21.Pedagogika jako nauka społeczna
Naturalizm- przedmiotem badań pedagogicznych jest poszukiwanie najskuteczniejszych sposobów realizacji określonych celów wychowania. Cele wychowania mogą zaś być wywodzone z różnych źródeł lub narzucone przez różne układy społeczne. Poszukiwanie najskuteczniejszych sposobów, ich realizacji to projektowanie jak należy manipulować systemem różnych wzmocnień wzmocnień i powtórzeń, aby te cele osiągnąć. Pedagogika budowana według naturalistycznej koncepcji nauk społecznych jest, więc nauką praktyczną, ściśle powiązaną z aktualną praktyką edukacyjna i realizującą zamówienia tych, którzy mają bezpośredni wpływ na politykę oświatową.
Antynaturalizm- przedmiotem badań pedagogicznych jest opisanie i wyjaśnianie szans i barier tkwiących w społecznych warunkach, które umożliwiają określony poziom realizacji celów wychowania, określanych w kategoriach bardzo ogólnych i uniwersalnych, np. rozwój jednostki czy rozwój społeczny lub jeden i drugi. Pedagogika budowana według antynaturalistycznej koncepcji nauk społecznych jest przede wszystkim pedagogiką teoretyczną. Twierdzenia, teorie, programy zmian oraz dyrektywy praktycznego działania edukacyjnego są tylko jedną ze stron w społecznym procesie mediacji dotyczących celów systemu oświatowego lub też systemu edukacyjnego w całości. Różnice w pojmowaniu przedmiotu badań w naukach społecznych pociągająca sobą różnice w metodologii badań naukowych, która jest metodologią uznawaną przez naukowców.