MECHANIZMY FIZJOLOGICZNE REAKCJI ORGANIZMU CZŁOWIEKA NA HIPODYNAMIE


Iwona Domek gr K3

MECHANIZMY FIZJOLOGICZNE REAKCJI ORGANIZMU CZŁOWIEKA NA HIPODYNAMIE

Od niepamiętnych czasów lekarze zalecają pozostawanie w łóżku w pozycji leżącej w leczeniu różnych schorzeń. Powoduje to bowiem zmniejszenie wydatku energii, rozluźnienie mięśni, ułatwia gojenie się ran i uszkodzeń układu ruchowego itp. Począwszy jednak od lat czterdziestych XX wieku zwraca się uwagę na niekorzystne skutki kompletnego unieruchomienia podczas choroby ze względu na rozwijające się zmiany, takie jak np. zakrzepy głębokich żył, odleżyny, odwapnienie kości, zwiększenie podatności na infekcje bakteryjne itp. Z tego względu dąży się do skrócenia okresu pozostawania w pozycji leżącej do niezbędnego minimum, nawet po zabiegach chirurgicznych. Liczne badania dostarczyły dowodów na to, że nawet w organizmie zdrowego człowieka dłuższe pozostawanie w pozycji leżącej prowadzi do wielu zmian czynnościowych. Są one skutkiem bezczynności ruchowej (hipokinezja) i eliminacji działania siły ciężkości na układ mięśniowo-szkieletowy wzdłuż długiej osi ciała oraz zmniejszenia gradientu ciśnienia hydrostatycznego płynów ustrojowych pomiędzy kończynami dolnymi a górną połową ciała (hipograwia).

UKŁAD KRĄŻENIA

Natychmiast po przyjęciu pozycji leżącej około 400-900 ml krwi ulega przemieszczeniu z dolnej części ciała do centralnej części układu krążenia. Najwięcej krwi kierowane jest do płuc, gdzie wzrost przepływu sięga 20-30%, w mniejszym stopniu zwiększa się wypełnienie naczyń kończyn górnych i głowy. Zwiększenie dopływu krwi do serca powoduje wzrost objętości wyrzutowej i stymulację mechanoreceptorów sercowo-płucnych. Receptory te wywierają stały wpływ odruchowo zwiększający aktywność nerwu błędnego, który zwalnia rytm serca, i wpływ hamujący na aktywność nerwów współczulnych o działaniu naczynioskurczowym. Zwiększone pobudzenie tych receptorów przez zwiększoną objętość krwi po przyjęciu pozycji horyzontalnej prowadzi do niewielkiego zmniejszenia częstości skurczów serca oraz obwodowego oporu naczyniowego. Po 1-2 dobach pozostawania w pozycji horyzontalnej następuje jednak stopniowe zmniejszanie się objętości wyrzutowej i objętości minutowej serca na skutek redukcji objętości osocza i obniżenia zapotrzebowania tkanek na tlen. Ciśnienie tętnicze zwykle powraca do wartości wyjściowych, a częstość skurczów serca wykazuje tendencję do wzrostu. W czasie długotrwałego unieruchomienia (kilka tygodni) objętość serca i jego masa ulegają zmniejszeniu o kilka do kilkunastu procent. Objętość wyrzutowa zmniejsza się o 10-30%, toteż pomimo wzrostu częstości skurczów serca objętość minutowa serca ulega redukcji. Często obserwuje się zmiany w elektrokardiogramie wskazujące na upośledzenie przewodzenia impulsów w sercu i zakłócenia repolaryzacji. Przyczyną tych zaburzeń mogą być zmiany metaboliczne w mięśniu sercowym, upośledzenie ukrwienia serca na skutek zmniejszenia objętości krwi i zmiany stężenia elektrolitów we krwi. W czasie długotrwałego pozostawania w pozycji leżącej odruch z baroreceptorów tętniczych ulega osłabieniu, czego skutkiem jest skłonność do zapaści (omdlenia) po przyjęciu pozycji pionowej, czyli upośledzenie tolerancji ortostatycznej.

