ARANŻACJE ROŚLINNE BALKONÓW I TARASÓW

Znaczenie roślinności balkonowej

1. Ekologiczne

2. Estetyczne

3. Społeczne

Roślinność balkonów i tarasów przyczynia się do:

• oczyszczania powietrza i wzbogacania go w tlen

• ochładzania gorącego powietrza latem

• ograniczania hałasu

• poprawiania mikroklimatu przez zwiększanie wilgotności powietrza

• poprawiania warunków zdrowotnych życia człowieka, w tym również życia psychicznego przez nadanie walorów estetycznych otoczeniu

• oddziaływania na nasze zmysły (węch, dotyk i słuch)

• umożliwiania bezpośredniego kontaktu z przyrodą nie tylko w postaci roślin, ale także zwierząt (ptaki, owady itp.)

Miejsca możliwe do zagospodarowania roślinnością balkonową

1. Ściany budynków

2. Okna i towarzyszące im parapety okienne

3. Balkon

4. Loggia

5. Taras

6. Ogród na dachu

Balkon

• jest to forma znana i stosowana już w starożytności

• balkon przeznaczony jest do wypoczynku, do podziwiania bliskich i dalekich widoków

• sam może także pełnić funkcję dekoracyjną zarówno w ogrodzie, jak i w krajobrazie miejskim

• balkon może towarzyszyć zabudowie jednorodzinnej, wielorodzinnej oraz obiektom użyteczności publicznej

• jego wielkości i kształt bywają różne, zwykle dostosowane do stylu i wielkości budynku

• to otwarty element architektoniczny umieszczony w licu ściany zewnętrznej budynku

• balkon wysunięty jest poza ścianę budynku na zewnątrz i podwieszony na specjalnym konstrukcyjnym wsporniku

• zabezpieczony specjalną balustradą wykonaną czasami z różnych materiałów

Loggia

• jest zewnętrznym fragmentem budowli ulokowanym we fragmencie elewacji, czasem w jego narożu

• jest to jakby wnętrze w ścianie budynku częściowo otwarte na zewnątrz ścianą i ograniczone kolumnadą lub balustradą

• loggia podobnie jak balkon służy do wypoczynku i podziwiania widoków oraz pełni funkcję dekoracyjną dla otoczenia

• ze względu na otwarcie kompozycyjne tylko z jednej strony loggie charakteryzują gorsze warunki świetne niż np. balkony czy tarasy

• dają one natomiast bardzo dobrą osłonę od wiatru

Taras

• to odkryta, płaska część budynku ograniczona balustradą, znajdująca się najczęściej na parterze i ściśle związana funkcjonalnie i kompozycyjnie z terenem otaczającym

• taras przeznaczony jest przede wszystkim do wypoczynku i stanowi element dekoracyjny

• jego wielkość i kształt mogą być różne, dostosowane formą i wymiarem do stylu i bryły budynku

• taras daje duże możliwości w zakresie wyboru grup roślin do jego obsadzenia

• możemy tu wykorzystać rośliny o większych rozmiarach np. bieluń, oleander czy rośliny iglaste

Ogród na dachu

• jest specjalnym rodzajem dekoracji, którego założenie wymaga planowania już na etapie powstawania projektu budynku

• ważnym jest, aby zaprojektować odpowiednio wytrzymałą konstrukcję budynku i stropu

• ogród na dachu może mieć dwie podstawowe formy:

- ekstensywną, z zastosowaniem roślinności charakteryzującej się bardzo płytkim systemem korzeniowym (na cienkiej warstwie podłoża do uprawy - ok. 8cm)

- intensywną, z zastosowaniem różnych grup roślin, w tym także małych drzew i krzewów (na grubszej warstwie podłoża - ok.50cm)

• tarasy i współczesne ogrody na dachach nawiązują do legendarnych

wiszących ogrodów Babilonu, uznanych za jeden z siedmiu cudów starożytności

Ogólne zasady kompozycji i możliwości aranżacji roślinności balkonowej

Niezależnie od rodzaju elementu budowlanego przewidzianego do zagospodarowania roślinnością, powinniśmy kierować się obowiązującymi zasadami.

