwsze 1-2 dni

choroby dziecko powinno być na ścisłej diecie i przyjmować tylko soki

owocowe. Po 2 dniach może jeść już jarzyny, kaszę gryczaną i pić zsiadłe

mleko. Chleb zaś tylko w postaci grzanek.

Uwagi

a) Należy pilnować, aby dziecko spało na chorym uchu, gdyż taka pozycja

ułatwia spływanie ropy.

b) Co drugi dzień przemywamy ucho wywarem z ziela skrzypu (2 łyżki

stołowe ziela zalewamy 500 mililitrami wody i gotujemy przez 30 minut na

małym ogniu; po ostudzeniu przecedzamy).

c) Do przemywania ucha nie wolno używać wody utlenionej.

`tc

Dziecko głuchonieme

`tc

Jeżeli choroba jest wrodzona, a dziecko nie przekroczyło jeszcze

trzeciego roku życia, lub też choroba jest nabyta, lecz nie powstała w

wyniku uszkodzenia narządu słuchu, cierpliwe leczenie naturalne może

przynieść w efekcie to, że dziecko zacznie słyszeć, a także mówić.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 łyżeczkę do herbaty syropu z pączków sosny (100 gramów pączków sosny

gotujemy na małym ogniu przez 20 minut w 2 litrach wody, dodajemy 500

gramów miodu pszczelego, gotujemy jeszcze przez 1O minut, studzimy i

przecedzamy).

b) 10 minut po wypiciu syropu podajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z ziela

rzepiku pospolitego, bazylii ogrodowej, ziela dziurawca, mięty pieprzowej,

ziela świetlika lekarskiego, ziela tysiącznika pospolitego, kory wierzbowej

i szyszek chmielu (po 50 gramów każdego ze składników dobrze mieszamy, 2

łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody, dodajemy 1

płaską łyżkę siemienia lnianego, 1 płaską łyżeczkę do herbaty dobrze

utłuczonych nasion anyżu i gotujemy na małym ogniu przez 10 minut; po

ostudzeniu wywar przecedzamy).

c) 2 godziny po jedzeniu dziecko otrzymuje 1 łyżeczkę do herbaty syropu z

pączków sosny.

d) 10 minut po wypiciu syropu dajemy 1 filiżankę do kawy omówionego w

punkcie b wywaru ziołowego.

e) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody, a następnie wkładamy do ucha kawałek watki z odrobiną maści zajęczej

(patrz "Zapalenie kości i szpiku kostnego" punkt g),

f) Bardzo skuteczne jest wkraplanie do chorego ucha 1-2 kropli świeżej

żółci świńskiej, podgrzanej w łaźni wodnej do temperatury około 30 stopni

C.

g) Jeżeli dziecko ma powiększone migdały, powinno płukać gardło roztworem

soku z dziurawca (1 łyżeczka do herbaty soku na 0,5 szklanki wody).

Dieta

Identyczna jak w rozdziale "Ropny wyciek z ucha".

Uwaga

Gdy dziecko zacznie słyszeć, wkraplanie do ucha wykonujemy tylko 1 raz

dziennie i po 2-3 tygodniach przerywamy. Rezygnujemy także z pozostałych

zabiegów.

`tc

Choroby nosa

`tc

`tc

Polipy w nosie

`tc

Polipy są najczęściej rezultatem ostrego lub przewlekłego ropnego

zapalenia zatok nosowych.

Objawy

Z nosa wypływa często wydzielina z domieszką krwi. Zajęty nos przeszkadza

w wyraźnym mówieniu i swobodnym oddychaniu.

Najskuteczniejsze jest leczenie operacyjne. Kiedy jednak interwencja

chirurgiczna nie jest wskazana, stosujemy leczenie naturalne. Zaleca się je

również dzieciom, które przeszły zabieg usunięcia polipa.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem, dziecko wypija

1 filiżankę do kawy wywaru z ziela rzepiku pospolitego, gąbki słodkowodnej,

babki szerokolistnej, kwiatów nagietka lekarskiego, ziela prawoślazu i

ziela tysiącznika pospolitego (po 50 gramów każdego z ziół dobrze mieszamy,

2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody, gotujemy

przez 10 minut na małym ogniu, studzimy i przecedzamy).

b) 1 filiżankę do kawy tego samego wywaru dziecko otrzymuje 2 godziny po

jedzeniu.

c) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody. Po lewatywie - kąpiel parową głowy w ciepłym naparze z kwiatu

rumianku, a następnie kąpiel zmienną nóg do kolan, którą kończymy zawsze w

wodzie zimnej. Nogi dobrze wycieramy. Zaraz po kąpieli zmiennej nóg

kładziemy dziecku na brzuch kompres z podwójnie złożonego płótna

namoczonego w ciepłym naparze z rumianku. Takim samym kompresem owijamy

szyję. Obydwa kompresy pozostawiamy na całą noc.

d) Przy bólach głowy robimy okład na głowę z utartych ziemniaków z

dodatkiem 5 kasztanów utartych razem ze skórką; okład pozostawiamy na całą

noc.

e) Rano nacieramy dziecku pachy i brzuch ręcznikiem namoczonym w chłodnej

wodzie i wycieramy je do sucha, następnie polewamy mu twarz i szyję po

chorej stronie dużym kubkiem wody o temperaturze 20 stopni C. Po

zakończonym polewaniu przygotowujemy roztwór soli kuchennej w wodzie (1

łyżka stołowa soli na 500 mililitrów wody), który dziecko powinno wciągnąć

8 razy przez nos i wypluć. Takie płukanie nosa przeprowadza się każdego

wieczoru. Dzieci starsze po płukaniu nosa muszą wciągnąć 10 razy głęboko

powietrze przez nos i wypuścić je ustami.

Dziewczynkom w okresie menstruacji nie robimy zmiennej kąpieli nóg.

Uwaga

Na leczenie polipów bardzo korzystnie wpływa masaż migdałków. Masujemy

dwoma palcami pod uszami 15 razy w kierunku brody i 15 razy w kierunku

odwrotnym. Po zakończeniu masażu dziecko musi wypłukać gardło wodą z

dodatkiem soku z cytryny (1 łyżeczka do herbaty soku na 1 szklankę wody).

`tc

Niedrożność nosa

`tc

Objawy

Utrudniony oddech, zwłaszcza podczas snu, w późniejszym okresie

krwawienia.

Leczenie

a) Wieczorem lewatywa z 250 mililitrów wody, powtarzamy ją w razie

zaparcia.

b) Po lewatywie robimy kąpiel parową twarzy w naparze z rumianku, a

następnie kąpiel zmienną nóg i kompres na brzuch (szczegóły patrz w

rozdziale "Polipy w nosie").

`tc

Częste krwawienie z nosa

`tc

Pierwsza pomoc

Krwawienie z nosa można powstrzymać najłatwiej za pomocą kompresów

przykładanych na nasadę nosa, potylicę i narządy płciowe. W razie

uporczywego krwawienia wkładamy kompres do nozdrza lub nozdrzy. Podczas

zabiegu chory powinien trzymać głowę odchyloną do tyłu.

Bardzo skuteczne jest wciąganie do nosa zimnej wody z dodatkiem soku

cytrynowego (1 łyżeczka do herbaty soku na szklankę wody).

Leczenie

a) Dwa razy w tygodniu kąpiel całkowita z dodatkiem soli kuchennej (1

kilogram soli na wannę).

b) Rano, w południe i wieczorem dodajemy do posiłków dziecka proszek ze

skorupek jaj kurzych (na czubku noża).

c) Jeżeli mimo stosowania leczenia naturalnego krwawienia z nosa trwają

nadal, dziecko powinien obejrzeć lekarz laryngolog.

Dieta

W jadłospisie ograniczamy mięso i jego przetwory. Potrawy mięsne podaje

się najwyżej dwa razy w tygodniu. Ograniczamy także potrawy mączne,

wprowadzając w ich miejsce potrawy z kaszy gryczanej.

`tc

Rany ropne w nosie

`tc

Leczenie

a) 3-5 razy dziennie przemywamy nos chłodnym roztworem soku z dziurawca

(1 łyżeczka do herbaty soku na 1 szklankę przegotowanej wody).

b) Wieczorem kładziemy na brzuch kompres z ciepłego naparu z ziela

krwawnika (1 łyżkę stołową ziela zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i

odstawiamy pod przykrywką na 15 minut; po ostudzeniu napar przecedzamy).

c) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody.

Dieta

Jak w rozdziale "Częste krwawienie z nosa".

`tc

Złamanie nosa

`tc

Objawy

Skrzywienie lub spłaszczenie nosa, któremu towarzyszy silne krwawienie.

Leczenie

Jeśli nos nie jest mocno zniekształcony, próbujemy przez delikatny, lecz

zdecydowany nacisk wprowadzić chrząstkę na miejsce. Po zabiegu tamujemy

krwotok (szczegóły patrz w rozdziale "Częste krwawienie z nosa"). W

ciężkich przypadkach nieodzowna jest pomoc lekarska.

`tc

Choroby oczu

`tc

Uwagi ogólne

Dzieci są szczególnie narażone na przeróżne stany chorobowe oka

zewnętrznego. Często łączą się one ze stanem zapalnym i ropieniem śluzówek

oka.

Pamiętać należy, aby oczy obmywać z ropnej wydzieliny zimną, przegotowaną

wodą lub słabym naparem z nasion kopru włoskiego (1 łyżkę stołową dobrze

utłuczonych nasion zalewamy 250 mililitrami wrzącej wody i odstawiamy pod

przykryciem na 1 godzinę; po ostudzeniu napar przecedzamy). Bardzo

skuteczna jest też woda aloesowa używana do przemywania zaczerwienionych

oczu, szczególnie wówczas, kiedy chory skarży się, że widzi jak przez mgłę.

Nabywamy w aptece wyciąg aloesowy suchy, do szklanki gorącej wody wsypujemy

proszku na czubku noża i dobrze mieszamy. 3-4 razy dziennie przemywamy oczy

watką namoczoną w chłodnej wodzie aloesowej. Przemywanie oczu trzeba

przeprowadzać zawsze w kierunku od nosa na zewnątrz. Można też robić

kąpiele oczu w specjalnie przeznaczonym do tego kieliszku (do nabycia w

aptece).

`tc

Przewlekłe zapalenie spojówek

`tc

Objawy

Oczy są zaczerwienione, powieki spuchnięte, do tego dochodzi

światłowstręt. Zapaleniu spojówek towarzyszy łzawienie i kleista

wydzielina.

Choroba nie trwa długo i nie jest niebezpieczna, jeśli zastosowane

zostanie odpowiednie leczenie.

Leczenie

a) W celu oczyszczenia jelita grubego robimy przez dwa kolejne wieczory

lewatywę z 250 mililitrów ciepłego naparu z kwiatu rumianku.

b) kilka razy dziennie przeprowadzamy kąpiele oczu w naparze z ziela

świetlika lekarskiego (1 łyżeczkę do herbaty ziela zalewamy 1 szklanką

wrzącej wody, odstawiamy na 20 minut i przecedzamy przez bardzo gęste

sitko). Wygodniejsze jest stosowanie wyciągu z ziela świetlika, który można

nabyć w aptekach homeopatycznych. Wyciąg stosujemy w ilości 2-3 kropli na

kieliszek wody do kąpieli oka.

c) 3-4 razy dziennie polewamy dziecku głowę chłodną wodą, a co 30 minut

kładziemy kompres na oczy z chłodnego roztworu wyciągu ze świetlika (10

kropli wyciągu na 0,5 szklanki wody).

d) Rano po przebudzeniu, gdy zauważymy ropny wyciek, przemywamy oczy

dziecka ciepłym roztworem wodnym wyciągu ze świetlika lub soku z dziurawca

(10 kropli wyciągu lub soku na 0,5 szklanki ciepłej wody). Przemywanie

najlepiej robić w kieliszku do kąpieli oczu. W żadnym przypadku nie wolno

używać waty!

e) Codziennie rano kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana,

a równocześnie chłodny okład na oczy z roztworu świetlika. Oba kompresy

usuwamy po 2 godzinach.

f) Wieczorem wykonujemy kąpiel parową głowy w naparze z kwiatu rumianku

lub ziela świetlika.

g) Rano, w południe i wieczorem podajemy dziecku 1 filiżankę do kawy

naparu z ziela świetlika (1 łyżkę stołową ziela zalewamy 250 mililitrami

wrzącej wody i odstawiamy na 5 minut).