GOSPODARKA WODNO-ELEKTROLITOWA

Pobudzenie receptorów lewego przedsionka w wyniku przemieszczenia krwi

z kończyn dolnych do centralnej części układu krążenia wywiera hamujący

wpływ na wydzielanie wazopresyny w podwzgórzu i reniny w nerkach oraz

zwiększa wydzielanie przedsionkowego peptydu natriuretycznego (ANP).

W wyniku zmniejszonego wydzielania reniny zmniejsza się wytwarzanie angiotensyny

II i aldosteronu. W następstwie tych zmian dochodzi do zwiększonego

wytwarzania moczu (diurezy) i wzmożonego wydalania jonów sodu, potasu

i wapnia. Zwiększeniu diurezy nie towarzyszy odczucie pragnienia, toteż utrata

wody z organizmu nie jest kompensowana przez przyjmowanie odpowiedniej

ilości płynów. Tak więc już w czasie pierwszej doby pozostawania w pozycji

leżącej dochodzi do zmniejszenia zasobów wody w organizmie, przede wszystkim

w przestrzeni pozakomórkowej. Zahamowanie pragnienia, podobnie jak

wymienione wyżej zmiany hormonalne, jest następstwem stymulacji receptorów

lewego przedsionka serca. Po upływie pierwszej doby pozostawania w pozycji leżącej wydzielanie reniny zwiększa się wyraźnie, natomiast sekrecja aldosteronu utrzymuje się nadal na niskim poziomie. Ilość wydalanego moczu powraca do normalnych wartości na ogół po 24 godzinach, w późniejszym okresie występują jednak epizody zwiększonej diurezy. Wydalanie jonów wapnia zwiększa się progresywnie, osiągając szczyt po około 2 tygodniach. Warto zwrócić uwagę na to, że zwiększone stężenie jonów wapnia i fosforanów w moczu w czasie unieruchomienia w łóżku sprzyja tworzeniu się kamieni nerkowych. Efekt ten potęguje wzrost stężenia w moczu szczawianów i kwasu moczowego, będący skutkiem zmniejszenia objętości osocza. Wydalanie jonów potasu utrzymuje się na podwyższonym poziomie w czasie długotrwałego unieruchomienia, co związane jest ze wzmożonym rozkładem białek ustrojowych. W następstwie zwiększonej diurezy objętość osocza zmniejsza się. U ludzi długotrwale pozostających w pozycji leżącej zmniejszenie objętości osocza utrzymuje się przez cały czas mimo powrotu diurezy do wartości normalnych. Po 24 godzinach pozostawania w łóżku zmniejszenie objętości osocza wynosi 5-10%, a po kilku tygodniach może sięgać 20%. W celu ograniczenia redukcji objętości osocza w czasie pozostawania w pozycji leżącej zalecane jest wypijanie dużej ilości płynów pomimo braku pragnienia.

LICZBA ERYTROCYTÓW WE KRWI

W czasie unieruchomienia w pozycji leżącej liczba erytrocytów we krwi ulega

stopniowemu zmniejszaniu się. Po upływie 60 dni osiąga ona stan równowagi na

poziomie niższym od wyjściowego o około 10%. Przyczyną zmniejszania się

liczby erytrocytów jest zahamowanie ich wytwarzania, przypuszczalnie na

skutek zmniejszenia wydzielania erytropoetyny przez nerki. Jest to spowodowane

zagęszczeniem krwi w wyniku zmniejszenia objętości osocza. Podczas

długotrwałego pozostawania w pozycji leżącej do zmniejszenia wytwarzania

erytrocytów przyczyniać się może ograniczenie spożycia pokarmów. Liczba

erytrocytów we krwi obwodowej zmniejsza się też w wyniku ich zatrzymywania

w śledzionie na skutek zwiększonego przepływu krwi przez ten narząd.

Po 4-7 dniach unieruchomienia pojawiają się zmiany w układzie krzepnięcia

przejawiające się zwiększeniem stężenia w osoczu fibrynogenu i skróceniem

czasu krzepnięcia. Równocześnie zwiększa się też zdolność rozpuszczania

skrzepu (zwiększa się aktywność fibrynolityczna osocza).

