3 (20) doc


Wymiar sprawiedliwości

Definicje wymiaru sprawiedliwości

  1. Def. Przedmiotowa

Wymiar sprawiedliwości - ochrona prawna sprawowana w zakresie prawa sądowego (czyli prawa cywilnego i prawa karnego)

Od połowy XX w jest to definicja bardziej preferowana - miała mieć poparcie w konstytucji, np.: art. 56 Konstytucji PRL z 1952 r. W art. 175 Konstytucji z 1997 r. znajduje się podobne normowanie. Wsparcie dla definicji podmiotowej jest słabe - nie ma wyjaśnienia, co to jest wymiar sprawiedliwości, występuje jedynie określenie, co robią sądy. Ta definicja jest, zatem bardzo niekomunikatywna.

  1. Def. Podmiotowa

Wymiar sprawiedliwości - rozstrzyganie konfliktów prawnych przez sądy

Jest to definicja najstarsza chronologicznie. Według niej wymiar sprawiedliwości to rozstrzyganie spraw z zakresu prawa sądowego (prawo cywilne i karne). Ta definicja ma jednak mankament - wraz z przekształcaniem się kompetencji sądu zmuszałaby do rozróżnienia prawa sądowego i pozasądowego

  1. Def. Modalna (mieszana)

Wymiar sprawiedliwości - takie orzekanie, które odbywa się w specjalnych warunkach gwarantujących bezstronność i wysoką jakość rozstrzygania konfliktów prawnych. Te warunki to niezawisłość orzekania oraz specjalna procedura rozstrzygania. Ta definicja jest komunikatywna i bardziej otwarta

Warunki wysokiej jakości orzekania

Organy ochrony prawnej

Organ - zorganizowane grupy ludzi mające za zadanie urzeczywistnianie podstawowych funkcji państwa

Organem ochrony prawnej są ustawowo zorganizowane grupy ludzi mające za zadania urzeczywistnianie ochrony prawnej, wymiaru sprawiedliwości. Organy ochrony prawnej rządzą się zasadą odrębności.

Zasada odrębności

Od wyroków sądowych nie można się odwołać ani do władzy ustawodawczej ani wykonawczej, istnieją jedynie odstępstwa od tej nie przenikalności władz np.: prawo łaski prezydenckiej.
Organy państwowe mogą robić jedynie to, na co mają zezwolenie ustawowe. Obywatele mogą za to robić to, co nie jest prawnie zakazane. Organy ochrony prawnej nie są organizacyjnie podporządkowane jakimś innym organom. Wyjątkiem od tej reguły jest powołany w 1949 roku Arbitraż Gospodarczy.

Podział organów ochrony prawnej

Państwowe, społeczne i mieszane - podział wg czynnika społecznego

Orzekające i nieorzekające - podział wg kryterium prawa do orzekania

Orzekające organy sądowe

Sąd w znaczeniu materialnym i formalnym

Trybunał Stanu - sąd w znaczeniu materialnym, ale nie formalnym. Ustawa nie nazywa go sądem, chociaż sprawuje on wymiar sprawiedliwości.

Sądy polubowne, koleżeńskie - w znaczeniu formalnym. Powoływane są w organizacjach społecznych.

Sądy powszechne, szczególne, Sąd Najwyższy - sądy w znaczeniu i formalnym i materialnym.

Trzy grupy sądów

Właściwość organów ochrony prawnej

Właściwość organów ochrony prawnej - uprawnienie do rozpatrywania określonej grupy spraw

Organy ochrony prawnej mogą działać tylko w sposób, do którego zostały upoważnione i w sprawach określonych przez ustawy.

Trzy płaszczyzny kompetencji organów ochrony prawnej

Każdy organ ochrony prawnej jest zobowiązany do przestrzegania swojej właściwości.

Gdy organ stwierdza swoją niewłaściwość

Spory kompetencyjne

Spór kompetencyjny - powstaje, gdy po przekazaniu przez jeden organ sprawy drugiemu ten drugi uznaje się również za niekompetentny. Decyzja drugiego organu powoduje, że powstaje spór.

Rodzaje sporów

Wniosek o rozstrzygnięcie sporu mogą złożyć następujące podmioty:

  1. Przy sporze pozytywnym - sąd lub organ administracji (obie strony),

  2. Przy sporze negatywnym - uprawnioną do złożenia wniosku jest strona postępowania,

  3. Przy sporze pozytywnym i negatywnym może złożyć wniosek minister sprawiedliwości i prokurator generalny.

Gdy do pierwszego prezesa SN wpłynie wniosek to wyznacza sędziów i przewodniczącego Kolegium Kompetencyjnego do danej sprawy oraz prosi ministra sprawiedliwości i ministra zainteresowanego wyznaczenia przedstawicieli. Spory rozstrzyga się stosując pomocniczo przepisy kodeksu postępowania cywilnego i kodeksu postępowania karnego. To postępowanie przebiega podobnie jak postępowanie cywilne. W sprawach karnych spory kompetencyjne nie powinny wynikać, ponieważ sądy karne są właściwe w sprawach przestępstw i wykroczeń (ściśle zdefiniowane pojęcia). W sprawach cywilnych spory kompetencyjne mogą występować, ponieważ prawo cywilne i administracyjne przenikają się. W tym wypadku spory kompetencyjne są prawie nieuniknione. Postępowanie jest jednoinstancyjne.

Następstwo orzekania

Dwa modele kontroli samoistnej:

Sąd nie może zajmować się administrowaniem państwem. Kontrola decyzji administracyjnej jest to tak naprawdę kontrola legalności tych decyzji.

Art. 175

  1. Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

  2. Sąd wyjątkowy lub tryb doraźny może być ustanowiony tylko na czas wojny.

3



Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
A18[1]. Pcz±tki star systemu, gwiazdy fimowe lat 20.. doc
A18[1] Pcz±tki star systemu, gwiazdy fimowe lat 20 doc doc
OBLICZENIA (20) DOC
Sprawozdanie 20 a doc
26 (20) DOC
91 (20) DOC
~$rawko nr 20 doc
WNIOSKI (20) DOC
!20 (2) DOC
WYKRES (20) DOC
2M19 20 DOC
ewa 20 doc
OLIWIA 20 doc
Åwiczenie 20 doc
marta vip 20 doc
ZESTAW 20 doc
SPIS (20) DOC

więcej podobnych podstron