Dieta

Podczas choroby nie dajemy dziecku mięsa i jego przetworów.

`tc

Jęczmień, czyli zapalenie gruczołów powiek

`tc

Objawy

Zapalenie rozpoczyna się zwykle od obrzmienia powieki, która otwiera się

z trudem; towarzyszy mu zaczerwienienie gałki ocznej, a czasami także

obrzmienie gruczołów usznych. Zapalenie kończy się pęknięciem wrzodu na

powiece i wylaniem się zeń ropy. Nader często zapalenie gruczołów powiek

jest objawem ogólnej słabości dziecka. Dzieci limfatyczne są szczególnie

narażone na zapalenie gruczołów powiek.

Leczenie

a) Przez pierwsze dwa wieczory robimy dziecku lewatywy z 250 mililitrów

ciepłej wody.

b) Rano, w południe i wieczorem kładziemy na oczy gorący okład ze

sparzonego kwiatu rumianku (1 łyżkę stołową kwiatu rumianku zalewamy 0,5

szklanki wrzącej wody, pozostawiamy pod przykryciem na 15 minut, a

następnie gorącą papkę nakładamy na cienkie płótno i przykładamy do oka).

Okład rumiankowy usuwamy po 15 minutach, a oczy przemywamy wywarem z

prawoślazu.

c) Kiedy jęczmień nie jest jeszcze uformowany, przed snem smarujemy go

roztopionym woskiem pszczelim.

d) Jeżeli jęczmień już wezbrał, przykładamy gorący okład, jak wyżej.

Równocześnie kładziemy dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

e) Kiedy jęczmień pęknie i pojawi się ropa, pozwalamy jej wyciec.

i) Gdy na powiekach powstały zgrubienia i suche łuski, smarujemy je

czystą oliwą z oliwek.

g) Dziecko powinno pić napar z ziela świetlika, jak w rozdziale

"Przewlekłe zapalenie spojówek".

Dieta

Z pożywienia usuwamy mięso i jego przetwory. Podajemy dużo jarzyn i

owoców, kaszy gryczanej i innych kasz.

`tc

Choroby rogówki oka

`tc

Leczenie

a) Przez dwa kolejne wieczory robimy lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody, którą powtarzamy, gdy występują zaparcia.

b) Rano, w południe i wieczorem robimy kąpiel parową głowy w naparze z

rumianku i ziela świetlika w równych częściach (po 1 łyżce stołowej ziół

dobrze mieszamy, zalewamy 1 litrem wrzącej wody w szerokim naczyniu,

dziecko pochyla głowę nad parą, my zaś nakrywamy je ręcznikiem). Kąpiel

parowa nie może trwać dłużej niż 5 minut. Po kąpieli parowej wycieramy

głowę dziecka do sucha i robimy mu kąpiel zmienną nóg. Kończymy ją zawsze w

zimnej wodzie. Kąpiel gorąca powinna być dłuższa, około 30 sekund, kąpiel

zimna - 3 sekundy. Po wytarciu nóg przemywamy dziecku oczy chłodnym naparem

z ziela świetlika (1 łyżkę stołową ziela zalewamy 250 mililitrami wrzącej

wody i pozostawiamy pod przykryciem na 15 minut) lub wodnym roztworem soku

z dziurawca (10 kropli soku na 0,5 szklanki przegotowanej wody). Po

przemyciu oczu kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

Usuwamy go po upływie godziny.

c) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem i 2 godziny po

jedzeniu, podajemy dziecku 1 filiżankę do kawy wywaru z ziela rzepiku,

pączków sosny, ziela krwawnika, liści babki wąskolistnej, ziela dziurawca,

ziela świetlika i liści orzecha włoskiego (po 50 gramów każdego z ziół

dobrze mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej

wody i gotujemy pod pokrywką przez 15 minut; po ostudzeniu wywar

przecedzamy).

Dieta

Jak w rozdziale "Jęczmień, czyli zapalenie gruczołów powiek".

`tc

Zmętnienie oczu

`tc

Na zmętnienie oczu zapadają zwykle dzieci w wieku kilku miesięcy. Choroba

rozpoczyna się od tego, że oczy robią się mętne, rogówka staje się

nieprzezroczysta i po pewnym czasie dziecko traci wzrok. Przyczyną choroby

jest niedobór witaminy A w pożywieniu dziecka.

Leczenie

a) Przez dwa kolejne wieczory robimy lewatywy z 250 mililitrów ciepłego

naparu kwiatu rumianku, które powtarzamy w razie zaparć.

b) Codziennie rano i w południe kładziemy na brzuch kompres z ciepłego

wywaru z siana lub naparu z kwiatu rumianku.

c) Wieczorem przed snem robimy dziecku kąpiel całkowitą w ciepłym wywarze

z siana; kąpiel nie może trwać dłużej niż 15 minut. Po kąpieli zawijamy

dziecko szczelnie w koce, aby się wypociło, następnie kładziemy kompres na

brzuch i okład na oczy z chłodnego roztworu wyciągu z ziela świetlika (10

kropli wyciągu na 0,5 szklanki chłodnej, przegotowanej wody). Kompres i

okład pozostawiamy na całą noc.

c) W szczególnie ciężkich przypadkach 1 raz na tydzień, przed snem,

wkraplamy dziecku do oczu po 1 kropli żółci ryby słodkowodnej, na przykład

ze świeżego karpia. Żółć rybia jest sprawdzonym i skutecznym lekiem w

chorobach oczu.

Dieta

Podajemy dziecku pożywienie bogate w witaminę A, a przede wszystkim 2-3

razy dziennie po 1 filiżance soku z marchwi.

`tc

Zanik nerwu ocznego

`tc

Objawy

Stopniowe zanikanie wzroku aż do całkowitej ślepoty.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mikstury z jaj kurzych. Sposób przygotowania

jak w rozdziale "Utrata głosu".

b) 10 minut po przyjęciu mikstury dziecko wypija 1 filiżankę do kawy

wywaru z ziela rzepiku, pączków sosny, liści szałwii lekarskiej, korzenia

kozłka lekarskiego, ziela świetlika i kwiatu bławatka (po 100 gramów

każdego ze składników dobrze mieszamy, 1 łyżkę stołową mieszanki zalewamy

500 mililitrami wrzącej wody, gotujemy przez 20 minut na małym ogniu, a po

ostudzeniu przecedzamy).

c) 2 godziny po jedzeniu podajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z ziela

bazylii ogrodowej i ziela lebiodki pospolitej (po 50 gramów każdego z ziół

dobrze mieszamy, 1 łyżkę stołową mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej

wody, gotujemy przez 10 minut na małym ogniu i przecedzamy).

d) Przy zaparciach robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody.

e) Co drugi dzień wieczorem nacieramy kręgosłup watką namoczoną w

spirytusie lawendowym. Po nacieraniu przykładamy na głowę okład z surowych

ziemniaków i kładziemy na brzuch kompres z podwójnie złożonego płótna

namoczonego w ciepłym naparze z rumianku. Kompres przykrywamy flanelą i

owijamy szczelnie wełnianym szalem.

f) W inne dni wykonujemy kąpiel całkowitą w wywarze z igliwia, która

powinna mieć temperaturę 37 stopni C i trwać 10 minut (4 5 garści igliwia

wsypujemy do kotła z wrzącą wodą, gotujemy przez 30 minut, dodajemy 2

garście liści orzecha włoskiego, 2 garście siana i gotujemy jeszcze przez

10 minut). Po kąpieli szczelnie zwijamy dziecko w koce, aby się spociło, i

pozostawiamy na 2 godziny. Następnie przebieramy je i kładziemy spać.

g) Każdego ranka nacieramy dziecku kręgosłup i ramiona spirytusem

lawendowym.

Dieta

Identyczna jak opisana w rozdziale "Zmętnienie oczu" z tym że po obiedzie

i wieczorem podajemy dziecku 1 filiżankę soku z marchwi zmieszanego w

połowie z sokiem z jabłek.

`tc

Dziecko niewidome od urodzenia

`tc

Objawy

Dziecko przychodzi na świat z normalnie wykształconymi gałkami ocznymi,

lecz nie widzi.

Leczenie

a) Każdego wieczoru przed snem robimy dziecku kąpiel całkowitą (woda

powinna sięgać mu do szyi) w wywarze z gałązek sosnowych razem z igliwiem,

słomy owsianej i suszu bzu czarnego. Po 1 garści każdego ze składników

gotujemy przez 15 minut w kotle wody, dodajemy garść liści orzecha

włoskiego, liści borówki czarnej, ziela świetlika i 2 kawałki kredy

szkolnej. Wszystko gotujemy przez 15 minut, a przed zdjęciem z ognia

wsypujemy garść soli kuchennej. Wywar może być użyty trzykrotnie. Kąpiel

powinna trwać 10 minut. Po kąpieli nacieramy dziecko 1 jajkiem ubitym na

jednorodną masę i spłukujemy wodą. Po tym zabiegu zawijamy dziecko w koce,

aby się spociło, a następnie przebieramy je w nocną bieliznę.

b) Po 30 kolejnych kąpielach w wywarze aplikujemy serię 20 kąpieli w

zwykłej, ciepłej wodzie (37 stopni C), z użyciem jajka zamiast mydła.

Obydwie serie kąpieli przeprowadzamy przez 6 miesięcy.

c) Codziennie rano robimy suchy masaż całego ciała miękką rękawicą; masaż

powinien trwać 1 minutę.

d) Wieczorem, na godzinę przed zaśnięciem dziecka, przykładamy mu na

głowę i oczy okład z lekko podgrzanego roztworu soku dziurawca z wodą (0,25

szklanki soku z dziurawca na 0,25 szklanki wody); okład usuwamy po 1

godzinie. Dwa razy w tygodniu zakraplamy dziecku do oczu po 1 kropli żółci

z karpia lub innej ryby słodkowodnej, którą przed użyciem ogrzewamy lekko w

łaźni wodnej (buteleczkę z żółcią wstawiamy na chwilę do ciepłej wody).

Leczenie wymaga wytrwałości i uporu, ale w niektórych przypadkach kończy

się powodzeniem.