UKŁAD ODDECHOWY

Bezpośrednio po przyjęciu pozycji horyzontalnej objętość płuc ulega zmniejszeniu,

wzrasta natomiast opór przepływu powietrza w drogach oddechowych,

co spowodowane jest zwiększeniem objętości krwi przepływającej przez płuca

i uniesieniem przepony. Przyczynia się do tego również zmniejszenie napięcia

układu współczulnego przy jednoczesnej aktywacji układu przywspółczulnego

w następstwie stymulacji mechanoreceptorów sercowo-płucnych. Korzystne

znaczenie ma redukcja fizjologicznej przestrzeni martwej, wzrost stosunku

przepływu krwi do wentylacji płuc i zwiększenie pojemności dyfuzyjnej płuc.

Pojemność życiowa płuc i nasilona objętość wydechowa nie ulegają znaczącym

zmianom. Przedłużenie czasu pozostawania w pozycji leżącej do kilku lub

kilkunastu dni powoduje zwiększenie pojemności życiowej płuc i zmniejszanie się

pojemności dyfuzyjnej płuc w porównaniu do wartości sprzed unieruchomienia,

mierzonych również w pozycji leżącej. Zaobserwowano też obniżanie się

prężności tlenu we krwi tętniczej, które może być spowodowane zaleganiem krwi

w płucach. Przedłużenie okresu pozostawania w łóżku prowadzi jednak

stopniowo do normalizacji wymiany gazowej. Podczas wysiłku wykonywanego po 20 dniach pozostawania w pozycji leżącej nie stwierdzono istotnych różnic w wentylacji płuc, natomiast wzorzec oddechowy był zmieniony: częstość oddechów była większa, a objętość oddechowa mniejsza. Maksymalna wentylacja zmniejsza się proporcjonalnie do obniżenia maksymalnego pobierania tlenu. Stosunek wentylacji minutowej do pobierania tlenu podczas maksymalnego wysiłku nie ulega więc zmianie.

MASA I SKŁAD CIAŁA

Często w okresie pozostawania w łóżku apetyt jest zmniejszony i w konsekwencji

masa ciała zmniejsza się. Przy zachowaniu jednak normalnego żywienia w czasie

unieruchomienia całkowita masa ciała nie ulega zmianie, natomiast beztłuszczowa

masa ciała zmniejsza się, a wzrasta zawartość tłuszczu w organizmie.

Zachowanie stałej całkowitej masy ciała mimo zmniejszonego zapotrzebowania

energetycznego jest trudne do wytłumaczenia, zwłaszcza że przyswajanie

składników energetycznych pokarmu nie zmniejsza się.

MIĘŚNIE SZKIELETOWE

Już po kilku dniach bezczynności ruchowej, niezależnie od pozycji ciała,

dochodzi do zaniku mięśni, któremu towarzyszy wzmożone wydalanie azotu

z moczem będące wyrazem rozkładu białek. Stanowi to główną przyczynę

zmniejszania się beztłuszczowej masy ciała. W czasie długotrwałego pozostawania

w pozycji leżącej redukcji ulega przede wszystkim powierzchnia

przekroju poprzecznego mięśni kończyn dolnych. Najwcześniej zmiany zanikowe

występują w grupie mięśni zginaczy podeszwowych stopy, z czasem obejmują

one wszystkie grupy mięśni kończyn dolnych i mięśnie podtrzymujące dolny

odcinek kręgosłupa. Powierzchnia przekroju poprzecznego mięśni na poziomie

połowy uda i powierzchnia przekroju zginaczy podeszwowych stopy obniża się

o 8-12% po 30 dniach unieruchomienia. W tym samym czasie nie występują

jeszcze zmiany przekroju prostowników podeszwowych stopy. Po bardzo

długim okresie unieruchomienia (119 dni) opisano zmniejszenie objętości mięśni

dolnej części kręgosłupa o 9%, grupy prostowników kolana o 16%, zginaczy

stopy o 21% i prostowników stopy o 30%.

W próbkach bioptycznych mięśni pobranych od ludzi po długotrwałym

unieruchomieniu silniej zaznaczone było zmniejszenie powierzchni przekroju

poprzecznego włókien wolnych (ST, typu I) niż włókien szybkich (FT, typu II).