Musimy wziąć pod uwagę:

1. rodzaj i wielkość elementu przeznaczonego do zagospodarowania roślinnością

2. usytuowanie w stosunku do stron świata

3. wymagania roślin

4. potrzeby użytkownika

5. podstawowe zasady kompozycji przestrzennych

6. dobór barw

7. bezpieczeństwo

8. funkcjonalność i zmienność sezonową roślin

Rodzaj i wielkość elementu przeznaczonego do zagospodarowania roślinnością

• od tego czynnika zależy wielkość i pokrój zastosowanych roślin

• parapet roślinny stwarza najmniej korzystne warunki dekoracji

• w tym przypadku można właściwie zastosować jedynie skrzynkę kwiatową

• duży balkon czy taras daje większe możliwości

• przy dużej powierzchni do ciekawej aranżacji można wykorzystać meble ogrodowe, pojedynczy fotel lub leżak oraz mały stolik

• bardzo częstym przeznaczeniem dużych tarasów jest wypoczynek i spożywanie posiłków w gronie rodzinnym lub w towarzystwie zaproszonych gości

• roślinność ma wtedy znaczenie przede wszystkim dekoracyjne, co nie wyklucza znaczenia użytkowego

• taras daje największe możliwości zastosowania dużych grup roślin, w tym roślin o większych rozmiarach

Usytuowanie w stosunku do stron świata

• wyróżniamy wystawę: północną, południową, wschodnią i zachodnią

• wystawy te różnią się ilością dochodzącego do nich światła i stopniem nagrzewania

• wystawy mało nasłonecznione są zimne i trudne do utrzymania roślinności

• wystawy ciepłe i mocno nasłonecznione mogą być natomiast obsadzane roślinami o dużych wymaganiach świetlnych

• najkorzystniejsze są wystawy o dużym, lecz nie największym nasłonecznieniu, gdyż dają korzystne warunki do wypoczynku i uprawy roślin

Dobrze znoszą zacienienie i nadają się do zastosowania na balkonach i tarasach -

barwinek pospolity i większy, begonia bulwiasta, bluszcz pospolity, bluszczyk kurdybanek, chmiel japoński, godecja wielkokwiatowa, koleus Blumego, niecierpek nowogwinejski, niezapominajka leśna, powój trójbarwny, wilec purpurowy, zielistka Sternberga, kobea pnąca

Światłolubne lub znoszące duże nasłonecznienie

- aksamitka, cynia wytworna, groszek pachnący, żeniszek ogrodowy, bratek ogrodowy, begonia stale kwitnąca, bieluń, dalia zmienna, pelargonia bluszczolistna i rabatowa, winobluszcz, złocień maruna, petunia;

Znoszące silne nasłonecznienie i krótkotrwałe okresy suszy

- portulaka, eszeweria, rojnik i rozchodnik;

Znoszące silne nasłonecznienie i stale lekko wilgotne podłoże

- pelargonie, kocanki włochate, petunie, osteospermum, uczep, złocień krzewiasty

Lubiące półcień i regularne podlewanie

- werbena, bakopa, plektrantus o biało-zielonych liściach

Wymagania roślin

- świetlne

- glebowe - właściwa żyzność, odczyn, przepuszczalność

- pokarmowe - stosowanie nawożenia

- wodne - podlewanie

- cieplne - duży problem stanowią rośliny, sadzone w pojemnikach, które są narażone zimą na przemarzanie. Rośliny te należy dodatkowo ocieplić na zimę lub przechować w cieplejszy pomieszczeniu.

Potrzeby użytkownika

• balkon, taras, okno okienne to elementy architektoniczne mające zdecydowanie prywatny charakter i jako takie są dostosowywane do potrzeb i upodobań użytkownika

• należy jednak pamiętać, że tak jak z balkonu i tarasu rozpościera się widok na okolicę, tak samo jest on widoczny z tej okolicy

• stanowi element otaczającego krajobrazu

Podstawowe zasady kompozycji przestrzennych

• wielkość roślin, pokrój i barwa powinny być dostosowane do wielkości balkonu czy tarasu

• ważne jest , jakich stron będzie oglądana planowana kompozycja roślinna

• kierujemy się zasadą dobierania wielkości roślin, tak aby jedne rośliny nie zasłaniały innych

• bliżej obserwatora zawsze powinny znajdować się rośliny niższe, a dalej wyższe

Dobór barw

• musimy odpowiednio dobrać barwy samych roślin, ich liści i kwiatów

• dobrać barwy samych pojemników, w których zostaną posadzone

• dobrać barwy stonowane w celu uzyskania lekkości i delikatności aranżacji lub barwy kontrastujące ze sobą w celu podkreślenia rangi kompozycji i jej wyeksponowania