`tc

Zaćma wrodzona

`tc

Objawy

Na soczewce oka zauważalna jest mała, biała plamka, która przeszkadza

dziecku w prawidłowym widzeniu. Dziecko pragnąc dobrze widzieć przekrzywia

głowę.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 łyżeczkę do herbaty mikstury z jaj kurzych (3 świeże jaja zalewamy w

emaliowanym naczyniu sokiem z 9 cytryn i pozostawiamy pod przykryciem na

3-4 dni w chłodnym miejscu, aż skorupki ulegną rozpuszczeniu. Po upływie

tego czasu roztrzepujemy widelcem zawartość naczynia, dodajemy 100 gramów

koniaku i 250 gramów cukru pudru).

b) 10 minut po przyjęciu mikstury podajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z 5

orzechów włoskich utłuczonych dobrze w moździerzu razem z łupinami i

gotowanych w 1 litrze wody przez 20 minut, 1 płaskiej łyżki stołowej

posiekanych drobno świeżych listków geranium, 1 łyżki stołowej kwiatu

rumianku 1 łyżeczki do herbaty korzenia kozłka lekarskiego i 1 łyżeczki

ziela świetlika. Wszystko to razem gotujemy przez 5 minut i przecedzamy.

c) 2 godziny po jedzeniu podajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty syropu z

pączków sosny (150 gramów pączków gotujemy w 1 litrze wody tak długo, aż

pozostanie połowa płynu; przecedzamy go, dodajemy 500 gramów miodu i

gotujemy jeszcze przez 10 minut).

d) Po 10 minutach od wypicia syropu ponownie dajemy dziecku 1 filiżankę

do kawy naparu ziołowego, przyrządzonego według przepisu podanego w punkcie

b.

e) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody, a zaraz po lewatywie przykładamy na chore oko kataplazm z rumianku (1

łyżkę stołową kwiatu rumianku zalewamy 0,25 szklanki gorącej wody i

pozostawiamy pod przykryciem, aż spęcznieje, a następnie wkładamy do

płóciennego woreczka, który kładziemy na chore oko). Kataplazm usuwamy po 5

minutach. Po kataplazmie robimy ciepłą kąpiel nóg, która powinna trwać 5

minut. Po kąpieli nóg kładziemy na brzuch kompres z podwójnie złożonego

płótna namoczonego w ciepłym naparze z rumianku; kompres przykrywamy

flanelą, owijamy dobrze wełnianym szalem i pozostawiamy na całą noc.

f) Na chore oko przykładamy miazgę z utartych kasztanów (razem ze

skórką), przykrywamy watą, bandażujemy i pozostawiamy na całą noc.

g) Kilka razy dziennie przemywamy chore oko, używając specjalnego

kieliszka napełnionego zimną wodą.

Dieta

Z pożywienia dziecka chorego na zaćmę koniecznie trzeba wyeliminować

mięso i jego przetwory, a wprowadzić w to miejsce duże ilości jarzyn i

owoców w stanie surowym. Podajemy dużo kaszy gryczanej. Chleb tylko pod

postacią grzanek. Po obiedzie i wieczorem dziecko powinno wypijać 1

filiżankę soku z marchwi i jabłek w proporcji 1Ď:1.

`tc

Krótkowzroczność

`tc

Dolegliwość ta jest wynikiem obciążenia dziedzicznego. Nieprawidłowa

postawa w czasie lekcji w szkole, a także przy odrabianiu zadań domowych,

może przyczynić się do rozwoju krótkowzroczności. Dziecko krótkowzroczne

skarży się na bóle głowy podczas czytania, jest przygnębione, blade,

nerwowe.

Leczenie

a) Przez pierwsze dwa wieczory robimy lewatywy z 250 mililitrów ciepłego

naparu z rumianku, powtarzając je zawsze, kiedy dziecko ma zaparcia.

b) Każdego ranka za pomocą miękkiej szczotki lub wełnianej rękawicy

wykonujemy suchy masaż całego ciała. Powinien on trwać 3-5 minut. Po masażu

przygotowujemy specjalną kąpiel oczu w naparze świetlika lekarskiego (1

łyżkę stołową ziela świetlika zalewamy 1 litrem wrzącej wody, odstawiamy

pod przykrywką na 15 minut i przecedzamy). Napar wlewamy do niedużej

miednicy. Dziecko musi zanurzyć w naparze całą twarz na kilkanaście sekund

i poruszać powiekami. Czynność tę powtarzamy 5-6 razy.

c) Przed obiadem powtarzamy kąpiel oczu.

d) Co drugi wieczór wykonujemy ręczny masaż karku i ramion, który

powinien trwać około 3 minut. Po masażu robimy kąpiel oczu w chłodnym

naparze z ziela świetlika i kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z

siana.

e) Co drugi dzień robimy kąpiel zmienną oczu w ciepłej i zimnej wodzie (w

wodzie ciepłej około 10 sekund, a w wodzie zimnej 2-3 sekundy). Po kąpieli

zmiennej kładziemy na oczy okład z chłodnego, świeżo przygotowanego

twarogu; kompres pozostawiamy na całą noc.

f) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem dajemy dziecku

1 filiżankę do kawy naparu z ziela świetlika (1 łyżeczkę do herbaty ziela

zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i odstawiamy pod przykryciem na 15 minut;

po przestudzeniu przecedzamy).

Dieta

Identyczna jak opisana w rozdziale "Zaćma wrodzona".

Zapobieganie

a) Nie czytać aż do zmęczenia oczu.

b) Nie czytać na leżąco.

c) Dbać o to, aby podczas czytania światło padało z lewej strony.

d) Nie czytać przy zbyt słabym świetle.

e) Nie przystępować do czytania, kiedy oczy są zmęczone.

f) Unikać tekstów drukowanych zbyt drobną czcionką.

g) Podczas pisania lub czytania papier, zeszyt lub książka powinny

znajdować się w odległości 35 centymetrów od oczu.

h) Unikać czytania przy sztucznym świetle.

`tc

Zezowatość

`tc

U niektórych noworodków w pierwszych dniach po przyjściu na świat

obserwować można zezowatość, która zanika po kilku tygodniach. Młode matki

nie powinny niepokoić się tą zezowatością, prawdziwa zezowatość rozwija się

dość wolno. Szczególnie podatne na zezowatość są dzieci, które przebyły

dyfteryt lub paraliż dziecięcy.

Leczenie

a) Przez pierwsze dwa wieczory robimy lewatywy z 250 mililitrów ciepłego

naparu z kwiatu rumianku.

b) Każdego ranka wykonujemy suchy masaż ciała miękką szczotką lub

wełnianą rękawicą. Masaż ma trwać 3-5 minut.

c) Co drugi wieczór robimy dziecku kąpiel parową głowy w naparze z kwiatu

rumianku. Kąpiel powinna trwać około 5 minut. Zaraz po kąpieli kładziemy

dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

d) Co drugi dzień przykładamy na oczy kataplazm z ciepłego kwiatu

rumianku (1 łyżkę stołową kwiatu rumianku zalewamy 0,5 szklanki wrzącej

wody i odstawiamy pod przykryciem na 15 minut; spęczniałe ziele wyciskamy,

wkładamy do dwóch płóciennych woreczków i kładziemy na oczy). Kataplazm

usuwamy po 15 minutach. Po kataplazmie kładziemy dziecku na brzuch kompres

z ciepłego wywaru z siana, który osłaniamy flanelą i dobrze owijamy

wełnianym szalem.

Uwaga

Po miesięcznym leczeniu należy przystąpić do gimnastyki chorego oka lub

oczu: rano, w południe i wieczorem zasłaniamy zdrowe oko opaską i

nakłaniamy dziecko, aby starało się patrzeć prosto okiem chorym. Ćwiczenie

to wzmacnia mięśnie chorego oka. Przeprowadzamy je tak długo, aż chore oko

powróci do normy.

`tc

Obce ciało pod powieką

`tc

Objawy

Dziecko skarży się na pieczenie i ból oka; oko jest zaczerwienione,

łzawi.

Pierwsza pomoc

a) Trzeba uważać na to, by dziecko nie tarło chorego oka, gdyż w ten

sposób obce ciało może wniknąć głębiej pod powiekę, a nawet uszkodzić

tkankę oczną.

b) Jeśli nie widać obcego ciała, przygotowujemy wilgotną watkę, opieramy

głowę dziecka na własnej piersi, dwoma palcami otwieramy powieki chorego

oka i za pomocą watki delikatnym ruchem usuwamy obce ciało.

c) Bardzo skuteczna jest kąpiel oka w ciepłej wodzie, przeprowadzana w

specjalnym kieliszku do kąpieli oczu.

d) W przypadkach bardziej skomplikowanych należy zwrócić się do okulisty.

`tc

Oparzenia gałki ocznej

`tc

Objawy

Dziecko uskarża się na silny ból w oparzonym oku. Nie może otworzyć

powieki.

Oparzenie gałki ocznej może być wywołane kontaktem oka z wrzącą wodą,

wapnem, sodą kaustyczną, gazem, benzyną, różnymi chemikaliami.

Pierwsza pomoc

Jeżeli oparzenie nie jest zbyt silne, przemywamy oko płynem Burowa,

naparem z kwiatu rumianku lub świeżym mlekiem, a potem przykładamy kompres

ze świeżego, słodkiego twarogu na kawałku gazy. Przykrywamy kompres

dodatkowym kawałkiem gazy i lekko bandażujemy.

Jeżeli do oka dostało się wapno gaszone, do przemywania używamy tylko

płynu Burowa.

Oparzenie oka wymaga natychmiastowej pomocy lekarskiej.

`tc

Choroby skóry

`tc

Uwagi ogólne

Choroby skóry u dzieci i młodzieży występują najczęściej na tle skazy

wysiękowej i limfatycznej.

Skaza wysiękowa pojawia się niezwykle często we wczesnym dzieciństwie i

jest dziedziczną skłonnością. Jej przyczyną jest skłonność śluzówek i skóry

do reagowania wysiękami i zapaleniami na niewłaściwe odżywianie,

szczególnie nadmiar mleka i jajek.

Na skórze powstaje łupież ciemienia, ogniopiór, wyprzenia, wypryski,

ognik. Na błonach śluzowych - chroniczne nieżyty jamy nosowo-gardłowej,

górnych i dolnych dróg oddechowych: nieżyt krtani, nieżyt oskrzeli, astma),

nieżyty jelit i narządów moczopłciowych (zapalenie sromu, zapalenie pochwy,

zapalenie pęcherza moczowego).

Najbardziej powszechnym objawem skazy wysiękowej jest wyprysk.

Skaza limfatyczna, która często towarzyszy skazie wysiękowej i wraz z

wiekiem wysuwa się na plan pierwszy, objawia się powiększeniem gruczołów

chłonnych, stałym stanem zapalnym migdałków i gardła, a także brakiem

odporności na zakażenia.

Ciało dzieci ze skazą limfatyczną sprawia wrażenie obrzmiałego i

ciastowatego.

Skazę wysiękową mogą mieć zarówno dzieci otyłe, jak i dzieci chude.

Nieprawidłowy rozwój oseska karmionego piersią także może być związany ze

skazą wysiękową.

`tc

Wyprzenie skóry

`tc

Objawy

Wyprzenie jest szczególnie częste u niemowląt. Skóra jest jasnoczerwona,

gorąca, o suchym połysku, ale może być też wilgotna. Wyprzenie lokuje się w

okolicy narządów płciowych lub odbytu. Może też atakować wszystkie zgięcia

stawów, fałdy na szyi, a nawet duże połacie grzbietu i kończyn. Zdarza się,

że zamiast rozlanego zapalenia powstają guzkowate zgrubienia, szczególnie

na pośladkach.

Leczenie

a) Zaatakowane miejsca przemywamy kilka razy dziennie chłodnym naparem z

kwiatu rumianku lub czystym sokiem z dziurawca. Po dokładnym wysuszeniu

skóry pudrujemy ją zasypką z boraksu i krochmalu (5 gramów boraksu mieszamy

bardzo dokładnie z 50 gramami mąki kartoflanej).

b) Jeżeli wyprzenie utrzymuje się, codziennie rano robimy dziecku kąpiel

całkowitą w ciepłym wywarze z siana; kąpiel ma trwać 15 minut.

c) Wieczorem kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

d) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody.

Dieta

Dzieciom karmionym sztucznie ograniczamy w pożywieniu jajka, mięso i jego

przetwory, a także mleko i produkty mleczne; ograniczamy też masło i sól.