Wykazano też zmniejszenie w komórkach mięśniowych zawartości białek

kurczliwych oraz liczby mitochondriów i zawartości w nich enzymów katalizujących

procesy utleniania. W mikroskopie elektronowym obserwowano zaburzenia

struktury włókienek kurczliwych, obrzęk komórek mięśniowych i uszkodzenie

błon komórkowych. Wrażliwość mięśni unieruchomionych na insulinę ulega

zmniejszeniu, co ogranicza ich zdolność do wychwytywania glukozy z krwi

KOŚCI

Jak wspomniano wyżej, już w pierwszej dobie pozostawania w pozycji leżącej

wydalanie jonów wapnia z moczem zwiększa się równolegle ze wzrostem diurezy.

Później jednak diureza zmniejsza się, natomiast wydalanie jonów wapnia

z moczem, kałem i potem dalej wzrasta, osiągając szczyt po około 2 tygodniach.

Zwiększa się również stężenie w moczu fosforanów oraz aminokwasu - oksyproliny.

Zmiany te są wynikiem procesów zachodzących w tkance kostnej, które

określa się mianem atrofii kości. Obejmują one nie tylko nasilenie resorpcji kości

w wyniku zmniejszenia ilości wapnia i fosforu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej

oraz zwiększonego wydzielania parathormonu, ale również zaburzenia

formowania macierzy kolagenowej kości (osteoporoza). Przyczynia się do tego

głównie niedostateczne obciążenie kości i zmniejszenie przepływu przez nie krwi.

Pomiary gęstości tkanki kostnej wskazują na zmniejszanie się pod wpływem

pozostawania w pozycji leżącej gęstości kości kończyn dolnych, przy braku

zmian w kończynach górnych i niewielkim zwiększeniu zawartości wapnia

w czaszce. Stwierdzono, że zmniejszenie gęstości kości po 6 miesiącach unieruchomienia

w łóżku utrzymuje się jeszcze po 6 miesiącach powrotu do normalnej

aktywności ruchowej. Wykonywanie ćwiczeń w łóżku w niewielkim tylko

stopniu zmniejsza rozwój osteoporozy.

UKŁAD ODPORNOŚCIOWY

Pozostawanie w pozycji leżącej w czasie krótszym niż 8-10 dni nie wywiera

wpływu na układ immunologiczny. W późniejszym okresie występują jednak

zmiany wskazujące na możliwość upośledzenia funkcji tego układu. Opisano

zmniejszenie bakteriobójczych właściwości skóry, zmniejszenie stężenia lizozymu

w ślinie i stężenia properdyny w osoczu oraz upośledzenie zdolności

fagocytarnej granulocytów obojętnochłonnych.

TOLERANCJA ORTOSTATYCZNA

Jednym z lepiej poznanych skutków długotrwałego pozostawania w pozycji

leżącej jest skłonność do obniżania się ciśnienia tętniczego krwi po zmianie

pozycji ciała na pionową. Jest to przede wszystkim następstwem hipograwii. Przyjęcie pozycji stojącej powoduje gwałtowne przemieszczenie krwi w kierunku kończyn dolnych. Normalna reakcja ortostatyczna zapobiega skutkom zalegania krwi w dolnej części ciała poprzez wzrost obwodowego oporu naczyniowego w wyniku skurczu tętniczek, głównie w mięśniach szkieletowych, zwiększenie częstości skurczów serca, wzrost kurczliwości mięśnia sercowego oraz skurcz dużych żył w obrębie trzewnym.