Bezpieczeństwo

• ważne jest bezpieczne zamontowanie wszystkich elementów dekoracyjnych, szczególnie na dużych wysokościach

• nie można dopuścić do osunięcia pojemników - może to być groźne dla osób przechodzących pod balkonem

• stosuje się więc metalowe elementy mocujące skrzynki do balustrad lub ścian budynków

Funkcjonalność

• właściwe przemyślenie kompozycji pozwoli uniknąć różnego rodzaju problemów związanych z niewłaściwym umiejscowieniem roślin

• nie można tarasować przejść roślinnością

• zbytnio ocieniać pomieszczenia mieszkalne

Zmienność sezonowa roślin

• powinniśmy niektórym gatunkom sezonowym roślin zapewnić warunki do przetrwania zimy

Dobór roślin zasady ich komponowania na balkonach i tarasach

• dobór roślin determinują tu niewielkie rozmiary przestrzeni do zagospodarowania

• nie jesteśmy w stanie zapewnić roślinom grubej warstwy podłoża (im grubsza warstwa, tym większe obciążenie konstrukcji budynku)

• nie jesteśmy w stanie zapewnić roślinom osłony przed działaniem wiatrów i mrozów

Cechy roślin do nasadzeń balkonowych:

- wytwarzają dużą masę liści i kwiatów przy stosunkowo niewielkim systemie korzeniowym

- wykazują dużą odporność na działanie wiatru i zmienność temperatur

- powinny być odporne na niedobory wody

- wykazują małą ekspansywność

- mają dużą odporność na choroby i szkodniki

• wiosną na balkonach i tarasach komponujemy rośliny cebulowe i bulwiaste, które kwitną, niestety bardzo krótko i szybko znikają z balkonu.

Są w śród nich krokusy, szafirki, narcyzy, hiacynty, tulipany

• po roślinach cebulowych i bulwiastych miejsce zajmują rośliny jednoroczne i dwuletnie produkowane z rozsady

• w miejscach narażonych na silny wiatr będą dobrze rosły złocienie o zdrewniałych pędach lub giętki uczep

• w zacisznych, osłoniętych od wiatru miejscach można posadzić fuksje i begonie bulwiaste

• do roślin o długich kwitnących pędach można zaliczyć pelargonie bluszczolistne, werbeny, bakopy, surfinie i drobnokwiatową grupę Milion Bells

• pnącza ozdobne z liści - bluszczyk kurdybanek, plektrantus, zielistka, bluszcz Hedera helix

• z roślin pnących, którymi można odgrodzić balkon od ulicy lub sąsiadów poleca się: chmiel japoński, fasolę wielkokwiatową, nasturcję większą, powój trójbarwny, powój wilec, winobluszcz, glicynię

• na balkonie można także uprawiać byliny

• balkony słoneczne - macierzanka, ostróżka, rozchodniki, rojniki, bylica, zawciąg, lawenda, kostrzewa sina, turzyca Buchanana

• balkony cieniste - dąbrówka, funkia, miodunka

• do pojemników poleca się żurawkę, jasnotę, tojeść, tatarak, bodziszki, chryzantemy drobnokwiatowe, dzwonki, trzykrotki, orliki, szarotki, nachyłki, szałwie i krwawnice

• dobrym pomysłem na trwałe obsadzenie balkonu są rośliny iglaste

• na balkonie rośliny iglaste są znacznie wrażliwsze na mróz niż w gruncie i zamierają, gdy przemarznie ziemia w pojemniku. Dlatego donice i skrzynie najlepiej w okresie jesieni obłożyć materiałem izolacyjnym (styropianem lub folią pęcherzykowatą)

• przed silnym wiatrem rośliny iglaste zabezpiecza się matą słomianą lub plastikową siatką

• Szczególnie polecane wolno rosnące rośliny iglaste do pojemników - cis pośredni, syprysik groszkowy, jałowiec chiński, jałowiec płożący, sosna górska (kosodrzewina), świerk biały, świerk kłujący, świerk pospolity, żywotnik zachodni

• na balkonie można uprawiać też zioła, do uprawy w pojemnikach poleca się bazylię, estragon, lubczyk, majeranek, melisę, pietruszkę zwyczajną i karbowaną, lebiodkę, tymianek, rozmaryn, sałatę karbowaną, rzeżuchę, koper szałwię, lawendę, nasturcję

---