Wprowadzamy dużo jarzyn i owoców, a zwłaszcza soki z marchwi i szpinaku (3

razy dziennie po 1 filiżance). Chleb tylko w postaci grzanek. Przez

pierwsze trzy dni choroby usuwamy z pożywienia mąkę, przetwory mączne i

rośliny strączkowe, zastępując je kaszą gryczaną.

Do wewnątrz podajemy dziecku 3 razy dziennie po 1 filiżance naparu z

ziela krwawnika (1 łyżkę stołową ziela zalewamy 1 szklanką wrzącej wody,

odstawiamy pod przykryciem na 15 minut i przecedzamy). Matka niemowlęcia

karmionego piersią powinna wypijać ten napar trzy razy dziennie.

`tc

Osutka pęcherzykowa (potówka)

`tc

Objawy

W ciepłej porze roku na czystej skórze, głównie pomiędzy palcami rąk i

stóp, na dłoniach i stopach pojawiają się małe pęcherzyki. Dziecku dokucza

silny świąd.

Leczenie

a) Każdego ranka nacieramy całe ciało dziecka chłodną wodą z dodatkiem

soli kuchennej (1 łyżeczka soli na 1 litr wody), wycieramy do sucha i

pudrujemy chore miejsca zasypką z boraksu i mąki kartoflanej (patrz

"Wyprzenie skóry").

b) Gdy świąd skóry bardzo dziecku dokucza, robimy codziennie kąpiel

całkowitą w ciepłym wywarze z siana (10 minut).

Dieta

Jak w rozdziale "Wyprzenie skóry".

`tc

Skóra sucha i chropawa

`tc

Leczenie

a) Przez pierwsze dwa wieczory robimy lewatywy z 250 mililitrów naparu z

kwiatu rumianku.

b) Każdego ranka, kiedy dziecko znajduje się jeszcze w łóżku, robimy mu

przez 5 minut suchy masaż całego ciała miękką szczotką. Po masażu nacieramy

ciało olejkiem migdałowym lub czystą oliwą z oliwek i pozostawiamy dziecko

na 15 minut w łóżku, aby się rozgrzało.

c) Przed obiadem dziecko ma przyjąć półgodzinną kąpiel słoneczną.

d) Każdego wieczoru robimy kąpiel całkowitą w wywarze z siana. Po kąpieli

zawijamy dziecko szczelnie w koce, aby wywołać poty.

e) Co drugi wieczór kładziemy dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru

z siana.

f) Rano, w południe i wieczorem, na 10 minut przed jedzeniem, dajemy 1

filiżankę do kawy naparu z ziela krwawnika (1 łyżkę ziela zalewamy 1

szklanką wrzątku, odstawiamy pod przykryciem na 15 minut, a potem

przecedzamy).

`tc

Skóra popękana

`tc

Dzieciom, a także dorosłym często pęka skóra na dłoniach i nogach,

zwłaszcza latem i jesienią. Przy katarze nosa pęka także naskórek na

wargach, nosie i brodzie. Skóra pokrywa się drobnymi pęknięciami, z których

wydobywa się limfa lub krew.

Leczenie

a) Wieczorem przykładamy na pęknięcia tampony nasączone ciepłym wywarem z

siana.

b) Dzieciom starszym zanurzamy ręce lub nogi w chłodnej wodzie (przez 1-2

minuty), a następnie po dokładnym osuszeniu smarujemy gliceryną z dodatkiem

odrobiny soku z cytryny. Nie należy używać do natłuszczania innych

substancji, gdyż zatykają one pory skóry, co stanowi przeszkodę w

równomiernym wydzielaniu potu.

c) Każdego wieczoru kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z

siana.

d) Przy zaparciach robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody.

e) Rano, w południe i wieczorem dajemy dziecku przed jedzeniem 1

filiżankę do kawy naparu z ziela krwawnika (1 łyżkę stołową krwawnika

zalewamy 1 szklanką wrzącej wody, odstawiamy pod przykryciem na 15 minut i

przecedzamy).

Dieta

Z pożywienia dziecka wyłączamy mięso i jego przetwory, a mleko

ograniczamy. W ich miejsce powinno znaleźć się dużo jarzyn i owoców w

stanie surowym. Rano i wieczorem podajemy dziecku 1 filiżankę soku z

marchwi.

`tc

Pokrzywka

`tc

Pokrzywka jest nader częstą dolegliwością trapiącą małe dzieci. Wywołać

ją może spożywanie mleka, mięsa, jaj i innych produktów zawierających dużo

białka. Dolegliwości żołądkowe, ciężkostrawne pożywienie, nerwica żołądka i

niektóre leki także sprzyjają pojawieniu się pokrzywki.

Objawy

Na skórze, na większej lub mniejszej powierzchni ciała, powstają

czerwone, swędzące bąble rozmaitej wielkości. Niekiedy pokrzywce towarzyszy

gorączka i zaburzenia trawienia. Stan chorobowy trwa zwykle 3-4 dni.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 filiżankę do kawy wywaru z nasion wyki (1 płaską łyżeczkę do herbaty

nasion zalewamy 300 mililitrami wrzącej wody, dodajemy 1 łyżeczkę do kawy

miodu i gotujemy przez 10 minut; po wystudzeniu wywar przecedzamy).

b) 2 godziny po jedzeniu podajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z 3 orzechów

włoskich utłuczonych dokładnie razem z łupinami, 1 łyżki stołowej liści

pokrzywy, 1 łyżki stołowej korzenia łopianu i 1 łyżki stołowej ziaren owsa.

Wszystkie składniki dobrze mieszamy, zalewamy 1200 mililitrami wrzącej

wody, gotujemy na małym ogniu przez 20 minut, dodajemy po 1 łyżce stołowej

pączków sosnowych, ziela dziurawca oraz liści mięty pieprzowej i gotujemy

jeszcze przez 15 minut, studzimy i przecedzamy.

c) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody.

d) Przez pierwsze trzy wieczory wykonujemy kąpiel całkowitą w ciepłej

wodzie z dodatkiem 30 gramów sody oczyszczonej. Po kąpieli zawijamy dziecko

szczelnie w dwa koce, aby się wypociło. Jeżeli po takiej serii kąpieli

pokrzywka jeszcze nie znikła, przygotowujemy kąpiele całkowite z wywaru z

igieł sosnowych, korzeni pokrzywy, liści orzecha włoskiego, liści borówki

czernicy (dwie duże garście każdego ze składników wkładamy do kotła z wodą

i gotujemy przez 30 minut, a następnie przecedzamy). Po kąpieli nacieramy

ciało dziecka wodą miodową (1 łyżeczka do herbaty miodu na 100 mililitrów

wody).

Dieta

Eliminujemy wszelkie artykuły żywnościowe, na które dziecko jest

uczulone. Prócz tego zmniejszamy ilości podawanego pożywienia, wyłączamy

mięso, jajka, ryby, a sól ograniczamy. Podajemy dziecku dużo pieczonej

cebuli; chleb tylko pod postacią grzanek. Jarzyny i owoce w stanie surowym

powinny stanowić podstawowe pożywienie dziecka. Dwa razy w tygodniu, po

obiedzie i kolacji dajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty mikstury złożonej

ze 100 gramów cukru pudru, 5 gramów siarki oczyszczonej i małej ilości

naparu z kwiatu rumianku (1 łyżeczkę mieszanki zalewamy 200 mililitrami

wrzącej wody, pozostawiamy pod przykryciem na 1 godzinę i przecedzamy).

`tc

Egzema twarzy

`tc

Egzemę wywołują zaburzenia trawienia (karmienie dziecka mlekiem i

węglowodanami), krzywica, mycie dziecka złym jakościowo mydłem,

podrażnienie skóry substancjami chemicznymi.

Objawy

Skóra na twarzy jest zaczerwieniona, pokryta czerwonymi, swędzącymi

plamami i guzkami, które mogą się zlewać w większe powierzchnie. Po upływie

2-3 dni guzki zmieniają się w pęcherzyki, pękają wydzielając wilgotną

treść. Niebawem pokazują się strupy i choroba się kończy. Na tego rodzaju

egzemę cierpią najczęściej dzieci otyłe.

Leczenie

a) Przez pierwsze 2-3 wieczory wykonujemy lewatywy oczyszczające z 250

mililitrów ciepłej wody lub ciepłego naparu z kwiatu rumianku.

b) Codziennie rano i wieczorem robimy kąpiel całkowitą z ciepłego wywaru

z siana; kąpiel ma trwać 10 minut.

c) Kiedy twarz oczyści się z wyprysków, przez tydzień przykładamy

wieczorem na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana, który pozostawiamy

na całą noc.

d) Przez 2-3 dni kąpiemy dziecko w wywarze z igieł sosnowych.

e) Jeśli skóra na twarzy pokryta jest strupami, smarujemy ją czystym

olejkiem migdałowym, co sprawi, że strupy odpadną.

f) W czasie choroby myjemy dziecko bez użycia mydła, najlepiej w

roztworze wodnym soku z dziurawca (2 łyżeczki do herbaty soku na szklankę

wody).

g) Dzieciom, które ukończyły już 3 lata, podajemy 3 razy dziennie 1

filiżankę do kawy naparu z kwiatu rumianku (1 łyżka stołowa kwiatu na 2

szklanki wrzącej wody).

Dieta

Jeżeli dziecko nie jest karmione piersią i nie ukończyło jeszcze

czwartego miesiąca życia, mleko w jego pożywieniu zastępujemy wywarem z

owsa lub płatków owsianych.

Dzieciom starszym także dajemy wywar z owsa i dużo soków owocowo

jarzynowych.

Z pożywienia dzieci, które odżywiają się tak jak dorośli, usuwamy mięso i

jego produkty, mleko i przetwory mleczne, a także mąkę i kasze, z wyjątkiem

kaszy gryczanej. Dozwolone są małe ilości chleba razowego w postaci

grzanek. Tłuszcze tylko roślinne.

`tc

Liszaj pokrzywkowy, czyli ognik

`tc

Liszaj pokrzywkowy jest częstą dolegliwością u dzieci uczulonych na

potrawy zawierające białko. Te właśnie potrawy wywołują pokrzywkę, która po

kilkakrotnym pojawieniu się twardnieje i pozostaje w postaci bąblowatych

wykwitów na tułowiu (rzadziej na twarzy). Mogą to być czerwone bąble z małą

grudką pośrodku, bąble mniejsze, lecz z dużą grudką lub też pęcherzyki z

grudką pośrodku. Bywa też, że te trzy typy liszaju pokrzywowego występują

równocześnie.

Leczenie

Identyczne jak opisane w rozdziale "Pokrzywka".

Dieta

Eliminujemy jajka, a zamiast mleka świeżego dajemy mleczko owsiane (patrz

"Opieka nad noworodkiem", rozdział "Podstawowe reguły karmienia noworodków

i niemowląt"). Wykluczamy mięso i jego przetwory oraz ryby, sól

ograniczamy. Do picia przygotowujemy głównie napar z kwiatu lipowego.

Dopuszczalna jest niewielka ilość chudego sera białego, miód i chleb ciemny

w postaci grzanek.

Na obiad podajemy dziecku zupy jarzynowe (bez kapusty i roślin

strączkowych).

Na kolację płatki owsiane, pieczone jabłka, ser chudy, kompot,

ewentualnie zsiadłe mleko.

`tc

Wypryski u niemowląt i małych dzieci

`tc

Zapalenie skóry, jakim jest w istocie rzeczy wyprysk u niemowląt i małych

dzieci, powstaje na tle skazy wysiękowej (patrz "Choroby skóry - uwagi

ogólne"). Szerzy się ono na powierzchni skóry. W fazie początkowej wysypkę

tworzą pojedyncze guzki i pęcherzyki z tendencją do wysięków (moknięcia).