Kluczową rolę w wyzwalaniu reakcji ortostatycznej odgrywa odbarczenie baroreceptorów zatok szyjnych spowodowane obniżeniem się w nich ciśnienia krwi. Dłuższe pozostawanie w pozycji leżącej prowadzi do zmniejszenia pobudliwości odruchu z baroreceptorów tętniczych, czego skutkiem jest obniżenie się ciśnienia tętniczego po pionizacji ciała. Obniżenie ciśnienia skurczowego o więcej niż 20 mm Hg określa się mianem hipotonii ortostatycznej, która może spowodować zapaść ortostatyczną. Do upośledzenia tolerancji ortostatycznej po okresie pozostawania w pozycji leżącej przyczynia się też redukcja objętości krwi, zmniejszenie wrażliwości naczyń tętniczych na działanie niektórych czynników naczynioskurczowych (np. noradrenaliny) i zmniejszenie napięcia ścian naczyń żylnych (wzrost podatności żył) kończyn dolnych. Ten ostatni efekt spowodowany jest głównie zmniejszeniem napięcia i zanikiem mięśni szkieletowych. Wykonywanie ćwiczeń w pozycji leżącej i zwiększone przyjmowanie płynów w okresie pozostawania w pozycji leżącej może przynajmniej w pewnym stopniu ograniczyć upośledzenie tolerancji ortostatycznej.

TOLERANCJA WĘGLOWODANÓW

Już w 2-3 dobie unieruchomienia pojawiają się zaburzenia w przemianie

węglowodanów polegające na zmniejszeniu zdolności przyswajania glukozy

przez tkanki i zmniejszeniu ich wrażliwości na insulinę. Jest to skutek bezczynności

ruchowej, a nie hipograwii. Zmiany te rozwijają się głównie w mięśniach, a ich

następstwem jest większy i dłużej utrzymujący się wzrost stężenia glukozy we

krwi po spożyciu węglowodanów, przy jednocześnie zwiększonym wydzielaniu

insuliny. Podwyższone stężenie insuliny we krwi utrzymujące się długo sprzyja

rozwojowi zmian miażdżycowych i nadciśnienia tętniczego. Upośledzenie tolerancji

glukozy u osób długotrwale pozbawionych aktywności ruchowej stanowi

więc poważny problem kliniczny. Codzienne wykonywanie ćwiczeń dynamicznych

lub statycznych w okresie pozostawania w łóżku prowadzi do poprawy

tolerancji glukozy.

ZDOLNOŚĆ DO WYSIŁKÓW

Zdolność do wysiłków ulega ograniczeniu pod wpływem bezczynności ruchowej

nie tylko z powodu zmian zachodzących w układzie ruchowym, ale również

upośledzenia transportu tlenu do pracujących mięśni i zmniejszenia sprawności

mechanizmu termoregulacji.

Do typowych skutków unieruchomienia w pozycji leżącej należy zmniejszenie

siły mięśniowej. Dotyczy to w największym stopniu mięśni kończyn

dolnych wykazujących zmniejszenie przekroju poprzecznego.

Stopień redukcji siły zależy też od czasu unieruchomienia. Po 30 dniach

pozostawania w łóżku stwierdzono zmniejszenie maksymalnej siły prostowników

kolana o 18-20%, a zginaczy kolana o około 6%. Dopiero po 30 dniach

normalnej aktywności ruchowej siła tych mięśni osiągała 90% wielkości sprzed

unieruchomienia. Po unieruchomieniu krótszym niż 60 dni siła mięśnia ramieniowego

i mięśni przedramienia nie zmieniała się, natomiast przy dłuższym

pozostawaniu w łóżku również siła tych mięśni ulegała zmniejszeniu. Jak

wykazały badania elektromiograficzne, przyczyną zmniejszania się siły mięśniowej

jest nie tylko zanik mięśni, ale również zmniejszona pobudliwość

motoneuronów i upośledzenie zdolności rekrutowania jednostek motorycznych

w czasie maksymalnego skurczu. Te zaburzenia funkcji nerwowo-mięśniowej

utrzymują się bardzo długo po zakończeniu okresu bezczynności ruchowej.

Zastosowanie treningu siłowego przyspiesza ich ustąpienie.

Do zmniejszenia zdolności do wysiłku po okresie unieruchomienia przyczyniają

się też zaburzenia koordynacji nerwowo-mięśniowej, powodujące

trudności z utrzymywaniem postawy ciała i równowagi oraz niezborność

ruchów.