Najbardziej rozpowszechnionym typem wyprysku jest moknący, strupkowaty

wyprysk głowy i twarzy; kończyny nie są zajęte, wyprzenia pojawiają się

natomiast w okolicy odbytu, narządów płciowych oraz stawów łokciowych.

Szczególną postać stanowi suchy wyprysk łojotokowy, występujący tak w

postaci rozlanej jak i w postaci ograniczonych, twardych ognisk u starszych

niemowląt i małych dzieci. Postać rozlana wyprysku zajmuje głównie tułów i

zgięcia stawów, a towarzyszy jej szczególnie dokuczliwe swędzenie.

Leczenie

Opisane zmiany skóry ustępują dzięki przestrzeganiu diety i zabiegom

oczyszczającym. Unikać należy leczenia specyfikami w postaci maści, gdyż

usuwają one tylko objawy.

a) Przez pierwsze 2-3 wieczory wykonujemy lewatywy oczyszczające z 300

mililitrów ciepłej wody.

b) Każdego ranka robimy kąpiel całkowitą w ciepłym wywarze z siana;

kąpiel nie może trwać dłużej niż 10 minut. Po kąpieli kładziemy dziecko do

łóżka i zawijamy szczelnie w koce, aby się spociło. Kiedy się spoci,

wycieramy je do sucha.

c) Codziennie przed obiadem kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru

z siana. Usuwamy go po upływie 30 minut.

d) Taki sam kompres kładziemy wieczorem i pozostawiamy na całą noc.

e) W ciągu dnia przemywamy kilkakrotnie twarz dziecka lub miejsca zajęte

wypryskiem wodą miodową (1 łyżeczka do herbaty miodu na 1 szklankę wrzącej

wody). Przemywanie wodą miodową zabezpiecza przed tworzeniem się strupów i

przyśpiesza leczenie.

i) Po każdej kąpieli całkowitej i kompresie na brzuch posypujemy chore

miejsca pudrem ziołowym z bardzo dokładnie sproszkowanego ziela dziurawca

lub ziela czyścicy lekarskiej.

g) W okresie letnim bardzo skuteczne są kąpiele słoneczne (15 minut).

Dieta

Identyczna jak opisana w rozdziale "Pokrzywka".

`tc

Świerzb

`tc

Chorobę tę wywołuje świerzbowiec ludzki. Do zakażenia dochodzi przez

bezpośredni kontakt z osobami chorymi lub korzystanie z ich bielimy. Objawy

choroby stają się widoczne po upływie kilku tygodni od momentu zakażenia.

Objawy

U noworodków i osesków zmiany skórne w postaci grudek i pęcherzyków

występują najpierw na rękach, nogach i biodrach.

U dzieci starszych pojawia się wiele grudek na ciele, głowie, między

palcami rąk, pod pachami, na brzuchu, wewnętrznej stronie ud i wokół

narządów płciowych. Grudki nieznośnie swędzą, zwłaszcza w nocy, kiedy

dziecko się rozgrzeje w łóżku.

Leczenie

Leczenie świerzbu przeprowadzamy w następujący sposób:

a) Wieczorem nacieramy całe ciało chorego dziecka szarym mydłem, a

następnie wykonujemy ciepłą kąpiel całkowitą, która ma trwać 10 minut. Po

kąpieli dziecko dokładnie wycieramy i nacieramy mu całe ciało maścią

Wilkinsona (do nabycia w aptece).

b) Następnego dnia rano i wieczorem nacieramy dziecko ponownie maścią

Wilkinsona. Po tym zabiegu musi ono pozostać w łóżku.

c) Kolejnego dnia rano usuwamy resztki maści za pomocą watki namoczonej w

oliwie i pudrujemy ciało higieniczną zasypką kosmetyczną.

d) Wieczorem tegoż dnia robimy ciepłą kąpiel całkowitą. Po kąpieli

zmieniamy dziecku bieliznę osobistą i pościelową.

Uwaga

Równocześnie z chorym dzieckiem kuracje muszą prowadzić pozostali

członkowie rodziny, nawet jeśli nie stwierdzono u nich objawów choroby. W

przeciwnym razie świerzb może powrócić i utrzymywać się w rodzinie przez

długie miesiące. W razie potrzeby leczenie należy powtórzyć.

`tc

Wyprysk suchy rozsiany

`tc

Choroba atakuje starsze niemowlęta i dzieci, a umiejscawia się na

tułowiu, w zgięciach stawów i na kończynach w postaci suchych, łuszczących

się wysypek bez tendencji do wilgotnienia. Suchy wyprysk rozsiany zdarza

się najczęściej u dzieci szczupłych i nerwowych. Przy tej postaci wyprysku

leczenie dietetyczne jest nieskuteczne.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 filiżankę do kawy wywaru z kłączy perzu, ziela krwawnika, liści

pokrzywy, ziela dziurawca, liści babki wąskolistnej, ziela rdestu ptasiego,

ziela dymnicy lekarskiej, korzenia goryczki (po 50 gramów każdego z ziół

dobrze mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki i 2 łyżki stołowe miodu zalewamy

500 mililitrami wrzącej wody, gotujemy przez 10 minut na małym ogniu,

studzimy i przecedzamy).

b) Ten sam wywar podajemy dziecku 2 godziny po jedzeniu.

c) Przy zaparciach robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody. Zaraz potem kąpiel całkowitą w wywarze z igieł sosnowych i siana (po

2 spore garście). Zioła gotujemy w kotle z wodą przez 30 minut i po

odstawieniu przecedzamy. Po kąpieli zawijamy dziecko szczelnie w koce, aby

dobrze się wypociło.

Po osuszeniu ciała smarujemy chore miejsca maścią, którą przygotowujemy

sami w następujący sposób: kwas borny (50 gramów) i niesolony świeży smalec

wieprzowy (50 gramów) ucieramy dokładnie, aż powstanie jednorodna masa. Po

nasmarowaniu chorych miejsc osłaniamy je gazą i lekko bandażujemy. Zabieg

ten przeprowadzamy trzy razy dziennie po głównych posiłkach.

d) Każdego ranka przecieramy miejsca chore watką namoczoną w soku z

cytryny.

e) Chorej skóry nie należy myć wodą, lecz wywarem pozostałym z kąpieli.

f) Wywar z ziół, w którym kąpano dziecko, można wykorzystać trzykrotnie.

`tc

Moknący strupkowy wyprysk głowy i twarzy

`tc

Objawy

Takie same jak opisane w rozdziale "Wyprysk suchy rozsiany", z tą jedynie

różnicą, że miejsca chore wilgotnieją.

Leczenie

a) Takie samo jak w rozdziale "Wyprysk suchy rozsiany", z tym że do

wywaru do kąpieli dodajemy dwie spore garście drobno posiekanej kory

dębowej.

b) Dopóki wyprysk strupkowy jest mokry, posypujemy go popiołem ze

spalonych liści oraz łodyg piołunu i bandażujemy.

c) Kiedy wyprysk stanie się suchy, smarujemy chore miejsca rano i

wieczorem maścią złożoną z jaja kurzego i gliny (1 białko z jaja ucieramy

dobrze z 1 łyżeczką do herbaty uprzednio przesianej oraz uprażonej na

patelni gliny i bandażujemy).

d) W południe, po zdjęciu opatrunku, przecieramy chore miejsca sokiem z

dziurawca.

`tc

Figówka gronkowcowa

`tc

Jest to przewlekłe zapalenie mieszków włosowych wywołane zakażeniem

gronkowcem.

Objawy

Figówka pojawia się wyłącznie na owłosionych częściach ciała. Początkowo

widoczna jest grudka zapalna z krostką na szczycie, przebita włosem. Po

kilku dniach grudki zaczynają się zlewać w większe powierzchnie, powodując

przykry świąd. Stopniowo cała głowa pokrywa się ropnymi strupami. Włosy

stają się suche, bez połysku, rozszczepiają się na końcach i łamią.

Leczenie

a) Na początku leczenia strzyżemy włosy bardzo krótko.

b) Przez pierwsze 2-3 wieczory robimy lewatywy z naparu z kwiatu

dziurawca; powtarzamy je przy zaparciach.

c) Każdego wieczoru przygotowujemy ciepłą kąpiel głowy w wywarze z ziela

ślazu; kąpiel powinna trwać 10 minut. Po kąpieli osuszamy troskliwie głowę

przez delikatne dotykanie bardzo miękkim ręcznikiem. Zaraz potem kładziemy

dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana. Na głowę i inne

zaatakowane części ciała przykładamy czterokrotnie złożoną gazę namoczoną w

ciepłej oliwie z oliwek z dodatkiem soku z dziurawca (1 łyżeczka soku na 1

łyżeczkę oliwy) i przykrywamy ją kawałkiem flaneli namoczonej w wywarze ze

ślazu. Całość okładu osłaniamy płócienną czapką. Kompres i okład

pozostawiamy do obiadu.

d) Po obiedzie kładziemy na brzuch nowy kompres - z ciepłego naparu z

kwiatu rumianku i okład z oliwy i soku dziurawca. Kompres usuwamy po 2

godzinach, a okład pozostawiamy do wieczora.

e) Wieczorem robimy kąpiel parową głowy (do wody dodajemy łyżkę stołową

soku z dziurawca), a po kąpieli parowej kąpiel zmienną nóg do kolan (5

sekund w wodzie gorącej i 2 sekundy w wodzie zimnej), którą kończymy zawsze

w zimnej wodzie; po kąpieli nogi dokładnie wycieramy. Zaraz potem kładziemy

dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana i okład, jak w punkcie

b. Kompres i okład pozostawiamy na całą noc.

f) Dwa razy dziennie nacieramy głowę watą namoczoną w wodzie cytrynowej

(0,5 łyżeczki soku z cytryny na 1 szklankę wody). Po kilku dniach strupy

zmiękną, odpadną, a pod nimi pokaże się zaczerwieniona skóra. Teraz właśnie

należy zacząć usuwanie rosnących na niej włosów za pomocą pensety, aby

zapobiec nawrotowi choroby, gdyż wokół mieszków włosowych pozostają ogniska

bakteryjne.

g) Trzy razy dziennie podajemy dziecku po 1 filiżance do kawy naparu z

ziela krwawnika (1 płaska łyżka stołowa na 1 szklankę wrzącej wody,

odstawić pod przykryciem na 20 minut, a potem przecedzić).

Dieta

Identyczna jak podana w rozdziale "Liszaj pokrzywkowy, czyli ognik".

`tc

Łuszczyca

`tc

Łuszczyca to jedna z najtrudniej uleczalnych chorób skóry, jednak

konsekwentnie stosowane leczenie naturalne daje bardzo często pomyślne

wyniki.

Objawy

W początkowym okresie choroby ukazują się jasnoczerwone grudki, które

pokrywają się srebrzystobiałymi łuskami. Łuszczyca lokuje się najczęściej

na skórze stawów łokci i kolan (od strony wyprostnej), choć często zajęta

bywa okolica kręgosłupa i owłosiona skóra głowy. W niektórych przypadkach

łuszczyca może zająć całą powierzchnię paznokci.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 łyżeczkę do herbaty syropu z aloesu (20 zielonych liści aloesu o wadze

około 200 gramów przepuszczamy przez maszynkę do mięsa, dodajemy 30 gramów

korzeni łopianu, 400 gramów miodu pszczelego, 100 mililitrów czerwonego

wytrawnego wina i 1 cytrynę wraz ze skórką pokrojoną w cząstki. Całość

gotujemy w łaźni wodnej przez 30 minut, a po ostudzeniu przecedzamy przez

gęste sitko).

b) 10 minut po wypiciu syropu dajemy dziecku 1 filiżankę do kawy wywaru z

rzepiku polnego, pączków sosny, ziela krwawnika, ziela przetacznika

leśnego, liści pokrzywy, mchu islandzkiego, ziela dziurawca, liści babki

szerokolistnej, liści orzecha włoskiego, liści porzeczki czarnej i ziela

skrzypu (po 50 gramów każdego ze składników dokładnie mieszamy, 2 łyżki

stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody, gotujemy przez 15

minut na małym ogniu, a po ostudzeniu przecedzamy).

c) Jeżeli dziecko cierpi nawet na jednodniowe zaparcie, robimy mu

wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej wody. Niezależnie od tego

wykonujemy kąpiel całkowitą w wywarze z liści orzecha włoskiego, siana i

igieł sosnowych (po 3 spore garście każdego ze składników gotujemy w kotle

wody przez 15 minut i przecedzamy do wanny). Po kąpieli dziecko zawijamy

dokładnie w koce, aby się spociło, a następnie starannie wycieramy do

sucha. Przed przebraniem dziecka do snu smarujemy chorą skórę maścią domową

(100 mililitrów kwasu bornego, 300 gramów niesolonego smalcu wieprzowego

ucieramy bardzo dokładnie w moździerzu, a pod koniec dodajemy 10 mililitrów

soku z dziurawca). Na głowę nakładamy dziecku "czapeczkę" z liścia białej

kapusty, który nakłuwamy delikatnie widelcem; całość przykrywamy czapką

wełnianą.

d) Rano usuwamy maść za pomocą watki namoczonej w wywarze z rdestu

ostrogorzkiego (1 łyżkę stołową ziela zalewamy 1 szklanką wrzącej wody,

odstawiamy pod przykryciem na 15 minut i przecedzamy).

e) Latem, jeśli dziecko przebywa nad morzem lub czystą rzeką, robimy mu

codziennie kąpiele piaskowe: przykładamy na serce zimny kompres i

zakopujemy je całe w gorącym piasku na tak długo, jak długo będzie mu to

sprawiać przyjemność. Po kąpieli piaskowej wskazana jest pięciominutowa

kąpiel w morzu lub w rzece.

Dieta

Z pożywienia wyłączamy mięso i jego przetwory, mleko i produkty mleczne,

z wyjątkiem mleka zsiadłego. Podajemy sporo pieczonej cebuli i pieczonych

jabłek; chleb ciemny w postaci grzanek. Dziecko powinno zjadać dużo

surowych jarzyn i owoców.

`tc

Rybia łuska

`tc

Jest to dziedziczna choroba skóry, dająca o sobie znać zwykle w

pierwszych 3-4 latach życia dziecka.

Objawy

Na skutek zrogowacenia skóra staje się sucha i szorstka, a po pewnym

czasie pokrywa się łuskami na kształt mozaiki, choć czasami zamiast łusek

ukazują się wyniosłości brodawkowe. Zmiany chorobowe pojawiają się

najczęściej na powierzchniach wyprostnych kończyn. Bywa, że rybia łuska

pokrywa spore części tułowia.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 30 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 łyżeczkę do herbaty syropu z owoców bzu czarnego. (Do słoja o

pojemności 1 litra wsypujemy warstwę dojrzałych jagód bzu czarnego,

następnie warstwę cukru pudru i tak na zmianę, aż słój zapełni się w trzech

czwartych wysokości. Słój przykrywamy podwójnie złożoną gazą i

pozostawiamy, aż cukier ulegnie rozpuszczeniu; wtedy zawartość słoja

wyciskamy przez gęsto tkane płótno i rozlewamy do butelek z ciemnego

szkła.) Zamiast syropu z bzu czarnego można podawać dziecku syrop z aloesu

(patrz rozdział "Łuszczyca").

b) 10 minut po wypiciu syropu dajemy dziecku 1 filiżankę do herbaty

wywaru z ziela rzepiku polnego, pączków sosny i innych ziół (patrz rozdział

"Łuszczyca").

c) 2 godziny po jedzeniu podajemy 1 filiżankę do herbaty wywaru z 5

orzechów włoskich utłuczonych w moździerzu razem z łupinami, 1 łyżki

stołowej korzenia pokrzywy, 1 łyżki stołowej korzenia łopianu i 1 łyżki

stołowej ziela bukwicy lekarskiej. Zioła zalewamy 2 litrami wrzącej wody,

gotujemy na małym ogniu przez 20 minut, a następnie dodajemy 3 łyżki

stołowe mieszanki ziołowej składającej się z ziela dziurawca, ziela

podróżnika, ziela wiązówki błotnej i szyszek chmielu (po 50 gramów każdego

ze składników), gotujemy jeszcze przez 10 minut i kiedy wywar ostygnie,

przecedzamy go przez gęste sitko.

d) Przez 3 kolejne wieczory wykonujemy lewatywy oczyszczające z 250

mililitrów ciepłego naparu z kwiatu rumianku, powtarzając je zawsze, kiedy

dziecko ma zaparcia. Po lewatywie przygotowujemy kąpiel całkowitą w wywarze

ziołowym sporządzonym w następujący sposób: 1 garść liści bzu czarnego,

sporą garść igieł sosnowych, 2 garście ziela krwawnika, 1 garść liści

orzecha włoskiego, 1 garść otrąb żytnich w torebce z gazy gotujemy w 15-20

litrach wody przez 30 minut i odcedzamy do wanny.

Po kąpieli zawijamy dziecko szczelnie w koce, aby dobrze się spociło i

pozostawiamy je w łóżku na 1 godzinę. Po upływie tego czasu wycieramy je do

sucha, a miejsca zaatakowane przez łuski smarujemy olejkiem migdałowym albo

oliwą z oliwek. Ten sam wywar może być wykorzystany do trzech kolejnych

kąpieli.

e) Codziennie rano nacieramy całe ciało watką namoczoną w soku z

dziurawca.

Dieta

Taka sama jak opisana w rozdziale "Łuszczyca".

`tc

Niesztowica zwykła

`tc

Choroba ta polega na ograniczonym pęcherzowym zapaleniu skóry,

zamieniającym się w martwicę i owrzodzenie. Przyczyną choroby jest

zakażenie paciorkowcami i gronkowcami.

Objawy

Wykwity umiejscawiają się zwykle na kończynach dolnych. Początkowo

pojawiają się surowicze pęcherze lub krosty, które przysychając zamieniają

się w martwicę. Po oddzieleniu się martwej tkanki powstają owrzodzenia,

które nie chcą się goić.

Leczenie

a) Przez pierwsze 2-3 wieczory robimy dziecku lewatywy z 250 mililitrów

ciepłej wody lub naparu z kwiatu rumianku. Po lewatywie kładziemy dziecko

do łóżka i robimy mu na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana; kompres

usuwamy po upływie 10 minut. Następnie przemywamy wykwity naparem z

dziurawca, dokładnie osuszamy i nacieramy oliwą z oliwek zmieszaną z sokiem

dziurawca (do 100 mililitrów oliwy dodajemy 1 łyżkę stołową soku z

dziurawca i ciągle mieszając ogrzewamy przez 10 minut w łaźni wodnej). Po

natarciu wykwitów przykrywamy je kawałkami gazy namoczonej w mieszance

oliwy i soku z dziurawca, zawijamy bandażem z flaneli i pozostawiamy na

całą noc.

b) Wieczorem przygotowujemy kąpiel całkowitą w wywarze z siana; po

kąpieli zawijamy dziecko szczelnie w koce, aby się spociło, wycieramy je do

sucha i ubieramy do snu. Przed zaśnięciem przykładamy na brzuch kompres z

ciepłego wywaru z siana i pozostawiamy go na całą noc.

`tc

Czyraki

`tc

Chorobę wywołuje gronkowiec zakażający mieszki włosowe.

Objawy

Czyrak w pierwszej fazie stanowi bolesny naciek w pobliżu mieszka

włosowego, na którego szczycie po kilku dniach tworzy się czop. Rozróżniamy

czyrak pojedynczy i czyraki mnogie. Pojawienie się tych ostatnich świadczy

o szczególnej podatności na tę chorobę. Wysiewanie się czyraków trwa

miesiące i lata. Po pewnym czasie czyrak pęka, a z jego wnętrza wypływa

ropa.

Leczenie

a) Przez 2-3 kolejne wieczory robimy dziecku lewatywy z 250 mililitrów

ciepłej wody.

b) Codziennie rano wykonujemy suchy masaż całego ciała miękką szczotką w

ciągu 5 minut, a w okresie letnim zamiast masażu nacieramy ciało dziecka

ręcznikiem namoczonym w zimnej wodzie z dodatkiem soli kuchennej (na 1

litr wody 1 łyżka soli). Po nacieraniu kładziemy dziecko do łóżka na 15

minut, aby mogło się rozgrzać.

c) Co drugi dzień wieczorem robimy kąpiel całkowitą w wywarze z siana, po

której zawijamy dziecko szczelnie w koce, aby dobrze się spociło. W dni,

kiedy nie robimy kąpieli, przykładamy dziecku na brzuch kompres z ciepłego

wywaru z siana i pozostawiamy go na całą noc.

d) W celu przyśpieszenia dojrzewania czyraka, w ciągu dnia i na noc

przykładamy kataplazm z siemienia lnianego (3 łyżki siemienia rozgotowujemy

w 1 szklance mleka i lekko wyciskamy).

e) Rano, w południe i wieczorem, 2 godziny po jedzeniu, podajemy dziecku

wywar ziołowy przygotowany według receptury podanej w rozdziale "Rybia

łuska" (punkt c).

Uwaga

Podczas leczenia należy przestrzegać wyjątkowej higieny, gdyż przez

otwartą ranę czyraka może dojść do głębokiej infekcji wewnętrznej.

Dieta

Identyczna jak opisana w rozdziale "Łuszczyca".

`tc

Opuchnięcie z powodu uderzenia

`tc

Objawy

Opuchnięcie i zsinienie uderzonego miejsca.

Leczenie

a) W lżejszych przypadkach nakładamy na stłuczone i spuchnięte miejsce

kompres z zimnej wody. Zmieniamy go co 30 minut.

b) W przypadkach cięższych oprócz wspomnianego kompresu kładziemy przed

snem na brzuch kompres z zimnej wody, który przykrywamy flanelą i owijamy

dokładnie wełnianym szalem. Bardzo skutecznie działa okład z surowej cebuli

i soli kuchennej (do 3 łyżek stołowych cebuli pokrojonej w plastry dodajemy

1 łyżeczkę do herbaty soli). Okłady przykłada się na stłuczone miejsce rano

i wieczorem, a oprócz niego kładziemy dziecku na brzuch kompres z zimnej

wody, który usuwamy po 1 godzinie.

`tc

Brodawki

`tc

Płaskie lub nieco uniesione narośla, występujące głównie na skórze dłoni

i palców.

Leczenie

a) Jeżeli mamy do czynienia 1-2 brodawkami, przykładamy na chore miejsce

kawałek gęstego płótna posmarowanego miodem. Okład taki zmieniamy rano i

wieczorem. Po kilku dniach brodawki odpadną.

b) Jeżeli brodawek jest więcej, wówczas na chore miejsca przykładamy

bardzo gorący okład z wywaru z siana, który usuwamy po 2 godzinach.

`tc

Wypadanie włosów u noworodków

`tc

Niektóre noworodki tak szybko tracą włosy, że stają się łyse. Fakt ten

nie powinien niepokoić młodych matek, gdyż włosy odrosną w ciągu pierwszych

miesięcy życia dziecka.