Zmniejszenie maksymalnej zdolności pobierania tlenu przez organizm

(VO2max) pojawia się już w pierwszych dniach unieruchomienia. Pułap tlenowy

mierzony podczas wysiłku w pozycji wyprostnej po 2-3 tygodniach unieruchomienia

w pozycji leżącej może ulegać zmniejszeniu o 25-30%. Maksymalne

pobieranie tlenu mierzone podczas wysiłku wykonywanego w pozycji leżącej

wykazuje mniejsze zmiany. Przebieg zmian VO2max w czasie unieruchomienia

wykazuje najszybszy spadek wydolności aerobowej w ciągu pierwszych dni,

a wolniejszy w okresie późniejszym. Jest to przebieg podobny do przebiegu

zmian objętości krwi. Analiza badań dotyczących tego zagadnienia wskazuje, iż

VO2max obniża się średnio o 0,9% dziennie w ciągu 30-dniowego pozostawania

w pozycji leżącej. Warto zwrócić uwagę na to, że po okresie unieruchomienia

w czasie maksymalnych testów wysiłkowych badani często nie osiągają pułapu

tlenowego, przerywając wysiłek wcześniej z powodu zmęczenia mięśni. U dobrze

wytrenowanych sportowców, zwłaszcza uprawiających dyscypliny wytrzymałościowe,

obniżenie pułapu tlenowego jest większe niż u ludzi prowadzących

siedzący tryb życia i sportowców uprawiających dyscypliny siłowe lub szybkościowo-

siłowe.

Obniżenie się VO2max jest przede wszystkim skutkiem zmniejszenia zdolności

transportu tlenu z płuc do mięśni przez układ krążenia. Po okresie

pozostawania w pozycji leżącej dochodzi do redukcji maksymalnej objętości

minutowej serca. Jest to spowodowane zmniejszeniem objętości wyrzutowej

serca, którego nie kompensuje niewielki wzrost maksymalnej częstości skurczów

serca (o kilka skurczów/min). Ten ostatni efekt spowodowany jest prawdopodobnie

silniejszą aktywacją współczulnego układu nerwowego i większą

wrażliwością receptorów (typu (3) w sercu na działanie amin katecholowych.

Zmniejszenie maksymalnej objętości wyrzutowej serca przypisuje się głównie

zmniejszeniu objętości krwi i powrotu żylnego, chociaż pewną rolę odgrywać

może również zmniejszenie siły i szybkości skurczów serca (kurczliwości).

Zmniejszenie powrotu żylnego może być spowodowane osłabieniem napięcia

ścian naczyń żylnych (wzrost podatności) kończyn dolnych. Niezależnie od

zmian w układzie krążenia do ograniczenia transportu tlenu przyczynia się

zmniejszenie liczby erytrocytów we krwi.

Zdolność do wysiłków wytrzymałościowych pod wpływem unieruchomienia

zmniejsza się też z powodu obniżenia liczby mitochondriów i aktywności

enzymów kontrolujących procesy utleniania w komórkach mięśniowych. Sprzyja

to akumulacji mleczanu w mięśniach i we krwi. Już po kilku dniach

bezczynności ruchowej stwierdzono obniżenie progu anaerobowego wyznaczanego

na podstawie stężenia mleczanu we krwi i wentylacji płuc w czasie wysiłku

o stopniowo wzrastającej intensywności.

Ciągle poszukuje się sposobów zapobiegania obniżeniu się zdolności do

wysiłku w warunkach nieważkości (u kosmonautów) lub w czasie pozostawania

w pozycji leżącej, którego nie można uniknąć w przypadku niektórych schorzeń.

Wykazano, że wykonywanie intensywnych ćwiczeń dynamicznych (izotonicznych)

kończynami dolnymi w czasie pozostawania w łóżku prowadzi do

poprawy zdolności do wysiłku, zapobiega w znacznym stopniu obniżaniu się

VO2max, a także przyczynia się do utrzymywania bilansu wodno-elektrolitowego

i objętości osocza. Ćwiczenia izometryczne również wywierają korzystny wpływ

na VO2max, mniejszy jednak niż ćwiczenia dynamiczne o dużej intensywności.

Zarówno ćwiczenia izotoniczne, jak i izometryczne zmniejszają stopień zaniku

mięśni i utraty ich siły. Odpowiednio zaprogramowany trening w czasie pozostawania

w pozycji leżącej może nawet całkowicie zapobiegać tym zmianom.