Kiedy dziecku wyrosną nowe włosy, warto wówczas zadbać o ich właściwą

higienę.

Włosy jasne i miękkie należy myć żółtkiem, naparem z kwiatu rumianku z

dodatkiem soku z 0,5 cytryny lub w wywarze ze słomy owsianej.

Do mycia włosów ciemnych należy używać wody miękkiej lub destylowanej

albo wywaru z liści orzecha włoskiego (1 spora garść liści na 5 litrów

wody).

Włosy gęste i łatwo przetłuszczające się myjemy 2-3 razy w tygodniu,

dodając do wody 1 łyżeczkę do herbaty boraksu lub dwuwęglanu sodu.

`tc

Łojotok

`tc

Wzmożone wydzielanie gruczołów łojowych jest zjawiskiem fizjologicznym,

zdarza się jeszcze w łonie matki.

Objawy

Łój wydzielany przez gruczoły skóry na głowie miesza się z kurzem i

tworzy warstwę, która pokrywa skórę głowy. Włosy i skóra wydają

nieprzyjemną woń i są natłuszczone. Podrażnienia i obrzmienia skóry nie

sprzyjają wzrostowi włosów.

Leczenie

a) Jeśli warstwa łoju jest cienka, należy nasączyć ją oliwą z oliwek, a

kiedy zmięknie, usunąć za pomocą miękkiej szczoteczki, następnie umyć

dziecku głowę w chłodnej wodzie z szarym mydłem.

b) Gdy warstwa łoju jest grubsza i twardsza, rozmiękczamy ją oliwą z

oliwek. Nakładamy dziecku na głowę flanelową czapeczkę nasączoną oliwą, na

nią zaś drugą czapeczkę z bawełny. Po 10-12 godzinach stwardniały łój daje

się łatwo usunąć.

c) Każdego wieczoru robimy dziecku kąpiel parową głowy w naparze z kwiatu

rumianku, a jeszcze lepiej położyć mu na głowę ciepły okład z zaparzonego,

lekko wyciśniętego kwiatu rumianku (2 łyżki stołowe kwiatu rumianku na 0,5

szklanki wrzącej wody), włożonego do woreczka z płótna; okład usuwamy po 10

minutach. Po zdjęciu okładu przemywamy głowę naparem pozostałym z

wyciśnięcia kwiatu rumianku i wycieramy do sucha. Zaraz potem kładziemy

dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

d) Dwa razy w tygodniu zamiast kąpieli parowej lub okładu na głowę myjemy

dziecku głowę w miękkiej wodzie z dodatkiem 1 czubatej łyżeczki sody

oczyszczonej i 1 łyżeczki szarego mydła. Po umyciu spłukujemy obficie wodą

włosy i skórę, wycieramy do sucha i lekko masujemy palcami. Następnie

kładziemy dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

e) W razie zaparcia robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody lub z naparu z rumianku.

f) Dzieciom karmionym sztucznie podajemy 3 razy dziennie po 1 filiżance

do kawy naparu z mchu islandzkiego z dodatkiem odrobiny miodu (1 łyżeczkę

do herbaty ziela zalewamy 1 szklanką wrzącej wody, odstawiamy pod

przykryciem na 15 minut i przecedzamy).

`tc

Łysienie całkowite dzieci

`tc

Przyczyną łysienia są zwykle zaburzenia gruczołów wydzielania

wewnętrznego.

Objawy

Głowa dziecka staje się całkowicie goła, a czasami wypadają także brwi i

rzęsy.

Leczenie

a) Przez pierwsze 2-3 wieczory robimy dziecku lewatywę z 250 mililitrów

ciepłej wody.

b) Codziennie rano, kiedy dziecko spoczywa jeszcze w łóżku, wykonujemy

masaż całego ciała miękką szczotką w ciągu 5 minut.

c) Co drugi wieczór przygotowujemy kąpiel parową głowy w naparze kwiatu

rumianku (5 minut), po której dokładnie osuszamy włosy i skórę głowy. Zaraz

potem robimy kąpiel zmienną nóg do kolan (30 sekund w wodzie gorącej i 3

sekundy w wodzie zimnej). Kończymy ją zawsze w wodzie zimnej. Po kąpieli

zmiennej nóg kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

d) Kiedy na gołej skórze głowy pojawi się meszek, wówczas co drugi dzień

myjemy głowę dziecka w ciepłym naparze z kwiatu rumianku z dodatkiem 1

świeżego żółtka jaja kurzego; po umyciu głowy masujemy skórę olejem

rycynowym i naftą zmieszanymi w równych ilościach. Następnie kładziemy

dziecku na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana.

Dieta

Z pożywienia dziecka wykluczamy mięso i jego przetwory, śmietanę i jaja

kurze. Zostawiamy zsiadłe mleko. W diecie uwzględniamy dużo pieczonej

cebuli i pieczonych jabłek, surowe jarzyny i owoce. Chleb podajemy tylko w

postaci grzanek.

`tc

Różne stany chorobowe i dolegliwości dzieci

`tc

`tc

Dziecko anemiczne

`tc

Zdarza się dość powszechnie, że dzieci w różnych okresach swego życia

wyglądają źle, mają bladą, żółtawą lub nawet zielonkawą skórę, głównie

twarzy. Rodzice gubią się w domysłach, dlaczego tak się dzieje.

Przyczyną bladej barwy skóry jest zazwyczaj niedokrwistość, czyli anemia,

nerwowość lub niewłaściwe odżywianie. Żółtawe zabarwienie skóry twarzy może

pojawić się w wyniku przekarmienia dziecka sokiem z marchwi; aby temu

zapobiec, należy mieszać sok z marchwi z sokiem z jabłek.

Objawy

Dobrze rozwijające się i właściwie karmione dziecko ma wyraźnie bladą,

żółtawą lub zielonkawą barwę skóry twarzy.

Leczenie

Jeżeli przyczyna uporczywej bladości nie jest znana, stosujemy leczenie

według następującego planu:

a) Przez 2-3 kolejne wieczory robimy lewatywę z 250 mililitrów wody;

lewatywę stosujemy także wówczas, kiedy dziecko cierpi nawet na jednodniowe

zaparcie.

b) Codziennie rano wykonujemy masaż całego ciała miękką szczotką a

następnie nacieramy klatkę piersiową i plecy ręcznikiem namoczonym w

chłodnej wodzie.

c) Latem, przed obiadem, urządzamy dziecku kąpiel słoneczną (20 minut),

po której nacieramy całe ciało ręcznikiem namoczonym w chłodnej wodzie.

Wskazane jest, aby kąpiel słoneczna mogła zakończyć się pływaniem w morzu

lub rzece (10 minut).

d) Wieczorem przed snem kładziemy dziecku na brzuch kompres z chłodnego

wywaru z siana i pozostawiamy go na całą noc.

e) Przynajmniej 2 godziny dziennie dziecko powinno przebywać na świeżym

powietrzu. Latem dzieci starsze niech chodzi boso.

f) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem, dajemy 1

filiżankę do kawy wywaru z piołunu (1 łyżkę stołową ziela zalewamy 300

mililitrami wrzącej wody i gotujemy przez 5 minut na małym ogniu).

g) Bezpośrednio po jedzeniu podajemy 1 łyżeczkę do herbaty mikstury z jaj

i soku z cytryny (patrz rozdział "Utrata głosu", punkt c).

Dieta

Z pożywienia dziecka wyłączamy mięso i jego przetwory, wprowadzamy

natomiast dużo nabiału, zwłaszcza sera białego, jarzyn i owoców w stanie

surowym, orzechów włoskich i laskowych. Zalecane są płatki owsiane w

rozmaitych postaciach. Do picia dajemy napar z ziela krwawnika (1 łyżka

stołowa ziela na 1 szklankę wrzącej wody) z dodatkiem miodu i soku z

cytryny. Po śniadaniu i obiedzie podajemy 1 filiżankę soku z marchwi i

jabłek.

`tc

Dzieci przygnębione i zmęczone

`tc

Powodem takiego stanu u dzieci w wieku szkolnym, jest wczesne wstawanie i

późne kładzenie się spać, a także nerwowość.

Objawy

Dziecko skarży się często, że jest zmęczone. Nie ma ochoty do nauki,

chętnie leży i wiele śpi.

Leczenie

Należy pokazać dziecko lekarzowi, a po ustaleniu diagnozy leczyć je

zgodnie ze wskazówkami lekarza. Gdy przyczyna niedyspozycji nie jest znana,

kurujemy dziecko według planu przedstawionego w rozdziale "Dziecko

anemiczne".

`tc

Dziecko leniwe

`tc

Zdarza się dość powszechnie, że we wczesnym dzieciństwie dziecko jest

ruchliwe i rześkie, a kiedy zacznie chodzić do szkoły, robi się

niespodzianie leniwe i obojętne. Taka zmiana może być związana z wieloma

czynnikami rozwojowymi, należy więc zasięgnąć porady lekarza. Kiedy znamy

już przyczynę obniżenia tonusu życiowego dziecka, oprócz leczenia właściwej

choroby stosujemy leczenie wzmacniające cały organizm dziecka.

Leczenia

a) Przez pierwsze 2-3 wieczory robimy lewatywy oczyszczające z 250

mililitrów ciepłej wody. Powtarzamy je zawsze, gdy dziecko cierpi na

zaparcie.

b) Każdego ranka wykonujemy suchy masaż ciała miękką szczotką, po którym

kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana; kompres usuwamy po

upływie 2 godzin.

c) Co drugi dzień przed snem przygotowujemy kąpiel parową głowy, po niej

kąpiel zmienną nóg do kolan (30 sekund w wodzie gorącej i 3 sekundy w

wodzie zimnej), którą zawsze kończymy w zimnej wodzie. Na koniec

przykładamy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z siana. Pozostawiamy go na

noc.

Dieta

Z pożywienia usuwamy mięso i jego przetwory. Podajemy dużo mleka

zsiadłego, sera białego, jarzyn i owoców w stanie surowym. Codziennie po

śniadaniu dziecko powinno wypić 0,5 filiżanki do kawy wyciśniętego soku z

selera. Po obiedzie zaś 1 filiżankę do kawy soku z marchwi i jabłek.

`tc

Mówienie przez sen

`tc

Mówienie przez sen nie jest chorobą w dokładnym znaczeniu tego słowa,

lecz dolegliwością wynikającą z nerwowości dziecka.

Objawy

Dziecko podczas snu siada w łóżku i zaczyna mówić coś bez żadnego

związku; bywa też, że dziecko mówi nie zmieniając pozycji. Następnego dnia

nie pamięta, że mówiło przez sen.

Leczenie

a) Przez pierwsze 2-3 wieczory robimy dziecku lewatywy oczyszczające z

250 mililitrów ciepłego naparu z kwiatu rumianku; także przy zaparciach.

b) Każdego ranka, kiedy dziecko leży jeszcze w łóżku, wykonujemy masaż

całego ciała (od dołu do góry) za pomocą miękkiej szczotki. Po masażu

nacieramy kręgosłup ręcznikiem namoczonym w zimnej wodzie z solą kuchenną

(do 500 mililitrów wody dodajemy 1 łyżeczkę do herbaty soli). Takie samo

nacieranie przed snem.

c) Należy dbać o to, aby dziecko kładło się wcześniej spać i wcześnie

wstawało; po obiedzie niech odpoczywa przez 1 godzinę, a przed snem

zalecany jest dłuższy spacer.

d) Rano, w południe i wieczorem, przed jedzeniem, podajemy dziecku 1

filiżankę do kawy naparu z ziela krwawnika (1 łyżeczkę do herbaty ziela

zalewamy 1 szklanką wrzącej wody i odstawiamy pod przykryciem na 15 minut).

Dieta

Z pożywienia dziecka eliminujemy mięso i jego przetwory, a także kawę,

herbatę i kakao.

`tc

Zgrzytanie zębami podczas snu

`tc

Objawy

Podczas snu dziecko zgrzyta zębami, czasami tak mocno, że może uszkodzić

sobie szkliwo.

Leczenie

Jeżeli przyczyną zgrzytania są robaki, leczymy dziecko zgodnie ze

wskazówkami podanymi w rozdziale "Robaczyce". Gdy jest wynikiem nadmiernej

nerwowości, stosujemy leczenie opisane w rozdziale "Mówienie przez sen".

`tc

Niski wzrost

`tc

Niski wzrost zazwyczaj dziedziczą dzieci po swoich rodzicach, choć ma na

to wpływ również czynność gruczołów wydzielania wewnętrznego, a zwłaszcza

przysadki mózgowej, która produkuje hormon odpowiedzialny za wzrost.

Wpływ na wzrost ma także tarczyca i grasica.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 20 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 łyżeczkę do herbaty mikstury z jaj kurzych (3 świeże jaja kurze wkładamy

do emaliowanego naczynia, zalewamy sokiem z 9 cytryn, przykrywamy naczynie

płótnem lub papierem i odstawiamy na 3-4 dni; kiedy skorupki ulegną

rozpuszczeniu, zawartość naczynia roztrzepujemy widelcem, dodajemy 200

gramów cukru pudru i 100 mililitrów koniaku).

b) 10 minut po wypiciu mikstury podajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z 5

orzechów włoskich, zmiażdżonych dokładnie razem z łupinami, 2 łyżek

stołowych ziaren owsa i 2 łyżek stołowych korzenia pokrzywy. Składniki te

zalewamy 1600 mililitrami wrzącej wody, gotujemy przez 15 minut na małym

ogniu, dodajemy jedną czubatą łyżkę stołową ziela rzepiku, 1 łyżkę stołową

pączków sosny, 1 łyżkę stołową mchu islandzkiego, 1 łyżkę stołową ziela

więzówki błotnej, 1 łyżkę stołową ziela dymnicy lekarskiej i gotujemy

wszystko jeszcze przez 15 minut, studzimy i przecedzamy.

c) Dwie godziny po jedzeniu podajemy 1 filiżankę do kawy wywaru z mchu

islandzkiego (40 gramów), ziela skrzypu polnego (50 gramów), ziela

poziewnika polnego (75 gramów), ziela rdestu ptasiego i liści pokrzywy (po

100 gramów). Wszystkie zioła dokładnie mieszamy, 2 łyżki stołowe mieszanki

zalewamy 500 mililitrami wody, gotujemy przez 10 minut i przecedzamy.

d) Wieczorem robimy lewatywę z 250 mililitrów ciepłej wody. Zaraz po

lewatywie nacieramy kręgosłup watą namoczoną w spirytusie kamforowym, a na

zakończenie kładziemy na brzuch kompres z ciepłego wywaru z liści orzecha

włoskiego (2 łyżki stołowe liści orzecha gotujemy przez 10 minut w 600

mililitrach wody). Kompres przykrywamy flanelą i owijamy wełnianym pasem.

e) Każdego ranka nacieramy klatkę piersiową i kręgosłup watą namoczoną w

spirytusie kamforowym, pachy i brzuch - ręcznikiem namoczonym w chłodnej

wodzie.

Dieta

Z jadłospisu usuwamy mięso i jego przetwory, wszelkie konserwy i ryby.

Podajemy dziecku dużo pieczonej cebuli, jarzyn i owoców w stanie surowym,

orzechów włoskich i laskowych, a także kaszy gryczanej.

`tc

Wzrost wybujały

`tc

Objawy

Dziecko rośnie zbyt szybko kosztem prawidłowego rozwoju kośćca i mięśni,

jest blade i osłabione, skarży się na bóle głowy.

Dziecko musi koniecznie obejrzeć lekarz, gdyż niewykluczone, że trzeba

będzie zastosować leczenie hormonalne.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem, podajemy

dziecku 1 łyżeczkę do herbaty syropu z pączków sosny (300 gramów pączków

zalewamy 2 litrami wrzącej wody i gotujemy na małym ogniu tak długo, aż

pozostanie 1 litr płynu; następnie dodajemy 500 gramów miodu. i gotujemy

jeszcze przez 10 minut; kiedy syrop ostygnie, przecedzamy go przez gęste

sitko).

b) Dziesięć minut po wypiciu syropu dajemy dziecku 1 filiżankę do kawy

naparu z ziela rzepiku, liści morwy, pączków sosny, mchu islandzkiego,

liści orzecha włoskiego, ziela dymnicy lekarskiej i ziela więzówki błotnej

(50 gramów każdego z ziół mieszamy dokładnie, 2 łyżki stołowe mieszanki

zalewamy 600 mililitrami wrzącej wody i gotujemy przez 15 minut na małym

ogniu; po ostudzeniu wywar przecedzamy przez gęste sitko).

c) Dwie godziny po jedzeniu podajemy dziecku 1 łyżeczkę do herbaty

mikstury złożonej z 500 gramów miodu, 5 zielonych listków geranium, 10

migdałów utłuczonych dobrze w moździerzu, 1 litra wody, 3 łyżek stołowych

korzeni pokrzywy. Wszystkie składniki gotujemy przez 30 minut na małym

ogniu i przecedzamy przez gęste sitko.

d) Dziesięć minut po wypiciu mikstury dziecko powinno wypić 1 filiżankę

do kawy wywaru z ziela rzepiku, ziela poziewnika, mchu islandzkiego i

skrzypu polnego (po 60 gramów), liści pokrzywy, ziela rdestu ptasiego,

ziela podróżnika i szyszek chmielu (po 50 gramów). Zioła dobrze mieszamy, 2

łyżki stołowe mieszanki zalewamy 500 mililitrami wrzącej wody, gotujemy

przez 10 minut na małym ogniu i przecedzamy przez gęste sitko.

e) Przy zaparciach robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody, a po lewatywie kładziemy na brzuch kompres z wywaru z liści orzecha

włoskiego (1 łyżka stołowa liści na 500 mililitrów wrzącej wody).

Pozostawiamy go na całą noc.

Dieta

Z pożywienia eliminujemy mięso i jego przetwory, konserwy i ryby. Sól

ograniczamy. Wprowadzamy dużo jarzyn i owoców w stanie surowym, orzechów

włoskich i laskowych, a także kaszy gryczanej. Dziecko nie powinno też jeść

słodyczy, nawet ciast.

`tc

Wysoka temperatura ciała

`tc

Objawy

Podczas trwania podwyższonej temperatury ciała tętno jest przyśpieszone,

sama zaś temperatura ulega wahaniom.

Leczenie

Dzieci karmione piersią

Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem, matka powinna

przyjąć 1 łyżeczkę do herbaty mieszanki z miodu pszczelego (250 gramów), 1

łyżki stołowej sproszkowanego siemienia lnianego, 1 płaskiej łyżeczki do

herbaty zmielonej gałki muszkatołowej, 1 łyżeczki do herbaty salmiaku i 0,5

łyżeczki do herbaty kwasku cytrynowego. Wszystkie składniki ucieramy

dokładnie i przechowujemy w szklanym słoiczku.

Dzieci, które ukończyły drugi rok życia

Dziecku podajemy 0,5 łyżeczki do herbaty mieszanki opisanej w punkcie a

lub 1 łyżeczkę do herbaty naparu z kwiatu rumianku z dodatkiem niewielkiej

ilości (na czubku noża) sproszkowanej gałki muszkatołowej.

Dzieci, które ukończyły czwarty rok życia

a) Dziecku dajemy ćwierć łyżeczki do herbaty sproszkowanej gałki

muszkatołowej.

b) Dwie godziny po głównych posiłkach podajemy leki wymienione w punktach

a, b, c.

c) Wieczorem robimy lewatywę z 250 mililitrów ciepłej wody, po czym

dajemy do wypicia świeżą serwatkę lub maślankę, które znakomicie obniżają

temperaturę ciała. Także wieczorem wykonujemy kąpiel zmienną nóg do kolan

(30 sekund w wodzie gorącej i 3 sekundy w wodzie zimnej), którą kończymy

zawsze w wodzie zimnej.

d) Rano nacieramy całe ciało ręcznikiem zmoczonym w chłodnej wodzie i

dokładnie wycieramy do sucha.

Dieta

a) Dzieciom karmionym piersią zmniejszamy ilość pokarmu aż do obniżenia

temperatury ciała.

b) Dzieciom odżywiającym się jak dorośli wyłączamy z diety mięso,

przetwory mięsne, konserwy i ryby, a także świeże mleko. Najlepiej będzie,

jeśli przez pierwsze 2-3 dni podwyższonej temperatury ciała poprzestaniemy

na podawaniu dziecku naparu z kwiatu lipowego z cytryną i miodem.

`tc

Nadmierna potliwość

`tc

Objawy

Dziecko poci się obficie przy najmniejszym ruchu w ciągu dnia; poty są

szczególnie obfite w nocy.

Leczenie

a) Rano, w południe i wieczorem, 10 minut przed jedzeniem, dajemy dziecku

1 filiżankę wywaru z 5 orzechów włoskich zmiażdżonych w moździerzu razem z

łupinami, 2 łyżek stołowych korzenia pokrzywy i 2 łyżek stołowych ziaren

owsa. (Wszystkie składniki zalewamy 1200 mililitrami wrzącej wody i

gotujemy na małym ogniu, a po upływie 15 minut dodajemy 2 łyżki stołowe

pączków sosny, 2 łyżki liści morwy, 2 łyżki mchu islandzkiego, 2 łyżki

wiązówki błotnej. Gotujemy jeszcze przez 15 minut, a po ostygnięciu

przecedzamy.)

b) 2 godziny po jedzeniu podajemy dziecku 1 filiżankę wywaru z ziela

rzepiku, ziela bazylii ogrodowej, ziela werbeny pospolitej, ziela

dziurawca, liści leszczyny, liści mięty pieprzowej, korzenia goryczki i

szyszek chmielu. (Po 50 gramów każdego z ziół mieszamy dokładnie, 2 łyżki

stołowe mieszanki zalewamy 600 mililitrami wrzącej wody, gotujemy na małym

ogniu przez 20 minut, a po ostudzeniu wywar przecedzamy).

c) W razie zaparć robimy wieczorem lewatywę z 250 mililitrów ciepłej

wody. Po lewatywie powinna mieć miejsce kąpiel całkowita (37 stopni C, 25

minut), do której dodajemy 40 gramów sody oczyszczonej. Po kąpieli zawijamy

dziecko szczelnie w dwa koce, aby się spociło. Kiedy spoci się obficie,

nacieramy mu całe ciało ręcznikiem zmoczonym w chłodnej wodzie z dodatkiem

soli kuchennej (2 łyżeczki soli na 500 mililitrów wody).

d) Codziennie rano nacieramy całe ciało ręcznikiem namoczonym w chłodnej

wodzie z solą i wycieramy do sucha.

e) W ciągu dnia przecieramy kilkakrotnie spocone miejsca watą namoczoną w

spirytusie kamforowym.

f) Bardzo skutecznie działa napar z liści szałwii, podawany 3 razy

dziennie w ilości 1 filiżanki do kawy (2 łyżki stołowe liści szałwii

zalewamy 1 litrem wrzącej wody, odstawiamy pod przykryciem na 15 minut i

odcedzamy).

Dieta

Identyczna jak w rozdziale "Wysoka temperatura ciała".

---