WZROK, SŁUCH I WŁAŚCIWOŚCI PSYCHOFIZJOLOGICZNE

Pogorszenie ostrości wzroku rozpoczyna się po około 5 dniach unieruchomienia

w pozycji leżącej. W tym czasie stwierdzono też rozszerzenie tętniczek i żył

siatkówki. Po 45 dniach wykazano zmniejszenie ostrości wzroku o około 20%

i ograniczenie pola widzenia. W badaniach audiometrycznych stwierdzono

podwyższenie progu słyszalności, wskazujące na upośledzenie słuchu w czasie

pierwszego tygodnia unieruchomienia w łóżku, jednak z tendencją do poprawy

w okresie późniejszym.W czasie pierwszych 1-2 dni unieruchomienia u zdrowych ludzi często występuje euforia, pozytywny nastrój, a ich sprawność psychomotoryczna jest wysoka. W okresie następnych 3-6 dni samopoczucie pogarsza się, występują zaburzenia snu, bóle głowy i niepokój. W późniejszym okresie pojawiają się epizody depresji, zmniejsza się poczucie komfortu cieplnego, występują zaburzenia koncentracji i pogorszenie sprawności psychomotorycznej. Zwiększa się też podatność na bodźce stresowe. Wykonywanie ćwiczeń w łóżku w niewielkim stopniu zapobiega zaburzeniom psychofizjologicznym.

Pozostawanie w pozycji leżącej przez dłuższy czas powoduje wiele niekorzystnych

zmian w organizmie, będących skutkami hipokinezji i hipograwii. Do najważniejszych zmian należą: zmniejszenie objętości osocza, zwiększone wydalanie z moczem jonów wapnia, potasu, sodu, magnezu i fosforanów, zmniejszenie objętości i masy serca, osłabienie odruchu z baroreceptorów tętniczych, zmniejszenie liczby erytrocytów we krwi, zmniejszenie masy mięśni szkieletowych i ich potencjału oksydacyjnego oraz wrażliwości na insulinę, zmniejszenie gęstości tkanki kostnej. Zmiany te prowadzą do zmniejszenia tolerancji ortostatycznej (skłonność do omdleń podczas pionizacji), ograniczenia zdolności do wysiłków fizycznych (zmniejszenie VO2max oraz siły i szybkości skurczów mięśni) oraz upośledzenia tolerancji węglowodanów i rozwoju osteoporozy.

Bibliografia

1. Prof. dr. hab. n. med. Jan Górski -„Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego”

2. Stanisław Kozłowski, Krystyna Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej”



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
10 Mechanizm hamowanie patogenów w organiźmie człowieka przez?kterie priobiotyczne
Fizjologiczna flora organizmu człowieka
3 Charakteryzowanie budowy, fizjologii i patofizjologii organizmu człowieka
Żywienie człowieka jako dyscyplina naukowa zajmuje się współzależnością między pożywieniem a organiz
Fizjologiczne reakcje organizmu w śr gorącym
Charakteryzowanie budowy, fizjologii i patofizjologii organizmu człowieka
Skutki oddziaływania drgań mechanicznych na organizm człowieka, ۞ Płyta Studenta Politechniki Śląski
BADANIE REAKCJI ORGANIZMU NA WYSIŁKI DŁUGOTRWAŁE, Fizjoterapia, Fizjologia
2 WŁAŚCIWOŚCI LEKÓW I RODZAJE REAKCJI ORGANIZMU NA ICH DZIAŁANIE
Wpływ stresu na organizm człowieka
Wpływ ruchu na organizm człowieka
Fizjologia organizmu czlowieka, zak, BHP, Szkoła, Ergonomia
Wpływ masażu na organizm człowieka
7 Patogeny i ich wpływ na organizm człowieka
oddzialywanie pradu na organizm czlowieka, Uprawnienia dla elektryka E SEP, 1kV
Wpływ promieniowania elektromagnetycznego na organizm człowieka
Źródła kadmu oraz jego działanie na organizm człowieka
Wpływ używek na organizm człowieka

więcej podobnych podstron